Chris Frith
Chris Frith (ur. 16 marca 1942 w Cross In Hand) – brytyjski neuropsycholog związany z University College London (Wellcome Trust Centre for Neuroimaging) i Aarhus University (Interacting Minds Centre), Fellow Royal Society (FRS), Fellow British Academy (FBA) i Fellow Academy of Medical Sciences (FMedSci).
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Zawód, zajęcie | |
Narodowość | |
Tytuł naukowy |
profesor University College London |
Alma Mater |
University of Cambridge (BA) |
Odznaczenia | |
Fellow Royal Society (FRS) Fellow British Academy (FBA) Fellow Acad. of Med. Sciences (FMedSci) | |
Strona internetowa |
Jest specjalistą w dziedzinie kognitywistyki. Stosując neuroobrazowanie mózgu bada neuronalne mechanizmy procesów poznawczych, decydujących o interakcjach społecznych, zagadnienia woli, świadomości, zaburzeń psychicznych (np. omamy i złudzenia u chorych na schizofrenię, zaburzenia osobowości, zaburzenia myślenia). Wyniki badań analizuje na szerokim tle ewolucyjnym[a] i filozoficznym (neuronalna hermeneutyka).
Życiorys
edytujDzieciństwo i młodość
edytujUrodził się we wsi Cross In Hand w Sussex. Jego ojciec pochodził z Croydon, a matka była córką właściciela fabryki obuwia z Leicesteru, nazywanego Captain Raymond Tyler[b]. Chris wspomina wspaniały dom w Cross in Hand o nazwie „Clarendon”, który widział po raz ostatni w 1963 roku, gdy przyjechał z braćmi na pogrzeb dziadka[4][c].
Ojciec uczestniczył w II wojnie światowej. Po powrocie z wojny pracował jako nauczyciel klasyki i muzyki w University College School (UCS Hampstead). Rodzina zamieszkała w pobliżu Hampstead Heath, w domu z widokiem na wrzosowiska[4]. Ponownie zmieniła miejsca zamieszkania, gdy Chris miał 12 lat. Jego ojciec otrzymał wówczas stanowisko dyrektora Richmond Grammar School (zob. Richmond School ) – szkoły podstawowej z kilkusetletnią historią. Rodzina dyrektora zajęła mieszkanie w zabytkowym budynku obok klasztornej wieży, do której wnętrza udawało się chłopcu przedostać[4].
Wkrótce rodzice zdecydowali, że Chris i jego bracia nie będą uczęszczać do szkoły, którą kieruje ojciec. Zostali umieszczeni w szkole z internatem w Cambridge.
- Studia
Od 1960 roku Chis Frith studiował nauki przyrodnicze w University of Cambridge (1963 – MA Master of Arts – Natural Sciences[7]), po czym odbył staż w dziedzinie psychologii klinicznej w Instytucie Psychiatrii (IoPNN ) University of London[8] (1965 – Dip. Psych Diploma in Psychology[7]).
Pracę doktorską wykonywał w dziedzinie psychologii doświadczalnej nt. Individual differences in pursuit rotor and tapping skills[9] (1969 – PhD Doctor of Philosophy – Psychology[7]). Jego naukowym opiekunem (doctoral advisor ) był Hans Eysenck[10], bardzo znany przeciwnik tradycyjnej psychoanalizy, autor budzących wielkie światowe zainteresowanie książek Uses and Abuses of Psychology i Sense and nonsense in psychology[d][15].
Koncepcje H. Eysencka zafascynowały m.in. niemiecką studentkę psychologii eksperymentalnej w Saarbrücken (Uniwersytet Kraju Saary), Utę Aurnhammer. W 1964 roku (po ukończeniu studiów) zdecydowała się na wyjazd do Londynu w celu odbycia stażu w Institute of Psychiatry (IoP) i udoskonalenia znajomości języka angielskiego. Wkrótce została żoną Chrisa Fritha[16][17]. Chris i Uta Frith byli małżeństwem i współpracownikami przez kilkadziesiąt następnych lat[18].
Praca zawodowa
edytujW latach 1965–2013 zajmował stanowiska[19][8]:
- 1965–1975 – asystent naukowy w London University (Instytut Psychiatrii)
- 1975–1992 – członek zespołu badawczego MRC w Northwick Park Hospital (Centrum Badań Klinicznych, Oddział Psychiatrii)
- 1992–1994 – członek zespołu MRC Cyclotron Unit w Hammersmith Hospital
- 1994–2007 – Wellcome Principal Research Fellow w University College London (Wellcome Trust Centre for Neuroimaging[20])
- 2005–2006 – Visiting Fellow (zob. profesor wizytujący) w All Souls College w Oksfordzie
- 2011–2013 – Two-Year Fellow w All Souls College
- od 2013–… – Quondam Fellow w All Souls College
Emerytura
edytujPrzeszedł na emeryturę z Wellcome Center for Neuroimaging w 2007 roku. Jest aktywny m.in. jako Neils Bohr Visiting Professor w duńskim Aarhus of University[8] (współzałożyciel – wspólnie z Utą Frith – interdyscyplinarnego Interacting Minds Centre[21][22][23]. Wykładał w Papieskiej Akademii Nauk, Szpitalu Salpêtrière (paryskim szpitalu klinicznym), Harvard University[8]. Uta i Chris Frith otrzymali wspólnie nagrodę CNRS Jean Nicod Prize i byli wykładowcami na zorganizowanej z tej okazji konferencji (Conférences Jean-Nicod 2014) nt. „What makes us social?”[1]. Podjęto decyzję o publikacji treści wykładów w formie książkowej[18]. Małżeństwo redaguje wspólną stronę internetową FrithMind[18]. Wraz z synem Alexem opracowali komiks „Two Heads” o poznaniu społecznym, małżeństwie i znaczeniu badań (grafik: Daniel Locke)[24][e]. Wspólny portret Uty i Chrisa Frith, namalowany przez Emmę Wesley[27], był eksponowany w National Portrait Gallery i w siedzibie Royal Society[18].
