Urban Przyprawa

Pedagog

Urban Przyprawa (ur. 9 lutego 1880 w Przeciszowie, zm. 3 kwietnia 1965) – polski nauczyciel.

Urban Przyprawa
Ilustracja
Urban Przyprawa (1938)
Data i miejsce urodzenia

9 lutego 1880
Przeciszów

Data śmierci

3 kwietnia 1965

Miejsce spoczynku

Cmentarz Komunalny w Krośnie

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polski

Faksymile
Odznaczenia
Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii 1898 (Austro-Węgry) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych
Urban Przyprawa (1919)

Życiorys edytuj

Urodził się 9 lutego 1880 w Przeciszowie[1]. W czerwcu 1902 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Wadowicach (w jego klasie byli Albin Jura, Maksymilian Rose)[2][3]. Podczas studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego otrzymywał stypendia: na pierwszym roku z fundacji ks. Skibińskiego[4], na drugim roku z fundacji Głowińskiego[5]. Ukończył studia jako filolog klasyczny[1]. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej podjął pracę nauczyciela, reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 17 września 1907 jako kandydat stanu nauczycielskiego został mianowany zastępcą nauczyciela w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku[1][6][7]. W tej szkole początkowo uczył języka łacińskiego, języka greckiego[8][9]. Rozporządzeniem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 23 grudnia 1909 otrzymał urlop do końca roku szkolnego 1909/1910[10]. Od 1910 uczył nadal uczył języka łacińskiego, języka greckiego, a ponadto propedeutyki filozofii, języka polskiego, był zawiadowcą muzeum archeologicznego, pełnił funkcję prezesa Bratniej Pomocy Uczniów[11][12][13][14]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 16 lipca 1910 został mianowany nauczycielem rzeczywistym[15][16][17][18][19]. Rozporządzeniem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 17 lipca 1913 został zatwierdzony w zawodzie nauczycielskim i otrzymał tytuł c. k. profesora[20][21]. Od 13 lutego 1914 do końca roku szkolnego przebywał na urlopie celem poratowania zdrowia[22]. Pełnił funkcję delegata z grona nauczycielskiego do wydziału Towarzystwa Pomocy Naukowej w Sanoku oraz był skarbnikiem tego gremium[23][24]. W roku szkolnym 1914/1915 figurował jako nauczyciel języka łacińskiego w Gimnazjum w Zakopanem[25][26]. Po wybuchu I wojny światowej jako c. k. profesor odbywał służbę wojskową w c. i k. armii od 15 maja 1915, w roku szkolnym 1915/1916, 1916/1917, 1917/1918[27][28][29]. Służąc jako chorąży wiosną 1917 został mianowany podporucznikiem rezerwy obrony krajowej przydzielony do 31 pułku piechoty k.k. Landwehry z Cieszyna[30]. W roku szkolnym 1918/1919 przebywał na urlopie[31]. W niepodległej Polsce powrócił do pracy w sanockim gimnazjum w roku szkolnym 1919/1920 wykładając ponownie język łaciński, język grecki, propedeutykę filozoficzną, historię, język niemiecki[32][33][34][35][36][37]. Rozporządzeniem Ministra Wyznań i Oświecenia z 12 lutego 1919 otrzymał VIII rangę służbową w zawodzie od 1 marca 1919[38]. Rozporządzeniem Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego z 10 marca 1921 otrzymał urlop dla poratowania zdrowia do końca maja 1921, później 10 lipca 1921 przedłużony do końca sierpnia tego roku[38]. W okresie od grudnia 1924 do 1 maja 1925 był kierownikiem sanockiego gimnazjum w okresie przebywania na urlopie dyrektora Stanisława Basińskiego, zaś od maja 1925 był pomocnikiem dyrekcji w sprawach kancelaryjnych[39]. Rozporządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 25 sierpnia 1925 w charakterze profesora został przeniesiony z Sanoka do Państwowego Gimnazjum w Sokalu i rozporządzeniem KOSL z 14 września 1925 otrzymał polecenie pełnienia obowiązków kierownika tego zakładu zastępując urlopowanego i przeniesionego do innej pracy dyrektora Henryka Kopię (wcześniej także profesora sanockiego gimnazjum)[40][41][42][43][44][45]. W szkole uczył języka greckiego, kultury klasycznej, propedeutyki filozofii, był zawiadowcą biblioteki nauczycielskiej, ponadto był członkiem, a później zastępcą przewodniczącego Rady Szkolnej Powiatowej[46][47]. Rozporządzeniem Ministra WRiOP z 26 października 1927 ze stanowiska p.o. kierownika Państwowego Gimnazjum w Sokalu został mianowany na posadę dyrektora tej szkoły od dnia 1 grudnia 1927[48][49]. Z tego stanowiska w czerwcu 1934 został spensjonowany tj. przeniesiony w stan spoczynku[50]. W 1935 objął stanowisko dyrektora Miejskiego Seminarium Nauczycielskiego w Jordanowie, w połowie 1936 przekształconego w Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne im. Józefa Piłsudskiego i sprawował posadę do 1939[51][52]

