Karol Zaleski (lekarz)
Karol Zaleski herbu Jelita (ur. 1 września 1856 w Mikuliczynie, zm. 20 lutego 1941 w Sanoku) – polski higienista i internista, doktor wszech nauk lekarskich, lekarz miejski w Sanoku, działacz społeczny, przyrodnik, esteta.
| ||
Data i miejsce urodzenia | 1 września 1856 Mikuliczyn | |
Data i miejsce śmierci | 20 lutego 1941 Sanok | |
Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Sanoku | |
Zawód, zajęcie | lekarz higienista | |
Narodowość | polska | |
Tytuł naukowy | doktor wszech nauk | |
Uczelnia | Uniwersytet Jagielloński | |
Wydział | Wszechnauk Lekarskich | |
Stanowisko | lekarz miejski | |
Rodzice | Ludwik, Elżbieta | |
Partnerka | Wilhelmina z domu Leixer | |
Dzieci | Tadeusz, Juliusz, Karol, Zygmunt, Władysław, Maria, Jakub, Jadwiga, Zofia | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() |
ŻyciorysEdytuj
Karol Zaleski wywodził się z rodziny Zaleskich, pierwotnie pochodzącej z Mikuliczyna nad Prutem[1][2]. Urodził się 1 września 1856 w Mikuliczynie[3][4] jako syn Ludwika[5] (powstaniec listopadowy[1], właściciel folwarku, naczelnik gminy jednostkowej[6]) i Elżbiety z domu Kucharskiej[7] (dwoje jego rodzeństwa zmarło w dzieciństwie[6]).
Uczył się w C. K. Gimnazjum w Stanisławowie, gdzie w 1877 ukończył z wynikiem celującym VIII klasę i zdał chlubnie egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Jan Hanusz, Franciszek Majchrowicz, Józef Wiczkowski)[7][8]. Studiował na Wydziale Wszechnauk Lekarskich Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ukończył 3 kwietnia 1884 otrzymując dyplom lekarza i tytuł doktora wszechnauk lekarskich[4][5][7][9][10]. Podczas studiów działał w Bratniej Pomocy, współtworzył Kółko Filodemów[4][7]. Był członkiem założycielem Towarzystwa Szkoły Ludowej[11], tworzył krakowskie koło TSL[4][7]. Otrzymał stopień sekundariusza I klasy w wiedeńskim szpitalu Krankenanstalt Rudolfstiftung[4][7]. Został specjalistą higieny[5] i chorób wewnętrznych[10]. Specjalizował się w klinikach w Wiedniu[1].
Jeszcze podczas studiów odwiedził Sanok i przebywając na placu św. Jana rozważał, że mógłby tam osiąść i żyć. Później, wybierając miejsce swojej pracy zdecydował się na Sanok, przybywając do miasta w czerwcu 1886[7]. Przed przyjazdem ożenił się pod koniec 1886 we Lwowie[12] z Wilhelminą Leixer (1859–1912[13][14][15][16][17][17][17][18][19][20], pochodząca ze Stanisławowa nauczycielka szkół wydziałowych żeńskich[7][21], działaczka ruchu abstynenckiego i przeciwalkoholowego[22][23][24][25] i Towarzystwa św. Wincentego à Paulo[26][27][28][29]). Po osiedleniu w Sanoku zrealizował plan zamieszkania w zaplanowanym wcześniej miejscu. Dom, zwany Willą Zaleskich, został wybudowany w latach 1896–1910 (projekt wykonał w 1894 architekt miejski, inż. Władysław Beksiński, a drugim projektantem był Wilhelm Szomek)[30]. W zamyśle doktora Zaleskiego rodowa siedziba miała nawiązywać architektonicznie do pałaców weneckich[31]. Była została określona także „Sokolim Gniazdem” z uwagi na umiejscowienie tuż nad 40-metrową skarpą. Na początku stycznia 1895 dr Zaleski ofiarował 1050 m² ziemi pod budynek kolonii wakacyjnej w rodzinnym Mikuliczynie[32].
W Sanoku doktor Zaleski prowadził praktykę lekarską[33][34][35][36][37][38][39][40][41][42][43][44][45][46][47][48][49][50][51][52][53][54][55][56][57][58][59] [60]. Od 1887 był lekarzem w służbie zdrowia w utworzonym w tym roku C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku[61][62]. Na przełomie XIX/XX wieku pełnił funkcje lekarza w więzieniu w Sanoku i rzeczoznawcy w służbie zdrowia przy Sądzie Obwodowym w Sanoku][4][63][64][65][66][67][68][69][70][71][72][73][74][75][76][77][78][79][80][81][82][83][84][85][86][87]. W 1888 zachorował na tyfus plamisty, którego epidemia trwała w więzieniu, jednak wyzdrowiał z uwagi na łagodny przebieg choroby[88][89]. Sprawował stanowisko lekarza kontraktowego w c.k. jednostce wojskowej w Olchowcach. Był lekarzem oddziału w Sanoku Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie (do ok. 1906)[90][91][92][93][94][95][96][97][98][99][100][101][102][103]. Był członkiem oddziału Towarzystwa Lekarzy Galicyjskich w Sanoku[104]. W sierpniu 1905 został wybrany zastępcą członka Izby Lekarskiej Zachodnio-Galicyjskiej z okręgu Sanok-Brzozów-Lisko-Dobromil, Ludwika Ćwiklicera, wybranego na kolejne trzechlecie[105], a w 1912 zasiadł w ILZG[106]. Był członkiem komisji zdrowotnej Rady Powiatu Sanockiego[107].
