Góra Parkowa (Wzgórza Bielawskie)
Góra Parkowa (niem. Herrleinberg, nazwa lokalna – Holimberek) – wzniesienie o wysokości 455 m n.p.m., znajdujące się na skraju Gór Sowich, nieopodal centrum Bielawy. Jest to jeden ze szczytów Wzgórz Bielawskich[1].
| ||
![]() Góra Parkowa Widok z obwodnicy Bielawy. | ||
Państwo | ![]() | |
Położenie | Bielawa | |
Pasmo | Przedgórze Sudeckie Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie Wzgórza Bielawskie | |
Wysokość | 455 m n.p.m. | |
Położenie na mapie Bielawy ![]() | ||
Położenie na mapie Polski ![]() | ||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ![]() | ||
Położenie na mapie powiatu dzierżoniowskiego ![]() | ||
![]() |
| ||
![]() | ||
Megaregion | Pozaalpejska Europa Środkowa | |
Prowincja | Masyw Czeski | |
Podprowincja | Sudety z Przedgórzem Sudeckim | |
Makroregion | Przedgórze Sudeckie | |
Mezoregion | Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie | |
Mikroregion(y) | Wzgórza Bielawskie |
Zagospodarowanie turystyczneEdytuj
Okolice szczytu Góry Parkowej są porośnięte lasem mieszanym z przewagą świerku, lipy i dębu, na terenie lasu znajduje się sieć ścieżek spacerowych i rowerowych.
Na szczycie znajduje się postawiona w czerwcu 1925 roku wieża widokowa, do której prowadzą 3 oznakowane szlaki turystyki pieszej o zróżnicowanym stopniu trudności[2]. Z wieży można podziwiać panoramę Bielawy i okolic, a przy dobrej pogodzie można dostrzec miejscowości oddalone nawet o 30 km. Pierwsze dwie wieże posiadały konstrukcję drewnianą. Obecna konstrukcja stalowa była pierwszą tego typu w powiecie, a jej fundatorem był miejscowy oddział Eulengebirgsverein (Towarzystwa Sowiogórskiego) z Wolfgangiem Dierigiem jako przewodniczącym. Na jego cześć wieża otrzymała jego imię (niem. Wolfgangturm). W pobliżu szczytu funkcjonowała restauracja (planowane jest odtworzenie w tym miejscu usług gastronomicznych). Po stronie zachodniej zbocza znajduje się ściana skalna zwana Białą Skałką, będąca pozostałością po zamkniętym w XIX w. kamieniołomie[3].
Na północnym zboczu Góry Parkowej znajdują się 200-metrowy wyciąg narciarski „Krasnal” o nachyleniu 14° oraz stok saneczkowy. W środkowej części stoku od strony południowej, w pobliżu nieczynnego wyciągu narciarskiego, powstały stanowiska do grillowania.
U podnóża Góry Parkowej w ciągu drogi wojewódzkiej nr 384 przebiega obwodnica Bielawy.
Północno-zachodnie stoki Góry Parkowej łączą się z niewielkim wzniesieniem Studnik o wysokości 375 m n.p.m., zwanym też Górą Maślaną (do 1945 używano nazwy niemieckiej Butterberg). Na zachodnim stoku znajduje się kulminacja 391 m n.p.m[4], określana potocznie jako Góra Maciek lub Góra Poganka'[5] (brak nazwy oficjalnej w jęz. polskim[6], niem. Heidelberg)[7]. Teren na wschód od kulminacji ma niewielkie nachylenie. Przed 1940 rokiem obszar ten należał do firmy Dierig (po 1945 BZPB im. II Armii WP, zlikwidowany w 2008), która wykorzystywała go jako pastwiska swojego gospodarstwa rolnego. Bydło wypasano tu do końca lat 60. XX w., po czym na miejscu pastwisk powstały ogródki działkowe im. Gen. Wł. Sikorskiego i „Radość” (zał. 1976), obecnie w znacznej mierze zaniedbane[8][9]. Zachodnie stoki Studnika są strome i porośnięte lasem.
U podnóża Góry Parkowej znajduje się staw rybny o powierzchni 3,2 hektara i głębokości 2 metry[10] zwany Cegielnią. Akwen zarządzany jest przez PZW, który corocznie organizuje na nim zawody spławikowe o puchar prezesa Koła PZW Bielawa. Spotyka się w nim takie gatunki, jak szczupak, płoć, karaś, karp, leszcz i okoń[11]. Staw powstał w rezultacie zalania wodą wyrobiska gliny funkcjonującej tu do 1945 cegielni[12][13]. Ze źródeł kartograficznych wynika, że wyrobisko (Lehm Gruben) funkcjonowało już w 1896 lub wcześniej, natomiast powstała przy nim później cegielnia (Ziegelei) B. Neugebauera pojawiła się na mapach wraz zabudowaniami i kominem wypalarni w l. 1923, 1936 i 1940.
