Charlton Heston

amerykański aktor

Charlton Heston, właśc. John Charles Carter[1][2] (ur. 4 października 1923 w Evanston, zm. 5 kwietnia 2008 w Beverly Hills) − amerykański aktor i aktywista społeczny, najlepiej znany z heroicznych ról w hitach ze złotej ery Hollywood jak Mojżesz z biblijnego filmu Cecila B. DeMille’a Dziesięcioro przykazań (1956), Juda Ben-Hur w filmie Williama Wylera Ben-Hur (1959), Rodrigo Díaz de Vivar w amerykańsko-włoskim Cydzie Anthony’ego Manna (1961) i Robert Neville w filmie science fiction Borisa Sagala Człowiek Omega (The Omega Man, 1971)[3]. Laureat Oscara i David di Donatello za tytułową rolę w filmie Ben-Hur (1959)[4]. Był przewodniczącym amerykańskiej Gildii Aktorów, należał do najsłynniejszych artystów ekranu w USA[5]. Zadebiutował na ekranie w 1941 jako Peer Gynt w filmie pod tym samym tytułem[5].

Charlton Heston
Ilustracja
Imię i nazwisko

John Charles Carter

Data i miejsce urodzenia

4 października 1923
Evanston, Stany Zjednoczone

Data i miejsce śmierci

5 kwietnia 2008
Beverly Hills

Zawód

aktor, reżyser, producent, scenarzysta

Współmałżonek

Lydia Marie Clarke
(1944-2008; jego śmierć)

Lata aktywności

1941–2008

Odznaczenia
Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone) Prezydencki Medal Obywatelski (Stany Zjednoczone) Medal Amerykańskiej Służby Obronnej Medal Kampanii Amerykańskiej (USA) Medal Kampanii Azji-Pacyfiku (USA) Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja)
Jako Mojżesz w filmie Dziesięcioro przykazań
Uczestnicy marszu na Waszyngton: (od lewej) Sidney Poitier, Harry Belafonte, Charlton Heston
Michael Moore i Charlton Heston
w karykaturze Carlosa Latuffa do filmu Zabawy z bronią

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodził się w Evanston w stanie Illinois jako syn Lilli (z domu Charlton) Carter i Russella Whitforda Cartera, operatora młyna[6]. Kiedy miał dziesięć lat, jego rodzice rozwiedli się, a matka ponownie wyszła za mąż za Chestera Hestona i Charlton przyjął nazwisko ojczyma. Rodzina przeprowadziła się na przedmieścia Chicago. W wieku szesnastu lat pojawił się na dużym ekranie w tytułowej roli w ekranizacji sztuki Henrika Ibsena Peer Gynt (1941)[7].

W 1941 ukończył New Trier High School[8][9] w Winnetka w Illinois. Studiował dramat na Northwestern University w Evanston[8][9]. W czasie II wojny światowej służył w Korpusie Powietrznym Armii Stanów Zjednoczonych[10].

Kariera edytuj

Po wojnie Heston z żoną mieszkali w Hell’s Kitchen w Nowym Jorku, gdzie pracowali jako modele artystów. Zafascynowani repertuarem Szekspira i szukając sposobu na dostanie się do teatru, Heston i jego żona Lydia podjęli w 1947 pracę administratorów teatrzyku Thomas Wolfe Memorial Theatre[10] w Asheville w Karolinie Północnej. Pod koniec lat 40. Heston grał na Broadwayu[7].

W 1950 przeniósł się do Hollywood. Zagrał postać Marka Antoniusza w adaptacji szekspirowskiej Juliusza Cezara (Julius Caesar, 1950)[10], zanim został zaangażowany do monumentalnego hollywoodzkiego obrazu Cecila B. DeMille’a, Największe widowisko świata (The Greatest Show on Earth, 1952). Stworzył wybitną kreację Mojżesza w filmie biblijnym DeMille’a Dziesięcioro przykazań (The Ten Commandments, 1956). Wielkim sukcesem była tytułowa rola Judy Ben-Hura, bogatego żydowskiego księcia i kupca z Jerozolimy, w ekranizacji powieści historycznej Lew Wallace’a, Ben Hur (1959), za którą został uhonorowany nagrodą Oscara.