Został kierownikiem służby sanitarnej (samarytanin) w Sanockiej Chorągwi Drużyn Bartoszowych, założonej 3 sierpnia 1911[108][109][110]. W czasie I wojny światowej w charakterze zastępcy lekarza miejskiego działał jako lekarz choleryczny i pracował jako jedyny lekarz dla ludności[111]. W 1918 wraz z innymi osobistościami miejskimi (jako przewodniczący Wojciech Ślączka oraz m.in. Adam Pytel, Feliks Giela, Jan Rajchel, Paweł Biedka oraz wojskowi kpt. Antoni Kurka i kpt. Franciszek Stok) funkcjonował w ramach powołanego 20 października 1918 Komitetu Samoobrony Narodowej[112], który 31 października/1 listopada 1918 dokonał bez walk przejęcia władzy w Sanoku[113][114]. Od marca 1919 do 1939 przez cały okres II Rzeczypospolitej sprawował stanowisko lekarza miejskiego w Sanoku[4][7][115] (formalnie był kierownikiem Wydziału Sanitarnego magistratu w Sanoku[116]). Pracował w sanockim Szpitalu Powiatowym[117]. Ponadto uczył higieny i biologii w sanockich szkołach: Miejskim Prywatnym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim[118][119][120] oraz w Szkole Handlowej[4][121][122][123][124].
Był radnym miejskim: wybrany w 1907[125][126][127], w 1910[128], 1914[129], w 1912 w nowej radzie po przyłączeniu do Sanoka gminy Posada Sanocka[130], radnym pierwszej powojennej kadencji od 1919[131], w 1929[132]. Działał w Komisji Sanitarno-Wodociągowej[4][7].
Był działaczem społecznym na wielu polach[133]. Podczas pobytu w Wiedniu był członkiem zarządu Polskiego Stowarzyszenia „Przytulisko”[4]. Propagował zdrowy tryb życia i trzeźwość. W tym celu ok. 1904 założył i jako przewodniczący zarządu kierował Towarzystwem „Eleutria”, które propagowało zabawę i rekreację bez spożywania alkoholu oraz turystyczny i sportowy tryb życia[134][135]; w ramach tej idei ewidencjonował m.in. punkty sprzedaży alkoholu[136]. W 1905 był sygnatariuszem odezwy lekarzy polskich o charakterze antyalkoholowym[137]. Prowadził wykłady na temat niekorzystnego wpływu alkoholu na zdrowie[138]. Popierał także żywienie jarskie, ruch rekreacyjny i gimnastykę[139]. Był członkiem Towarzystwa Lekarzy Polskich we Lwowie[140], do 1939 był członkiem Lwowskiej Izby Lekarskiej[141][142].
Był inicjatorem powstania Królewskiej Studni na Białej Górze[143]. W 1913 miasto przyznało mu 4 morgi lasu (wnioskował o 20 morgów) w tym rejonie, gdzie zamierzał stworzyć sanatorium balneologiczne (jego eksperyment nie powiódł się)[144]. Udzielał się w Towarzystwie Polskiej Ochronki Dzieci Chrześcijańskich, a jego wychowankom udzielał nieodpłatnie porad lekarskich[145]. Pełnił funkcję delegata Towarzystwa Oświaty Ludowej[146][147]. W tym charakterze przed 1889 był współzałożycielem czytelni przy sanockim więzieniu[146] oraz był inicjatorem założenia przez Krakowskie TOL czytelni w Posadzie Sanockiej, otwartej 21 grudnia 1890 i kierowanej przez Władysława Sygnarskiego[147]. W 1888 był inicjatorem założenia sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[4][148][149][150]. W pierwszej połowie 1889 wydał broszurę pt. Do przyszłych Sokołów, traktującą o ważnej roli higieny, zdrowia i gimnastyki[146]. Prowadził czynną akcję odczytową[151]. Był aktywnym działaczem sanockiego gniazda sokolego (był we władzach wydziału[152][153] oraz komisjach towarzyskiej i finansowej[154]), w latach 1890-1897 prezesem (ponownie wybrany w 1892[155])[156][157]. Wraz z przedstawicielami macierzystego oddziału uczestniczył w jubileuszowym I Zlocie Sokolim od 5 do 6 czerwca 1892 we Lwowie z okazji 25-lecia Towarzystwa[158]. Jego nazwisko zostało umieszczone w drzewcu sztandaru TG Sokół w Sanoku, na jednym z 125 gwoździ upamiętniających członków[159]. W 1914 otrzymał także tytuł członka honorowego sanockiego gniazda „Sokoła”[4]. Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[160][161][162][163][164][165][166]. Był członkiem sanockiego biura powiatowego Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicji[167]. Został członkiem zarządu założonego w 1893 koła Towarzystwa Szkół Ludowych w Sanoku[4]. 