Wikipedia

Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza

armia Chińskiej Republiki Ludowej
(Przekierowano z ChALW)

Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza, ChAL-W (chiń. 中國人民解放軍) – chińskie siły zbrojne obejmujące Wojska Lądowe, Marynarkę Wojenną, Siły Powietrzne, Wojska Rakietowe oraz Siły Wsparcia Strategicznego. Według rankingu Global Firepower (2021) chińskie siły zbrojne stanowią trzecią (po Stanach Zjednoczonych i Rosji) siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 178,2 mld dolarów (USD)[1]. ChAL-W jest największymi liczebnie siłami zbrojnymi na świecie, pod bronią ma 2,25 mln żołnierzy (ok. 0,18% populacji ChRL), a łącznie z formacjami paramilitarnymi – 3,25 mln. W razie zagrożenia jest w stanie zmobilizować ponad 7 mln ludzi. Ponadto dysponuje 216 mln rezerwistów. Liczba ludzi zdatnych do służby wojskowej w Chinach w wieku 18-49 lat wynosi ok. 343 mln. Budżet sił zbrojnych ChRL chińska władza określiła w 2010 r. jako 78 miliardów USD, co przekłada się na 1,5% PKB, a wg zachodnich analityków bezpieczeństwa państwowego znacznie więcej, podczas gdy budżet Sił Zbrojnych USA stanowi 4,4% PKB[2].

Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza
ChAL-W
Ilustracja
Flaga ChAL-W z gwiazdą i znakami „ba yi” (八一), czyli 8 1, co oznaczać ma 1 sierpnia
Państwo

 Chiny

Data sformowania

1 sierpnia 1927

Dane podstawowe
Wiek poboru

20

Obecny dowódca

Przewodniczący ChRL:

Minister Obrony Narodowej ChRL:

Podporządkowanie

Centralna Komisja Wojskowa

Liczebność

2 035 000

Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza
Nazwa chińska
Pismo uproszczone

中国人民解放军

Pismo tradycyjne

中國人民解放軍

Hanyu pinyin

Zhōnggúo Rénmín Jiěfàng Jūn

Wade-Giles

Chung-kuo Jen-min Chieh-fang Chün

Wymowa (IPA)

[ʈʂʊ́ŋ.kwǒ ɻə̌n.mǐn tɕjè.fǎŋ.tɕýn]

Multimedia w Wikimedia Commons

W przeciwieństwie do sił zbrojnych m.in. na Zachodzie, chińskie wojsko nie podlega kontroli rządu w Chinach, lecz państwowej partii komunistycznej. Przy tym relacje między KPCh a ChAL-W są złożone i wielostronne. Jak twierdzi Jason Kelly triadę rządzącą obecnie Chinami tworzą siły zbrojne, partia i rząd. Żołnierze w teorii podlegają władzom cywilnym, ale wchodzą w skład Komitetu Centralnego KPCh i Politbiura. Poparcie wojska decyduje w rozgrywce między poszczególnymi frakcjami w partii[3].

Historia edytuj

Za datę powstania Czerwonej Armii (chiń. 红军) przyjmuje się 1 sierpnia 1927 roku, gdy wybuchło powstanie w Nanchangu, w następstwie postanowienia o stworzeniu zbrojnego ramienia Komunistycznej Partii Chin[4]. Obecną nazwę przyjęła w czerwcu 1946 roku. W 1949, po pokonaniu w wojnie domowej wojska Kuomintangu, stała się jedynym chińskim wojskiem na kontynencie.

Kampanie Chińskiej Armii Czerwonej i Armii Ludowo–Wyzwoleńczej edytuj

Siły strategiczne edytuj

 
Żołnierze chińskiego wojska w szyku paradnym

Ogólna liczba chińskich zasobów broni jądrowej nie jest znana. Chiny utrzymują te dane w ścisłej tajemnicy. W 2005 roku według różnych źródeł[jakich?] ChRL miała posiadać od 80 do 2000 głowic różnego typu. W 2004 r. władze ChRL poinformowały o redukcji swoich zasobów broni nuklearnej. ChRL prowadzi również intensywne prace nad modernizacją swoich sił strategicznych. W tej chwili posiada 4 pułki bombowców strategicznych różnego typu oraz ok. 5 dużych atomowych jednostek podwodnych (klas 092 Xia i 094 Yin) mogących dokonać ataku za pomocą pocisków balistycznych.

