Rudolf Diesel

niemiecki konstruktor

Rudolf Christian Karl Diesel (ur. 18 marca 1858 w Paryżu, zm. 29 września 1913 podczas podróży przez kanał La Manche do Anglii, między Antwerpią a Harwich) – niemiecki inżynier, konstruktor i wynalazca, twórca silnika wysokoprężnego, nazywanego od jego nazwiska silnikiem Diesla.

Rudolf Christian Karl Diesel
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 marca 1858
Paryż

Data i miejsce śmierci

29 września 1913
Kanał La Manche

Zawód, zajęcie

inżynier, wynalazca

Faksymile
Patent nr 67207
Pierwszy silnik Diesla, siedziba MAN SE

Życiorys edytuj

Urodził się 18 marca 1858 roku w Paryżu w rodzinie niemieckich emigrantów, jako drugie z trojga dzieci Theodora Diesla (1830–1901), introligatora pochodzącego z Augsburga i później fabrykanta galanterii skórzanej, i Elise Strobel (1826–97)[1]. Tam spędził dzieciństwo, pomagając ojcu w firmie rodzinnej[1].

Po wybuchu wojny francusko-pruskiej (1870-1871) i bitwie pod Sedanem, obcokrajowcy zostali zmuszeni do opuszczenia Francji[1]. Dieslowie uciekli do Londynu, a pod koniec 1870 roku wysłali 12-letniego Rudolfa do krewnych w Augsburgu, by zdobył edukację w szkole kupieckiej[1]. Naukę w szkole kupieckiej rozpoczął w 1872 roku, później uczył się w szkole przemysłu, którą ukończył w 1875 roku jako najlepszy w klasie[2].

Od młodości pragnął zostać inżynierem i w latach 1875–1879 odbył studia z zakresu inżynierii mechanicznej na politechnice w Monachium, finansując je przy pomocy stypendiów i zarabiając udzielając lekcji prywatnych[1]. W 1878 roku opublikował pierwsze artykuły naukowe, plany konstrukcji maszyny parowej o najwyższej wydajności[2]. Inspiracją do pracy nad bardziej wydajną maszyną parową były wykłady Carla von Linde (1842–1934)[1]. Studia ukończył z najlepszym wynikiem w dotychczasowej historii uczelni[1][2].

Po studiach pracował dla Lindego przy konstrukcji nowoczesnych chłodziarek i wytwornic sztucznego lodu, a po roku został dyrektorem wytwórni sztucznego lodu w Paryżu[2]. W 1881 roku zaczął współpracować z inżynierem Heinrichem Buzem (1833–1918), ówczesnym dyrektorem „Maschinenfabrik Augsburg AG” (późniejszej „Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg Aktiengesellschaft”, współczesnej MAN SE)[2]. W tym samym roku uzyskał swój pierwszy patent, obejmując ochroną prawną metodę wytwarzania lodu w butelkach[2].

W 1883 roku ożenił się w Monachium z Martą Flasche (1860–1944), z którą miał trójkę dzieci, dwóch synów i córkę[1]. Syn Eugen Diesel (1889–1970) był pisarzem[1].

Zainspirowany zastosowaniem amoniaku w chłodnictwie, w latach 1883–1889 próbował uzyskać wyższą wydajność silnika cieplnego przy użyciu amoniaku, co jednak zakończyło się fiaskiem[1]. W tym czasie zaczął pracować nad nową maszyną, w której parę zastąpiło wysoko sprężone powietrze[1]. W 1890 roku przeprowadził się do Berlina, gdzie zasiadał w zarządzie spółki zajmującej się halami targowymi i chłodniami[2]. W 1892 roku opatentował w Berlinie wynaleziony nowy rodzaj silnika wysokoprężnego[2], który wyprodukował w latach 1893–1897 w zakładach Buza w Augsburgu przy wsparciu finansowym Kruppa[1]. Nowy wysokoprężny silnik pracował początkowo na benzynę a wkrótce na ropę naftową[1]. Zalety silnika w połączeniu z zastosowaniem taniego paliwa przyczyniły się do jego powszechnego użycia w przemyśle[3], przynosząc Dieslowi sławę i bogactwo[1].

W 1897 roku Diesel zaczął pracować nad projektem statku powietrznego[2]. W 1898 roku założył fabrykę swoich silników w Augsburgu a dwa lata później Diesel Engine Company w Anglii[2].

Sukces Diesla okupiony był ogromnym wysiłkiem, licznymi procesami o prawa patentowe i odpieraniem ataków personalnych, co odbiło się negatywnie na psychice wynalazcy, który przeszedł załamanie nerwowe[1]. Diesel sprzedał wówczas prawa do silnika, by zapewnić byt rodzinie po swojej śmierci, którą wówczas uważał za nieuniknioną[1]. Zaangażował się wówczas w ryzykowne transakcje spekulacyjne, które przyniosły mu wiele strat[1]. Po nieoczekiwanym powrocie do zdrowia, sprzedaż patentów pozbawiła go możliwości dalszej pracy nad doskonaleniem silnika[1].

W 1901 roku Diesel przeprowadził się do Monachium[2]. Po 1908 roku, kiedy patenty przestały obowiązywać, zajął się dalszym doskonaleniem silnika, budując pierwszy silnik o niewielkich rozmiarach, nadający się do stosowania w ciężarówkach i lokomotywach spalinowych[1]. Technika nie była wówczas jednak tak zaawansowana, by zagwarantować sukces komercyjny tych przedsięwzięć[1]. Silnik znalazł zastosowanie w produkcji seryjnej samochodów osobowych dopiero w 1936 roku[4]. Silnik Diesla stosowany był za to z powodzeniem od 1903 roku na statkach[1].

Podczas podróży do Stanów Zjednoczonych w 1904 i w 1912 roku, Diesel przyjmowany był niezwykle entuzjastycznie, podczas gdy w Niemczech był atakowany i jego sytuacja finansowa była zła[1]. Diesel był przekonany o wielkiej przyszłości silnika swojego pomysłu dla przemysłu i komunikacji, dzięki jego pracy na łatwiej dostępnym i tańszym do uzyskania paliwie, niż silnik benzynowy[1].

W nocy z 29 na 30 września 1913 roku Diesel podróżował z Antwerpii do angielskiego Harwich, jednak po dopłynięciu na miejsce, nie było go na pokładzie statku[1]. Jego ciało zostało później odnalezione przez holenderską pilotówkę, jednak nie zostało wyłowione[1]. Okoliczności śmierci Diesla nie zostały do końca wyjaśnione[5]. Wysuwane były przypuszczenia, jakoby śmierć nastąpiła wskutek samobójstwa lub zabójstwa dokonanego przez brytyjskich agentów w celu sabotowania niemieckich zbrojeń lub niemieckich agentów w celu niedopuszczenia do sprzedaży licencji na jego silniki za granicę, jednakże brak jest dowodów potwierdzających te hipotezy[5].

Publikacje edytuj

  • 1893 – Theorie und Konstruktion eines rationellen Wärmemotors[3]
  • 1903 – Solidarismus, natürliche wirtschaftliche Erlösung der Menschen[1]

Upamiętnienie edytuj

Popiersie Diesla znajduje się w bawarskiej galerii sław Ruhmeshalle w Monachium[6]. W 1957 roku w Wittelsbacher Park w Augsburgu ustawiono kamień upamiętniający wynalazcę[7].

Jego imieniem nazwano również jedną z odkrytych w 1990 roku planetoid(10093) Diesel[8]. Imieniem Diesla nazwano norymberską szkołę zawodową – Rudolf-Diesel-Fachschule[9].

Od 1953 roku Deutsches Institut für Erfindungswesen przyznaje Medal Diesla za wybitną działalność innowacyjną[10]. Od 1955 roku niemieckie zrzeszenie dziennikarzy motoryzacyjnych przyznaje co roku Dieselring osobom, które zasłużyły się na polu bezpieczeństwa ruchu drogowego[11].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Eugen Diesel: Diesel, Rudolf. W: Neue Deutsche Biographie. T. 3. 1957, s. 660-662 [Online-Version]. (niem.).
  2. a b c d e f g h i j k Rudolf Christian Karl Diesel. [w:] Haus der bayerischen Geschichte [on-line]. [dostęp 2018-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-16)]. (niem.).
  3. a b Diesel Rudolf Christian Carl, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-08-16].
  4. 125 lat silnika Diesla – posiadacz patentu nie był jego wynalazcą, „Onet Moto”, 4 kwietnia 2017 [dostęp 2018-08-09] (pol.).
  5. a b Volker Schmidt. Wie starb Rudolf Diesel?. „Die Zeit”, 2013-09-30. (niem.). 
  6. Hans A. Pohlsander: National Monuments and Nationalism in 19th Century Germany. Peter Lang, 2008, s. 140, seria: New German-American Studies, Neue Deutsch-Amerikanische Studien. ISBN 978-3-03911-352-1. [dostęp 2018-08-16]. (ang.).
  7. Holger Hühn, Martin Holland, Isabella Fetzer: Contentplus city guide Augsburg. epubli, 2012. ISBN 978-3-8442-3414-5. [dostęp 2018-08-16].
  8. 10093 Diesel (1990 WX1) w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
  9. Rudolf-Diesel-Fachschule: strona oficjalna. [dostęp 2018-08-16]. (niem.).
  10. Das Deutsche Institut für Erfindungswesen: Innovation schafft Wohlstand. [dostęp 2018-08-16]. (niem.).
  11. Verband der Motorjournalisten: Träger des VdM Dieselrings. [dostęp 2018-08-16]. (niem.).