28 września 1902 przewodził uroczystościom odsłonięcia Pomnika Tadeusza Kościuszki na placu św. Jana, tuż obok swojej willi, wygłaszając okolicznościowe przemówienie. W maju 1904 był inicjatorem założenia Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka (1904-1914)[168] i działaczem TUMS[169][170][171][172][173] (w 1908 był sekretarzem[174], wybierany wydziałowym TUMS 30 kwietnia 1910[175], 19 czerwca 1912[176], później zastępcą sekretarza[177], łącznie sekretarzem TUMS był 14 lat[4]). W tym czasie był inicjatorem powstania pomnika Grzegorza z Sanoka, który w zamierzeniu stanąć na placu Marii przy obecnej ulicy Grzegorza z Sanoka w Sanoku (w tym celu zbierano fundusze, jednak ostatecznie pomnik nie powstał). W sierpniu 1900 wszedł w skład komitetu mieszczańskiego w Sanoku, zajmującego się wyborami do Sejmu Krajowego Galicji[178]. Był członkiem komitetu organizacyjnego Krajowy Zjazd Strażacki w Sanoku zorganizowany w lipcu 1904[179]. Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Towarzystwa Powszechnych Wykładów Uniwersyteckich w Sanoku[4][180]. Na początku 1905 został wybrany członkiem sądu polubownego Towarzystwa Młodzieży Polskiej „Znicz”[181]. Był członkiem zwyczajnym Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej[182][183][184]. Był członkiem komisji rewizyjnej Towarzystwa Pszczelniczo-Ogrodniczego w Sanoku[185]. Współtworzył powołany 7 sierpnia 1921 sanocki oddział Związku Strzeleckiego „Strzelec” i został jego przewodniczącym[186]. W latach 1925-1936 działał w Towarzystwie Szkoły Ludowej w Sanoku[187][188][189]. W 1931 został wyróżniony dyplomem honorowym przez Walny Zjazd Delegatów Koła TSL w Krakowie (ponadto doceniona została Teodozja Drewińska)[190]. Od 1923 był członkiem wspierającym i zasiadł w Radzie Opiekuńczej Katolickiego Związku Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku[7][191]. Został członkiem wydziału (zarządu) zawiązanego 22 maja 1919 Koła Przyjaciół Harcerstwa w Sanoku[192][193]. Był członkiem wydziału Kasy Oszczędności miasta Sanoka (1927)[194]. W 1929 był jednym z założycieli sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[195]. W 1933 został wybrany członkiem komisji rewizyjnej sanockiego oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża[196]. Wśród mieszkańców miasta był określany mianem „Dziadzio”[197][198]. Uchwałą z 1929 został uznany przynależnym do gminy Sanok[3].
Po wybuchu II wojny światowej dr Karol Zaleski uzyskał od niemieckich władz okupacyjnych obietnicę pozostawienia w mieście pomnika Tadeusza Kościuszki. Zmarł 20 lutego 1941 w Sanoku[4][7][199]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[200][201][202] nieopodal nieczynnej kaplicy. Dwa miesiące po jego śmierci okupanci rozpoczęli akcję likwidacji pomnika Tadeusza Kościuszki.
Małżeństwo Zaleskich miało dziewięcioro dzieci (sześciu synów i trzy córki). Byli to kolejno Tadeusz Karol (ur. 1887[203]), Juliusz (ur. 1889), Karol Wilhelm (ur. 1890), Zygmunt (ur. 1892[204]), Władysław (ur. 1894), Maria (ur. 1896), Jakub (ur. 1899), Jadwiga (ur. 1900) i Zofia Ludwika (1903-1906, zmarła w dzieciństwie[205][206][207] na zapalenie opon mózgowych[1]). Ich potomstwo także przysłużyło się miastu, uzyskując również wyższe wykształcenie oraz zostając patriotami i prawymi ludźmi[208]. Oprócz Marii wszystkie dzieci lekarza ukończyły Gimnazjum Męskie im. Królowej Zofii w Sanoku[209][210]. Synowie walczyli w I wojnie światowej; Tadeusz i Karol Zaleski, zostali zesłani w głąb Rosji, zostali żołnierzami 5 Dywizji Syberyjskiej – pierwszy z nich był lekarzem z tytułem doktora, zmarł w 1920 w Krasnojarsku wszczepiając sobie próbnie szczepionkę przeciw tyfusowi[1], drugi został tam działaczem harcerskim i po czym po sześciu latach w 1920 powrócił do rodzinnego domu, a po wojnie był profesorem fitopatologiem[211]. Władysław i Zygmunt uczestniczyli w wojnie polsko-bolszewickiej. Syn Juliusz został nauczycielem i filologiem, w 1918 współorganizował wojsko w powiecie[212][213]. Władysław Zaleski (1894–1982) był harcerzem[214], m.in. uczestniczył z polską delegacją skautową w zlocie w Birmingham[215], oficerem w wojsku[216], później pełnił funkcję prezesa Najwyższej Izby Kontroli na Uchodźstwie przez cztery lata. Córka Jadwiga Zaleska (1900–1993) była polonistką, romanistką, nauczycielką wychowania fizycznego[217], po wybuchu II wojny światowej podczas okupacji niemieckiej 1939–1945 jako harcmistrzyni prowadziła tajne nauczanie w domu Zaleskich[218]. Synowie Juliusz i Jakub w 1940 zostali ofiarami zbrodni katyńskiej, popełnionej przez sowietów. Zygmunt do 1952 był adwokatem z tytułem doktora praw[1]. Córka Maria, po mężu Hanus, ukończyła Instytut im. Baranieckiego w Krakowie, była działaczką społeczną, m.in. w Lidze Kobiet[1].
