Dienis Ten

kazachski łyżwiarz figurowy (solista)
(Przekierowano z Dienis Tien)

Dienis Jurjewicz Ten, ros. Денис Юрьевич Тен (ur. 13 czerwca 1993 w Ałmaty, zm. 19 lipca 2018 tamże) – kazachski łyżwiarz figurowy pochodzenia koreańskiego startujący w konkurencji solistów. Brązowy medalista olimpijski z Soczi (2014) i uczestnik igrzysk olimpijskich (2010, 2018), medalista mistrzostw świata, mistrz czterech kontynentów (2015), mistrz igrzysk azjatyckich (2011) oraz pięciokrotny mistrz Kazachstanu.

Dienis Ten
Ilustracja
Dienis Ten na podium Trophée de France 2016
Reprezentacja

 Kazachstan

Data i miejsce urodzenia

13 czerwca 1993
Ałmaty

Data i miejsce śmierci

19 lipca 2018
Ałmaty

Wzrost

168 cm

Konkurencja

Soliści

Trener

Frank Carroll, Nikołaj Morozow, Rafael Arutyunyan, Tatjana Tarasowa, Jelena Bujanowa

Klub

Kiyal Almaty

Rekordy życiowe ISU
Nota łączna

289,46
Mistrzostwa czterech kontynentów 2015

Program krótki

97,61
Mistrzostwa czterech kontynentów 2015

Program dowolny

191,85
Mistrzostwa czterech kontynentów 2015

Dorobek medalowy
Reprezentacja  Kazachstan
Igrzyska olimpijskie
brąz Soczi 2014 soliści
Mistrzostwa świata
srebro London 2013 soliści
brąz Szanghaj 2015 soliści
Mistrzostwa czterech kontynentów
złoto Seul 2015 soliści
Zimowe igrzyska azjatyckie
złoto Astana–Ałmaty 2011 soliści
Zimowa uniwersjada
złoto Ałmaty 2017 soliści

Zginął tragicznie w wieku 25 lat po ugodzeniu nożem przez złodziei, którzy próbowali okraść jego samochód w Ałmaty[1].

Życie prywatne

edytuj

Ten był członkiem koreańskiej mniejszości w Kazachstanie. Jego prapradziadek Min Geung-ho był słynnym wojownikiem w czasach Cesarstwa Koreańskiego, który walczył o uwolnienie Korei spod okupacji japońskiej[2].

Przez 5 lat uczęszczał do szkoły muzycznej i należał do chóru[3]. W 2002 r. jego grupa zdobyła srebrny medal na Międzynarodowej Olimpiadzie Chórów, która odbyła się w Pusan[3]. Oprócz tego trenował m.in. akrobatykę, karate, pływanie, tenis, taekwondo[4]. W 2004 r. Ten przeniósł się wraz z matką do Moskwy, a następnie w 2010 r. do Kalifornii, podczas gdy jego ojciec i starszy brat Aleksiej pozostali w Kazachstanie. W maju 2014 r. Ten został absolwentem Kazachskiej Akademii Sportu i Turystyki z cum laude, a następnie rozpoczął studia na Kazachstańsko-Brytyjskim Uniwersytecie Technicznym.

Śmierć

edytuj

Został zamordowany przez dwóch mężczyzn, którzy próbowali ukraść z jego auta lusterka samochodowe[5]. Ten wdał się z nimi w bójkę, podczas której jeden ze złodziei pchnął go nożem w udo. Ten został przyjęty do szpitala w stanie krytycznym, tracąc ok. 3 litry krwi, a lekarze walczyli o jego życie prawie 3 godziny[6]. Zmarł 19 lipca 2018 r. w godzinach popołudniowych w szpitalu w Ałmaty, co potwierdził kazachski minister kultury i sportu Arystanbek Muchamediuły[7]. Dzień później, tj. 20 lipca, władze Kazachstanu poinformowały o zatrzymaniu podejrzanego Nuralego Kijasowa, który w obecności swojego adwokata przyznał się do popełnienia zbrodni, zaś drugi z podejrzanych napastników, Arman Kudajbergenow, był nadal poszukiwany przez policję[8].

Upamiętnienie

edytuj

Śmierć Tena poruszyła środowisko łyżwiarskie na całym świecie. Kondolencje dla rodziny Tena i żal z powodu jego śmierci wyrazili w mediach społecznościowych m.in. Alona Sawczenko, Adam Rippon, Mirai Nagasu, Kaitlyn Weaver, Tessa Virtue, Scott Moir, Jewgienija Miedwiediewa i inni.

21 lipca 2018 hiszpański kolarz Omar Fraile z kazachskiej drużyny kolarskiej Astana Pro Team zadedykował Tenowi zwycięstwo etapowe (etap 14. z Saint-Paul-Trois-Châteaux do Mende) w najbardziej prestiżowym wyścigu kolarskim Tour de France 2018[9].

