Wikipedia

Zbirogi

(Przekierowano z Zbirohi)

Zbirogi, Zbirohy (biał. Збірагі, Зьбірагі; ros. Збироги) – wieś na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie brzeskim, w sielsowiecie Czernie.

Zbirogi
Ilustracja
Cerkiew św. Paraskiewy (Piatnicka)
Państwo

 Białoruś

Obwód

 brzeski

Rejon

brzeski

Sielsowiet

Czernie

Populacja (2009)
• liczba ludności


157[1]

Nr kierunkowy

+375 162

Kod pocztowy

225002

Tablice rejestracyjne

1

Położenie na mapie obwodu brzeskiego
Mapa konturowa obwodu brzeskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Zbirogi”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Zbirogi”
Ziemia52°09′56″N 23°52′19″E/52,165556 23,871944
Multimedia w Wikimedia Commons

Siedziba parafii prawosławnej pw. św. Paraskiewy[2].

Geografia edytuj

Miejscowość położona 19 km na północny wschód od Brześcia, 10 km na od stacji kolejowej w Żabince. Ponadto sąsiaduje z wsiami Karabany i Zalesie (na północy), Wołoski i Charytony (na południu), Bratyłowo (na zachodzie), Zabrzezie i Hutowicze (na północnym zachodzie), Oczki i Raczki (na wschodzie).

Historia edytuj

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XVI wieku, kiedy to występuje jako wieś należąca do dóbr hospodarskich w starostwie brzeskim województwa trockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wraz ze zmianami przynależności administracyjnej powiatu brzeskiego Zbirohi znajdowały się najpierw w województwie podlaskim, a następnie w województwie brzeskim Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

W czasie panowania Zygmunta Augusta miejscowe dobra trafiły w ręce prywatne. Właścicielami wsi byli m.in. Ruszczycowie, Jan Hajko[3], Pacowie.

Od 1502 r. istniała tu cerkiew prawosławna należąca do eparchii włodzimiersko-brzeskiej. W 1610[4][5] r. Zofia (Agata) z Sapiehów, primo voto żona Adama Hajki, koniuszego grodzieńskiego, secundo voto żona Mikołaja Paca, podkomorzego brzeskiego, ufundowała tu drewnianą świątynię katolicką[6][7] pod wezwaniem Trójcy Świętej, najprawdopodobniej unicką[8] – obecna cerkiew Piatnicka (Paraskiewy Piatnicy). W 1756 roku zbudowano kościół parafialny. Od XVIII wieku w kościele istniał kult cudownej figury Chrystusa Trynitarskiego (obecnie figura jest w kościele w Terespolu)[9].

Po III rozbiorze miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim, kolejno w guberniach: słonimskiej, litewskiej i grodzieńskiej.

W 1862 r. we wsi utworzono szkołę początkową, w której w 1866 uczyło się 45 chłopców.

W 1866 r.[6][7][8] miejscowy kościół katolicki, należący do dekanatu kobryńskiego[10], przekazano prawosławnym.

Tutejszy majątek ziemski należał do hrabiego Grabowskiego.

W końcu XIX wieku Zbirogi pełniły funkcję centrum gminy w powiecie kobryńskim guberni grodzieńskiej, obejmującej 60 miejscowości. Wieś, oddalona wówczas o 31 wiorst od Kobrynia, była siedzibą okręgu policyjnego oraz parafii prawosławnej liczącej 1492 wiernych[10] (w dekanacie Czerwaczyce – dziś wieś w sielsowiecie Batcze, w rejonie kobryńskim – eparchii wileńskiej, a od 1900 r. – grodzieńskiej i brzeskiej).

W okresie międzywojennym wieś stała się centrum gminy Zbirohi w powiecie kobryńskim województwa poleskiego II RP. Jednak w 1928 Zbirogi włączono do gminy Kosicze[11].

Według spisu powszechnego z 1921 r. wieś Zbirohi liczyła 11 domów. Mieszkały tu 42 osoby: 18 mężczyzn, 24 kobiety. Wszyscy byli prawosławni i wszyscy deklarowali narodowość polską[12].

Świątynia w Zbirogach została odzyskana przez katolików w 1920 r.[6][7][8] i stała się kościołem parafialnym w parafii liczącej 180[13] wiernych. W 1925 r. przeprowadzono remont kościoła[8].

Po II wojnie światowej Zbirogi znalazły się w granicach Białoruskiej SRR. W 1945 r. z kościoła parafialnego w Zbirogach do kościoła Świętej Trójcy w Terespolu trafiła polichromowana, barokowa rzeźba Chrystusa trynitarskiego z 3 ćwierci XVIII w.[14][15]. Figura była uważana za cudowną i stanowiła cel pielgrzymek do Zbirogów. Dotychczasowy proboszcz zbiroski został w 1947 r. zwierzchnikiem parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Nurcu-Stacji[16].

Od 1991 r. w niepodległej Białorusi.

Zabytki edytuj

  • drewniana cerkiew Piatnicka (Paraskiewy Piatnicy) wraz z wolno stojącą dzwonnicą z 1610 r. (wielokrotnie remontowana)[17][5]
  • braterska mogiła i pomnik poległych w czasie II wojny światowej[4]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu brzeskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
  2. ↑ Православный приход храма святой преподобной Параскевы Сербской в д. Збироги. pravbrest.by. [dostęp 2021-01-25]. (ros.).
  3. ↑ W 1577 r. Jan Hajko występuje jako pozwany przez sąsiada właściciel Zbirogów: Alina Wawrzyńczyk: Rozwój wielkiej własności na Podlasiu w XV i XVI wieku. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, 1951, s. 103, 253.
  4. ↑ a b История - Чернинский сельский совет. Cherni.brest.by. [dostęp 2014-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-11)]. (ros.).
  5. ↑ a b Збироги. Globus.tut.by. [dostęp 2014-08-30]. (ros.).
  6. ↑ a b c Cerkiew Św. Paraskiewy (Piatnicka) – Zbirogi. Wirtualne Podlasie. [dostęp 2014-08-30].
  7. ↑ a b c Grzegorz Rąkowski: Czar Polesia. Pruszków: Rewasz, 2001, s. 85-86. ISBN 83-85557-92-X.
  8. ↑ a b c d Церковь Святой Параскевы Пятницы д. Збироги. Brest-railib.by. [dostęp 2014-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-05)]. (ros.).
  9. ↑ Wojciech Walczak, Karol Łopatecki, Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, tom 4, Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 1 grudnia 2013, ISBN 978-83-934920-7-7 [dostęp 2020-01-02] (pol.).
  10. ↑ a b Zbirogi, Zbirohy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 519.
  11. ↑ Dz.U. z 1928 r. nr 45, poz. 427
  12. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 8: Województwo poleskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 30. [dostęp 2014-08-30].
  13. ↑ Mariusz Boguszewski: Jubileusz Parafii w Żabince. Drohiczynska.pl. [dostęp 2014-08-30].
  14. ↑ Terespol. „Wirtualne Podlasie”. [dostęp 2014-08-30].
  15. ↑ Szlak Kościuszki. „Turystyka aktywna”, 2008-10-23. [dostęp 2014-08-30].
  16. ↑ Dariusz Krajewski: Z historii parafii pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Nurcu Stacji. „Niedziela”. [dostęp 2014-08-30].
  17. ↑ Д. Збироги. Храм во имя Св.вмц. Параскевы. Pravoslavie.by. [dostęp 2014-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)]. (ros.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zbirogi&oldid=70273460”