Henri de Toulouse-Lautrec

francuski malarz

Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Montfa[1] /ɑ̃ʁi də tuluz loˈtʁɛk/ (ur. 24 listopada 1864 w Albi, zm. 9 września 1901 w Saint-André-du-Bois) – francuski malarz i grafik. Przedstawiciel postimpresjonizmu, swoimi litografiami wywarł wielki wpływ na rozwój nowoczesnego plakatu.

Henri de Toulouse-Lautrec
Ilustracja
Henri de Toulouse-Lautrec, zdjęcie z lat 1880–1890
Imię i nazwisko

Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Montfa

Data i miejsce urodzenia

24 listopada 1864
Albi

Data i miejsce śmierci

9 września 1901
Saint-André-du-Bois

Narodowość

francuska

Dziedzina sztuki

malarstwo, grafika, rysunek

Epoka

postimpresjonizm, secesja

Muzeum artysty

Musée Toulouse-Lautrec

Ważne dzieła

Moulin rouge – La Goulue

podpis
Lautrec maluje autoportret, fotomontaż wykonany przez Maurice’a Guiberta około 1890
Henri de Toulouse-Lautrec (1894)

Życiorys

edytuj

Pochodził z rodziny o arystokratycznych korzeniach, która utraciła większość ze swojego prestiżu. Urodził się jako pierworodny syn hrabiego Alphonse’a i hrabiny Adèle de Toulouse-Lautrec. Jego brat, urodzony 28 sierpnia 1867 zmarł rok później. Rodzice Toulouse byli kuzynami – zwyczaj ten praktykowany był w rodzinie Toulouse ze względu na chęć utrzymania rodzinnego majątku w stanie nierozproszonym. Bliski stopień pokrewieństwa przyczynił się jednak do powstania defektów genetycznych u potomstwa.

W wieku 14 lat Henri złamał lewą kość udową, a rok później obie. Ze względu na defekt genetyczny, kości Henriego nie były w stanie odpowiednio się zrosnąć i w rezultacie przestały rosnąć. Jako fizycznie dojrzały mężczyzna, Henri miał tors i górne partie ciała o normalnych proporcjach oraz anormalnie krótkie kończyny dolne. Toulouse mierzył tylko 142 cm[2].

Z powodu swojej niskiej postury, Henri nie mógł aktywnie uczestniczyć w wielu dziedzinach życia. Poświęcił się dostępnej dla niego sztuce. Został znaczącym malarzem, plakacistą postimpresjonizmu, twórcą litografii i ilustracji, na których uwieczniał życie bohemy dziewiętnastowiecznego Paryża. W połowie lat 90 XIX wieku tworzył ilustracje dla humorystycznego pisma Le Rire.

Toulouse Lautrec miał opinię duszy Montmartre – dzielnicy paryskiej, w której mieszkał. Jego malarstwo przedstawia życie słynnego Moulin Rouge i innych paryskich kabaretów i teatrów oraz burdeli (w których prawdopodobnie zaraził się kiłą). Często umieszczał w swoich pracach dwoje spośród znajomych – śpiewaczkę Yvette Guilbert i Louise Weber – tancerkę i twórczynię francuskiego kankana. Toulouse uczył malarstwa i pochwalał artystyczne postępy swojej modelki (i prawdopodobnie kochanki) – Suzanne Valadon. Był alkoholikiem przez większość swojego życia. Tuż przed śmiercią zamieszkał w sanatorium.

Toulouse zmarł w wieku 36 lat na terenie posiadłości rodzinnych w Malromé z powodu komplikacji zdrowotnych spowodowanych alkoholizmem i rozwojem kiły[3]. Artysta został pochowany w Verdelais, w departamencie Żyronda kilkanaście kilometrów od miejsca urodzenia. Jego ostatnie słowa to „stary głupiec” – skierowane do obecnego przy jego śmierci ojca. Po śmierci Toulouse, jego matka hrabina Adele de Toulouse-Lautrec i Maurice Joyant, marszand i przyjaciel Henryka z dzieciństwa, wypromowali jego sztukę. Matka Toulouse przeznaczyła pieniądze na budowę muzeum poświęconego artyście w Albi, miejscu urodzenia Henriego. Toulouse-Lautrec uznawany jest za genialnego artystę, mającego umiejętność obserwacji połączoną z wyjątkową sympatią i zrozumieniem dla współbliźnich.

1 listopada 2005 obraz Praczka został sprzedany w domu aukcyjnym Christie's za 22 416 000 dolarów amerykańskich[4].

Dzieła

edytuj
nr tytuł czas powstania technika i wymiary miejsce przechowywania ilustracja
1. Autoportret w lustrze 1880 olej na kartonie, 40,3 × 32,4 cm Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
2. Stajenny z parą koni 1880 olej na kartonie, 32,5 × 23,8 cm Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
3. Hrabia Alphonse de Toulouse-Lautrec powożący dyliżansem pocztowym w Nicei 1881 olej na płótnie, 38,5 × 51 cm Musée du Petit Palais, Paryż  
4. Portret hrabiny Adèle de Toulouse-Lautrec w zamku Malromé 1881 olej na płótnie, 92 × 80 cm Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
5. Młody robotnik w Céleyran 1882 olej na płótnie, 49 × 30 cm Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
6. Gruba Maria 1884 olej na płótnie, 79 × 64 cm Von der Heydt-Museum, Wuppertal  
7. Praczka 1884 olej na płótnie, 93 × 75 cm kolekcja prywatna, Paryż  
8. Portret Emile’a Bernarda 1885 olej na płótnie, 54,5 × 43,5 cm Tate Gallery, Londyn  
9. Portret Vincenta van Gogha 1887 pastel na kartonie, 57 × 46,5 cm Muzeum Vincenta van Gogha, Amsterdam  
10. Cyrk Fernando(Woltyżerka) 1888 olej na płótnie, 103,5 × 161,5 cm Art Institute of Chicago, Chicago  
11. W Moulin de la Galette 1889 olej na płótnie, 88,9 × 101,3 cm Art Institute of Chicago, Chicago  
12. Aktor Henry Samary 1889 olej na kartonie, 75 × 52 cm Musée d’Orsay, Paryż  
13. Portret Suzanne Valadon(Puder ryżowy) 1888/1889 olej na kartonie, 65 × 58 cm Stedelijk Museum, Amsterdam  
14. Toaleta (Rudowłosa) 1889 olej na kartonie, 67 × 54 cm Musée d’Orsay, Paryż  
15. Taniec z Moulin Rouge 1890 olej na płótnie, 115,5 × 150 cm Philadelphia Museum of Art, Filadelfia  
16. Moulin Rouge- La Goulue 1891 litografia barwna (plakat), 191 × 117 cm Civica Raccolta di Stampe Bertarelli, Mediolan  
17. Portret Justine Dieuhl 1891 olej na kartonie, 74 × 58 cm Musée d’Orsay, Paryż  
18. Portret Louisa Pascala 1893 olej na kartonie, 81 × 54 cm Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
19. A la Mie 1891 olej i gwasz na kartonie, 53,5 × 68 cm Museum of Fine Arts, Boston  
20. „Ambassadeurs”: Aristide Bruant 1892 litografia barwna (plakat), 150 × 100 cm kolekcja prywatna  
21. La Goulue wchodząca do Moulin Rouge 1892 olej na kartonie, 79,4 × 59 cm Museum of Modern Art, Nowy Jork  
22. Tańcząca Jane Avril 1892 olej na kartonie, 85,5 × 45 cm Musée d’Orsay, Paryż  
23. Anglik w Moulin Rouge 1892 olej i gwasz na kartonie, 85,7 × 66 cm Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork  
24. Tańczące kobiety (w Moulin Rouge) 1892 olej na kartonie, 93 × 80 cm Národní Galerie, Praga  
25. W Moulin Rouge 1892 olej na płótnie, 123 × 140,5 cm Art Institute of Chicago, Chicago  
26. Divan Japonais 1892/1893 litografia barwna (plakat), 80 × 60 cm kolekcja prywatna, Paryż  
27. Jane Avril w Jardin de Paris 1893 litografia barwna (plakat), 130 × 95 cm kolekcja prywatna  
28. W łóżku 1893 olej na kartonie, 54 × 70,5 cm Musée d’Orsay, Paryż  
29. Yvette Guilbert wywoływana przed kurtynę 1894 gwasz na kartonie, 48 × 28 cm Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
30. W salonie przy rue des Moulins 1894 olej na płótnie, 110 × 120 cm Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
31. Gabriel Tapié de Céleyran w foyer teatru 1894 olej na płótnie, 110 × 56 cm Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
32. Cha-U-Kao w Moulin Rouge 1895 olej na kartonie, 54 × 49 cm Musée d’Orsay, Paryż  
33. La Revue Blanche 1895 litografia barwna, 130 × 95 cm Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
34. Pasażerka z kabiny 54 1896 litografia barwna, 60 × 40 cm kolekcja prywatna  
35. Marcelle Lender tańcząca bolero w operetce Chilpéric 1896 olej na płótnie, 145 × 150 cm kolekcja prywatna, Nowy Jork  
36. Dżokej 1899 litografia kolorowana farbą olejną i akwarelą, 51,5 × 36,3 cm kolekcja prywatna  
37. W „Rat Mort” 1899 olej na płótnie, 56 × 46 cm Courtauld Gallery, Londyn  
38. Modystka: Mademoiselle Louise Blouet 1900 olej na desce, 61 × 49,3 Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
39. Maurice Joyant podczas polowania na kaczki 1900 olej na desce, 116,5 × 81 cm Musée Toulouse-Lautrec, Albi  
40. Messalina z dwiema statystkami 1900/1901 olej na płótnie, 92,5 × 68 cm Fundacja E.G. Bührlego, Zurych  

Biografie

edytuj
  • Pierre La Mure, Moulin Rouge
  • Henri Perruchot, Toulouse-Lautrec
  • Julia Frey, Toulouse-Lautrec. Biografia
  • Matthias Arnold, Henri de Toulouse-Lautrec, wyd. Taschen
  • Moulin Rouge, reż. John Huston, 1952, biograficzny – adaptacja biografii Moulin Rouge La Mure’a
  • Lautrec, reż. Roger Planchon, 1998, biograficzny – adaptacja biografii Toulouse-Lautrec Perruchot’a
  • Moulin Rouge!, reż. Baz Luhrmann, 2001, musical (jedna z głównych postaci)

Przypisy

edytuj
  1. Ostatni człon nazwiska pochodzi od miejscowości Montfa, której rodzina artysty była wicehrabiami. Sam malarz często przekręcał nazwę na Monfa i tak też jest on często podawany.
  2. LIFE – Google Books [online], books.google.se [dostęp 2017-11-23].
  3. Biography of Henri de Toulouse-Lautrec, 1864-1901. lautrec.info. [dostęp 2012-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-05)]. (ang.).
  4. HENRI DE TOULOUSE-LAUTREC (1864-1901) La blanchisseuse.

Bibliografia

edytuj
  • Matthias Arnold: Henri de Toulouse-Lautrec, wyd. Taschen
  • Udo Felbinger: Toulouse-Lautrec

Linki zewnętrzne

edytuj