Tematyka badań naukowych
edytujDoktorat
edytujBadania wykonywane w ramach pracy doktorskiej dotyczyły zagadnień koordynacji oko–ręka (zob. pamięć proceduralna, koordynacja oko-ręka ), zmierzały do wyjaśnienia sposobu uczenia się potrzebnych w życiu zachowań, polegających np. na sprawnym chwytaniu spostrzeżonych przedmiotów. Ponieważ nie były dostępne profesjonalne przyrządy do takich badań[f], C. Frith dostosował do tych celów rotor gramofonu z wirującą tarczą. W tego rodzaju badaniach zadaniem uczestników jest śledzenie poruszającego się celu (np. punktu na tarczy) i wskazywanie jego położenia ręką. Opracowując dane, ilustrujące dokładność wskazań ruchomego celu przez grupę wolontariuszy[g], Frith korzystał z komputera LINC-8 (zob. wybrane komputery PDP, architektura 12-bitowa)[9][31].
Neuroobrazowanie i filozofia mózgu
edytujPrzełomowe zmiany w prowadzonych w Londynie badaniach mózgu nastąpiły w 1994 roku, gdy dzięki dotacji Wellcome Trust, Richard Frąckowiak ze współpracownikami utworzył w Instytucie Neurologii UCL Functional Imaging Laboratory (FIL), nazwane wkrótce Wellcome Trust Centre for Neuroimaging[20]. Początkowo w centrum wykonywano przede wszystkim neuroobrazowanie z użyciem techniki PET. W następnych latach, również dzięki grantom Wellcome Trust, stosowano przede wszystkim funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI) oraz inne techniki rezonansu magnetycznego (MRI), magnetoencefalografię (MEG), elektroencefalografię (EEG) i in. (z PET zrezygnowano w 2004 roku). Równocześnie przeprowadzane są testy neuropsychologiczne i behawioralne[20].
Coraz doskonalsze techniki neuroobrazowania umożliwiają wyjaśnianie problemów związanych z teorią umysłu. Tak nazywana koncepcja, mieszcząca się w zakresie psychologii rozwoju człowieka, jest analizowana w wielu ośrodkach naukowych od chwili ukazania się artykuł D. Premacka i G. Woodruffa nt. szympansów (Does the chimpanzee have a theory of mind?, 1978)[34]. Po czterdziestu latach od tej publikacji znaczenie pojęcia „teoria umysłu” nie zostało ostatecznie uzgodnione. Kontynuowane badania mają coraz bardziej interdyscyplinarny charakter[35].
W 1985 roku artykuł pt. Does the autistic child have a „theory of, mind”? opublikował zespół Simon Baron-Cohen, Uta Frith i Alan Leslie[36], poszukujący potwierdzenia przypuszczeń, że różnorodne objawy autyzmu mogą być skutkiem „ślepoty umysłu”[37][38]. Efektem współpracy C. Fritha z Utą Frith i innymi badaczami spektrum autystycznego są np. publikacje ‘Theory of mind’ in the brain. Evidence from a PET scan study of Asperger syndrome (1996)[39] lub Reading the mind in cartoons and stories: an fMRI study of „theory of mind” in verbal and nonverbal tasks (2000)[40].
Wśród najważniejszych kierunków badań naukowych C.D. Fritha są wymieniane: schizofrenia, świadomość[8][7] (zob. filozofia umysłu, interakcjonizm , kognitywistyka symboliczna i subsymboliczna, interakcjonizm symboliczny).
- Schizofrenia
W latach 70. XX w. Frith wskazał możliwość, że u chorych na schizofrenię występuje defekt mechanizmu kontrolującego i ograniczającego zawartość świadomości – charakterystyczne dla tej choroby zaburzenia świadomości mogą być spowodowane „nadmierną samoświadomością” (ang. excessive self-awareness). Defekt ten powoduje, że przetwarzanie złożonych zbiorów informacji, zachodzące u osób zdrowych poniżej poziomu świadomości, u chorego bywa uświadamiane, np. w formie omamów[41][h]. Po 20 latach prób modelowania[i] pracy mózgu pacjentów Frith stwierdził, że wyniki badań są obiecujące, jednak ich kontynuacja wymaga m.in. zastosowania bardziej złożonego modelu (uwzględniającego m.in. rolę dopaminy[j])[45]. Wskazał potrzebę badań tzw. wszczepiania myśli . Kontynuatorzy wyrażają nadzieję, że wyniki stosowania dynamic causal modelling (DCM)[46] i zasady przyczynowości w sensie Grangera (PG) zwiększą zaufanie do wniosków z współczesnego mapowania mózgu (zob. konektom) – przestaną być porównywane do neo-frenologii. Wspomogą też leczenie zaburzeń neurologicznych i psychiatrycznych[47][k].
