Rhode Island

stan Stanów Zjednoczonych

Rhode Island (wymowa:/rɵˈdaɪlɨnd/) – stan w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego, w regionie Nowej Anglii.

Rhode Island
State of Rhode Island
stan
13. stan od 29 maja 1790
ilustracja
Pieczęć Flaga
Pieczęć Flaga
Hymn: Rhode Island's It for Me
Dewiza: Hope
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stolica

Providence

Kod ISO 3166-2

US-RI

Gubernator

Daniel McKee (D)

Powierzchnia

4001 km²[1]

Populacja (2017)
• liczba ludności


1 059 639[2]

• gęstość

387,35 os./km²

Strefa czasowa

UTC-5:00
UTC-4:00

Języki urzędowe

de iure brak
de facto angielski

Położenie na mapie USA
Położenie na mapie
Strona internetowa

Najmniejszy stan pod względem powierzchni, na północy i wschodzie graniczy ze stanem Massachusetts, a na zachodzie z Connecticut. Do 2020 roku oficjalna nazwa stanu brzmiała State of Rhode Island and Providence Plantations, kiedy to skrócono ją wskutek referendum[3].

Rhode Island jest pierwszym miejscem w Ameryce Północnej, gdzie zniesiono niewolnictwo – 18 maja 1652 r., czyli 138 lat przed przeobrażeniem kolonii Rhode Island w stan Stanów Zjednoczonych[4]. Tutaj powstał pierwszy zbór baptystyczny w Ameryce[5]. Tutaj zorganizowano pierwszą paradę Dnia Niepodległości (4 lipca).

Historia edytuj

 
Siedziba władz stanu Rhode Island w Providence
  • 1636 – Roger Williams założył osadę Providence
  • 1644 – powstanie kolonii
  • 1652 – wprowadzenie zakazu sprowadzania do kolonii niewolników
  • 1657 – przybycie do kolonii kwakrów
  • 1658 – z Holandii przybyli osadnicy żydowscy
  • 1675 – pokonanie miejscowych Indian
  • 4 maja 1776 jako pierwsza kolonia Rhode Island ogłosiła niezależność od Wielkiej Brytanii
  • 29 maja 1790 – ratyfikowanie Konstytucji Stanów Zjednoczonych

Rhode Island, jeszcze jako jedna z 13 kolonii, wprowadziła całkowitą tolerancję wyznaniową i jako drugi po Michigan stan zniosła karę śmierci.

Warunki naturalne edytuj

Klimat stanu Rhode Island – umiarkowany ciepły, morski.

Podział administracyjny edytuj

 
Podział Rhode Island na hrabstwa

Stan Rhode Island podzielony jest na pięć hrabstw.

  1. hrabstwo Bristol. Siedziba władz: Bristol
  2. hrabstwo Kent. Siedziba władz: East Greenwich
  3. hrabstwo Newport. Siedziba władz: Newport
  4. hrabstwo Providence. Siedziba władz: Providence
  5. hrabstwo Washington. Siedziba władz: West Kingston

 

Miasta edytuj

Na terenie stanu Rhode Island znajduje się 8 miast (city). Lista (2022 r.)[6]:

 

Demografia edytuj

Spis ludności z roku 2010 stwierdza, że stan Rhode Island liczy 1 052 567 mieszkańców, co oznacza wzrost o 4248 (0,4%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 5,2% populacji, 19,6% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 16,8% to osoby mające 65 i więcej lat. 51,4% ludności stanu stanowią kobiety[7].

Język edytuj

W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami są[8]:

Rasy i pochodzenie edytuj

84,1% mieszkańców stanowi ludność biała (72,5% nie licząc Latynosów), 8,2% to Afroamerykanie, 3,7% to Azjaci, 2,8% ma rasę mieszaną, 1,0% to rdzenna ludność Ameryki i 0,2% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 15,5% ludności stanu[7].

