Wisłoczek
Wisłoczek (pierwotnie: Międzyrzecze) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Rymanów[4][5].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
175[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-480[3] |
| SIMC |
0359050[4] |
Położenie na mapie gminy Rymanów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego  | |
 49°30′16″N 21°52′18″E/49,504444 21,871667[1]
| |
Położenie
edytujWieś leży w niewielkiej dolince, w środkowym biegu potoku Wisłoczek (dopływ Wisłoka), pomiędzy grupą Jawornika na południu a Wzgórzami Rymanowskimi na północy. Droga dojazdowa do wsi prowadzi z Rudawki Rymanowskiej w dolinie Wisłoka, w górę dolinki Wisłoczka.
Historia
edytujW 1366 r. kanclerz Janusz Suchywilk od swoich rodziców otrzymał Wisłoczek, Duklę, Kobylany, Chyrową, Mszanę, Surowicę. 28 sierpnia 1366 roku we Włodzimierzu Janusz Suchywilk przekazał swoje dobra bratankom Piotrowi i Mikołajowi. Byli to synowie Jakusza Cztana ze Strzelc. Ustanowił w ten sposób pierwszą ordynację w Polsce. Kazimierz Wielki potwierdził ten dokument. Wisłoczek w tym czasie graniczył od wschodu z dobrami Piotra de Hungaria, któremu Kazimierz III Wielki nadal w dniu 25 czerwca 1361 roku puste miejscowości we wsi Boiska. Kodeks Dyplomatyczny Małopolski tom III, str. 741, z 1361, podaje że Zboiska: „Boyscza ad Sanctum Petrum in Bukowsko in Flumine Sanoczek sita” w roku 1361 dzięki nadaniom Kazimierza Wielkiego stały się własnością rycerzy przybyłych z Węgier, braci Piotra i Pawła (zob. Balowie). Przywilej królewski pod tą samą datą wymienia również inne wsie będące we władaniu Piotra i Pawła, a mianowicie Wisłok, Radoszyce, Jurowce, Srogów, Dydnię, Temeszów i inne. Za te oraz inne nadania on oraz jego bracia mieli stawiać się na wyprawy wojenne z dwoma łucznikami.
Wisłoczek – wówczas jeszcze pod nazwą Międzyrzecze - lokowany został na prawie niemieckim w końcu XIV w. (1391?) przez Iwana z Goraja. W 1512 r. przeniesiony został na prawo wołoskie. Wieś prawa wołoskiego w latach 1501–1550, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[6]. W XVI wieku do wsi mogła należeć jako przysiółek późniejsza odrębna wieś Tarnawka. Nazwa Wisłoczek utrwaliła się prawdopodobnie w XVII wieku. W 1673 r. po najeździe wojsk Rakoczego i klęskach moru zostało tu jedynie 18 zamieszkałych chałup, jednak w 1880 r. wieś liczyła znów ponad 800 mieszkańców. Do początku lat 40. XX wieku była to wieś o ludności prawie czysto łemkowskiej: w 1939 r. liczyła 770 mieszkańców, z czego 765 Łemków i 5 Żydów. Działała tu czytelnia ukraińskiego stowarzyszenia oświatowego „Proswita” i spółdzielnia „Werchowyna”.
W połowie XIX wieku właścicielkął posiadłości tabularnej Wisłoczek była Józefa Gorczyńska[7]. W 1911 właścicielem tabularnym był Smolej Kuźno i wspólnicy, posiadający 42 ha[8].
25 kwietnia 1946 r. ludność Wisłoczka została wywieziona w eskorcie żołnierzy 32 pułku piechoty WP na stację kolejową w Zarszynie, a stamtąd na Ukrainę. Zabudowania zostały spalone. W latach 50. założono tu PGR, ale ten wkrótce upadł, a jego pracownicy wyjechali. Dolina przez kolejne lata była praktycznie bezludna. Dopiero w 1969 r. osiedlili się tu mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego, wyznania zielonoświątkowego.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
W Wisłoczku znajduje się zbór Ewangelicznej Wspólnoty Zielonoświątkowej[9] oraz zbór o charakterze zielonoświątkowo-jednościowym, związany z ruchem Williama Marriona Branhama.
Turystyka
edytujW okresie wakacyjnym we wsi działa studencka baza namiotowa (baza namiotowa w Wisłoczku). W pobliżu tej bazy kaskada na potoku Wisłoczek – kilkumetrowej wysokości wodospad.
Szlaki rowerowe:
Rowerowy szlak etnograficzny – 31 km. Pętla: Rymanów, Bartoszów, Sieniawa, Mymoń, Pastwiska, Rudawka Rymanowska, Wisłoczek, Rymanów-Zdrój, Rymanów.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148564
- ↑ Strona gminy, ludność
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1459 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 238.
- ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 22.
- ↑ Kościół Zielonoświątkowy Zbór „Filadelfia” w Bielsku-Białej. [dostęp 2008-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-15)].
Linki zewnętrzne
edytuj- Wisłoczek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 603.