Jego kolejne role biblijne i historyczne to siódmy prezydent USA, Andrew Jackson, w Damie prezydenta (The President’s Lady, 1953) i Bukanierze (The Buccaneer, 1958), Cyd – Rodrigo Díaz de Vivar w kostiumowym dramacie El Cid (1961), Michał Anioł w ekranizacji powieści Irvinga Stone’a, Udręka i ekstaza (The Agony and the Ecstasy, 1965), Jan Chrzciciel w Opowieść wszech czasów (The Greatest Story Ever Told, 1965), brytyjski generał Charles Gordon w Chartumie (Khartoum, 1966), Marek Antoniusz w Juliuszu Cezarze (Julius Caesar, 1970) i swoim debiucie reżyserskim – Antoniusz i Kleopatra (Antony and Cleopatra, 1971), kardynał Richelieu w ekranizacji powieści Aleksandra Dumasa, Trzech muszkieterów (The Three Musketeers, 1973) i sequelu Czterech muszkieterów (The Four Musketeers, 1974) oraz aktor grający króla w ekranowej adaptacji Kennetha Branagha szekspirowskiego Hamleta (1996)[11].

Popularność wśród telewidzów zdobył rolą dyrektora generalnego Colby Enterprises, Jasona Colby'ego, w operze mydlanej ABC, Dynastia (Dynasty, 1985) i spin–offie Dynastia Colbych (The Colbys, 1985–1987).

Życie prywatne edytuj

17 marca 1944 poślubił Lydię Marie Clarke. Miał z nią syna Frasera Clarke’a (ur. 1955), który został scenarzystą i aktorem, oraz adoptowaną córkę Holly Ann (ur. 1961).

W latach 50. i 60. popierał demokratów, w 1963 brał udział w marszu na Waszyngton Martina Luthera Kinga, w latach 1966–1971 był prezesem Stowarzyszenia Aktorów Filmowych. W latach 80. zbliżył się do republikanów i w kolejnych kampaniach wyborczych popierał ich kandydatów na prezydenta. W latach 1998–2003 był prezesem Narodowego Stowarzyszenia Strzeleckiego Ameryki, zdecydowanie opowiadając się przeciwko próbom ograniczenia dostępu do broni w USA – w tej roli pojawił się w oscarowym dokumencie Zabawy z bronią Michaela Moore’a.

W 2002 stwierdzono u niego chorobę Alzheimera[12]. 5 kwietnia 2008 zmarł w wieku 84 lat w swoim domu w Beverly Hills[12].

Filmografia edytuj

Nagrody edytuj

Bibliografia edytuj

  • Jan Słodowski, Andrzej Roman: Gwiazdy światowego kina. Leksykon. Warszawa: Editions Spotkania, 1992, s. 101. ISBN 83-85195-83-1.

Przypisy edytuj

  1. Personalidade: Charlton Heston (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2018-10-29]. (port.).
  2. Charlton Heston. Listal. [dostęp 2018-10-29]. (ang.).
  3. Artista Charlton Heston (4 de Outubro de 1923). Filmow. [dostęp 2018-10-29]. (port.).
  4. Charlton Heston. MYmovies.it. [dostęp 2018-10-29]. (wł.).
  5. a b Charlton Heston nie żyje. Onet.pl. [dostęp 2008-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-29)]. (pol.).
  6. Charlton Heston Biography (1923?-). Film Reference. [dostęp 2018-10-29]. (ang.).
  7. a b Charlton Heston. Rotten Tomatoes. [dostęp 2018-10-29]. (ang.).
  8. a b Charlton Heston Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2018-10-29]. (ang.).
  9. a b Charlton Heston - Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2018-10-29]. (rum.).
  10. a b c Charlton Heston. ČSFD.cz. [dostęp 2018-10-29]. (cz.).
  11. Charlton Heston. AlloCiné. [dostęp 2018-10-29]. (fr.).
  12. a b Odeszła legenda Hollywood. Charlton Heston nie żyje. Fakt. [dostęp 2018-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-29)]. (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj