Betty Ford

pierwsza dama USA

Elizabeth Ann Bloomer Warren Ford (ur. 8 kwietnia 1918 w Chicago, zm. 8 lipca 2011 w Rancho Mirage) – żona Geralda Forda, jedna z założycielek kliniki Betty Ford Center do zwalczania uzależnień; pierwsza dama Stanów Zjednoczonych w latach 1974–1977.

Betty Ford
Ilustracja
Betty Ford (1975)
Pełne imię i nazwisko

Elizabeth Ann Bloomer Warren Ford

Data i miejsce urodzenia

8 kwietnia 1918
Chicago

Data i miejsce śmierci

8 lipca 2011
Rancho Mirage

Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych
Okres

od 9 sierpnia 1974
do 20 stycznia 1977

Poprzedniczka

Pat Nixon

Następczyni

Rosalynn Carter

Druga dama Stanów Zjednoczonych
Okres

od 6 grudnia 1973
do 9 sierpnia 1974

Poprzedniczka

Judy Agnew

Następczyni

Happy Rockefeller

Faksymile
Odznaczenia
Congressional Gold Medal
Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone) Order Plejad (Iran)

Życiorys

edytuj

Urodziła się 8 kwietnia 1918 roku w Chicago, jako córka kupca, Williama Bloomera i jego żony Hortense[1]. Od wczesnego dzieciństwa była nazywana „Betty”[2]. W 1921 roku przeniosła się z rodziną do Grand Rapids, gdzie uczęszczała do szkoły tańca[2]. Po śmierci ojca w 1934 roku pomagała matce w utrzymaniu domu[3]. Pracowała dorywczo jako modelka i tancerka[3]. Dwa lata później ukończyła Central High School[2]. Uczęszczała też do Bennington School of Dance, gdzie poznała Marthę Graham, która została jej mentorką[3].

Po pewnym czasie zrezygnowała z kariery tancerki i powróciła do rodzinnego domu[3]. Niebawem poznała i poślubiła agenta ubezpieczeniowego Williama Warrena[3]. Z powodu zmian miejsca pracy Warrena często się przeprowadzali[4]. Po pięciu latach małżeństwa rozwiodła się z mężem[4]. W tym samym roku poznała Geralda Forda, którego poślubiła w 1948[4]. Ponieważ trwała kampania wyborcza do Izby Reprezentantów, młodzi nie udali się w podróż poślubną[5]. Zaraz po zwycięskich wyborach przenieśli się do Waszyngtonu[6].

Na początku lat 70. nalegała na męża, by zakończył działalność polityczną, w wyniku czego Ford obiecał w 1974 roku po raz ostatni kandydować do Kongresu[6]. Jednakże jesienią 1973 roku dotychczasowy wiceprezydent Spiro T. Agnew podał się do dymisji, a Ford został jego następcą[6]. Betty została wówczas drugą damą[6]. Po ośmiu miesiącach, w wyniku afery Watergate, Richard Nixon zrzekł się urzędu[3]. 9 sierpnia 1974 Ford został nowym prezydentem, a jego żona – pierwszą damą[6]. Po wprowadzeniu się do Białego Domu znacznie zliberalizowała zwyczaje w nim panujące, w porównaniu z czasami, gdy pierwszą damą była Pat Nixon[7]. Z chęcią wyprawiała dużą liczbę przyjęć[7]. Wprawdzie nie organizowała konferencji prasowych, ale utrzymywała ciepłe relacje z mediami, poprzez nieformalne rozmowy w trakcie imprez[7]. Miała duży wpływ na decyzje męża, m.in. popierając pełną amnestię dla Nixona[8]. Często wyrażała także kontrowersyjne poglądy, m.in. chwaliła decyzję Sądu Najwyższego legalizującą aborcję[9]. Poglądy te były niezgodne z przekonaniami konserwatywnych wyborców, a prawicowa gazeta „National Review” oskarżyła pierwszą damę o „przeredagowanie dekalogu[9]. Ponadto lobbowała na rzecz uchwalenia Equal Rights Amendment, czyli poprawki konstytucyjnej, wprowadzającej równouprawnienie kobiet[9]. Aktywnie opowiadała się też za zwiększeniem liczby kobiet we władzach i rejestracją broni palnej osób prywatnych[10]. Wobec tych działań prezydent powołał Carlę Hill na sekretarza urbanizacji, a Annę Armstrong na ambasadora w Wielkiej Brytanii[11]. Odmówił jednak nominacji kobiety do Sądu Najwyższego[11]. Pomimo że walczyła o prawa kobiet, była niechętna feministkom, które szydziły z roli gospodyni domowej[11]. Włączała się także w opiekę nad ubogimi i dziećmi z rozbitych rodzin[12]. Popierała program pomocy dla osób starszych i niepełnosprawnych[12].

