Bitwa pod Horodzcem

Część bitwy nad Berezyną w okresie wojny polsko-bolszewickiej w dn. 14 maja 1920 r.

Bitwa pod Horodzcem – część wielkiej bitwy nad Berezyną. Walki polskiego Nowogródzkiego pułku strzelców mjr. Wincentego Rutkiewicza z sowiecką 15 Brygadą Strzelców w czasie majowej ofensywy wojsk Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Bitwa pod Horodzcem
Wojna polsko-bolszewicka
Czas

14 maja 1920

Miejsce

pod Horodzcem

Terytorium

Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich

Przyczyna

majowa ofensywa
Frontu Zachodniego

Wynik

zwycięstwo Sowietów

Strony konfliktu
 Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
mjr Wincenty Rutkiewicz
Siły
1 Dywizja L-B
Nowogródzki ps
15 Brygada Strzelców
brak współrzędnych

Położenie wojsk przed bitwą

edytuj

W maju 1920, po zajęciu Kijowa i zdobyciu przyczółków mostowych po wschodniej stronie Dniepru, wojska polskie przeszły do obrony. Wódz Naczelny Józef Piłsudski zdawał sobie sprawę z tego, że nie udało mu się rozbić większych sił nieprzyjaciela, a jedynie zmusił je do wycofania się dalej na wschód. Stąd też planował nowe uderzenie, tym razem na północnym odcinku frontu wschodniego[1]. W tym czasie dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski grupował wojska na wschodnim brzegu Berezyny i także przygotowywał je do ofensywy[2].

Skład wojsk

edytuj
Wojsko Polskie

17 maja dowodzenie nad obu armiami przejął gen. Stanisław Szeptycki[3].

Armia Czerwona

Na wschodnim brzegu Berezyny utworzono zgrupowanie uderzeniowe[4]:

Całością sił uderzeniowych dowodził dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski[6][7].

Sytuacja w pasie obrony 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej

W pierwszej dekadzie maja 1920 większość pododdziałów Nowogródzkiego pułku strzelców znajdowała się w odwodzie 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej w rejonie miasteczka Berezyna. Tylko dwie kompanie I batalionu i kompania ckm znajdowały się na stanowiskach obronnych w rejonie Wołowej Góry[8]. Na lewym skrzydle, na odcinku PołświżHorodek broniły się pododdziały grodzieńskiego pułku strzelców, a na południu – 24 pułk piechoty ze składu 2 Dywizji Piechoty Legionów rozwiniętej nad Berezyną. Na północ od zgrupowania sił głównych pułku, w rejonie Lepla i jeziora Woroń, broniły się pododdziały mińskiego i wileńskiego pułku strzelców. Jeszcze w kwietniu 1920 nowogródzki pułk otrzymał słabo wyszkolonych rekrutów, a jego liczebność wzrosła do około 1500 żołnierzy[9].

Przebieg działań

edytuj
 
Adam Przybylski
Wojna Polska 1918–1921[10]

14 maja wojska Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego przeszły do ofensywy[1]. Na pozycje 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej uderzyły 5., 56. i część 11 Dywizji Strzelców. Atak sowiecki zaskoczył wileński i miński pułki strzelców w trakcie luzowania i zmusił je do odwrotu. Słaby grodzieński pułk strzelców został zepchnięty w rejon Horodzca[11][9]. Tu do walki wszedł II batalion nowogródzkiego pułku strzelców wspierany 9 baterią 1 pułku artylerii polowej LB[12].

Na jego stanowiska uderzyła, maszerująca w zwartych kolumnach, sowiecka 15 Brygada Strzelców. Słabo wyszkoleni żołnierze polskiego batalionu nie zdołali wykorzystać błędów przeciwnika, a ogarnięty paniką batalion zaczął bezładny odwrót do Horodca[9]. Za jego przykładem wycofywały się pododdziały grodzieńskiego pułku strzelców[13]. Paniczny odwrót kosztował polskie pododdziały wiele ofiar. II batalion stracił 20% stanu osobowego[9].

Bilans walk

edytuj

W bitwie pod Horodzcem oddziały 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej poniosły klęskę i musiały wycofać się na kolejną rubież obrony.

  1. Michaił Tuchaczewski podaje nieco inny skład Armii w początkowym okresie operacji: 4., 6.,11.,29., 53.,56. Dywizje Strzelców i 15 Dywizja Kawalerii. Oprócz wymienionych na front maszerowała 18 Dywizja Strzelców[5].
  2. Michaił Tuchaczewski podaje nieco inny skład 16 Armii w początkowym okresie operacji: 2.,8.,10.,17.,57. Dywizje Strzelców i oprócz wymienionych na front maszerowała 21 Dywizja Strzelców[5].

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj