Stanisław Konopka (aktor)
Stanisław Konopka (ur. 1837 w Stanisławowie, zm. 28 grudnia 1906 we Lwowie) – polski aktor teatralny w Galicji.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
aktor, dyrektor teatru |
| Współmałżonek |
Kornelia Czyżewska |
| Lata aktywności |
1857-1883 |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr w Krakowie, Teatr Skarbkowski | |
Życiorys edytuj
Debiutował w roku 1857 w teatrze lwowskim w „Dziewicy Orleańskiej”. W 1858-60 występował w Kijowie w zespole Tomasza Borkowskiego (z którym wyjeżdżał też na występy do Kamieńca Podolskiego), w latach 1860-63 grał w Żytomierzu u Adama Miłaszewskiego, potem znów w teatrze prowincjonalnym Tomasza Borkowskiego. Brał udział w powstaniu styczniowym, w walkach na Kielecczyźnie. Po powstaniu powrócił na scenę i w sezonie 1864/65 występował w zespole Fryderyka Sellina w Łodzi, następnie u Konstantego Sulikowskiego w Krynicy[1]. W roku 1865 występował jeszcze Tarnowie i Nowym Sączu. Na jesieni 1865 przeniósł się do Krakowa. 26 listopada 1865 zadebiutował w teatrze krakowskim w roli Uriela („Uriel Akosta”). Od kwietnia 1866 do połowy 1868 gra znowu u Sulikowskiego na prowincji. W r. 1869 gra w Warszawie. Później próbuje swoich sił w teatrzykach prowincjonalnych Knapczyńskiego (w Kaliszu) i Kołakowskiego (w Kielcach) i ogródkowym w Warszawie („Alhambra”)[2]. Do roku 1873 występuje jeszcze w trupach teatralnych Ratajewicza i Sulikowskiego (w Brzeżanach i Łodzi). W 1873 w teatrze krakowskim w sztuce „Cola Rienzi” i w teatrze lwowskim w „Mazepie”. Następnie znów w teatrach prowincjonalnych (aż do 1879) i warszawskich – ogródkowych („Alhambra”, „Alkazar”, „Arkadia”). W latach 1878-1879 prowadzi własny teatr w Puławach i Modlinie, i występuje w zespole Anastazego Trapszo w Lublinie[3]. Po 1883 występował w miastach i miasteczkach wszystkich trzech zaborów z koncertami, na których deklamował utwory patriotyczne, także z literatury polskiej m.in. fragmenty „Pana Tadeusza”, „Dziadów”, „Kordiana”, „Mazepy”, „Marii Stuart”, wiersze Zygmunta Krasińskiego, Kornela Ujejskiego, a także fragmenty popularnych wówczas dramatów Szekspira czy Friedricha Schillera. Z tym repertuarem wyjeżdżał także za granicę, m.in. do Pragi, Berlina, Wiednia i Petersburga. Od 1893 prowadził też działalność pedagogiczną jako nauczyciel deklamacji, najpierw w Krakowie, a potem we Lwowie[4]. Gdy w lutym 1902 we Lwowie obchodzono uroczyście jubileusz czterdziestopięciolecia jego działalności artystycznej, podkreślano w prasie lwowskiej jego wielkie zasługi na polu popularyzacji poezji polskiej[5]. Zmarł we Lwowie.
Był mężem aktorki prowincjonalnej – Korneli Czyżewskiej (Konopki).
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Karol Estreicher, Teatra w Polsce, t. 1-3, wyd. Fotoofsetowe, PIW Warszawa 1953.
- Stanisław Schnür-Pepłowski, Teatr Polski we Lwowie : (1881-1890), Lwów 1891.
- Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765–1965, (red. Zbigniew Raszewski), PWN Warszawa 1973.
- Edward Webersfeld, Teatr prowincjonalny w Galicji. 1850-1908 „Scena i Sztuka” 1908-1909 (cykl).
- Stanisław Dąbrowski, Teatr w Lublinie i teatry w lubelskiem. 1860-1880, Lublin 1929.
- Jerzy Got, Teatr krakowski pod dyrekcją Adama Skorupki i Stanisława Koźmiana. 1865-1885, Wrocław 1962.