ChRL nie przyznaje się do posiadania broni chemicznej i biologicznej. ChRL podpisała 13 stycznia 1993 r. Konwencję o broni chemicznej zobowiązując się do nie produkowania i nie rozprzestrzeniania tego rodzaju broni. Jeżeli chodzi natomiast o broń biologiczną ChRL jest również sygnatariuszem międzynarodowej konwencji jednak źródła rosyjskie donoszą o wypadkach jakie miały miejsce w północnych Chinach w latach 80. XX w., które mogły mieć związek z produkcją lub testowaniem broni biologicznej. Centralna Agencja Wywiadowcza podejrzewa ChRL o posiadanie niewielkiego arsenału obu wyżej wymienionych rodzajów broni.

Wojska Lądowe edytuj

Liczą 2 300 000 żołnierzy, zorganizowane w 7 regionach wojskowych i 28 okręgach wojskowych. Strukturę wojskową tworzą 24 zintegrowane grupy armii każda licząca po 43 500 żołnierzy. W składzie każdej z grup znajdują się także 3 dywizje piechoty, brygada czołgów, artylerii i obrony powietrznej. Łącznie są: 84 dywizje piechoty, 10 dywizji pancernych, 11 dywizji wsparcia artylerii, 14 brygad pancernych i 2 brygady kawalerii. Łącznie ok. 8000 czołgów, 4000 wozów opancerzonych i 25 000 jednostek artylerii. Armia wciąż posiada dużo przestarzałego radzieckiego i rosyjskiego uzbrojenia. Obecnie Armia Ludowo-Wyzwoleńcza szybko się modernizuje. Chiny posiadają liczne programy badawcze i w ciągu ostatnich 15 lat wprowadziły do swojego uzbrojenia dużo nowoczesnych maszyn własnej produkcji np. czołgi Typ 99 czy bojowe wozy piechoty ZBD-97. ChAL-W opracowała również oryginalny system laserów polowych służący do „oślepiania” wrogich urządzeń optycznych.

Uzbrojenie edytuj

Czołgi podstawowe edytuj

Czołgi lekkie edytuj

Bojowe wozy piechoty edytuj

  •  
    Kobieta w mundurze armii chińskiej, Pekin 1944
  •  
    Type 052C
  •  
    ZTZ-99
  •  
    Changhe Z-10

Marynarka Wojenna edytuj

Osobny artykuł: Marynarka Wojenna Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej.

Łącznie liczy 260 000 marynarzy, w tym obrona wybrzeża, lotnictwo morskie i wojska desantu morskiego.

Duże okręty wojenne edytuj

Lotniskowce edytuj

Niszczyciele edytuj

w sumie – 33

Fregaty edytuj

w sumie – 66

Okręty podwodne edytuj

Atomowe SSBN edytuj

Atomowe SSN edytuj

Atomowy SSGN edytuj

  • Okręty podwodne typu 092 (1)
Konwencjonalny SSG edytuj
Konwencjonalne SSK edytuj

w sumie – 59

Siły Powietrzne edytuj

Osobny artykuł: Siły Powietrzne Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej.