Karol Zaleski posiadał sporą bibliotekę zawierającą publikacje z dziedziny medycyny[219]. Jeszcze podczas studiów jego publikacje na temat krzewienia oświaty ukazywały się w pismach „Wieniec”, „Pszczółka”, „Zagroda”[4]. Później publikował w czasopismach „Rodziny i Szkoły”[220], „Przegląd Lekarski”, „Przewodnik Higieniczny”, Gazeta Sanocka, „Tygodnik Ziemi Sanockiej”[1], „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””[221]. Opublikował rozprawę pt. Alkohol a miłość, wydaną w 1903 przez redakcję „Przewodnika Zdrowia”[222][223]. Był także autorem poezji okazjonalnej[224]. Był autorem wspomnień i pamiętników dokumentujących czas I wojny światowej i II Rzeczypospolitej, które stanowią cenne źródło wiedzy historycznej o Sanoku. Zachowały się one w trzech częściach. Część pierwsza pt. Pamiętniki z czasów wojny europejskiej 1914 (prowadzony od 8 listopada 1914 do 28 lipca 1915[4]). Część trzecia nosi tytuł Dziennik czynności Miejskiego Urzędu Zdrowia w Sanoku 1933–1938[225]. Po latach dzięki jego zapiskom było możliwe ustalenie liczby ludności miasta[226][227]. Cztery części pamiętników zostały odnalezione w 1985 przez córkę Jadwigę, opracowane i przekazane do Muzeum Historycznego w Sanoku Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku[4]. Księgozbiór lekarski Karola Zaleskiego został przekazany przez Jadwigę Zaaleską na rzecz Akademii Medycznej w Poznaniu, zaś pamiątki dotyczące miasta Sanoka na rzecz ww. MH i MBL Sanoku[4][228].
UpamiętnienieEdytuj
Postać dr. Karola Zaleskiego została uwieczniona w rzeźbie autorstwa sanockiego artysty i oficera, Józefa Sitarza[229].
Na terenie Sanoka w dzielnicy Dąbrówka została ustanowiona ulica Karola Zaleskiego[230].
24 sierpnia 1996 (w dniu powtórnego pogrzebu w Sanoku jego syna Władysława) na willi Zaleskich została odsłonięta tymczasowa tablica upamiętniająca Karola Zaleskiego[231][232].
Osoba Karola Zaleskiego pojawiła się w powieści pt. Złoty Wilk (2009) autorstwa Bartłomieja Rychtera, w której główny bohater zamieszkuje w Willi Zaleskich[233][234].
Podczas uroczystości 130-lecia gniazda TG „Sokół” w Sanoku 29 czerwca 2019 na gmachu tegoż została odsłonięta tablica upamiętniająca 10 działaczy zasłużonych dla organizacji sokolej i Sanoka, w tym Karola Zaleskiego[235][236].
OdznaczeniaEdytuj
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1928, za zasługi na polu pracy filantropijnej i zawodowej)[237][4].
- Odznaka Honorowa Czerwonego Krzyża II klasy – Austro-Węgry[4].
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d e f g h Czesław Skrobała / Jadwiga Zaleska. Opowieść wigilijna. „Nowiny”, s. 1,6, Nr 43 z 23 grudnia 1982.
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 76.
- ↑ a b Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 592 (poz. 46).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Waldemar Bałda. Po człowieku zostaje jego dzieło. „Nowiny”, s. 5, Nr 60 z 11-12 marca 1989.
- ↑ a b c Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej oraz aptek w Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 1925, s. 352.
- ↑ a b Edward Zając. Jadwiga Leontyna Zaleska (1900–1993). „Tygodnik Sanocki”. Nr 18 (286), s. 5, 2 maja 1997.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Edward Zając. Doktor Karol Zaleski. „Tygodnik Sanocki”. Nr 2 (218), s. 6, 12 stycznia 1996.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stanisławowie za rok szkolny 1877. Stanisławów: 1877, s. 28.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 912.
- ↑ a b Urzędowy spis: lekarzy, lekarzy-dentystów, farmaceutów, felczerów, pielęgniarek, położnych, uprawnionych i samodzielnych techników dentystycznych oraz wykazy: aptek, szpitali, ubezpieczalni społ., ośrodków zdrowia, przychodni samodzielnych, oraz centrali i filii Państwowej Szkoły Higieny. Warszawa: 1939, s. 257.
- ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego T. S. L. z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1924. Kraków: 1925, s. 79.
- ↑ Kronika. Srebrne gody. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2-3, Nr 49 z 26 listopada 1911.
- ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 127 (poz. 33).
- ↑ Kronika. Nekrologia. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 10 z 10 marca 1912.
- ↑ Wiersz na cześć Wilhelminy Zaleskiej po jej śmierci napisała Janina Kossak-Pełeńska. Janina Kossak-Pełeńska. Na śmierć ś.p. Wilhelminy Zaleskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2-3, Nr 10 z 10 marca 1912.
- ↑ Podziękowanie. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 4, Nr 11 z 17 marca 1912.
- ↑ a b c Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 77.
- ↑ Kronika. Pogrzeb Wilhelminy Zaleskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 12 z 24 marca 1912.
- ↑ Podczas pogrzebu nad grobem W. Zaleskiej przemawiał prof. gimnazjalny Józef Mackiewicz, przyjaciel jej syna, Juliusza. Por. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 13 z 31 marca 1912.
- ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 12 z 24 marca 1912.
- ↑ Jan Zaleski. Biografie. Juliusz Adam Zaleski (1889–1940). „Przemyskie Zapiski Historyczne”. 12-13, s. 363, 2000-2002. Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Przemyślu. ISSN 0860-0317.
- ↑ Korespondencye. Sanok. „Czystość”, s. 221, Nr 14 z 3 kwietnia 1909.
- ↑ Odpowiedź na ankietę etyczną. „Czystość”, s. 424-425, Nr 27 z 3 lipca 1909.
- ↑ Antonina Rutkowska. Wiec przeciwalkoholowy w Sanoku. „Wyzwolenie”, s. 10, Nr 1 z 1912.
- ↑ Kronika. Zarząd sanockiego oddziału „Eleuteryi – Wyzwolenia”. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 4, Nr 42 z 20 października 1912.
- ↑ Kronika. Odczyt. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 146 z 14 października 1906.
- ↑ Kronika. Piszą nam z Sanoka. „Echo Przemyskie”, s. 3, Nr 25 z 26 marca 1908.
- ↑ Doroczne zebrania Tow. Wincentego à Paulo. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 32 z 4 grudnia 1910.
- ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 12 z 16 marca 1913.
- ↑ Zabytki w Sanoku (pol.). interia.pl. [dostęp 2013-07-30].
- ↑ Zabytki, muzea i ciekawostki miasta (pol.). sanok.pl. [dostęp 2013-07-30].
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 1, s. 4, 6 stycznia 1895.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1887. Lwów: 1887, s. 444.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 444.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 515.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 515.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 515.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 515.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 515.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 517.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 517.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 518.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 518.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 629.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 629.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 629.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 630.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 696.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 696.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 696.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 696.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 741.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 741.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 741.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 836.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 836.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 912.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 902.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 935.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 947.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 65.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 67.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 67.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 67.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 67.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 67.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 67.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 67.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 67.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 67.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 71.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 70.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 102.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 102.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 107.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 107.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 107.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 107.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 123.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 123.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 123.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 137.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 137.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 141.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 139.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 142.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 143.
- ↑ Kronika. „Nowa Reforma”. Nr 119, s. 3, 26 maja 1888.
- ↑ Czy ubiją interes?. „Gazeta Sanocka”. Nr 4, s. 2, 24 stycznia 1904.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1893 (rocznik II). Lwów: 1893, s. 32.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1894 (rocznik III). Lwów: 1894, s. 42.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1895 (rocznik IV). Lwów: 1895, s. 74.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1896 (rocznik V). Lwów: 1896, s. 88.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1897 (rocznik VI). Lwów: 1897, s. 93.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1898 (rocznik VII). Lwów: 1898, s. 91.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1899 (rocznik VIII). Lwów: 1899, s. 34.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1900 (rocznik IX). Lwów: 1900, s. 51.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1901 (rocznik X). Lwów: 1901, s. 59.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1902 (rocznik XI). Lwów: 1902, s. 58.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1903 (rocznik XII). Lwów: 1903, s. 90.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1904 (rocznik XIII). Lwów: 1904, s. 90.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1905 (rocznik XIV). Lwów: 1905, s. 90.
- ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1906 (rocznik XV). Lwów: 1906, s. 122.
- ↑ Wiadomości bieżące. Z Towarzystwa Lekarzy Galicyjskich. „Przegląd Lekarski”, s. 479, Nr 29 z 20 lipca 1912.
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 87, s. 4, 27 sierpnia 1905.
- ↑ Wiadomości bieżące. „Przegląd Lekarski”, s. 326, 357, Nr 17 z 27 kwietnia 1912.
- ↑ Komisja zdrowotna z ramienia Rady Powiatowej. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 92 z 1 października 1905.
- ↑ Przedwojenne organizacje wojskowe w Sanoku. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21 maja 1933, s. 33.
- ↑ Poświęcenie sztandaru Drużyn Bartoszowych chorągwi sanockiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, Nr 24 z 8 czerwca 1913.