 
Nagrobek Urbana Przyprawy

W Sanoku działał społecznie. Był członkiem zarządu sanockiego koła Towarzystwa Szkoły Ludowej[53][54], 23 marca 1912 wybrany zastępcą przewodniczącej koła[55], delegatem tegoż na walny zjazd TSL w dniach 28–29 września 1912 we Lwowie[56], w 1913 był sekretarzem koła[57]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1912)[58][59]. Przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku został wybrany przysięgłym na rok 1913[60][61]. Od 1907/1908 należał do Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych[62], był działaczem sanockiego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, pełniąc w nim funkcję członka komisji rewizyjnej[63], członka zarządu[64][65], zastępcy przewodniczącego[66][67], skarbnika[68][69]. Od 2 stycznia 1914 był członkiem wydziału Towarzystwa Kredytowego Urzędników i Sług Państwowych dla Budowy Członkom Domów Mieszkalnych i Dostarczanie Tymże Członkom Artykułów Spożywczych w Sanoku[70]. 29 stycznia 1922 został wybrany prezesem sanockiego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych[71]. Później był członkiem zarządu koła TNSŚiW w Sokalu[72][73]. W niepodległej II Rzeczypospolitej został przyjęty do Wojska Polskiego i awansowany do stopnia porucznika rezerwy piechoty ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[74][75]. 12 grudnia 1920 w imieniu miasta przemawiał podczas uroczystego powitania 2 Pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku[76][77]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 70 Pułku Piechoty w Jarocinie[78][79]. W 1934, jako oficer rezerwy pospolitego ruszenia był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr VI we Lwowie jako oficer reklamowany na 12 miesięcy i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Rawa Ruska[80].

Zmarł 3 kwietnia 1965[81]. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Krośnie[81]. Był żonaty[82] z Apolonią (1886-1977)[83]. Miał dzieci, które uczyły się w sanockim gimnazjum do 6 października 1925: Marię (ur. 1910, klasa V w Sanoku; klasa VI w Sokalu w 1927), Władysława Mariana (klasa IV) i Tadeusza (klasa II w Sanoku; klasa III w Sokalu w 1927; żyjący w latach 1914–1991, późniejszy lekarz w Krośnie[84][85])[86][87][88].

W opinii Józefa Stachowicza wyrażonej po latach, Urban Przyprawa był wybitnym profesorem gimnazjalnym filologii klasycznej[89].

