Christoph Willibald Gluck
Christoph Willibald Ritter von Gluck (ur. 2 lipca 1714 w Erasbach koło Berching, zm. 15 listopada 1787 w Wiedniu[1]) – niemiecki kompozytor okresu klasycyzmu.
Imię i nazwisko |
Christoph Willibald Ritter von Gluck |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Pochodzenie | |
Data i miejsce śmierci | |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Zawód | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujBył synem leśniczego. Ojciec nie życzył sobie, aby syn kształcił się w kierunku muzycznym, dlatego ten, mając 13 lat, uciekł z domu do Pragi, gdzie pracował jako wędrowny muzykant. Nauczył się grać na organach, verrilionie oraz na wiolonczeli. Później przez dwa lata był na służbie u Lobkowitzów w Wiedniu. W 1736, dzięki pomocy księcia Francesco Saverio Melziego, wyjechał do Mediolanu, gdzie był uczniem Sammartiniego. Tam też zaczął komponować opery (w Mediolanie stworzył m.in. Artakserksesa i Ippolita). W latach 1748–1751 podróżował po Europie wraz z trupą operową, w Londynie poznał Haendla. Dzięki ożenkowi z córką bogatego kupca wiedeńskiego (1752) mógł osiąść na stałe w Wiedniu, gdzie udało mu się uzyskać stanowisko kapelmistrza Opery Dworskiej. Od 1772 roku, dzięki swej byłej uczennicy, królowej Marii Antoninie, komponował dla paryskiej Académie Royale de Musique, wprowadzając reformę w operze francuskiej. W Paryżu, po premierze Ifigenii w Aulidzie wybuchł słynny spór gluckistów z piccinistami (zwolennikami opery włoskiej Picciniego)[2].
Jego twórczość można podzielić na pięć okresów: włoska opera seria, francuska opera komiczna, reforma baletu, reforma opery włoskiej, reforma opery francuskiej.
Gluck był jednym z reformatorów opery klasycznej. Przełomowym dziełem była opera Alceste, nawiązująca do opery francuskiej, zwłaszcza do zdobyczy dramatu muzycznego (tragédie lyrique). W przedmowie do tego przełomowego dzieła kompozytor wygłosił swoje poglądy dotyczące opery. Uważał, że najważniejszy jest dramat – tym postulatem wraca do źródła Cameraty Florenckiej, gdzie celem było "dramma per musica". Zrezygnował z wielkiej arii da capo. Uwzględnił uwerturę jako przygotowanie do treści opery, a także dążył do maksymalnej prostoty[3].
Gluck pozostawił ponad 100 dzieł scenicznych – poza operami tworzył także balety, pantomimy, pasticcia, kantaty dramatyczne i pieśni.
Odznaczony przez papieża Orderem Złotej Ostrogi[4]. Pochowany na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu.
Najbardziej znane dzieła
edytuj- Artaserse (Artakserkses, 1741)
- Ippolito (1745)
- Le cinesi (Chinki, 1754)
- Le cadi dupé (Oszukany Kadi, 1761)
- Orfeo ed Euridice (Orfeusz i Eurydyka, 1762)
- La rencontre imprévue (Nieprzewidziane spotkanie, 1764)
- Alceste (Alcesta, 1767)
- Paride ed Elena (1770)
- Iphigénie en Aulide (1774)
- Armide (Armida, 1777)
- Iphigénie en Tauride (Ifigenia na Taurydzie, 1779)
- Echo et Narcisse (1779)
Przypisy
edytuj- ↑ Gluck Christoph Willibald, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-29] .
- ↑ Ifigenia w Aulidzie. [w:] Encyklopedia Muzyki PWN [on-line]. RMF Classic. [dostęp 2014-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-05)].
- ↑ D. Gwizdalanka, Historia muzyki
- ↑ Hyginus Eugene Cardinale: Orders of Knighthood Awards and The Holy See – A historical, juridical and practical Compendium. Londyn: Van Duren, 1983, s. 40.
Bibliografia
edytuj- Bruce Alan Brown: Gluck and the French Theatre in Vienna, Oxford: Clarendon Press, 1991
- Józef Kański: Przewodnik operowy, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1973, s. 28
- Gluck Christoph Willibald. [w:] Encyklopedia Muzyki PWN [on-line]. RMF Classic. [dostęp 2014-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-05)].
- Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. T. I. Kraków: PWM, 2008, s. 469-470. ISBN 978-83-224-0901-5.
Linki zewnętrzne
edytuj- Christoph Willibald Gluck – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Utwory Christopha Willibalda Glucka w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000121283626
- VIAF: 37101876, 304928999
- LCCN: n79135399
- GND: 118539841
- NDL: 00620740
- LIBRIS: 97mpps2t5brqz8r
- BnF: 13894547t
- SUDOC: 027913252
- SBN: CFIV076437
- NLA: 36432223
- NKC: jn20000703085
- BNE: XX1723569
- NTA: 070016178
- BIBSYS: 90103171
- CiNii: DA04731857
- Open Library: OL1243793A
- PLWABN: 9810561081105606
- NUKAT: n97063948
- J9U: 987007261713305171
- PTBNP: 35466
- CANTIC: a10272550
- LNB: 000037233
- NSK: 000091444
- BNA: 000035397
- CONOR: 16843619
- BNC: 000062692
- ΕΒΕ: 127097
- KRNLK: KAC199610227
- LIH: LNB:Lsu;=CE
- RISM: people/67338
- PWN: 3905939
- Britannica: biography/Christoph-Willibald-Gluck
- Treccani: christoph-willibald-von-gluck
- Universalis: christoph-willibald-von-gluck, gluck-reperes-chronologiques
- NE.se: christoph-willibald-gluck
- SNL: Christoph_Willibald_Gluck
- VLE: christoph-willibald-gluck
- Catalana: 0030281
- DSDE: Christoph_Willibald_Gluck
- Hrvatska enciklopedija: 22379