Wojciech Roszkowski
Wojciech Stefan Roszkowski, ps. „Andrzej Albert” (ur. 20 czerwca 1947 w Warszawie[1]) – polski ekonomista, historyk i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych (1996). Prorektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (1990–1993), poseł do Parlamentu Europejskiego VI kadencji (2004–2009). Autor publikacji poświęconych historii Polski w XX i XXI wieku, kontrowersyjnej książki Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, a także podręczników szkolnych (w tym pierwszego podręcznika do przedmiotu historia i teraźniejszość). Kawaler Orderu Orła Białego.
 Wojciech Roszkowski (2009) | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
20 czerwca 1947 |
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: historia gospodarcza, historia najnowsza, nauki polityczne | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1978 |
| Habilitacja |
1987 |
| Profesura |
15 lutego 1996 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Stanowisko |
prorektor (1990–1993) |
| Instytut | |
| Stanowisko |
dyrektor (1994–2000) |
| Okres zatrudn. |
od 1990 |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujW 1965 ukończył VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV w Warszawie, następnie w 1971 studia na Wydziale Handlu Zagranicznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. Pracował na tej uczelni w Katedrze Historii Gospodarczej pod kierunkiem prof. Ireny Kostrowickiej[2], a następnie w Katedrze Studiów Politycznych. W 1978 obronił doktorat, a w 1987 uzyskał habilitację z nauk ekonomicznych w Katedrze Historii Gospodarczej SGPiS. Od 1990 do 1993 był prorektorem Szkoły Głównej Handlowej. W 1990 podjął też pracę naukową w Instytucie Studiów Politycznych PAN jako kierownik Zakładu Europy Środkowo-Wschodniej. Objął w tym instytucie stanowisko profesora[3]. W 1996 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych[3].
W latach 1994–2000 był dyrektorem Instytutu Studiów Politycznych PAN. W latach 1988–1989 był stypendystą Wilson Center w Waszyngtonie, a w latach 2000–2002 pełnił funkcję kierownika katedry studiów polskich na University of Virginia w Charlottesville[4]. Był nadto profesorem w Collegium Civitas w Warszawie[3].
W okresie PRL związany z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym, był autorem podziemnych wydań najnowszej historii Polski pod pseudonimem „Andrzej Albert”. W latach 1997–1998 był członkiem Rady Inicjatyw Wydawniczych przy ministrze kultury, a w latach 1999–2001 członkiem Rady Instytutu Dziedzictwa Narodowego. Został też członkiem rady Centrum im. Adama Smitha, redaktorem naczelnym „Studiów Politycznych” i przewodniczącym rady Muzeum Historii Polski[4].
W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2004 uzyskał mandat eurodeputowanego z listy Prawa i Sprawiedliwości. Był członkiem Komisji Budżetu, Komisji Tymczasowej ds. Wyzwań Politycznych i Środków Budżetowych w Rozszerzonej Unii Europejskiej w latach 2007–2013 oraz Komisji Rozwoju Regionalnego[5]. W 2005 był członkiem honorowego komitetu poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. W 2009 nie ubiegał się o reelekcję do Parlamentu Europejskiego. Wszedł w skład Komitetu Obrony Dobrego Imienia Polski i Polaków.
Był członkiem rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych i członkiem Collegium Invisibile[6]. W 2005 założył w Warszawie stowarzyszenie Instytut Jagielloński[4]. W 2011 został członkiem rady nadzorczej Telewizji Polskiej[7]. W 2015 wszedł w skład jury konkursu „Książka Historyczna Roku”[8]. Członek Rady Muzeum przy Muzeum Narodowym w Warszawie w kadencji 2020–2024[9].
Autor (początkowo pod pseudonimem Andrzej Albert) publikacji poświęconych historii Polski w XX i XXI wieku, wydawanych w wersjach jedno-, trzy- i siedmiotomowej. Jest również autorem książki Półwiecze, będącej syntezą historii politycznej świata po 1945 oraz cyklu podręczników do historii napisanych wspólnie z Anną Radziwiłł[4]. W 2016 ukazała się trzytomowa książka Świat Chrystusa, w której Wojciech Roszkowski zajął się czasami starożytnymi. Jak sam wskazał, praca nad tą publikacją zajęła mu blisko 50 lat[10].
W 2020 „Magazyn Literacki KSIĄŻKI” za publikację Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej przyznał Wojciechowi Roszkowskiemu oraz Wydawnictwu Biały Kruk nagrodę specjalną dla najlepszej publikacji dekady z zakresu nauk humanistycznych[11][12]. W tym samym roku autor za tę książkę został wyróżniony Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza[13] oraz nagrodą Feniks[14]. W książce dostrzegano wyraźne wpływy myśli politycznej Oswalda Spenglera[15] i niekiedy odczytywano ją jako „słabo kamuflowany atak na szeroko rozumianą lewicę i jej prawo do funkcjonowania w przestrzeni publicznej”[16], a jednocześnie wyraz „niechęci do zmiany konwencji i norm życia społecznego, którym zresztą cywilizacja Zachodu zawdzięcza swój rzeczywisty postęp gospodarczy i polityczny”[16]. Jos Stübner pisał, że nakreślona przez Roszkowskiego idea obrony cywilizacji zachodniej i religii chrześcijańskiej „to przede wszystkim porządek, u podstaw skazany na nierówność i oparty na wykluczeniu. Nierówność pod względem płci i orientacji seksualnej jest tu przedstawiana jako naturalna czy boska norma, której należy bronić przed upadkiem”[17].
Również w 2020 ukazała się kontynuacja tej publikacji zatytułowana Bunt barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji, w której autor skupił się na odpowiedzi na pytanie: „czy rozwój cywilizacji zachodniej zmierza nieuchronnie w złym kierunku”[18].
Jest też autorem wprowadzonego w 2022 roku do podstawy programowej szkół ponadpodstawowych podręcznika do historii i teraźniejszości, 1945–1979. Historia i teraźniejszość, będącego przeważnie krytyką zachodniej kultury popularnej oraz lewicowych i liberalnych trendów w społeczeństwie[19]. W chwili wydania podręcznik wzbudził kontrowersje, spotykając się między innymi z zarzutami stygmatyzacji dzieci urodzonych metodą in vitro, zrównania feminizmu z nazizmem oraz eseistycznej, perswazyjnej formy przekazu[19][20][21]. W podręczniku odnajdywano też „wątki przemycające nienawiść rasową, igranie z antysemityzmem czy przypisywanie intelektualnym adwersarzom wszystkich odczłowieczających cech”[22].
Wśród wypromowanych przez niego doktorów znaleźli się: Jan Wendt (1996), Jarosław Gowin (2001), Andrzej Grajewski (2001), Rafał Matyja (2001), Agnieszka Orzelska-Stączek (2002), Paweł Ukielski (2006), Dominik Smyrgała (2010)[3].
Życie prywatne
edytujOdznaczenia i wyróżnienia
edytujOrdery i odznaczenia
edytujW 2000 ówczesny prezydent Aleksander Kwaśniewski, za wybitne osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej oraz w działalności organizacyjnej, odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[23]. W 2005 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[24].
W 2020 prezydent Andrzej Duda nadał Wojciechowi Roszkowskiemu Order Orła Białego, nadany w uznaniu znamienitych zasług w popularyzowaniu i upowszechnianiu wiedzy naukowej, za zaangażowanie na rzecz kształtowania społeczeństwa obywatelskiego i działalność publiczną[25][26]. Wręczając najwyższe polskie odznaczenie, prezydent uzasadniał jego przyznanie następująco[27]:
[…] Wojciech Roszkowski. To też walka o Polskę, o sprawiedliwość, wolność. Ale przede wszystkim o prawdę dla sobie współczesnych i dla kolejnych pokoleń, takich jak moje pokolenie […]. To także wielkie zamiłowanie do polskiej historii. I nie takiej właśnie, jaką wolno było badać i uprawiać, ale do historii prawdziwej, do szukania i zaglądania tam, gdzie w latach 70., 80. bardzo niechętnie widziano jakichkolwiek naukowców interesujących się tymi kwestiami […]. Pan Profesor nie bał się pisać o historii takiej, jaka ona była naprawdę.
W 2023 otrzymał Złoty Medal „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas” i Medal „Pro Patria”[28].
Nagrody i wyróżnienia
edytujW 2018 został laureatem Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego za 2017, przyznawanej przez Towarzystwo Naukowe KUL[29]. W tym samym roku otrzymał tytuł honorowego obywatela m.st. Warszawy[30]. W 2020 minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński uhonorował go Doroczną Nagrodą MKiDN[31]. W tym samym roku za książkę Roztrzaskane lustro otrzymał Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza. W 2023 w Krakowie z okazji IX Dnia Patrioty otrzymał nagrodę „Patriota Roku im. Kazimierza Odnowiciela”[32].
Publikacje
edytuj- Półwiecze: historia polityczna świata po 1945. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-12408-3
- Najnowsza historia Polski. Wyd. pełne. Warszawa: Świat Książki, 2003. ISBN 83-7311-991-4. OCLC 55618690.
- Historia Polski 1914–2005. Wyd. 11. (rozsz.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14696-6. OCLC 69305647.
- Gospodarka: wzrost i upadek systemu nakazowo-rozdzielczego. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-01-15487-5. OCLC 263499772.
- Droga przez mgłę. Warszawa: Instytut Jagielloński, 2006. ISBN 83-60559-00-7. OCLC 182552786.
- Najnowsza historia Polski 1914–2011. Warszawa: Świat Książki, 2011. ISBN 978-83-7799-614-0.
- Uczniowie czarnoksiężnika. Zło potężne naszymi słabościami. Warszawa: Difin, 2011. ISBN 978-83-7641-489-8.
- Upodmiotowienie polskiej polityki. W: Repolonizacja Polski. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2016. ISBN 978-83-7553-216-6.
- Świat Chrystusa. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2016. ISBN 978-83-7553-218-0.
- Historia Polski 1914–2015. Wyd. 12. (rozszerzone). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017. ISBN 978-83-01-19258-7.
- Mistrzowska gra Józefa Piłsudskiego. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2018. ISBN 978-83-7553-240-1.
- Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2019. ISBN 978-83-7553-260-9.
- Orlęta Lwowskie. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2019. ISBN 978-83-7553-264-7.
- Kierunek targowica: Polska 2005–2015. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2019. ISBN 978-83-7553-276-0.
- Bunt barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2020. ISBN 978-83-7553-304-0.
- Chluba i zguba. Antologia najnowszej publicystyki patriotycznej. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2020. ISBN 978-83-7553-307-1.
- Historia chrześcijaństwa: świętości, upadki, nawrócenia. T. 1. Od narodzin Jezusa do upadku Konstantynopola. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2021. ISBN 978-83-7553-313-2.
- Historia chrześcijaństwa: świętości, upadki, nawrócenia. T. 2. Od XVI do XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2021. ISBN 978-83-7553-318-7.
- Komunizm światowy. Od teorii do zbrodni. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2022. ISBN 978-83-7553-333-0.
- Historia i Teraźniejszość. Podręcznik dla liceów i techników. Klasa 1. 1945–1979. Kraków: Wydawnictwo Biały Kruk, 2022. ISBN 978-83-7553-347-7.
- Orzeł, lew i krzyż. Historia i kultura krajów Trójmorza. Tom 1, Wydawnictwo Biały Kruk 2022, ISBN 978-83-7553-362-0.
- Tyrania postępu (współautor), Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2023, ISBN 978-83-7553-373-6.
- Bezbożność, terror i propaganda. Fałszywe proroctwa marksizmu, Wydawnictwo Biały Kruk, 2024, ISBN 9788375533996
Przypisy
edytuj- ↑ Wojciech Roszkowski [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-08-02].
- ↑ Zofia Grodek: Irena Kostrowicka – zob.: https://ssl-kolegia.sgh.waw.pl/pl/KES/struktura/KHGiS/Strony/Irena-Kostrowicka.aspx (dostęp: 27 sierpnia 2022).
- ↑ a b c d Prof. dr hab. Wojciech Stefan Roszkowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2021-07-28].
- ↑ a b c d e Fundator. Instytut Jagielloński. [dostęp 2020-04-28].
- ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2013-02-12].
- ↑ Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2013-02-12].
- ↑ Piwowar, Braun, Roszkowski – wybrano nową Radę Nadzorczą TVP. polskatimes.pl, 3 marca 2011. [dostęp 2013-02-12].
- ↑ Książka historyczna roku po raz ósmy!. ksiazkahistorycznaroku.pl, 13 listopada 2015. [dostęp 2015-11-15].
- ↑ Zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 28 lipca 2020 r. w sprawie powołania członków Rady Muzeum przy Muzeum Narodowym w Warszawie. Dziennik Urzędowy MKiDN, 28 lipca 2020. [dostęp 2020-07-29].
- ↑ Narodziny Jezusa były odpowiedzią na ostatnią, najgłębszą tajemnicę ludzkości. telewizjarepublika.pl, 6 grudnia 2016. [dostęp 2016-12-07].
- ↑ Znamy laureatów nagród „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” za 2019 rok. wydawca.com.pl, 9 lutego 2020. [dostęp 2020-04-28].
- ↑ „Książka Dekady” dla prof. Wojciecha Roszkowskiego i „Książka Roku” dla prof. Andrzeja Nowaka. bialykruk.pl, 5 lutego 2020. [dostęp 2020-04-28].
- ↑ Prof. Roszkowski z nagrodą im. Józefa Mackiewicza za „Roztrzaskane lustro”. Gratulujemy!. bialykruk.pl, 12 listopada 2020. [dostęp 2020-12-11].
- ↑ Nagrody Feniks 2020 przyznane. Biały Kruk z czterema statuetkami!. bialykruk.pl, 8 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-11].
- ↑ Jan Kofman, Wojciech Roszkowski, Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, „Studia Polityczne”, 47 (3), 2020, s. 167, DOI: 10.35757/STP.2019.47.3.08, ISSN 1230-3135 [dostęp 2022-08-18].
- ↑ a b Marcin Wałdoch, Wojciech Roszkowski, Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, „Świat Idei i Polityki”, 18, 2019, s. 478.
- ↑ Jos Stübner, „Abendland”, „Lateinische Zivilisation” oder „Zivilisation des Todes”. Zivilisationismus und rechte Untergangsvorstellungen in Polen, Deutschland und Österreich, „Studia Litteraria et Historica” (10), 2021, DOI: 10.11649/slh.2571, ISSN 2299-7571 [dostęp 2022-08-18].
- ↑ Między zarazą a ideologią – prof. Roszkowski w kontynuacji „Roztrzaskanego lustra” odpowiada na 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji. bialykruk.pl, 16 października 2020. [dostęp 2020-10-20].
- ↑ a b Konrad Ciesiołkiewicz, Perswazja zamiast dialogu – o dyskusji wokół „HiT-u” [online], camiso.org.pl, 13 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-14] (pol.).
- ↑ Karolina Słowik, Dzieci z in vitro są „hodowane”, a papież Jan Paweł II to „następca Jezusa na Ziemi”. Czy jest alternatywa dla podręcznika do HiT-u? [online], wyborcza.pl, 12 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-14].
- ↑ W podręczniku do HiT o „hodowli” ludzi. „To konkretny atak. Atak, który jest kierowany w dzieci, w rodziców” [online], TVN24 [dostęp 2022-08-14] (pol.).
- ↑ Beniamin Bukowski, Historia a teraźniejszość [online], Więź, 30 września 2022 [dostęp 2022-10-05] (pol.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 grudnia 2000 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2001 r. nr 5, poz. 91).
- ↑ Historycy odznaczeni medalami „Gloria Artis”. naukawpolsce.pap.pl, 14 grudnia 2005. [dostęp 2013-02-12].
- ↑ Prof. Wojciech Roszkowski, autor „Roztrzaskanego Lustra”, został odznaczony Orderem Orła Białego! Gratulujemy!. bialykruk.pl, 3 maja 2020. [dostęp 2020-05-03].
- ↑ Ordery Orła Białego w Święto Narodowe Trzeciego Maja. prezydent.pl, 3 maja 2020. [dostęp 2020-05-03].
- ↑ Wystąpienie podczas uroczystości wręczenia Orderów Orła Białego. prezydent.pl, 3 maja 2020. [dostęp 2020-10-20].
- ↑ Ceremonia wręczenia medali „Pro Bono Poloniae” oraz „Pro Patria” dla Wydawnictwa „Biały Kruk” i jego współpracowników - Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych [online], kombatanci.gov.pl [dostęp 2023-12-03].
- ↑ Prof. W. Roszkowski laureatem Nagrody im. Ks. Idziego Radziszewskiego. pap.pl, 6 czerwca 2018. [dostęp 2020-02-07].
- ↑ A. Jakubowska, J. Ochojska, A. Przedpełska-Trzeciakowska i W. Roszkowski z tytułem Honorowych Obywateli Warszawy. dzieje.pl, 31 lipca 2018. [dostęp 2018-07-31].
- ↑ Łaniewska, Gołas, Dłużewska, Wencel, Lorenc i Roszkowski laureatami Nagrody Ministra 2020. gov.pl, 25 listopada 2020. [dostęp 2020-11-27].
- ↑ Historyk prof. Wojciech Roszkowski otrzymał nagrodę Patrioty Roku [online], dzieje.pl [dostęp 2023-12-11] (pol.).