- ↑ Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 205, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
- ↑ Edward Zając, Szpital Powszechny w Sanoku, Szpital Specjalistyczny w Sanoku, s. 43 [dostęp 2016-04-26] .
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 133.
- ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 387.
- ↑ 95 lat temu rodziła się Polska. esanok.pl, 10 listopada 2013. [dostęp 27 grudnia 2013].
- ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. „Informator Chrześcijański”, s. 5, 1938. Krakowska Kongregacja Kupiecka.
- ↑ Informator Powszechny Rzeczypospolitej Polskiej z Kalendarzem P. P. na Rok 1925. Warszawa: 1925, s. 361.
- ↑ Edward Zając, Szpital Powszechny w Sanoku, Szpital Specjalistyczny w Sanoku, s. 24 [dostęp 2016-04-26] .
- ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 375.
- ↑ Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 575.
- ↑ Maria Tarnawska. Z dziejów Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku w latach 1923-1934. „Rocznik Sanocki”. VII, s. 191, 1995.
- ↑ Wojciech Sołtys: Dwuletnia Szkoła Handlowa – Gimnazjum Kupieckie (1925-1939). W: Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925-1995. Sanok: 1995, s. 17, 25. ISBN 83-903469-0-7.
- ↑ Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925-1995. Sanok: 1995, s. 310. ISBN 83-903469-0-7.
- ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne, s. 573, 575, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Córka Karola Zaleskiego, Maria, wyszła za mąż za pierwszego dyrektora tej szkoły (1925-1926) Jana Hanusa. Zob.: Wojciech Sołtys: Dwuletnia Szkoła Handlowa – Gimnazjum Kupieckie (1925-1939). W: Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925-1995. Sanok: 1995, s. 16. ISBN 83-903469-0-7.
- ↑ Wybory do Rady Miejskiej. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Mr 168 z 17 marca 1907.
- ↑ Marta Szramowiat. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 23, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej / Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych / Struktury organizacyjne miasta, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 387.
- ↑ Po wyborach. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 1-2, Nr 34 z 18 grudnia 1910.
- ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 75. ISBN 83-909787-8-4.
- ↑ Z Rady Miejskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, Nr 26 z 30 czerwca 1912.
- ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 36, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 38, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 609.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie kulturalne / Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku / W epoce autonomii galicyjskiej, s. 458, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 180, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie kulturalne / Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku / W epoce autonomii galicyjskiej, s. 465, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Alkohol a wiedza. Odezwa lekarzy do społeczeństwa polskiego. „Rodzina i Szkoła”, s. 196, 13, 14, 15, 16 z lipca i sierpnia 1905.
- ↑ Kronika Dyecezyi Przemyskiej. Sprawozdanie. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. 6, s. 271, czerwiec 1914.
- ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 80, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Sprawozdanie Rady Zawiadowczej Towarzystwa Lekarzy Polskich we Lwowie za rok 1937. Spis członków. „Polska Gazeta Lekarska”, s. 1075, Nr 51 z 18 grudnia 1938.
- ↑ Lista członków Lwowskiej Izby Lekarskiej według stanu z lipca 1931. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”, s. 332, Nr 9 z 1 września 1931.
- ↑ Lista członków Lwowskiej Izby Lekarskiej uprawnionych do głosowania do Rady Izby w dniu 17 grudnia 1939 r.. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”, s. 19, Nr 8 z 1939.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej / Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych / Struktury organizacyjne miasta, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 389.
- ↑ Edward Zając. Sanocki sokolnik. „Tygodnik Sanocki”. Nr 4 (585), s. 6, 24 stycznia 2003.
- ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 603.
- ↑ a b c Kronika. „Gazeta Przemyska”, s. 3, Nr 38 z 13 czerwca 1889.
- ↑ a b Kronika. „Gazeta Przemyska”, s. 3, Nr 10 z 1 lutego 1891.
- ↑ Lista członków z dniem 31 grudnia 1899. W: Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarz. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za rok administracyjny 1899. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1900, s. 13.
- ↑ Towarzystwo gimnastyczne „Sokół” w Sanoku. W: Księga pamiątkowa ku uczczeniu dwudziestej piątej rocznicy założenia Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” we Lwowie. Lwów: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1892, s. 125-127.
- ↑ Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 12 marca 2014].
- ↑ Bronisław Filipczak, Wojciech Sołtys. Ze wspomnień (napisał Wojciech Sołtys). „Rocznik Sanocki”. I, s. 215, 1963. Wydawnictwo Literackie.
- ↑ Sprawy Związku polskich gimnastycznych Towarzystw sokolich w Austrii. Sanok. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””, s. 6, Nr 19 z 1899.
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 169 z 24 marca 1907.
- ↑ Lista członków z dniem 31 grudnia 1899. W: Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarz. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za rok administracyjny 1899. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1900, s. 15.
- ↑ Kronika. „Sokół” sanocki. „Gazeta Przemyska”, s. 3, Nr 103 z 22 grudnia 1892.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie kulturalne / Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku / W epoce autonomii galicyjskiej, s. 460, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie kulturalne / Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku / W epoce autonomii galicyjskiej, s. 461, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Działalność patriotyczna TG „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 7 grudnia 2009. [dostęp 5 kwietnia 2015].
- ↑ Sztandar. sokolsanok.pl. [dostęp 2015-06-16].
- ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z czwartego roku jej istnienia, tj. 1888-1889 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu 14 grudnia 1889. s. 7.
- ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z ósmego roku jej istnienia tj. 1893 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 17 marca 1894. s. 11.
- ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziewiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 9.
- ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziesiątego roku jej istnienia tj. 1895 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 14 marca 1896. s. 10.
- ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego za czas od 31 stycznia do 15 września 1897 (dwunasty rok istnienia) złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 18 grudnia 1897. s. 9.
- ↑ Sprawozdanie z działalności „Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego” w Cieszynie za czas od 16 września 1906 do 31 grudnia 1907 – 22 rok istnienia. Cieszyn: 1907, s. 21.
- ↑ XXVI Sprawozdanie Macierzy Szkolnej Ks. Cieszyńskiego za rok 1911. Cieszyn: 1912, s. 50.
- ↑ Piętnaste sprawozdanie roczne z czynności Krajowego Stowarz. Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicyi za rok 1894. Lwów: 1895, s. 75.
- ↑ Kronika. Towarzystwo dla upiększania miasta. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 21 z 22 maja 1904.
- ↑ Kronika. Tow. dla Upiększ. m. Sanoka. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 65 z 26 marca 1905.
- ↑ Kronika. Walne Zgr. Tow. Upiększ. miasta. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 129 z 17 czerwca 1906.
- ↑ Korespondencja. „Krakowski Miesięcznik Artystyczny”, s. 47, Nr 4 z 1 maja 1911.
- ↑ Kronika. Tow. Upiększ. m. Sanoka. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 24 z 11 czerwca 1911.
- ↑ Zbigniew Koziarz. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka (1904–1994). „Rocznik Sanocki”. VII, s. 10, 1995. ISSN 0557-2096.
- ↑ Wiadomości bieżące. Pomnik Grzegorza z Sanoka. „Gazeta Samborska”, s. 2, Nr 33 z 16 sierpnia 1908.
- ↑ Kronika. Towarzystwo upiększenia miasta. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 4, Nr 3 z 15 maja 1910.
- ↑ T. U. M. S.. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 26 z 30 czerwca 1912.
- ↑ Sprawozdanie Wydziału Tow. Upiększania Miasta Sanoka. „Miesięcznik Artystyczny”, s. 67, Nr 7 z 1912.
- ↑ Kronika krajowa. Z ruchu wyborczego. „Słowo Polskie”, s. 4, Nr 391 z 23 sierpnia 1900.
- ↑ Krajowy Zjazd Strażacki. „Słowo Polskie”, s. 3, Nr 353 z 28 lipca 1904.
- ↑ Kronika. Powszechne wykłady uniwersyteckie w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 45 z 6 listopada 1904.
- ↑ Kronika. Z życia młodzieży. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 55 z 15 stycznia 1905.
- ↑ Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej za rok 1909. Lwów: Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej (Lwów), 1909, s. 37.
- ↑ Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej za rok 1910. Lwów: 1911, s. 35.
- ↑ Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej za rok 1911. Lwów: 1912, s. 61.
- ↑ Towarz. Pszczelniczo-Ogrodnicze. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 121 z 22 kwietnia 1906.
- ↑ Jan Rajchel: Powojenny oddział Z. S. w Sanoku. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21 maja 1933, s. 13.
- ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego T. S. L. z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1924. Kraków: 1925, s. 79.
- ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 598.
- ↑ Wykaz datków zebranych na gimnazyum polskie w Cieszynie. „Miesięcznik Towarzystwa Szkoły Ludowej”, s. 140, Nr 12 z 1903.
- ↑ Działalność kulturalna. sokolsanok.pl, 2009-08-13. [dostęp 2015-08-16].
- ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 18, 34.
- ↑ Kronika. Koło przyjaciół harcerstwa w Sanoku. „Ziemia Sanocka”. 14, s. 3, 1 czerwca 1919.
- ↑ Czesław Mazurczak: Harcerstwo Sanockie 1910–1949. Kraków: Harcerska Oficyna Wydawnicza, 1990, s. 34, 59.
- ↑ Księga pamiątkowa kas oszczędności w Małopolsce wydana z powodu 25-lecia istnienia Związku Polskich Kas Oszczędności we Lwowie. O działalności należących do Związku Małopolskich i dwóch śląskich (Bielsko i Cieszyn) kas oszczędności. Lwów: 1927, s. 86.
- ↑ Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2005-07-02].
- ↑ Starostwo powiatowe w Sanoku. Stowarzyszenia i związki 1930-1939 (zespół 23, sygn. 17, nr mikr. 160760). Archiwum Państwowe w Przemyślu, s. 357.
- ↑ Jan Ciałowicz: Przed półwieczem (wspomnienia i refleksje). W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 201.
- ↑ Dziadziu Zaleski. W: Stefan Stefański: Kartki niedawnej przeszłości Sanoka. 1993, s. 50.
