Jarosław I Mądry

Jarosław I Mądry
Ꙗрославъ Володимѣровичь
	Książę Rostowsko-Suzdalski
Okres	od 989; do 1010
Poprzednik	Włodzimierz I Wielki ; (wydzielenie z Wlk. ks. Kijowskiego)
Następca	Borys I Święty
	Książę Nowogrodzki
Okres	od 1010; do 1034
Poprzednik	Wyszesław Włodzimierzowic
Następca	Włodzimierz II
	Książę Smoleński
Okres	od po 1015; do 1054
Poprzednik	Stanisław Włodzimierzowic
Następca	Wiaczesław Jarosławowic
	Książę Rostowsko-Suzdalski
Okres	od 1015; do 1021
Poprzednik	Borys I Święty
Następca	Briaczysław Iziasławicz
	Wielki Książę Kijowski
Okres	od 1016; do 1018
Poprzednik	Światopełk I Przeklęty
Następca	Światopełk I Przeklęty
	Wielki Książę Kijowski
Okres	od 1019; do 1024
Poprzednik	Światopełk I Przeklęty
Następca	Mścisław I Chrobry
	Książę Rostowsko-Suzdalski
Okres	od 1021; do 1036
Poprzednik	Briaczysław Iziasławicz
Następca	Włodzimierz II
	Wielki Książę Kijowski
Okres	od 1024; do 1054
Poprzednik	Mścisław I Chrobry
Następca	Izjasław I
	Książę Perejasławski i Czernihowski
Okres	od 1036; do 1054
Poprzednik	Mścisław I Chrobry
Następca	Wsiewołod I w Perejasławiu, Światosław II w Czernihowie
	Dane biograficzne
Dynastia	Rurykowicze
Data urodzenia	978
Data śmierci	20 lutego 1054
Ojciec	Włodzimierz I Wielki
Matka	Rogneda
Rodzeństwo	Wyszesław; Iziasław; Światopełk I Przeklęty; Wsiewołod; Światosław; Mścisław I Chrobry; Borys; Gleb; Stanisław; Pozwizd; Sudzisław; Teofano; Przedsława; Maria Dobroniega
Dzieci	Włodzimierz Jarosławowicz ; Izjasław I; Światosław II; Wsiewołod I; Elżbieta; Anna; Anastazja; Wiaczesław; Igor
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Jarosław I Mądry (starorus. Ꙗрославъ Володимѣровичь^[1]; staronord. Jarisleif) (ur. 978, zm. 20 lutego 1054) – pochodził z dynastii Rurykowiczów, syn i następca Włodzimierza I Wielkiego i Rognedy, wielki książę Rusi Kijowskiej (Gardariki) od 1016.

ŻyciorysEdytuj

Został księciem kijowskim po śmierci Włodzimierza Wielkiego. W 1018 pokonany przez Bolesława I Chrobrego podczas wyprawy kijowskiej, w 1019 pokonał ostatecznie swojego starszego brata Świętopełka I w walce o sukcesję po ojcu. Panowanie Jarosława było dla Rusi czasem szybkiego rozwoju i sukcesów militarnych. Książę w latach 20. i 30. XI wieku prowadził wojny z Jaćwingami, Litwinami i Polską. W 1021^[2] przeprowadził atak odwetowy przeciwko swemu bratankowi Briaczysławowi, który najechał wcześniej Nowogród. W 1031 zajął on Grody Czerwieńskie i pomógł objąć władzę Bezprymowi w Polsce. W 1036 rozbił pod Kijowem Pieczyngów. Wszedł nawet w konflikt z Bizancjum: wojna z cesarstwem trwała w latach 1043–1046. Wspomógł też w 1047 Kazimierza I Odnowiciela w walce z powstaniem pogańskim i Miecławem (zajął Drohiczyn i Brześć).

Za jego rządów rozbudowano wiele grodów ruskich, a w szczególności Kijów. Stolica Rusi została wyniesiona w 1037 do rangi metropolii – w tym samym roku rozpoczęto budowę katedry Mądrości Bożej (Sofijskiej), gdzie można znaleźć najstarsze w sztuce Rusi mozaiki i freski. W 1051 powstał pierwszy na Rusi klasztor Ławra Peczerska, w kijowskich jaskiniach nad Dnieprem.