Za swoją działalność jako pierwsza dama USA otrzymała Prezydencki Medal Wolności (1991), Złoty Medal Kongresu[13] (1998), Nagrodę Woodrowa Wilsona (2003)[14] oraz tytuł Człowieka Roku tygodnika „Time” (1975)[15].

W 1975 roku poparła decyzję męża o ubieganiu się o reelekcję, pomimo że kilka lat wcześniej była temu przeciwna[16]. Brała udział w konwencjach partyjnych i spotkaniach z wyborcami[16]. Porażka w wyborach odbiła się znacznie na jej zdrowiu[17]. Wkrótce potem Fordowie opuścili Biały Dom[17]. Zamieszkali w Rancho Mirage, gdzie Gerald zmarł 26 grudnia 2006 roku[18]. Pomimo podeszłego wieku i słabego zdrowia, Betty wzięła udział w ogólnokrajowych uroczystościach pogrzebowych[18]. Sama zmarła 8 lipca 2011 roku[18].

Życie prywatne

edytuj

Elizabeth Ann Bloomer poślubiła Williama C. Warrena w 1942 roku[3]. Małżeństwo to nie było udane, jednak decyzja o rozwodzie była odwlekana, z powodu złego stanu zdrowia Warrena (cierpiał na cukrzycę)[4]. W 1947 orzeczono pomiędzy nimi rozwód[4].

15 października 1948 wyszła za mąż za Geralda Forda w Kościele episkopalnym[5]. Mieli trzech synów: Michaela Geralda (ur. 1950), Johna Gardnera (ur. 1952), Stevena Meigsa (ur. 1956) i jedną córkę – Susan Elizabeth (ur. 1957)[5].

Zdrowie

edytuj

Latem 1964 roku zaczęły się jej dolegliwości bólowe, spowodowane skurczem nerwu, a także postępującym artretyzmem[6]. Zaczęła wówczas regularnie zażywać leki przeciwbólowe[4]. Tuż przed wprowadzeniem się do Białego Domu, wykryto u niej raka piersi[12]. Upubliczniła tę informację co sprawiło, że wiele Amerykanek poddało się badaniom kontrolnym[12]. Sama przeszła zabieg mastektomii[12]. Gdy w 1976 roku jej mąż przegrał z Jimmym Carterem wybory prezydenckie, podupadła na zdrowiu i ponownie wpadła w uzależnienie od leków[19]. Dwa lata później zdała sobie także sprawę, że jest alkoholiczką i udała się na kurację odwykową do Alcohol and Drug Rehabilitation Service w Long Beach[19]. Wkrótce potem upubliczniła swoją chorobę[19]. W 1982 roku założyła ośrodek do walki z uzależnieniami Betty Ford Center for Drug and Alcohol Rehabilitation[20]. Gdy jej stan zdrowia się pogorszył, kierownictwo ośrodka przekazała córce, Susan[18]. Jej walka z nałogiem została opisana w autobiografii „Betty: A Glad Awakening” (1987) i serialu biograficznym pt. „The Betty Ford Story”[2]. Jesienią 1987 roku przeszła zabieg poczwórnego bypassu w Eisenhower Medical Center[21].

Przypisy

edytuj
  1. Pastusiak 2012 ↓, s. 529-530.
  2. a b c d Pastusiak 2012 ↓, s. 529.
  3. a b c d e f g Pastusiak 2012 ↓, s. 530.
  4. a b c d e f Pastusiak 2012 ↓, s. 531.
  5. a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 532.
  6. a b c d e f Pastusiak 2012 ↓, s. 533.
  7. a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 534.
  8. Pastusiak 2012 ↓, s. 535.
  9. a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 536.
  10. Pastusiak 2012 ↓, s. 536-537.
  11. a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 537.
  12. a b c d e Pastusiak 2012 ↓, s. 538.
  13. Congressional Gold Medal Recipients. Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2024-06-18]. (ang.).
  14. Pastusiak 2012 ↓, s. 542-543.
  15. American Women, Women of the Year. Time. [dostęp 2016-12-07]. (ang.).
  16. a b Pastusiak 2012 ↓, s. 540.
  17. a b Pastusiak 2012 ↓, s. 541.
  18. a b c d Pastusiak 2012 ↓, s. 543.
  19. a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 527.
  20. Pastusiak 2012 ↓, s. 528.
  21. Pastusiak 2012 ↓, s. 542.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj