Wojciech Roszkowski

Wojciech Stefan Roszkowski, ps. „Andrzej Albert” (ur. 20 czerwca 1947 w Warszawie) – polski ekonomista, historyk i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych (1996). Prorektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (1990–1993), poseł do Parlamentu Europejskiego VI kadencji (2004–2009). Autor publikacji poświęconych historii Polski w XX i XXI wieku, nagrodzonej książki Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, a także podręczników szkolnych (w tym pierwszego podręcznika do przedmiotu historia i teraźniejszość). Kawaler Orderu Orła Białego.

Wojciech Roszkowski

Wojciech Roszkowski (2009)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	20 czerwca 1947 Warszawa
Profesor nauk humanistycznych nauk humanistycznych
Specjalność: historia gospodarcza, historia najnowsza, nauki polityczne
Alma Mater	Szkoła Główna Planowania i Statystyki w Warszawie
Doktorat	1978 Szkoła Główna Planowania i Statystyki w Warszawie
Habilitacja	1987 Szkoła Główna Planowania i Statystyki w Warszawie
Profesura	15 lutego 1996
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Stanowisko	prorektor (1990–1993)
Instytut	Instytut Studiów Politycznych PAN
Stanowisko	dyrektor (1994–2000)
Okres zatrudn.	od 1990
Odznaczenia

Wojciech Roszkowski (2019)

Życiorys

W 1965 ukończył VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV w Warszawie, następnie w 1971 studia na Wydziale Handlu Zagranicznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. Pracował na tej uczelni w Katedrze Historii Gospodarczej pod kierunkiem prof. Ireny Kostrowickiej, a następnie w Katedrze Studiów Politycznych. W 1978 obronił doktorat, a w 1987 uzyskał habilitację z nauk ekonomicznych w Katedrze Historii Gospodarczej SGPiS. Od 1990 do 1993 był prorektorem Szkoły Głównej Handlowej. W 1990 podjął też pracę naukową w Instytucie Studiów Politycznych PAN jako kierownik Zakładu Europy Środkowo-Wschodniej. Objął w tym instytucie stanowisko profesora. W 1996 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych.

W latach 1994–2000 był dyrektorem Instytutu Studiów Politycznych PAN. W latach 1988–1989 był stypendystą Wilson Center w Waszyngtonie, a w latach 2000–2002 pełnił funkcję kierownika katedry studiów polskich na University of Virginia w Charlottesville. Był nadto profesorem w Collegium Civitas w Warszawie.

W okresie PRL związany z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym, był autorem podziemnych wydań najnowszej historii Polski pod pseudonimem „Andrzej Albert”. W latach 1997–1998 był członkiem Rady Inicjatyw Wydawniczych przy ministrze kultury, a w latach 1999–2001 członkiem Rady Instytutu Dziedzictwa Narodowego. Został też członkiem rady Centrum im. Adama Smitha, redaktorem naczelnym „Studiów Politycznych” i przewodniczącym rady Muzeum Historii Polski.

W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2004 uzyskał mandat eurodeputowanego z listy Prawa i Sprawiedliwości. Był członkiem Komisji Budżetu, Komisji Tymczasowej ds. Wyzwań Politycznych i Środków Budżetowych w Rozszerzonej Unii Europejskiej w latach 2007–2013 oraz Komisji Rozwoju Regionalnego. W 2005 był członkiem honorowego komitetu poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. W 2009 nie ubiegał się o reelekcję do Parlamentu Europejskiego. Wszedł w skład Komitetu Obrony Dobrego Imienia Polski i Polaków.

Był członkiem rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych i członkiem Collegium Invisibile. W 2005 założył w Warszawie stowarzyszenie Instytut Jagielloński. W 2011 został członkiem rady nadzorczej Telewizji Polskiej. W 2015 wszedł w skład jury konkursu „Książka Historyczna Roku”. Członek Rady Muzeum przy Muzeum Narodowym w Warszawie w kadencji 2020–2024.

Autor (początkowo pod pseudonimem Andrzej Albert) publikacji poświęconych historii Polski w XX i XXI wieku, wydawanych w wersjach jedno-, trzy- i siedmiotomowej. Jest również autorem książki Półwiecze, będącej syntezą historii politycznej świata po 1945 oraz cyklu podręczników do historii napisanych wspólnie z Anną Radziwiłł. W 2016 ukazała się trzytomowa książka Świat Chrystusa, w której Wojciech Roszkowski zajął się czasami starożytnymi. Jak sam wskazał, praca nad tą publikacją zajęła mu blisko 50 lat.

W 2020 „Magazyn Literacki KSIĄŻKI” za publikację Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej przyznał Wojciechowi Roszkowskiemu oraz Wydawnictwu Biały Kruk nagrodę specjalną dla najlepszej publikacji dekady z zakresu nauk humanistycznych. W tym samym roku autor za tę książkę został wyróżniony Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza oraz nagrodą Feniks. W książce dostrzegano wyraźne wpływy myśli politycznej Oswalda Spenglera i niekiedy odczytywano ją jako „słabo kamuflowany atak na szeroko rozumianą lewicę i jej prawo do funkcjonowania w przestrzeni publicznej”, a jednocześnie wyraz „niechęci do zmiany konwencji i norm życia społecznego, którym zresztą cywilizacja Zachodu zawdzięcza swój rzeczywisty postęp gospodarczy i polityczny”. Jos Stübner pisał, że nakreślona przez Roszkowskiego idea obrony cywilizacji zachodniej i religii chrześcijańskiej „to przede wszystkim porządek, u podstaw skazany na nierówność i oparty na wykluczeniu. Nierówność pod względem płci i orientacji seksualnej jest tu przedstawiana jako naturalna czy boska norma, której należy bronić przed upadkiem”.

Również w 2020 ukazała się kontynuacja tej publikacji zatytułowana Bunt barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji, w której autor skupił się na odpowiedzi na pytanie: „czy rozwój cywilizacji zachodniej zmierza nieuchronnie w złym kierunku”.

Jest też autorem wprowadzonego w 2022 roku do podstawy programowej szkół ponadpodstawowych podręcznika do historii i teraźniejszości, 1945–1979. Historia i teraźniejszość, będącego przeważnie krytyką zachodniej kultury popularnej oraz lewicowych i liberalnych trendów w społeczeństwie. W chwili wydania podręcznik wzbudził kontrowersje, spotykając się między innymi z zarzutami stygmatyzacji dzieci urodzonych metodą in vitro, zrównania feminizmu z nazizmem oraz eseistycznej, perswazyjnej formy przekazu. W podręczniku odnajdywano też „wątki przemycające nienawiść rasową, igranie z antysemityzmem czy przypisywanie intelektualnym adwersarzom wszystkich odczłowieczających cech”.

Wśród wypromowanych przez niego doktorów znaleźli się: Jan Wendt (1996), Jarosław Gowin (2001), Andrzej Grajewski (2001), Rafał Matyja (2001), Agnieszka Orzelska-Stączek (2002), Paweł Ukielski (2006), Dominik Smyrgała (2010).

Życie prywatne

Żonaty, ma syna Marcina.

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia

W 2000 ówczesny prezydent Aleksander Kwaśniewski, za wybitne osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej oraz w działalności organizacyjnej, odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2005 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

W 2020 prezydent Andrzej Duda nadał Wojciechowi Roszkowskiemu Order Orła Białego, nadany w uznaniu znamienitych zasług w popularyzowaniu i upowszechnianiu wiedzy naukowej, za zaangażowanie na rzecz kształtowania społeczeństwa obywatelskiego i działalność publiczną. Wręczając najwyższe polskie odznaczenie, prezydent uzasadniał jego przyznanie następująco:

[…] Wojciech Roszkowski. To też walka o Polskę, o sprawiedliwość, wolność. Ale przede wszystkim o prawdę dla sobie współczesnych i dla kolejnych pokoleń, takich jak moje pokolenie […]. To także wielkie zamiłowanie do polskiej historii. I nie takiej właśnie, jaką wolno było badać i uprawiać, ale do historii prawdziwej, do szukania i zaglądania tam, gdzie w latach 70., 80. bardzo niechętnie widziano jakichkolwiek naukowców interesujących się tymi kwestiami […]. Pan Profesor nie bał się pisać o historii takiej, jaka ona była naprawdę.

