Wikipedia

Mieczysław Dukiet

Oficer Wojska Polskiego, lekarz

Mieczysław Franciszek Dukiet (ur. 10 sierpnia 1899 w Lisku, zm. 17 lipca 1983 w Krynicy-Zdroju) – polski doktor nauk medycznych, lekarz ginekolog, położnik, balneolog i lekarz uzdrowiskowy. Uczestnik czterech wojen w latach 1917–1920, w 1939 oraz ruchu oporu 1939–1945, kapitan służby zdrowia rezerwy Wojska Polskiego II RP, major Ludowego Wojska Polskiego. Działacz społeczny i sportowy hokeja na lodzie w klubie KTH Krynica.

Mieczysław Dukiet
Data i miejsce urodzenia

10 sierpnia 1899
Lisko

Data i miejsce śmierci

17 lipca 1983
Krynica-Zdrój

Miejsce spoczynku

Stary Cmentarz w Krynicy-Zdroju

Zawód, zajęcie

lekarz

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

doktor

Edukacja

[[Szkoła Podstawowa nr 8 im. Królowej Zofii w Sanoku|C. K. Gimnazjum w Sanoku]]

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński

Wydział

Lekarski

Stanowisko

lekarz uzdrowiskowy
kierownik sanatorium

Rodzice

Władysław, Maria

Małżeństwo

Anna z d. Mossor

Krewni i powinowaci

Janusz, Włodzimierz, Zbigniew, Tadeusz (bracia)

Multimedia w Wikimedia Commons
major major
Data i miejsce urodzenia

10 sierpnia 1899
Lesko

Data śmierci

17 lipca 1983

Przebieg służby
Lata służby

1917–1947

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
ludowe Wojsko Polskie

Jednostki

2 Przemyski Pułk Artylerii Ciężkiej,
4 Dywizja Piechoty,
24 Pułk Artylerii Polowej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa),
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Późniejsza praca

lekarz

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Krzyż Obrony Lwowa Odznaka pamiątkowa „Orlęta” Gwiazda Przemyśla

Życiorys

edytuj
 
Rodzinny dom rodziny Dukietów w Sanoku
 
Spotkanie działaczy Polskiego Związku Hokeja na Lodzie i klubu KTH Krynica w Warszawie 14 listopada 1937. Pierwszy prawej siedzi Mieczysław Dukiet
 
Willa „Moja” w Krynicy-Zdroju
 
Grobowiec rodziny Dukietów w Krynicy-Zdroju
 
Park im. dra Mieczysława Dukieta w Krynicy-Zdroju

Urodził się 10 sierpnia 1899 w Lisku jako trzeci pięciu synów Władysława (1868–1942, sędzia w Lisku, prokurator w Sanoku) i Marii z domu Wagner (1870–1953). Ojciec był prokuratorem w Sanoku[1]. Braćmi Mieczysława byli Janusz (1895–1975, oficer, prawnik), Włodzimierz (ur. 1897[2][3], zm. w 1905 w Makowie wskutek choroby[4]), Zbigniew Tadeusz (ur. 1905[5], urzędnik bankowy, do 1939 w Kołomyi, zaginął 2 kwietnia 1940[6][7]), Tadeusz Maria (1908[8]-1969[potrzebny przypis], po wojnie pracownik umysłowy w Bytomiu[9], ojciec prof. zw. nauk prawnych Teresy Dukiet-Nagórskiej[potrzebny przypis]). Rodzina Dukietów zamieszkiwała w domu wybudowanym w 1905, położonym obecnie przy ulicy Bartosza Głowackiego 1 w Sanoku[10]. W tym mieście Mieczysław Dukiet ukończył szkołę podstawową. W 1917 zdał egzamin dojrzałości (tzw. matura wojenna) w C.K. Gimnazjum w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Kazimierz Kwaśniewicz, Stanisław Ochęduszko, Władysław Szepieniec)[11][12]; do tej szkoły uczęszczali także jego bracia)[13]). W czasie nauki działał w Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” oraz w skautingu, był drużynowym I Drużyny Skautów w Sanoku w latach 1914-1916. Ponadto odbywał praktyki pielęgniarskie w uzdrowisku Rymanów-Zdrój, gdzie od 1881 lekarzem zdrojowym był jego stryj dr Józef Dukiet (zm. 1921)[14].