Kariera

edytuj
 
Mistrzostwa czterech kontynentów 2009

Rozpoczął jazdę na łyżwach na otwartym lodowisku w Ałmaty i lodowisku w galerii handlowej[3]. W 2003 r. wyjechał do Omska na zawody łyżwiarskie, które wygrał. Sędzia główny Alexander Kogan zaprosił go na kolejne zawody w Odincowie, gdzie poznał swoją przyszłą trenerkę Jelenę Bujanową[3]. Po treningach z Bujanową na obozie łyżwiarskim CSKA Moskwa dołączył do jej grupy i rozpoczął regularne treningi łyżwiarskie[3].

Starty w zawodach na arenie międzynarodowej rozpoczął w sezonie 2006/2007 mając 13 lat. Zadebiutował 5 października 2006 r. na zawodach z cyklu Junior Grand Prix w Hadze zajmując 10 miejsce[10]. Ten nie przeszedł eliminacji na mistrzostwach świata juniorów 2007, jednak wygrał zawody juniorskie Dragon Trophy i Haabersti Cup.

W lutym 2009 r. w wieku 15 lat zadebiutował na mistrzostwach czterech kontynentów. Zajął 10. miejsce w programie krótkim[11] i 8. miejsce w programie dowolnym[12], zajmując ostatecznie 9. miejsce w zawodach[13]. Dwa tygodnie później Ten rywalizował na Mistrzostwach świata juniorów, zajmując 4 miejsce. Do brązowego medalu zabrakło mu jedynie 0,63 pkt. Sezon 2008/2009 zakończył na mistrzostwach świata w Los Angeles, gdzie był najmłodszym zawodnikiem. Zajął wysokie 8. miejsce i wywalczył po raz pierwszy w historii, dwie kwalifikacje olimpijskie dla Kazachstanu w łyżwiarstwie figurowym.

W debiucie olimpijskim na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 w Vancouver zajął 11. miejsce i był pierwszych łyżwiarzem figurowym z Kazachstanu, który wystąpił w zawodach olimpijskich.

Na Zimowych Igrzysk Azjatyckich 2011 zdobył złoty medal. Był najlepszy w programie krótkim i trzeci w programie dowolnym. Po zdobyciu wicemistrzostwa świata w 2013 r., został pierwszą osobą z Kazachstanu, która stanęła na podium Mistrzostw Świata. Przegrał jedynie z Kanadyjczykiem Patrickiem Chanem o 1,3 pkt w nocie łącznej.

 
Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2014, od lewej Chan, Hanyū i Ten

W lutym 2014 r., Ten wystartował na Zimowych Igrzyskach olimpijskich 2014, zajmując 9. miejsce w programie krótkim i 3. w programie dowolnym. Ostatecznie w zawodach solistów zdobył brązowy medal, co było największym sukcesem w jego karierze. Był to pierwszy w historii medal olimpijski dla zawodnika z Kazachstanu w łyżwiarstwie figurowym. W Soczi Ten wystartował w butach, które pochodziły z dwóch różnych par[14]. Po wielkim sukcesie kazachski łyżwiarz został ogłoszony Przełomem Roku przez Agencję Sportu i Wychowania Fizycznego Kazachstanu[15] oraz nagrodzony przez burmistrza miasta Ałmaty samochodem[16].

W sezonie 2014/2015 po raz pierwszy stanął na podium na zawodach z cyklu Grand Prix zajmując trzecie miejsce na Trophée Eric Bompard 2014. Podczas mistrzostw czterech kontynentów 2015 ustanowił swoje rekordy życiowe: w programie krótki 97,61 pkt, programie dowolnym 191,85 pkt oraz nocie łącznej 289,46 pkt co pozwoliło mu zostać mistrzem czterech kontynentów[17]. Na mistrzostwach świata 2015 zdobył brązowy medal przegrywając jedynie z Hiszpanem Javierem Fernándezem i Japończykiem Yuzuru Hanyū[18].

W sezonie olimpijskim 2017/2018 doznał kontuzji prawej kostki[19]. Na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2018 w Pjongczangu zajął 27. miejsce.

W czerwcu 2018 r. Ten zaprosił do swojej rewii łyżwiarskiej Denis and friends największe gwiazdy łyżwiarstwa figurowego[7]. Rewia zbiegła się z obchodami 20. rocznicy Astany i celebrowaniem 25. urodzin Tena[7]. Jak się później okazało był to ostatni występ Dienisa Tena nazywanego w Kazachstanie „złotym chłopcem” przed jego tragiczną śmiercią w lipcu 2018 r[7].

Programy

edytuj
 
Ten na igrzyskach olimpijskich w 2018
 
Program krótki, mistrzostwa świata (2017)
 
Program dowolny, Igrzyska Olimpijskie (2010)
Sezon Program krótki (SP) Program dowolny (FS) Pokazy mistrzów
2017–18
  • SOS d'un terrien en détresse (z musicalu Starmania) – Dimash Kudaibergen, oryg. Luc Plamondon, Michel Berger
    choreografia: David Wilson
2016–17
2015–16
2014–15
  • Ambush from Ten Sides (z filmu New Impossibilities) – Yo-Yo Ma, Silk Road Project
  • Vocussion (z filmu New Impossibilities) – Sandeep Das, Joseph Gramley, Dong-Won Kim, Shane Shanahan, Mark Suter
    choreografia: Lori Nichol

2013–14
2012–13
  • The Artist medley – Ludovic Bource
    • The Artist Overture
    • Waltz for Peppy
    • The Sound of Tears
    • L'ombre des larmes
      choreografia: Lori Nichol, Stéphane Lambiel
  • The Artist medley – Ludovic Bource
    • Happy Ending
    • George Valentin
    • Happy Ending
    • My Suicide
    • Peppy and George
      choreografia: Lori Nichol, Stéphane Lambiel
2011–12
2010–11
2009–10
2008–09
2007–08
2006–07

Osiągnięcia

edytuj
Zawody 04–05 05–06 06–07 07–08 08–09 09–10 10–11 11–12 12–13 13–14 14–15 15–16 16–17 17–18
Międzynarodowe[20]
Igrzyska olimpijskie 11 3 27
Mistrzostwa świata 8 13 14 7 2 3 11 16 WD
Mistrzostwa czterech kontynentów 9 10 6 12 4 1 15
GP Cup of China 10 4
GP NHK Trophy 12
GP Rostelecom Cup 9 9
GP Skate America 11 5 WD 4 9 WD
GP Skate Canada International 7 5 6
GP Internationaux de France 3 4 2 8
CS Golden Spin of Zagreb 1 2 1 1 WD 4
Volvo Open Cup 1
Cup of Nice 5
Istanbul Cup 1
Merano Cup 1
Nebelhorn Trophy 9 7
NRW Trophy 4 2
Coupe du Printemps 2
Uniwersjada WD 1
Zimowe igrzyska azjatyckie 1 10
Międzynarodowe: Kategorie młodzieżowe[20]
Mistrzostwa świata juniorów 26 16 4 9 4
JGP Finał 5
JGP na Białorusi 1
JGP w Estonii 10
JGP we Francji 4
JGP w Holandii 10
JGP w Rumunii 6
Cup of Nice 1 N
Dragon Trophy 1 J
Haabersti Cup 1 J
Mentor Cup 1 J
NRW Trophy 1 J
Memoriał Hellmuta Seibta 1 J
Krajowe[20]
Mistrzostwa Kazachstanu 4 1 2 1 1 1 1
Zawody zespołowe[20]
Team Challenge Cup 3 T
7 P

Przypisy

edytuj
  1. Denis Ten: Olympic figure skater who won bronze stabbed to death. The Guardian, 2018-07-19. [dostęp 2022-02-25]. (ang.).
  2. Young Korean Kazakhstani Aims to Become World Figure Skating Star. chosun.com, 2010-05-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  3. a b c d e Paula Slater: Denis Ten: The surprise from Kazakhstan. Golden Skate, 2009-06-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  4. Interview with Denis Ten. figureskating-online.com. [dostęp 2018-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-16)]. (ang.).
  5. Tomasz Skrzypczyński: Brązowy medalista igrzysk z Soczi nie żyje. Wirtualna Polska, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (pol.).
  6. Kazakh figure skater Denis Ten dies at the age of 25. Kazinform, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  7. a b c d Sport Minister calls Denis Ten's untimely death 'irreparable loss'. Kazinform, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  8. Morderca Denisa Tiena zatrzymany. Interia, 2018-07-20. [dostęp 2018-07-20]. (pol.).
  9. Sadhbh O’Shea: Share on Facebook Share on Twitter Share on Google Plus Share on Reddit Fraile takes his chances at the Tour de France. Cycling News, 2018-07-21. [dostęp 2018-07-22]. (ang.).
  10. ISU Junior Grand Prix of Figure Skating 2006/2007 – The Hague – Men – Result. ISU, 2006-10-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  11. ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Short Program. ISU, 2009-02-05. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  12. ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Free Program. ISU, 2009-02-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  13. ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Result. ISU, 2009-02-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  14. Olympics: Odd boots key to Denis skating bronze For more information. Tengri News, 2014-02-17. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  15. Breakthrough of the year Denis Ten. Tengi News, 2014-03-06. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  16. Almaty Mayor awards Denis Ten with car for Olympic bronze. Tengri News, 2014-02-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  17. Dmitry Lee: Denis Ten Takes Gold at Four Continents Figure Skating Championship. The Astana Times, 2015-02-17. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  18. Nick Zaccardi: Javier Fernandez wins upset World Championship; top American fourth. NBC Sports, 2015-03-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  19. Denis Ten (KAZ) battles injury while preparing for the Olympic season. ISU, 2017-09-21. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
  20. a b c d Competition Results – Denis TEN. ISU. [dostęp 2020-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).

Bibliografia

edytuj