Nagrody i wyróżnienia

W 2018 został laureatem Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego za 2017, przyznawanej przez Towarzystwo Naukowe KUL. W tym samym roku otrzymał tytuł honorowego obywatela m.st. Warszawy. W 2020 minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński uhonorował go Doroczną Nagrodą MKiDN.

Publikacje

• Półwiecze: historia polityczna świata po 1945. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-12408-3
• Najnowsza historia Polski. Wyd. pełne. Warszawa: Świat Książki, 2003. ISBN 83-7311-991-4. OCLC 55618690.brak strony w książce
• Historia Polski 1914–2005. Wyd. 11. (rozsz.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14696-6. OCLC 69305647.brak strony w książce
• Gospodarka: wzrost i upadek systemu nakazowo-rozdzielczego. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-01-15487-5. OCLC 263499772.brak strony w książce
• Droga przez mgłę. Warszawa: Instytut Jagielloński, 2006. ISBN 83-60559-00-7. OCLC 182552786.brak strony w książce
• Najnowsza historia Polski 1914–2011. Warszawa: Świat Książki, 2011. ISBN 978-83-7799-614-0.brak strony w książce
• Uczniowie czarnoksiężnika. Zło potężne naszymi słabościami. Warszawa: Difin, 2011. ISBN 978-83-7641-489-8.brak strony w książce
• Upodmiotowienie polskiej polityki. W: Repolonizacja Polski. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2016. ISBN 978-83-7553-216-6.brak strony w książce
• Świat Chrystusa. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2016. ISBN 978-83-7553-218-0.brak strony w książce
• Historia Polski 1914–2015. Wyd. 12. (rozszerzone). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017. ISBN 978-83-01-19258-7.brak strony w książce
• Mistrzowska gra Józefa Piłsudskiego. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2018. ISBN 978-83-7553-240-1.brak strony w książce
• Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2019. ISBN 978-83-7553-260-9.brak strony w książce
• Orlęta Lwowskie. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2019. ISBN 978-83-7553-264-7.brak strony w książce
• Kierunek targowica: Polska 2005–2015. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2019. ISBN 978-83-7553-276-0.brak strony w książce
• Bunt barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2020. ISBN 978-83-7553-304-0.brak strony w książce
• Chluba i zguba. Antologia najnowszej publicystyki patriotycznej. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2020. ISBN 978-83-7553-307-1.brak strony w książce
• Historia chrześcijaństwa: świętości, upadki, nawrócenia. T. 1. Od narodzin Jezusa do upadku Konstantynopola. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2021. ISBN 978-83-7553-313-2.brak strony w książce
• Historia chrześcijaństwa: świętości, upadki, nawrócenia. T. 2. Od XVI do XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2021. ISBN 978-83-7553-318-7.brak strony w książce
• Komunizm światowy. Od teorii do zbrodni. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2022. ISBN 978-83-7553-333-0.brak strony w książce
• Historia i Teraźniejszość. Podręcznik dla liceów i techników. Klasa 1. 1945–1979. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2022. ISBN 978-83-7553-347-7.brak strony w książce
• Orzeł, lew i krzyż. Historia i kultura krajów Trójmorza. Tom 1, Wydawnictwo Biały Kruk 2022, ISBN 978-83-7553-362-0.
• Tyrania postępu (współautor), Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2023, ISBN 978-83-7553-373-6.