W trakcie I wojny światowej został wcielony do c. i k. armii, wysłany do szkoły oficerskiej artylerii w Hajmáskér, po czym skierowany na front włoski, gdzie służył jako obserwator artyleryjski podczas walk w Tyrolu. Następnie przebywał na leczeniu w Zakopanem. Dekretem Wodza Naczelnego Józefa Piłsudskiego z 19 lutego 1919 jako były oficer armii austro-węgierskiej został przyjęty do Wojska Polskiego z dniem 1 stycznia 1918 wraz z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika ze starszeństwem z 30 marca 1918[15][16] i rozkazem z tego samego dnia 19 lutego 1919 Szefa Sztabu Generalnego płk. Stanisława Hallera przydzielony do komendy placu w Sanoku od 1 listopada 1918[17]. Następnie rozpoczął służbę w 2 Przemyskim pułku artylerii ciężkiej w ramach 4 Dywizji Piechoty. Uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej, w tym podczas obrony Lwowa, odbywając cały szlak bojowy aż po Zbrucz. Następnie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Został awansowany do stopnia porucznika rezerwy artylerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[18][19]. W 1923, 1924 był przydzielony jako oficer rezerwowy do 24 pułku artylerii polowej w garnizonie Jarosław[20][21]. W 1934, jako porucznik rezerwy sanitarny był w kadrze zapasowej 5 Okręgowego Szpitala i był wówczas przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Nowy Sącz[22].

W niepodległej II Rzeczypospolitej podjął studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podczas studiów zaangażował się w działalność „Bratniej Pomocy Medyków UJ”. Studia ukończył z wynikiem celującym 10 listopada 1924 uzyskując tytuł doktora nauk medycznych. Początkowo pracował jako asystent w Klinice Chorób Kobiecych i Położnictwa UJ w Krakowie u boku profesora Aleksandra Rosnera oraz w Państwowej Szkole Położnych. Wskutek przyczyn materialnych opuścił Kraków i pracę w tym mieście. W 1928 został wybrany w konkursie na lekarza Ubezpieczalni Społecznej w Krynicy-Zdroju, gdzie zamieszkał i pozostał przez ponad 50 lat. Został specjalistą II stopnia ginekologii, położnictwa i balneologii, ponadto w 1931 doszkalał się w Wiedniu, w 1938 odbył kurs chirurgii urazowej. Jako lekarz zaangażował się w leczenie przedstawicieli wszystkich sfer społecznych. Był uznanym specjalistą chorób kobiecych, jego szczególnym polem zainteresowań badawczym było leczeniem uzdrowiskowe niepłodności. W latach 30. leczył m.in. przebywającą w Krynicy-Zdroju księżniczkę Julianę, późniejszą królową Holandii.

Aktywnie działał w krynickim uzdrowisku. Poza główną pracą lekarza wygłaszał wykłady doszkalające dla lekarzy i studentów, a także dla kuracjuszy cieszące się dużym zainteresowaniem, prowadził przewody specjalizacyjne, był organizatorem i działaczem zjazdów lekarzy w Krynicy-Zdroju[23]. Czynił starania o poprawę i utrzymanie infrastruktury uzdrowiska i ochronę środowiska. W 1938 zasiadał w radzie nadzorczej Miejskiej Komunalnej Kasy Oszczędności w Krynicy Zdroju[24]. Propagował rozwój sportu, szczególnie zaangażował się w dyscyplinę hokeja na lodzie. Tuż po przyjeździe do Krynicy-Zdroju zasiadł w zarządzie organizowanego klubu KTH Krynica, założonego 28 grudnia 1928. Następnie działał w komitecie organizacyjnym turnieju stanowiącego jednoczesne mistrzostwa świata 1931 i mistrzostwa Europy w hokeju na lodzie[25]. W zarządzie KTH funkcjonował do 1954, w tym czasie pełnił także funkcję prezesa i wiceprezesa klubu.

Po wybuchu II wojny światowej w stopniu kapitana rezerwy został zmobilizowany do Wojska Polskiego i uczestniczył w kampanii wrześniowej w szeregach Batalionu „Nowy Sącz” Obrony Narodowej podczas walk na terenie Podkarpacia. Został wzięty do niewoli przez Niemców w okolicach Lwowa, po czym zbiegł z transportu wykorzystując swoją znajomość języka niemieckiego i powrócił do Krynicy. Tam w okresie okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność Polskiego Komitetu Opieki, udzielał opieki lekarskiej dla ludności, współpracował z ruchem oporu Armii Krajowej, wspierając akcje przerzutowe w stronę Słowacji i Węgier (kontakt został nawiązany po organizowanym w 1940 meczu hokejowym z Czechami w Preszowie). W 1942 został aresztowany przez Niemców i był osadzony i przesłuchiwany przez trzy miesiące w siedzibie gestapo w Nowym Sączu. Wówczas był przesłuchiwany przez szefa tamtejszego gestapo, Heinricha Hamanna. Odzyskał wolność dzięki wstawiennictwu różnych osób. W 1944 został komendantem szpitala dla ludzi pracujących w okopach, zorganizowanym przez Niemców w domu sióstr służebniczek starowiejskich[26]. W czasie wojny kilkakrotnie był wyznaczany przez Niemców jako zakładnik.

U schyłku wojny w styczniu 1945 ukrywał się wobec zagrożenia aresztowaniem przez NKWD. Przebywając w Gorlicach, został powołany do służby w wojsku polskim z przydziałem na stanowisko chirurga w Szpitalu Ewakuacyjnym nr 1797 w Bydgoszczy, po czym zobowiązano go do organizacji i kierowania krynickim uzdrowiskiem Wojskowego Szpitala Chirurgiczno-Ginekologicznego. Pod koniec 1947 został zwolniony ze służby wojskowej z uwagi na stan zdrowia. Później pracował na stanowisku ordynatora i konsultanta w placówkach służby zdrowia w Krynicy-Zdroju (np. w sanatorium „Lwigród”, w Ośrodku Naukowo-Leczniczym Kliniki Ginekologiczno-Położniczej Akademii Medycznej w Krakowie, w przychodni zdrojowej). Po wojnie w stopniu majora był kierownikiem Sanatorium Wojskowego.

Od 1933 do 1939 był członkiem Prezydium i Wydziału Wykonawczego Krynickiej Komisji Zdrojowej z grona lekarzy oraz referentem krynickiej balneoterapii. Był wybierany i zasiadał w miejskiej i powiatowej radzie narodowej zarówno w okresie przed-, jak i powojennym. Był członkiem zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Balneologicznego w Poznaniu (po wojnie jako Polskie Towarzystwo Balneoklimatyczne), kierował krynickimi kołami PTB i Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, od 1950 stałym sekretarzem Naukowej Rady Lekarskiej w Krynicy-Zdroju, członkiem Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, członkiem International Society of Medical Hydrology, w maju 1959 członkiem Komisji Nauk Medycznych Oddziału Krakowskiego Polskiej Akademii Nauk, wiceprezesem krynickiej Straży Pożarnej, wiceprezesem krynickiego Polskiego Czerwonego Krzyża, członkiem zarządu Koła Krynickiego Związku Rezerwistów RP, członkiem Koła Harcerzy z lat 1910–1918, członkiem Związku Obrońców Podkarpacia, działał w radzie parafialnej. Pracował w redakcji „Wiadomości Uzdrowiskowe”, był autorem 20 prac naukowych, artykułów w czasopismach fachowych, a także prasie codziennej.

W wieku 71 lat przeszedł na emeryturę. Od 10 października 1925 jego żoną była Anna z domu Mossor (1900-1997, córka Mieczysława[27], także absolwentka sanockiego gimnazjum, matura w 1919[28])[29][30][31]. W 1931 miejscem zamieszkania Mieczysława Dukieta był Alfredów[32], natomiast później Mieczysław i Anna Dukietowie zamieszkiwali w krynickiej willi „Moja”[9][33]. Mieczysław Dukiet zmarł 17 lipca 1982 w Krynicy Zdroju. Został pochowany na Starym Cmentarzu w Krynicy-Zdroju[34].

Publikacje

edytuj
  • Zwalczanie bolesności porodowej („Nowiny Lekarskie”, 1928)
  • Próba zapobiegania ciąży pozamacicznej powstałej na tle pozapalnych zmian jajowodów („Nowiny Lekarskie”, 1932)
  • Krynica – środki i wskazania lecznicze – w wydaniu książkowym (Poznań, 1948)
  • Zdrojowiskowe leczenie chorób kobiecych („Polski Tygodnik Lekarski”, 1949)
  • Leczenie uzdrowiskowe zaburzeń okresu przekwitania („Polski Tygodnik Lekarski”, 1951)
  • Leczenie niepłodności kobiecej spowodowanej zapalnymi zmianami szyjki macicznej („Ginekologia Polska”, 1956)
  • Przekwitanie kobiece w leczeniu uzdrowiskowym (1964)
  • Wody mineralne i kąpiele lecznicze (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967)

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

Upamiętnienie

edytuj
  • W uznaniu zasług jego imieniem została przyjęta nazwa „Zdrój Mieczysław” mineralnej wody leczniczej w Krynicy-Zdroju[36] (wcześniej Mieczysław Dukiet przyczynił się do jego odkrycia, zbadania i zastosowania).
  • Tablica upamiętniająca Mieczysława Dukieta została umieszczona w DH „Perła” w Krynicy-Zdroju.
  • Na cześć doktora w 1986 w Krynicy-Zdroju nazwano „Park im. dr Mieczysława Dukieta”, położony w centrum miasta w otoczeniu ulic Zdrojowej i Piłsudskiego[37].
  • W 2013 Biblioteka Publiczna Gminy Krynicy-Zdroju, upamiętniając 220. rocznicę powstania uzdrowiska, wydała publikację, przedstawiającą 17 sylwetek osób, działających w przeszłości na rzecz miasta (opisani został w niej m.in. Mieczysław Dukiet i Julian Zawadowski)[38].