Odznaczenia edytuj

austro-węgierskie

Przypisy edytuj

  1. a b c Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 117.
  2. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Wadowicach za rok szkolny 1902. Wadowice: 1902, s. 76.
  3. Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 139 z 20 czerwca 1902. 
  4. Stypendya. „Nowa Reforma”, s. 2, nr 39 z 18 lutego 1903. 
  5. Stypendya. „Gazeta Narodowa”, s. 2, nr 35 z 13 lutego 1904. 
  6. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: 1908, s. 6.
  7. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi.”, s. 382, nr 22 z 14 września 1907. 
  8. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: 1908, s. 3.
  9. XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: 1909, s. 2.
  10. XXIX. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1909/10. Sanok: 1910, s. 2, 5.
  11. XXX. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1910/11. Sanok: 1911, s. 3.
  12. XXXI. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1911/12. Sanok: 1912, s. 3, 31–32.
  13. XXXII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: 1913, s. 2.
  14. XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: 1914, s. 3.
  15. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi.”, s. 390, nr 21 z 20 lipca 1910. 
  16. Kronika. Zmiany w gimnazyum. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 21 z 18 września 1910. 
  17. Rozporządzenia władz. „Muzeum”. 2, s. 188, 228, 1910. 
  18. XXX. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1910/11. Sanok: 1911, s. 5.
  19. Sprawozdanie c. k. Rady szkolnej krajowej o stanie szkół średnich galicyjskich w roku szkolnym 1910/1911. Lwów: 1912, s. 28.
  20. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi.”, s. 341, nr 16 z 31 lipca 1913. 
  21. XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: 1914, s. 9.
  22. XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: 1914, s. 3, 8.
  23. XXXI. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1911/12. Sanok: 1912, s. 33–34.
  24. XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: 1914, s. 59–60.
  25. Nauczyciele Liceum Ogólnokształcącego im. Oswalda Balzera uczący w latach 1912–2012. [w:] 10 [on-line]. absolwencilo-zakopane.pl. [dostęp 2017-01-05].
  26. Nauczyciele uczący w liceum i gimnazjum zakopiańskim w latach 1912–1939. absolwencilo-zakopane.pl. [dostęp 2017-01-05].
  27. Sprawozdanie Prywatnego Gimnazyum Realnego posiadającego prawa szkoł publicznych w Zakopanem za rok szkolny 1915/16. Zakopane: 1916, s. 74.
  28. XXXIV. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1915/16. Sanok: 1916, s. 2, 7.
  29. XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: 1921, s. 2, 13.
  30. Kronika. Mianowania w c. i k. obronie krajowej. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 79 z 6 kwietnia 1917. 
  31. XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: 1921, s. 24.
  32. XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: 1921, s. 36.
  33. XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1921/1922. Sanok: 1922, s. 2.
  34. XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1922/1923. Sanok: 1923, s. 1.
  35. XXXVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1923/1924. Sanok: 1924, s. 17.
  36. XXXVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1924/1925. Sanok: 1925, s. 1.
  37. Andrzej Tarnawski. „Belfrowie” – Nostri Magistri. „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 175, 1995. 
  38. a b XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: 1921, s. 36, 38.
  39. XXXVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1924/1925. Sanok: 1925, s. 1–2.
  40. XXXIX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1925/1926. Sanok: 1926, s. 4.
  41. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sokalu za rok szkolny 1925/1926. Sokal: 1926, s. 3, 5.
  42. Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 156.
  43. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 11, s. 546, 10 grudnia 1926. 
  44. Ryszard Skulski. Ś. p. Henryk Kopia. „Pamiętnik Literacki”. 30/1/4, s. 584–487, 1933. 
  45. Władysław Dajewski: Ze wspomnień polonisty. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 274.