Łącznie liczą 470 000 żołnierzy wraz z siłami strategicznymi i obrony przeciwlotniczej zorganizowanej w 7 regionów. Siły Powietrzne posiadają około 2640 maszyn. Ich poziom techniczny jest bardzo różny, ale podobnie jak w wypadku pozostałych formacji, siły powietrzne ulegają szybkiej modernizacji. W 1985 chińskie lotnictwo wojskowe posiadało 5300 samolotów myśliwskich, głównie przestarzałe kopie J-5 (MiG-17), J-6 (MiG-19) i J-7/J-8 (MiG-21); obecnie liczba ta spadła do tysiąca, a połowa z nich to względnie nowoczesne maszyny czwartej generacji Su-27, Su-30 i J-10. Chiny intensywnie pracują nad uniezależnieniem swojego przemysłu lotniczego od Rosji, która od lat 50 XX w. była jedynym dostawcą sprzętu lotniczego i technologii ich produkcji. Rosjanie oskarżają przy tym Chiny o kradzież własności intelektualnej, ponieważ produkują i modyfikują sprzęt wbrew porozumieniom licencyjnym (dotyczy to głównie zmodernizowanych Su-27SK produkowanych jako J-11 oraz rozwijanej kopii Su-33 (J-15), a także podzespołów lotniczych takich jak silniki do tych samolotów). Prowadzone są również prace nad myśliwcem piątej generacji Chengdu J-20. Owocem współpracy z Pakistanem jest lekki myśliwiec Chengdu FC-1, zaprojektowany jako tani następca J-7. W dziedzinie śmigłowców Chiny blisko współpracują z Francją, większość współczesnych śmigłowców to licencyjne produkty Eurocoptera.

Sztab Generalny ChAL-W edytuj

Koordynuje działania chińskich Sił Zbrojnych. Rozpoznaniem, wywiadem wojskowym i analizą wywiadowczą zajmuje się Główny Zarząd Wywiadowczy Sztabu Generalnego ChAL-W (chiń. 情报部; dosł. „Wydział Wywiadu”).

System stopni wojskowych w ChAL-W edytuj

Grupa Ranga (chiń.) Pagon
Marszałek ChRL chiń. 元帥; pinyin yuánshuài  
Generałowie
(将) 		Generał chiń. 上将; pinyin shàngjiāng; dosł. „starszy dowódca”  
Generał porucznik chiń. 中将; pinyin zhōngjiāng  
Generał major chiń. 少将; pinyin shǎojiāng  
Oficerowie starsi
(校) 		Starszy pułkownik chiń. 大校; pinyin dàxiào; dosł. „większy oficer”  
Pułkownik chiń. 上校; pinyin shàngxiào
Podpułkownik chiń. 中校; pinyin zhōngxiào
Major chiń. 少校; pinyin shǎoxiào
Oficerowie młodsi
(尉) 		Kapitan chiń. 上尉; pinyin shàngwèi
Porucznik chiń. 中尉; pinyin zhōngwèi
Podporucznik chiń. 少尉; pinyin shǎowèi
Kadet chiń. 学员; pinyin xuéyuán
Sierżant I stopnia[a] chiń. 一级军士长; pinyin yī jí jūnshì zhǎng
Sierżant II stopnia[a] chiń. 二级军士长; pinyin èr jí jūnshì zhǎng
Sierżant III stopnia[a] chiń. 三级军士长; pinyin sān jí jūnshì zhǎng
[a] chiń. 大士; pinyin dà shì; dosł. „większy żołnierz”
Starszy sierżant chiń. 上士; pinyin shàng shì; dosł. „starszy żołnierz”
Sierżant chiń. 中士; pinyin zhōng shì
Kapral chiń. 下士; pinyin xiàshì
Starszy szeregowy chiń. 上等兵; pinyin shàngděngbīng
Szeregowy chiń. 列兵; pinyin lièbīng

Uwagi edytuj

  1. ↑ a b c d Stopień wojskowy bez dokładnego polskiego odpowiednika. W przybliżeniu starszy sierżant lub sierżant sztabowy.

Przypisy edytuj

  1. ↑ 2021 China Military Strength [online], www.globalfirepower.com [dostęp 2021-01-26].
  2. ↑ Chiny oszczędzają na armii. pb.pl, 2010-03-04. [dostęp 2011-10-30].
  3. ↑ P. Majka, Siły zbrojne Chińskiej Republiki Ludowej po 1989 roku, „Histmag.org”, 19 czerwca 2009.
  4. ↑ C. Martin Wilbur: The Nationalist Revolution: from Canton to Nanking, 1923-28. W: Denis Twitchett: The Cambridge history of China. Cambridge England New York: Cambridge University Press, 1978, s. 674-675. ISBN 978-0-521-23541-9. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chińska_Armia_Ludowo-Wyzwoleńcza&oldid=73174459”