Zobacz też

edytuj
  • Julian Zawadowski – lekarz uzdrowiskowy w Krynicy, który także ukończył gimnazjum w Sanoku, także był ginekologiem, także działaczem i prezesem KTH Krynica

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 364.
  2. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 566.
  3. ↑ W 1914 roku Janusz Dukiet (ur. 1895) ukończył VIII klasę w sanockim gimnazjum. W tym samym roku Włodzimierz ukończył VII klasę w tej szkole. Por.: XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: Fundusz Naukowy, 1914, s. 69.
  4. ↑ Karol Zaleski, Pamiętnik dr Karola Zaleskiego, (zespół 25, sygn. 13), Archiwum Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, s. 151.
  5. ↑ Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 493.
  6. ↑ Obwieszczenia sądowe. Uznanie za zmarłego i stwierdzenie faktu śmierci. „Monitor Polski”. Nr 153, s. 4, 23 grudnia 1947. 
  7. ↑ Józef Stachowicz: W służbie ojczyzny. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 119.
  8. ↑ Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 222.
  9. ↑ a b Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 122.
  10. ↑ Dom znajduje się przy skrzyżowaniu z ulicą 800-lecia. Po 1945 zamieszkiwała w nim rodzina lekarza Edwarda Czecha.
  11. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata : 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 11.
  12. ↑ Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 168.
  13. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-11-01].
  14. ↑ Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. zozsanok.pl. s. 46. [dostęp 2015-10-02].
  15. ↑ Dekret Naczelnego Wodza Wojsk Polskich o przyjęciu do W.P. oficerów z b. armii austro-węgierskiej (838). „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 647, Nr 26 z 8 marca 1919. 
  16. ↑ Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1920, s. 23.
  17. ↑ Rozkaz Naczelnego Dowództwa Wojsk Polskich o przydziale oficerów (841). „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 654, Nr 26 z 8 marca 1919. 
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 856.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 781.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 762.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 683.
  22. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 220, 764.
  23. ↑ Ryszard Kruk. Lekarze dźwignią rozwoju Krynicy. Pamiętniki Zjazdów Lekarzy w Krynicy w latach 1926-1937. „Almanach Muszyny 2009. Lekarze dźwignią rozwoju Krynicy”. s. 131-139. 
  24. ↑ Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu. Warszawa: 303, s. Warszawa.
  25. ↑ Warto zobaczyć.... hokej.net, 17 kwietnia 2012. [dostęp 2014-05-07].
  26. ↑ Obrazy czasu wojny w krynickim Siedlisku. sadeczanin.info, 16 lutego 2014. [dostęp 2014-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 maja 2014)].
  27. ↑ Księga małżeństw (1924–1936). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 52.
  28. ↑ Kronika. Egzamin dojrzałości. „Ziemia Sanocka”. 15, s. 3, 8 czerwca 1919. 
  29. ↑ Mieczysław Dukiet (1899–1987). geni.com. [dostęp 2014-07-10].
  30. ↑ Anna Dukiet (1900–1997). geni.com. [dostęp 2014-07-10].
  31. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 35.
  32. ↑ Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich 1931. pbc.biaman.pl. [dostęp 2014-05-07].
  33. ↑ Ilustrowany Informator Nowosądecki z Powiatem Limanowskim oraz Przewodnik po Zdrojowiskach i Stacjach Klimatycznych w Beskidzie Sądeckim. Kraków: Wydawnictwo Juljusza Brunelika, 1936, s. 47.
  34. ↑ Stary Cmentarz. gdziebylec.pl. [dostęp 2014-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 maja 2014)].
  35. ↑ Jan Frandofert. W cieniu Góry Parkowej. „Dziennik Polski”, s. 4, Nr 116 (12787) z 20 maja 1986. 
  36. ↑ KRYNICA ZDRÓJ Atrakcje, knajpy, hotele. Pomysły na ferie zimowe w Krynicy. podroze.pl, 18 grudnia 2013. [dostęp 2014-05-07].
  37. ↑ Park Mieczysława Dukieta i Pomnik Józefa Dietla. krynica.org. [dostęp 2014-05-07].
  38. ↑ Specjalna wystawa „Odcisnęli swoje piętno… ludzie Krynicy”. krynica24.pl. [dostęp 2014-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 maja 2014)].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mieczysław_Dukiet&oldid=73778557”