Pomnik FelsmannaEdytuj
Przez las na zboczu Góry Maciek prowadziła ścieżka skracająca drogę z południowej części Bielawy do drogi prowadzącej do restauracji i szczytu Góry Parkowej. Obok ścieżki na skraju lasu na północny zachód od kulminacji Góra Maciek 21 maja 1921 odsłonięto pomnik ku czci Paula Hugona Felsmanna, zmarłego przewodniczącego Towarzystwa Sowiogórskiego (Eulengebirgeverein)[14]. Na pochodzącym z ostroszowickiej żwirowni głazie narzutowym (kwarcyt) wyryto napis „Seinem/ verdienstvollen Vorsitzenden/ Herrn Paul Felsmann/ d. E.G.V. Langenbielau 1915” (pol. "Wielce zasłużonemu przewodniczącemu Panu Paulowi Felsmannowi Towarzystwo Sowiogórskie, Bielawa 1915"). Głaz, z którego wykonano pomnik, miał masę ponad 1 t (22 cetnary)[7]. Pomnik widnieje m.in. na niemieckiej mapie stolikowej (Messtischblatt) z 1940[15]. Po II wojnie światowej zrzucono go z cokołu (który został rozebrany) i przewrócono licem do gruntu, przez co został porośnięty przez górską roślinność[16] i uznany za zaginiony[17]. W 2007 pomnik został odnaleziony[18], a 21 maja 2012 władze miasta zorganizowały uroczystość odsłonięcia kamienia w nowej lokalizacji nieopodal Bielawskiej Placówki Muzealnej przy ul. Piastowskiej 19 w Bielawie[19].
Niemiecka nazwa Góry Maciek - "Heidelberg" - pochodzi od nazwiska właściciela, który przekazał teren w celu wystawienia monumentu upamiętniającego Paula Hugona Felsmanna[7]. Mniej prawdopodobne jest wiązanie nazwy z przekonaniem, że porastające górę dęby pochodzą z czasów pogańskich (Heide – niem. poganin)[9].
Szlaki turystyczneEdytuj
droga Szklary-Samborowice – Jagielno – Przeworno – Gromnik – Biały Kościół – Nieszkowice – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza – Tatarski Okop – Gilów – Marianówek – Piława Dolna – Owiesno – Myśliszów – Góra Parkowa – Bielawa – Kalenica – Nowa Ruda – Tłumaczów – Radków – Pasterka – Karłów – Skalne Grzyby – Batorów – Duszniki-Zdrój – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Bystrzyca Kłodzka – Igliczna – Międzygórze – Przełęcz Puchacza[20]
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Góra Parkowa w Bielawie
- ↑ Wieża widokowa na Górze Parkowej, um.bielawa.pl [dostęp 2019-06-19] .
- ↑ Biała Skałka, Bielawa - polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-10-23] .
- ↑ Messtischblatt Langenbielau 1896
- ↑ Pomost Bielawa - zdjęcia, polska-org.pl [dostęp 2019-06-19] .
- ↑ Spacerkiem po powiecie - Bielawa
- ↑ a b c Bielawa wczoraj i dziś / Langenbielau gestern und heute. 2011-01-08. [dostęp 2019-10-09].
- ↑ Polski Związek Działkowców - Z życia ROD, pzd.pl [dostęp 2019-06-19] .
- ↑ a b Góra Maciek (291 m n.p.m.), Bielawa - polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-06-18] .
- ↑ Jerzy Wiktorski , Cegielnia w Bielawie, wedkuje.pl, 25 grudnia 2009 [dostęp 2019-10-23] (pol.).
- ↑ Koło PZW Bielawa, www.bielawa.pzw.org.pl [dostęp 2019-10-23] .
- ↑ Koło PZW Bielawa, www.pzw.org.pl [dostęp 2019-11-02] .
- ↑ Cegielnia (dawna) i glinianka, ul. Prusa Bolesława, Bielawa - polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-10-23] .
- ↑ Der Berg der Zwerge. [dostęp 2019-10-09].
- ↑ Messtischblatt Langenbielau. 1940. [dostęp 2019-10-09].
- ↑ Łukasz Masyk: Kamień Paula Felsmanna - odsłonięty. UM Bielawa, 2012-05-22. [dostęp 2019-10-10].
- ↑ Kamień Paula Felsmanna, Bielawa - polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-06-18] .
- ↑ Góra Maciek (291 m n.p.m.), Bielawa - zdjęcia, polska-org.pl [dostęp 2019-06-19] .
- ↑ Tajemnice naszych gór - Góra Maciek [dostęp 2019-06-18] .
- ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 3.08.2015
BibliografiaEdytuj
- D.Jończy; Mapa turystyczna; Góry Sowie; skala 1:35 000; Wydawnictwo Turystyczne” Plan”; J.Góra 2006r.; ISBN 83-60044-19-8