- Neuronalna hermeneutyka
Tematyka publikacji naukowych, które Chris Frith wymienia jako najważniejsze[49], mieści się na szerokim interdyscyplinarnym obszarze, nazwanym „Neural Hermeneutics”[50]. Należy on do dziedziny kognitywistyki[49], leżącej na pograniczu neurobiologii, psychologii poznawczej, filozofii (filozofia umysłu), lingwistyki (lingwistyka kognitywna) i innych.
Kognitywistyka zajmuje się procesami poznawczymi, tworzącymi w umyśle poznającego podmiotu reprezentacje umysłowe przedmiotu poznania.
Przedmiotem poznania może być istota żywa, obiekt nieożywiony lub abstrakcyjne pojęcie (abstrakt). W czasie obserwacji nieożywionego elementu otoczenia do umysłu człowieka dociera, dzięki zmysłom, strumień informacji wzrokowych, słuchowych, węchowych i in. Ich właściwa interpretacja w pierwotnym mózgu zwierząt umożliwiała przetrwanie (unikanie zagrożeń, zdobywanie pokarmu itp.). Człowiek obserwujący otoczenie tworzy jego złożoną indywidualną reprezentację, wykorzystując poza bodźcami zmysłowymi, własną wiedzę (teorie, przekonania, sądy), tworzy osobisty „wewnętrzny świat”[42] skojarzeń (zob. wolne skojarzenia), nastrojów, metafor itp., który nie jest dostępny dla innych. Poznawanie innych ludzi poprzez werbalną i niewerbalną komunikację interpersonalną nigdy nie prowadzi do wzajemnego poznania swoich idei. Pozostają one ich reprezentacjami, wymagającymi nieustannego testowania w czasie dalszych kontaktów[50] (zob. procesy poznawcze, psychologia poznawcza, poznanie społeczne, błędy poznawcze). C.D. Frith podkreśla, że mimo braku bezpośredniego dostępu do swoich umysłów ludzie często potrafią bardzo dobrze zrozumieć się wzajemnie dzięki przebiegającym w mózgu procesom neuronalnej hermeneutyki[l]. Kierunki prac Fritha, zmierzających do wyjaśnienia mechanizmów nawiązywania interakcji społecznych w wyniku komunikacji interpersonalnej, ilustrują m.in. tytuły publikacji, np. Follow you, follow me: Continuous mutual prediction and adaptation in joint tapping (2010)[51], Optimally interacting minds (2010)[52] lub Supra-personal cognitive control and metacognition (2011)[53], a również tekst wspomnianego komiksu Two Heads[24].
Publikacje
edytujWyszukiwarka Google Scholar udostępnia ponad 1150 pozycji dorobku naukowego C.D. Fritha, często cytowanych przez innych autorów[56] (935 artykułów wydano w okresie 1991–2018[57]). Na stronie internetowej Chrisa Fritha znajduje się lista Selected Recent Publications[49].
- Wybór 1[49]
- Optimally interacting minds (2010), B. Bahrami, K. Olsen, P.E. Latham, A. Roepstorff, G. Rees, C.D. Frith, Science, 329(5995):1081–1085 (artykuł zamieszczony również w Discovering the Social Mind, 2016[31])
- How the opinion of others affects our valuation of objects, D.K. Campbell-Meiklejohn, D.R. Bach, A. Roepstorff, R.J. Dolan, C.D. Frith (2010), Curr Biol. 20(13):1165–1170
- Mechanisms of Social Cognition, C.D. Frith & U. Frith (2012), Annu Rev Psychol, 63, 287–313
- Implicit and Explicit Processes in Social Cognition, C.D. Frith & U. Frith (2008), Neuron, 60(3), 503–510
- The social brain: allowing humans to boldly go where no other species has been before, C.D. Frith & U. Frith (2010), PhilTransB 365,165–176
- Action, agency & responsibility: an essay in honour of Marc Jeannerod (zamieszczony w Discovering the Social Mind, 2016[31])
- Follow you, follow me: Continuous mutual prediction and adaptation in joint tapping, I. Konvalinka, P. Vuust, A. Roepstorff, C.D. Frith (2010), Q J Exp Psychol. 4:1–11[51]
- How the brain creates culture: Paper presented to the German Academy of Sciences Leopoldina, September 2013
- Metacognition, Brain & Culture: presentation to the FENS Social Brain Meeting, Copenhagen, September 2014
- The role of metacognition in human social interactions, C.D. Frith (2012), Phil. Trans. R. Soc. B, 367, 2213–2223
- Reputation management in the age of the world-wide web, C. Tennie, U. Frith, C.D. Frith (2010), Trends Cogn Sci.
- What is consciousness for?, C.D. Frith (2010), Pragmatics & Cognition, 18(3), 497–551
- Wybór 2[31]
Dokonany przez autora inny wybór tekstów został opublikowany w 2016 roku w formie książki pt. Discovering the Social Mind: Selected works of Christopher D. Frith, 2016. Prace zostały zgrupowane w sekcje tematyczne[31]:
- Schizofrenia[o]
- 1979 – Consciousness, information processing and schizophrenia[41]
- 1989 – Experiences of alien control in schizophrenia reflect a disorder in the central monitoring of action[62]
- 1991 – Elective affinities in schizophrenia and childhood[63]
- 2000 – Abnormalities in the awareness and control of action[64]
- 2011 – Explaining delusions of control: the comparator model 20 years on[45]
- Wola i świadomość
- 1991 – Willed action and the prefrontal cortex in man: a study with PET[65]
- 1999 – The neural correlates of conscious experience: an experimental framework[66]
- 2004 – What's at the top in the top-down control of action? Script-sharing and 'top-top' control of action in cognitive experiments[67]
- 2014 – Action, agency and responsibility[68]
- Poznanie społeczne
Wyróżnienia, nagrody
edytuj- Członkostwo stowarzyszeń, doktoraty honoris causa i inne tytuły honorowe[15]
- 1999 – Member Academia Europaea
- 1999 – Fellow Academy of Medical Sciences (UK) (FMedSci)
- 2000 – Fellow Royal Society (FRS)
- 2001 – Fellow American Association for the Advancement of Science
- 2003 – Honorary Doctorate Paris-Lodron University, Salzburg
- 2004 – Honorary Doctorate York University (wspólnie z Utą Frith)
- 2006 – Visiting Fellow All Soul's College, Oxford
- 2008 – Fellow British Academy (FBA)
- 2011–2013 – Two-Year Fellow, All Souls College w Oxford (od 2013 – Quondam Fellow)
- Medale i nagrody[15]
- 2009 – Erik Strömgren Medal
- 2004 – Robert Sommer Award (wspólnie z Utą Frith), Justus Liebig University, Giessen
- 2005 – Burghölzli Award (wspólnie z Utą Frith), University of Zürich
- 2009 – International Prize (Fyssen Foundation)
- 2009 – European Latsis Prize (wspólnie z Utą Frith)
- 1999 – Kenneth Craik Award, St John's College, Cambridge
- 2014 – Jean Nicod Prize (wspólnie z Utą Frith)
Uwagi
edytuj- ↑ Stawia pytanie What makes us social?[1] i analizuje neurobiologiczne podstawy i mechanizmy powstawania więzi społecznych i struktur socjometrycznych (zob. np. socjalizacja pierwotna, znaczący inny i uogólniony inny, sieć społeczna).
- ↑ Dziadek Chrisa Fritha był prawdopodobnie dziedzicem przemysłowców, noszących nazwisko Tyler (firma Tylerów powstała w Leicesterze na początku lat 60. XIX w.)[2] – nie był spokrewniony ze znanym kapitanem Raymondem Tylerem, amerykańskim oficerem lotnictwa, m.in. uczestnikiem zawodów balonowych o Puchar Gordona Bennetta (Warszawa, listopad 1936), a od marca 1937 roku oficerem cumowniczym na sterowcu LZ 129 Hindenburg, który spłonął w marcu 1937 roku[3].
- ↑ Bracia, Fred Frith i Simon Frith , zostali znanymi muzykami, muzykologami i socjologami muzyki[5][6].
- ↑ Wymienione książki ukazały się w latach 50. XX w.[11][12][13], gdy Uta i Chris Frith byli w wieku szkolnym. W 1985 roku wydano książkę Hansa Eysencka zatytułowaną Decline and Fall of the Freudian Empire (Zmierzch i upadek imperium Freuda, 2002)[14].
- ↑ Alex Erith jest wydawcą książek dla dzieci[25]. Drugi syn, Martin Frith, jest profesorem bioinformatyki[26].
- ↑ Zob. pursuit rotor task produkty Lafayette Instrument Company[28] lub inne współczesne urządzenia do testów koordynacji oko-ręka oraz ćwiczeń.
- ↑ Przykładowe publikacje: Learning rhythmic hand movements (1973)[29], Learning and Reminiscence as a Function of Target Predictability in a Two-Dimensional Tracking Task (1979)[30].
- ↑ Podobny charakter mają marzenia i koszmary senne, lęki nocne itp., których nie wywołują rzeczywiste bodźce. Są częścią „wewnętrznego świata”, opisywanego przez C. Fritha m.in. w książce Making up the Mind. How the Brain Creates our Mental World (część I. Seeing through the Brain’s Illusions)[42].
- ↑ Do tworzenia teorii i modeli w ramach kognitywistyki (np. modelowanie funkcjonowania umysłu, uczenia się i wnioskowania, zob. model kognitywny ) jest stosowane wnioskowanie bayesowskie[43].
- ↑ Zob. np artykuł tp. Dopamine-dependent prediction errors underpin reward-seeking behaviour in humans[44].
- ↑ Opinia została zamieszczona w artykule[47], którego współautor, Karl Friston , był wieloletnim współpracownikiem Chrisa Fritha[48].
- ↑ Historycznie pojęcie hermeneutyka dotyczyło tłumaczenia i interpretowania złożonych tekstów starożytnych (zob. np. hermeneutyka biblijna), a później również tłumaczeń innych tekstów w sposób gwarantujący jak największą poprawność ich interpretacji – zgodność z intencją autora, co wymaga dobrej znajomości języka i kontekstu (zob. np. Friedrich Schleiermacher i teoria tłumaczenia). Przebieg procesu hermeneutycznego tłumaczenia i interpretacji tekstu opisuje się korzystając z pojęcia koła hermeneutycznego, w którym rozumowanie przebiega wielokrotnie między szczegółami (np. słowa) i sensem całości (np. tekst)[50].
- ↑ René Descartes (zob. Cogito ergo sum, dualizm psychofizyczny) jest uważany za twórcę nowoczesnej teorii poznania (epistemologii)[54].
- ↑ Wzajemnemu zrozumieniu ludzi, obustronnie korzystnemu (pozwalającemu wszystkim na lepsze poznanie siebie), sprzyjają interaktywne mechanizmy, stosowane w czasie dialogu lub debat, np. „symulacja” i „dostosowanie”. „Symulacją” C. Frith nazywa np. przewidywanie przez jednego z rozmówców, jakich słów użyje drugi (lub użyją inni) na podstawie tego, co sam powiedziałby w podobnej sytuacji (zob. też symulacja – szkolenie, teoria symulacji Baudrillarda). „Dostosowanie” opisuje jako silną, automatyczną tendencję do wzajemnego upodabniania się w grupie („efekt kameleona”[55] lub „lustrzanego odbicia ”). Dostosowanie, sprzyjające efektywności mechanizmu symulacji, dotyczy wyglądu, gestykulacji, intonacji mowy, gramatyki, słownictwa itp. (zob. np. mimikra kulturowa).
- ↑ W pierwszej sekcji zbioru Discovering the Social Mind (2016)[31] C. Frith zamieścił 5 artykułów, wybranych spośród ponad 120 opublikowanych pozycji (autorstwo i współautorstwo)[58], dotyczących różnych problemów schizofrenii[59]. Wyniki dalszych badań w tej dziedzinie zostały opisane m.in. w artykułach The effect of positive symptoms on social cognition in first-episode schizophrenia is modified by the presence of negative symptoms (luty 2017)[60] lub Hyper- and Hypomentalizing in Patients with First-Episode Schizophrenia: fMRI and Behavioral Studies (marzec 2018)[61].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Jean Nicod Prize & Lectures 2014, Chris et Uta Frith. [w:] Seminars & Conferences > Jean Nicod Lectures and Prize [on-line]. Institut Jean Nicod. [dostęp 2018-02-28]. (ang.).
- ↑ The City of Leicester: Footwear manufacture. [w:] A History of the County of Leicester: Volume 4, the City of Leicester. Originally published by Victoria County History, London, 1958 [on-line]. University of London. [dostęp 2018-03-20].
- ↑ a b c Chris Frith: Frith Mind > Chris Home. [w:] Strona internetowa [on-line]. frithmind.org. [dostęp 2018-03-01]. (ang.).
- ↑ Prof Simon Frith; Emeritus Professor, Music. [w:] Strona internetowa Edinburgh College of Art ; Honorary And Emeritus Staff Profile [on-line]. The University of Edinburgh. [dostęp 2018-03-25]. (ang.).
- ↑ The Frith Brothers Panel „What are we doing when we are listening to music?” (prowadzenie: prof. Eric Clarc). [w:] „Studying Music: An International Conference in Honour of Simon Frith”, Panel discussion with Simon Frith, Chris Frith and Fred Frith [on-line]. University of Edinburgh; The University's Media Asset Management Platform, 11 April 2014. [dostęp 2018-03-25]. (ang.).
- ↑ a b c d Prof Chris Frith. [w:] UCL IRIS Institutional Research Information Service [on-line]. UCL. [dostęp 2018-03-22]. (ang.).
- ↑ a b c d e Professor Chris Frith PhD, FBA, FRS. [w:] Strona internetowa All Souls College, Oxford [on-line]. All Souls College. [dostęp 2018-03-20]. (ang.).
- ↑ a b Frith, Christopher Donald: Title Individual differences in pursuit rotor and tapping skills. [w:] Thesis (PhD): University of London Institute of Psychiatry (Subject Motor Skills) [on-line]. Copac, 1969. [dostęp 2018-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
- ↑ Philip J. Corr. Personality and Psychology: Hans Eysenck's unifying themes; Corr's Eysenck Memorial Lecture from 2007. „The Psychologist”. 20, s. 666–669, November 2007. The British Psychological Society. ISSN 0952-8229. (ang.).
- ↑ Hans Jürgen Eysenck: Uses and Abuses of Psychology. Pelican books A281 A Pelican original: Penguin Group (USA) Incorporated, 1953, 1953, s. ss 318, seria: The Pelican psychology series. (inne wydania)
- ↑ Hans Jürgen Eysenck: Sense and nonsense in psychology. Penguin Books, 1957, s. ss 349. (inne wydania)
- ↑ Hans Eysenck, tłumaczenie: Maria Brzezińska: Sens i nonsens w psychologii. Wydawnictwo: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. ss 372.
- ↑ Hans Eysenck, tłumaczenie: Anna Jarczyk: Zmierzch i upadek imperium Freuda. WiR PARTNER, 2002, s. ss 195. ISBN 83-912803-3-0.
- ↑ a b c Biography - Awards and Fellowships. [w:] Strona internetowa Chris D Frith [on-line]. sites.google.com. [dostęp 2018-03-20].
- ↑ About Uta Frith. [w:] Biografia na stronie internetowej [on-line]. sites.google.com. [dostęp 2018-03-01]. (ang.).
- ↑ Dorothy V. M. Bishop. Forty years on: Uta Frith's contribution to research on autism and dyslexia, 1966–2006. „Q J Exp Psychol (Colchester)”. 61 (1), s. 16–26, 2008 Jan. American Psychological Association. DOI: 10.1080/17470210701508665. (ang.).
- ↑ a b c d Frith Mind. [w:] Strona internetowa [on-line]. frithmind.org. [dostęp 2018-03-01]. (ang.).
- ↑ Chris D Frith, FRS FmedSci FBA > Home. [w:] Strona internetowa [on-line]. sites.google.com. [dostęp 2018-03-02]. (ang.).
- ↑ a b c About the Centre. [w:] Strona internetowa Wellcome Trust Centre for Neuroimaging (UCL) [on-line]. fil.ion.ucl.ac.uk. [dostęp 2018-03-21]. (ang.).
- ↑ Interacting Minds: Workshop and Centre Opening. [w:] Strona internetowa Interacting Minds Centre [on-line]. Aarhus University, 2012. [dostęp 2018-03-07]. (ang.).
- ↑ Interacting Minds: Workshop and Centre Opening Aarhus University has established the Interacting Minds Centre as a new interdisciplinary initiative, 2012-16.. [w:] Strona internetowa Interacting Minds Centre [on-line]. Aarhus University, School of Culture and Society, 2012. [dostęp 2018-03-05]. (ang.).
- ↑ Talks by Uta and Chris Frith (Tue 22 May 2018). [w:] Aarhus University > Interacting Minds Centre > Events [on-line]. 19-01-2018. [dostęp 2018-03-07]. (ang.).
- ↑ a b Uta & Chris Frith, Alex Frith, Daniel Locke: Two Heads. Bloomsbury, 2014. [dostęp 2018-02-28]. (ang.).; cytat z opisu komiksu: „… it’s a book that uses the medium of comics to explain exactly the things that papers in scientific journals explain, only using the brevity and insight that can be accessed by combining pictures with words, not through graphs and diagrams (although we do have some of those), but through the communication tools embedded in simple illustration.” Two Heads na /www.daniellocke.com
- ↑ Alex Frith – Author. [w:] www.lovereading [on-line]. [dostęp 2018-03-16]. (ang.).
- ↑ Martin Frith / Professor / Division of Biosciences. [w:] www Laboratory for Life Information decipherment (Center for Omics and Bioinformatics) [on-line]. [dostęp 2018-03-16]. (ang.).
- ↑ The Neuroscientists: Portrait of Chris and Uta Frith, 2008. [w:] Emma Wesley > Portraits [on-line]. Emma Wesley. [dostęp 2018-03-22]. (ang.).
- ↑ Hand-Eye Coordination. [w:] Lafayette Instrument > Products [on-line]. Lafayette Instrument Company. [dostęp 2018-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
- ↑ C. D. Frith. Learning rhythmic hand movements. „Quarterly Journal of Experimental Psychology”. 25 (2), s. 253–259, 1973. (ang.).
- ↑ Christopher D. Frith, Rudie J. Lang. Learning and Reminiscence as a Function of Target Predictability in a Two-Dimensional Tracking Task. „Quarterly Journal of Experimental Psychology”. 31 (1), s. 103–109, February 1, 1979. (ang.).
- ↑ a b c d e f Discovering the Social Mind: Selected works of Christopher D. Frith. Psychology Press, 2016, s. ss 276, seria: World Library of Psychologists. ISBN 1-317-24722-1.
- ↑ Małgorzata Gut i Artur Marchewka: Funkcjonalny rezonans magnetyczny – nieinwazyjna metoda obrazowania aktywności ludzkiego mózgu. [w:] Konferencja „Nowe metody w neurobiologii” 15 grudnia 2004 [on-line]. Polskie Towarzystwo Badań Układu Nerwowego, 2004. s. 35-40. [dostęp 2018-03-30].
- ↑ Wojciech Rutkiewicz: Obserwacja czynności ruchowych uaktywnia obszary ciemieniowe mózgu. [w:] neuropsychologia.org [on-line]. 7 lutego 2017-02-07. [dostęp 2018-03-30].
- ↑ David Premack, G. Woodruff. Does the chimpanzee have a theory of mind?. „Behavioral and Brain Sciences”. 4 (4), s. 515–629, 1978. Cambridge University Press. ISSN 0140-525X. (ang.).
- ↑ Marta Białecka-Pikul: Narodziny i rozwój refleksji nad myśleniem. Kraków: Marta Białecka-Pikul & Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; Preprint, 2012, s. 1–361. ISBN 978-83-233-3425-5.
- ↑ S. Baron-Cohen, A. Leslie, U. Frith. Does the autistic child have a “theory of mind”?. „Cognition”. 21, s. 37–46, 1985. Elsevier Sequoia. (ang.).
- ↑ Uta Frith. Mind Blindness and the Brain in Autism. „Neuron”. 32 (6), s. 969–979, 20 December 2001. DOI: 10.1016/S0896-6273(01)00552-9. ISSN 0896-6273. (ang.).
- ↑ Uta Frith. Mind Blindness and the Brain in Autism; Review. „Neuron”. 32, s. 969–979, December 20, 2001. Cell Press. ISSN 0896-6273. (ang.).
- ↑ Francesca Happé, Stefan Ehlers, Paul Fletcher, Uta Frith, Maria Johansson, Christopher Gillberg, Ray Dolan, Richard Frackowiak, Chris Frith. ‘Theory of mind’ in the brain. Evidence from a PET scan study of Asperger syndrome. „Clinical Neuroscience and Neuropathology; NeuroReport”. 8 (1), s. 197–201, December 20th, 1996.
- ↑ H.L Gallagher, F. Happé, N. Brunswick, P.C. Fletcher, U. Frith, C.D. Frith. Reading the mind in cartoons and stories: an fMRI study of ‘theory of mind’ in verbal and nonverbal tasks. „Neuropsychologia”. 38 (1), s. 11–21, January 2000. Elsevier. DOI: 10.1016/S0028-3932(99)00053-6. ISSN 0028-3932. (ang.).
- ↑ a b C.D. Frith. Consciousness, information processing and schizophrenia. „The British Journal of Psychiatry”, s. 225–235, 1979 Mar. ISSN 0007-1250. (ang.).
- ↑ a b Chris Frith (tłumaczenie: Anna Binder, Marek Binder: Od mózgu do umysłu. Jak powstaje nasz wewnętrzny świat (oryg. Making up the mind. How the Brain Creates our Mental World. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. ss 248. ISBN 978-83-235-0651-5.
- ↑ Bartosz Janik, Michał Kamiński. Prolegomena do analizy Bayesowskiej w kognitywistyce. „Via Mentis, czasopismo kognitywistyczne UMCS”. 1 (1), s. 34–42, 2012. Wydział Filozofii i Socjologii UMCS.
- ↑ Mathias Pessiglione, Ben Seymour, Guillaume Flandin, Raymond J Dolan, Chris D Frith. Dopamine-dependent prediction errors underpin reward-seeking behaviour in humans. „Nature”, s. 1042–1045, September 2006. Nature Publishing Group. ISSN 0028-0836. (ang.).
- ↑ a b C. Frith. Explaining delusions of control: the comparator model 20 years on. „Conscious Cogn.”. 21 (1), s. 52–54, 2012 Mar. DOI: 10.1016/j.concog.2011.06.010. (ang.).
- ↑ Dynamic causal modeling, Andre C. Marreiros, Klaas Enno Stephan, Karl J. Friston: Dynamic causal modeling. [w:] Scholarpedia, 5(7):9568 [on-line]. scholarpedia.org, 2010. [dostęp 2018-03-30]. (ang.).
- ↑ a b Karl Friston, Rosalyn Moran, Anil K Seth. Analysing connectivity with Granger causality and dynamic causal modelling. „Curr Opin Neurobiol”. 23 (2), s. 172–178, 2013 Apr. DOI: 10.1016/j.conb.2012.11.010.
- ↑ Search results 58 Friston KJ + Frith CD. [w:] NCBI > Literature > PubMed [on-line]. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. [dostęp 2018-03-31]. (ang.).
- ↑ a b c d Chris D Frith > Selected Recent Publications > File Archive. [w:] Strona internetowa Chris Frith [on-line]. sites.google.com. [dostęp 2018-03-20]. (ang.).
- ↑ a b c Chris D Frith: Neural Hermeneutics. [w:] Chris D Frith [on-line]. sites.google.com. [dostęp 2018-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-18)]. (ang.).
- ↑ a b Konvalinka I., Vuust P., Roepstorff A., Frith C.D.. Follow you, follow me: continuous mutual prediction and adaptation in joint tapping. „Quarterly Journal of Experimental Psychology”. 63 (11), s. 2220–2230, 2010 Nov. Experimental Psychology Society. DOI: 10.1080/17470218.2010.497843. (ang.).
- ↑ a b B. Bahrami, K. Olsen, P.E. Latham, A. Roepstorff, G. Rees, C.D. Frith. Optimally interacting minds. „Science”, s. 1081–1085, 2010 Aug 27. DOI: 10.1126/science.1185718. ISSN 0036-8075. (ang.).
- ↑ a b c Nicholas Shea, Annika Boldt, Dan Bang, Nick Yeung, Cecilia Heyes, Chris D. Frith. Supra-personal cognitive control and metacognition. „Trends in Cognitive Sciences”, s. 186–193, 2014 Apr. Elsevier (United States). DOI: 10.1016/j.tics.2014.01.006. ISSN 1364-6613. (ang.).
- ↑ Bertrand Russell i inni, Dzieje filozofii Zachodu i jej związki z rzeczywistością polityczno-społeczną od czasów najdawniejszych do dnia dzisiejszego, Warszawa: Aletheia, 2000 .
- ↑ Nowości wydawnicze > Efekt Kameleona. Psychologia naśladownictwa (Wojciech Kulesza). [w:] Strona internetowa SWPS [on-line]. Uniwersytet Humanistycznospołeczny. [dostęp 2018-04-07].
- ↑ Chris Frith. [w:] Google Scholar (wykaz publikacji i indeksy cytowań) [on-line]. [dostęp 2018-03-20]. (ang.).
- ↑ Chris Frith: Publications 1991–present. [w:] UCL IRIS Institutional Research Information Service [on-line]. University College London. [dostęp 2018-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-25)]. (ang.).
- ↑ Search results Items: 119 dla „schizophrenia Frith C”. [w:] PubMed [on-line]. US National Library of Medicine National Institutes of Health. [dostęp 2018-03-25]. (ang.).
- ↑ Chris D Frith: Schizophrenia. [w:] Chris D Frith [on-line]. sites.google.com. [dostęp 2018-03-25]. (ang.).
- ↑ Bliksted V., Videbech P., Fagerlund B., Frith C.. The effect of positive symptoms on social cognition in first-episode schizophrenia is modified by the presence of negative symptoms. „Neuropsychology”, s. 209–219, 2017 Feb. DOI: 10.1037/neu0000309. ISSN 0894-4105. (ang.).
- ↑ Vibeke Bliksted, Chris Frith, Poul Videbech, Birgitte Fagerlund Charlotte Emborg Arndis Simonsen Andreas Roepstorff, Daniel Campbell-Meiklejohn. Hyper- and Hypomentalizing in Patients with First-Episode Schizophrenia: fMRI and Behavioral Studies. „Schizophrenia Bulletin”, 09 March 2018. Oxford University Press. DOI: 10.1093/schbul/sby027. (ang.).
- ↑ C.D. Frith, D.J. Done. Experiences of alien control in schizophrenia reflect a disorder in the central monitoring of action. „Psychological Medicine”. 19 (2), s. 359–363, 1989 May. ISSN 0033-2917. (ang.).
- ↑ Christopher D. Frith, Uta Frith: 3. Elective affinities in schizophrenia and childhood autism. W: Christopher D. Frith: Discovering the Social Mind: Selected Works of Christopher D. Frith. s. 43–63.
- ↑ C.D. Frith, S.J. Blakemore, D.M. Wolpert. Abnormalities in the awareness and control of action. „Philosophical Transactions of the Royal Society B”. 355 (1404), s. 1771-1788, 2000 Dec 29. ISSN 0962-8436. (ang.).
- ↑ Frith C.D., Friston K., Liddle P.F., Frackowiak R.S.. Willed action and the prefrontal cortex in man: a study with PET. „Proc Biol Sci, Proceedings of the Royal Society”, s. 241–246, 1991 Jun 22. ISSN 0370-1662. (ang.).
- ↑ Frith C., Perry R., Lumer E.. The neural correlates of conscious experience: an experimental framework. „Trends in Cognitive Sciences, Trends Cogn Sci”, s. 105–114, 1999 Mar. (ang.).
- ↑ Roepstorff A., Frith C.. What's at the top in the top-down control of action? Script-sharing and 'top-top' control of action in cognitive experiments. „Psychological Research”, s. 189–198, 2004 Apr. ISSN 0340-0727. (ang.).
- ↑ Frith C.D.. Action, agency and responsibility. „Neuropsychologia”, s. 137–142, 2014 Mar. Elsevier. DOI: 10.1016/j.neuropsychologia. ISSN 0028-3932. (ang.).
- ↑ B.J.Hedge, B.S. Everitt, C.D. Frith. The role of gaze in dialogue. „Acta Psychologica”. 42 (6), s. 453–475, November 1978. Elsevier B.V.. DOI: 10.1016/0001-6918(78)90033-1. (ang.).
- ↑ D.M. Amodio, C.D. Frith. Meeting of minds: the medial frontal cortex and social cognition. „Nature Reviews Neuroscience”. 7, s. 268–277, 1 April 2006. DOI: 10.1038/nrn1884. (ang.).
- ↑ J.M. Kilner., Friston K.J., Frith C.D.. Predictive coding: an account of the mirror neuron system. „Cogn Process. ;8(3):. Epub 2007 Apr 12”. 8, s. 159–166, 2007 Sep. 3. DOI: 10.1007/s10339-007-0170-2. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- J. Mark G. Williams, Chris Frith, Psychopatologia, Tłumaczenie: Joanna Gilewicz, Wydawnictwo: Zysk i S-ka 1995; tytuł oryginału Abnormal Psychology
- The Science of Collaboration – with Uta and Chris Frith, The Royal Institution, Opublikowany 13 gru 2017
- Uta Frith, What is innate and what is acquired in social cognition? 14 novembre 2014
- Chris Frith, Mechanisms of social interaction, 18 novembre 2014
- Uta Frith: Lessons for social cognition from at cal development, 20 novembre 2014
- Chris Frith: Explicit metacognition: the person-culture loop, 21 novembre 2014
- Bartosz Brożek: Granice interpretacji. Kraków: Copernicus Center Press, 2014, 2015, 2018, s. 1-280. ISBN 978-83-7886-197-3., e-book ISBN 978-83-7886-081-5
- dr Mateusz Hohol: wykład 8: Umysł ucieleśniony i osadzony w kulturze. [w:] Filozofia umysłu i kognitywistyka I; Wykład monograficzny, sem. zimowy 2013/2014 [on-line]. Copernicus Center. [dostęp 2018-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-09)].
- Krzysztof Szymborski. Co to jest ucieleśniony umysł? Ogony mózgowe. Jaką rolę w naszym życiu odgrywa umysł, a jaką reszta ciała? Czy ciało służy głowie, czy odwrotnie?. „Polityka”, 10 marca 2011. POLITYKA Sp. z o.o. S.K.A..
- Ewa Zienkiewicz-Franczak. Od wielozmysłowości do umysłu ucieleśnionego… Współczesne rozprawy o cielesnych aspektach interpretacji. „Polonistyka. Innowacje”, s. 171–178, 2017. DOI: 10.14746/pi.2017.1.5.15.
- Stanisław Balbus. Neurosemiotyka jako hermeneutyka kultury i literatury (Krótki komentarz do rozpraw lana Kordysa). „Przestrzenie Teorii”, s. 179–192, 2008. Adam Mickiewicz University Press. ISSN 1644-6763.
- Tadeusz Kobierzycki. Filozofia psychiatrii ekstremalnej (recenzja książki Andrzej Kapusta, 'Szaleństwo i metoda. Granice rozumienia w filozofii i psychiatrii', Wyd. UMCS, Lublin 2010, ss. 383). „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”, s. 409–420, 2011. ISSN 1234-4087.
- Remigiusz Szczepanowski, Metapoznawczy model świadomości emocji i empiryczne dowody na jego wykonalność, Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria R. 22: 2013