Za jego panowania opracowano zbiór staroruskich i starosłowiańskich praw zwyczajowych oraz bizantyńskiego prawodawstwa, zwany Prawda Ruska.

Po jego śmierci Ruś weszła w okres rozbicia dzielnicowego. Jarosław Mądry wprowadził seniorat, ale niedługo po jego śmierci senior Izajasław musiał opuścić Kijów, który stał się miejscem walk o władzę.

PrzodkowieEdytuj

4. Światosław I 942–972
	2. Włodzimierz I Wielki 956 lub 958–15 lipca 1015
5. Małusza
		1. Jarosław I Mądry przed 986–20 lutego 1054
6. Rogwołod
	3. Rogneda około 956–1002
7. NN

MałżeństwoEdytuj

pierwszą żoną Jarosława była Anna, nieznanego pochodzenia. Synem tej pary mógł być książę Ilia, rządzący w Nowogrodzie w latach 1018-1020^[3]
żoną księcia Jarosława od 1019 była Ingegerda Szwedzka

PotomstwoEdytuj

Córki Jarosława Mądrego: Anna, Anastazja, Elżbieta, Agata

z małżeństwa z Ingegerdą:

Włodzimierz – ks. wielko-nowogrodzki
Izjasław I – wielki książę kijowski
Światosław II – ks. czernihowski, wielki książę kijowski
Wsiewołod I – ks. perejasławski, wielki książę kijowski, ks. czernihowski, ks. rostowski, suzdalski
Elżbieta – żona Haralda III, króla Norwegii, później Swena II, króla Danii
Anna – żona Henryka I, króla Francji
Anastazja – żona Andrzeja I króla Węgier
Wiaczesław – ks. smoleński
Igor – ks. włodzimierski-wołyński, ks. smoleński

UpamiętnienieEdytuj

Postać Jarosława Mądrego przedstawiono na ukraińskich banknotach o nominale 2 hrywien pierwszej (1996), drugiej (1997) i trzeciej (2004) serii, a także monetach o nominale 2 hrywien (2018) oraz rosyjskim banknocie o nominale 1000 rubli (2010)

PrzypisyEdytuj

↑ ПОЛНОЕ СОБРАНИЕ РУССКИХ ЛЕТОПИСЕЙ Издаваемое Постоянною Историко-Археографической Комиссиею Академии Наук СССР, Том первый ЛАВРЕНТЬЕВСКАЯ ЛЕТОПИСЬ, Вып. 1: Повесть временных лет, Издание второе, Издательство Академии Наук СССР, Ленинград 1926-1928, s. 13
↑ MaciejM. Salamon MaciejM. (red.), Wielka Historia Świata, t. 4. Kształtowanie średniowiecza, Kraków: Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 514, ISBN 83-85719-85-7 .
↑ LeontijL. Voytovych LeontijL., Izbornyk, izbornyk.org.ua [dostęp 2017-01-26] .

Linki zewnętrzneEdytuj

Michał Kozłowski, Jarosław Mądry – twórca potęgi Rusi Kijowskiej [1]

[1] ПОЛНОЕ СОБРАНИЕ РУССКИХ ЛЕТОПИСЕЙ Издаваемое Постоянною Историко-Археографической Комиссиею Академии Наук СССР, Том первый ЛАВРЕНТЬЕВСКАЯ ЛЕТОПИСЬ, Вып. 1: Повесть временных лет, Издание второе, Издательство Академии Наук СССР, Ленинград 1926-1928, s. 13

[2] MaciejM. Salamon MaciejM. (red.), Wielka Historia Świata, t. 4. Kształtowanie średniowiecza, Kraków: Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 514, ISBN 83-85719-85-7 .

[3] LeontijL. Voytovych LeontijL., Izbornyk, izbornyk.org.ua [dostęp 2017-01-26] .

[1]

[2]

[3]