Do największych grup należą osoby pochodzenia irlandzkiego (17,7%), włoskiego (17,1%), francuskiego (14,2%), angielskiego (10,3%), portugalskiego (8,5%) i niemieckiego (5,0%). Do innych większych grup należą osoby pochodzenia dominikańskiego, portorykańskiego (38,9 tys.), polskiego (36,7 tys.), „amerykańskiego” (32,8 tys.), afrykańskiego (31,5 tys.), szkockiego (24,5 tys.), gwatemalskiego, szwedzkiego (16,1 tys.) i meksykańskiego (10,6 tys.)[9][10].

Religia edytuj

Dane z 2014 r.[11]:

Gospodarka edytuj

Ponad dwie trzecie produktu krajowego brutto (PKB) Rhode Island pochodzi z branż usługowych. Największy udział w PKB stanu mają nieruchomości, opieka zdrowotna, finanse i ubezpieczenia oraz władze stanowe i lokalne[13].

Przemysł edytuj

Działalność produkcyjna Rhode Island obejmuje chemikalia, sprzęt transportowy (w tym stoczniowy przemysł obronny), komputery i elektronikę, tworzywa sztuczne oraz wytwarzanie gotowych wyrobów metalowych[13].

Energia edytuj

Podobnie jak reszta Nowej Anglii, Rhode Island nie ma żadnych zasobów energii z paliw kopalnych. Gaz ziemny, który napędza niemal całą produkcję energii elektrycznej w Rhode Island i zapewnia ciepło dla ponad połowy gospodarstw domowych, jest w całości dostarczany przez międzystanowe rurociągi. Ponad 7% energii elektrycznej z Rhode Island w 2017 roku pochodziło ze źródeł odnawialnych, głównie z spalania biomasy[13].

Rolnictwo edytuj

W 2015 roku największy dochód przyniosły[14]:

Uczelnie edytuj

Inne informacje edytuj

  • Dewiza: Hope („Nadzieja”)
  • Przydomek: Little Rhody, Ocean State („Małe Rhody”, „Stan oceanu”)
  • Symbole: kogut z Rhode Island, klon czerwony, fiołek

W kulturze edytuj

W stanie Rhode Island rozgrywa się akcja większości odcinków serialu Family Guy. Główne postaci mieszkają w fikcyjnym mieście Quahog.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. State Area Measurements and Internal Point Coordinates. U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
  2. U.S. Census Bureau QuickFacts: Rhode Island, census.gov [dostęp 2018-01-04] (ang.).
  3. Rhode Island To Change State's Controversial Full Name, NPR.org [dostęp 2021-04-18] (ang.).
  4. Rhode Island history and facts of interest. Rhode Island State Library. [dostęp 2007-08-28].
  5. William H. Brackney: Baptists in North America: an historical perspective. Blackwell Publishing, 2006, s. 23. ISBN 1-4051-1865-2.
  6. a b City and Town Population Totals: 2020-2022. U.S. Census Bureau. [dostęp 2023-06-18]. (ang.).
  7. a b U.S. Census Bureau QuickFacts: Rhode Island; UNITED STATES, census.gov [dostęp 2019-02-03] (ang.).
  8. Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-02-01].
  9. U.S. Census Bureau, ACS DEMOGRAPHIC AND HOUSING ESTIMATES 2013–2017 American Community Survey 5-Year Estimates, factfinder.census.gov [dostęp 2019-02-03] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-21] (ang.).
  10. U.S. Census Bureau, SELECTED SOCIAL CHARACTERISTICS IN THE UNITED STATES 2017 American Community Survey 1-Year Estimates, factfinder.census.gov [dostęp 2019-02-03] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-21] (ang.).
  11. Adults in Rhode Island. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-02-03].
  12. State Membership Report. The ARDA. [dostęp 2019-02-03].
  13. a b c Rhode Island - State Energy Profile Analysis - U.S. Energy Information Administration (EIA), eia.gov [dostęp 2019-02-03].
  14. Rachel Bertone, Rhode Island's Top 10 Ag Products (Infographic), Farm Flavor, 10 lipca 2017 [dostęp 2019-02-03] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj