Azydek sodu

Azydek sodu
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	azydek sodu
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NaN3
Masa molowa	65,01 g/mol
Wygląd	biały lub prawie biały, krystaliczny proszek lub kryształy
	Identyfikacja
Numer CAS	26628-22-8
PubChem	33557
InChI
	InChI=1S/N3.Na/c1-3-2;/q-1;+1
	InChIKey
	PXIPVTKHYLBLMZ-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,85 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	łatwo
	w innych rozpuszczalnikach
	etanol: trudno
Temperatura topnienia	275 °C (rozkład)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Zwroty H	H300, H400, H410, EUH032
Zwroty P	P264, P273, P301+P310, P501
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Silnie; toksyczny; (T+)	Groźny dla; środowiska; (N)
Zwroty R	R28, R32, R50/53
Zwroty S	S1/2, S28, S45, S60, S61
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 4 1
Temperatura zapłonu	300 °C
Numer RTECS	VY8050000
Dawka śmiertelna	LD50 20 mg/kg (królik, przezskórnie)
	Podobne związki
Inne aniony	cyjanek sodu, amidek sodu
Inne kationy	azydek ołowiu, azydek miedzi, azydek litu
Podobne związki	azotek sodu
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Azydek sodu, NaN
3 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy azydków, sól azotowodoru i sodu.

Występuje w postaci białego proszku lub kryształów o gęstości 1,8 g/cm³. Rozpuszczalny w wodzie, gdzie powoli hydrolizuje do toksycznego azotowodoru HN
3 (także podczas reakcji z silnymi kwasami). Jest toksyczny.

Azydek sodu można otrzymać w dwuetapowej reakcji^[4]:

2Na + 2NH
3 → 2NaNH
2 + H
2

NaNH
2 + N
2O → NaN
3 + H
2O

Stosowany jest w syntezie organicznej, np. do otrzymywania azydków alkilowych w reakcji z halogenkami alkilowymi^[a], w produkcji materiałów wybuchowych, a także jako czynnik generujący gaz w poduszkach powietrznych.

Ze względu na bardzo dużą toksyczność wobec mikroorganizmów, w praktyce laboratoryjnej azydek sodu (w stężeniu rzędu 0,1%) wykorzystywany jest do zabezpieczania roztworów buforowych i in. przed rozwojem pleśni i bakterii.

Zobacz też edytuj

AZT

Uwagi edytuj

↑ W preparatyce organicznej azydek sodu często jest zastępowany trudniej dostępnym azydkiem litu ze względu na znacznie lepszą rozpuszczalność LiN
3 w rozpuszczalnikach organicznych.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
↑ ^a ^b Azydek sodu (nr 438456) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
↑ ^a ^b Azydek sodu, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-07] (ang.).
↑ AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, ISBN 83-01-06542-7, OCLC 835889201 .

[5] W preparatyce organicznej azydek sodu często jest zastępowany trudniej dostępnym azydkiem litu ze względu na znacznie lepszą rozpuszczalność LiN
3 w rozpuszczalnikach organicznych.

[FPX-1] Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .

[SA-2] Azydek sodu (nr 438456) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.

[CLI-3] Azydek sodu, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-07] (ang.).

[4] AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, ISBN 83-01-06542-7, OCLC 835889201 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]