  46. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sokalu za rok szkolny 1925/1926. Sokal: 1926, s. 3.
  47. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sokalu za rok szkolny 1926/27. Stryj: 1927, s. 3, 22.
  48. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 4, s. 152, 25 kwietnia 1928. 
  49. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 15, s. 554, 22 grudnia 1927. 
  50. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 6, s. 329, 25 czerwca 1934. 
  51. Dyrektorzy Prywatnego Miejskiego Seminarium Nauczycielskiego, Prywatnego Miejskiego Gimnazjum Koedukacyjnego i Liceum Ogólnokształcącego w Jordanowie. zskjordanow.iap.pl. [dostęp 2017-01-05].
  52. Dyrektorzy Prywatnego Miejskiego Seminarium Nauczycielskiego, Prywatnego Miejskiego Gimnazjum Koedukacyjnego i Liceum Ogólnokształcącego w Jordanowie. zskjordanow.iap.pl. [dostęp 2017-01-05].
  53. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1910. Kraków: 1911, s. 258.
  54. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1911. Kraków: 1912, s. 250.
  55. Kronika. Koło T. S. L.. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 13 z 31 marca 1912. 
  56. Protokół Walnego Zjazdu Towarzystwa Szkoły Ludowej we Lwowie w dniach 28 i 29 września 1912 roku. Kraków: 1913, s. 7.
  57. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 22 z 25 maja 1913. 
  58. Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 149. ISBN 978-83-939031-1-5.
  59. Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2016-04-17].
  60. Lista roczna przysięgłych w obrębie c. k. Sądu obwodowego w Sanoku na rok 1913. „Dziennik Urzędowy c.k. Starostwa i c.k. Rady szkolnej okręgowej w Sanoku”, s. 4, nr 4 z 15 lutego 1913. 
  61. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 8 z 16 lutego 1913. 
  62. VII. Spis nowych członków Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych. „Muzeum”. 5, s. 51, 1908. 
  63. Ruch w kołach. Koło sanockie. „Muzeum”. 5, s. 158, 1908. 
  64. Zarządy kół. „Muzeum”. 4, s. 8, 1910. 
  65. Ruch w kołach. „Muzeum”. 4, s. 196–198, 1912. 
  66. Zarządy kół. „Muzeum”. 4, s. 223, 1912. 
  67. Sprawozdania z działalności kół. „Muzeum”. 5, s. 732, 1913. 
  68. Z działalności kół T. N. S. W.. „Muzeum”. 9, s. 469, 1919. 
  69. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 33 z 11 grudnia 1910. 
  70. Firma. „Gazeta Lwowska”. Nr 132, s. 16, 13 czerwca 1914. 
  71. Kronika towarzystwa. Z okręgu lwowskiego. Sanok. „Przegląd Pedagogiczny”, s. 7, nr 17 z 13 maja 1922. 
  72. XII. Koła T. N. S. W. III. Okręg lwowski. „Przegląd Pedagogiczny”. 9–10, s. 53, 12 marca 1932. 
  73. XI. Koła T. N. S. W. III. Okręg lwowski. „Przegląd Pedagogiczny”. 12, s. 67–68, 28 marca 1931. 
  74. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 488.
  75. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 428.
  76. Andrzej Brygidyn: Żołnierskimi rzuceni losami. Sanok: 1997, s. 24. ISBN 83-87282-47-2.
  77. Przyjęcie 2-go Pułku Strzelców Podhalańskich. „Ziemia Sanocka”. 1, s. 2, 23 stycznia 1921. 
  78. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 326.
  79. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 288.
  80. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 255, 963.
  81. a b Urban Przyprawa. krosno.artlookgallery.com. [dostęp 2021-01-12].
  82. Ruch przyjezdnych. „Nowa Reforma”, s. 2, nr 514 z 9 listopada 1910. 
  83. Apolonia Przyprawa. krosno.artlookgallery.com. [dostęp 2021-01-12].
  84. Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 141.
  85. Tadeusz Przyprawa. polskie-cmentarze.com. [dostęp 2019-06-17].
  86. Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 42.
  87. XXXX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1926/1927. Sanok: 1927, s. 16, 18, 19.
  88. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sokalu za rok szkolny 1926/27. Stryj: 1927, s. 17, 19.
  89. Józef Stachowicz. Refleksie po jubileuszu. „Profile. Rzeszowski Miesięcznik Społeczno-Kultualny”. Nr 2 (143), s. 14, 1981. 
  90. a b c Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 637.
  91. a b Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1021.

Bibliografia edytuj