- ↑ Edward Zając, Szpital Powszechny w Sanoku, Szpital Specjalistyczny w Sanoku, s. 24 [dostęp 2016-04-26] .
- ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 21.
- ↑ Stefan Stefański: Kartki z przeszłości Sanoka. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005, s. 27. ISBN 83-919470-9-2.
- ↑ Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 17 maja 2014].
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1898/1899 (zespół 7, sygn. 24). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 49.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 548.
- ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 30 (poz. 73).
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 125, s. 3, 27 maja 1906.
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 78.
- ↑ Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo / W epoce autonomii galicyjskiej, s. 439, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Absolwenci (pol.). 1losanok.pl. [dostęp 2012-04-02].
- ↑ Paweł Kosina, Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy Przyjaciele, Sanok 2006, s. 58.
- ↑ Jan Z. Zaleski. Losy Karola Wilhelma Zaleskiego (1890–1969) podczas I wojny światowej. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 347-363, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
- ↑ Wojciech Sołtys, Pierwsze miesiące wolności / Życie gospodarcze społeczne i polityczne / Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, s. 505, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Działalność patriotyczna TG „Sokół” w Sanoku (pol.). sokolsanok.pl, 2009-12-07. [dostęp 2013-07-30].
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 81.
- ↑ Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego / W epoce autonomii galicyjskiej, s. 474, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 207.
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 82.
- ↑ Edward Zając, Szpital Powszechny w Sanoku, Szpital Specjalistyczny w Sanoku, s. 25 [dostęp 2016-04-26] .
- ↑ Edward Zając, Środowisko kulturalne / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 623.
- ↑ Kronika. „Rodziny i Szkoły”. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 165 z 21 lipca 1896.
- ↑ Komu: „Czołem”?. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. R. XIV. 1, s. 2–5, styczeń 1894.
- ↑ Zapiski literackie i artystyczne. „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 17 z 26 kwietnia 1903.
- ↑ Z piśmiennictwa. „Głos Rzeszowski”, s. 5, Nr 50 z 8 grudnia 1912.
- ↑ Dr. Karol Zaleski. Rok 1918. „Jednodniówka na pamiątkę poświęcenia Domu Ludowego”, s. 9, 11 września 1927.
- ↑ Wojciech Sołtys, Pierwsze miesiące wolności / Życie gospodarcze, społeczne i polityczne / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, s. 501, 500, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Wojciech Sołtys, Zaludnienie, stosunki narodowościowe, wyznaniowe i zdrowotne / Życie gospodarcze, społeczne i polityczne / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, s. 542, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Sanok – bibliografia (pol.). biblioteka.sanok.pl. [dostęp 2013-07-30].
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 87.
- ↑ Dziadziu Zaleski. W: Stefan Stefański: Kartki niedawnej przeszłości Sanoka. 1993, s. 51.
- ↑ Wykaz nazw ulic miasta Sanoka. sanok.pl, 13 stycznia 2012. [dostęp 10 maja 2014].
- ↑ Pozostała pamięć. „Tygodnik Sanocki”. Nr 34 (250), s. 1, 23 sierpnia 1996.
- ↑ Stefan Stefański. Wrócił na rodzinną ziemię. „Tygodnik Sanocki”, s. 6, Nr 35 (251) z 30 sierpnia 1996.
- ↑ Czy Machulski sfilmuje „Kurs do Genewy”? (pol.). nowiny24.pl. [dostęp 2013-09-02].
- ↑ „Złoty Wilk” Bartłomieja Rychtera. Sanok trafił na karty powieści (pol.). nowiny24.pl, 2009-12-14. [dostęp 2013-09-02].
- ↑ Sprawozdanie 130-lecie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 2019. [dostęp 2019-08-04].
- ↑ 130 lat sanockiego „Sokoła” 1889-2019. Druhowie zasłużeni dla „SokołaA” i Sanoka. sokolsanok.pl. [dostęp 2019-08-04].
- ↑ „Monitor Polski” z 1928 r. nr 111, poz. 176
BibliografiaEdytuj
- Czesław Skrobała / Jadwiga Zaleska. Opowieść wigilijna. „Nowiny”, s. 1, 6, Nr 43 z 23 grudnia 1982.
- Waldemar Bałda. Po człowieku zostaje jego dzieło. „Nowiny”, s. 5, Nr 60 z 11-12 marca 1989.
- Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995. ISBN 83-86077-57-3.
- Edward Zając. Doktor Karol Zaleski. „Tygodnik Sanocki”. Nr 2 (218), s. 6, 12 stycznia 1996.
- Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 76-79. ISBN 83-909787-0-9.
- Franciszek Oberc. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Przemówienie Przewodniczącego komitetu budowy pomnika T. Kościuszki w Sanoku Dra Karola Zaleskiego u stóp pomnika podczas uroczystości odsłonięcia tegoż w dniu 28. września 1902, Drukarnia Karola Pollaka, 1902 .
- Ścieżka spacerowa „Śladami Rodu Beksińskich” w Sanoku. 2. Plac Św. Jana, Rynek. Krótka historia mieszkańców Placu św. Jana. zymon.com.pl. [dostęp 17 maja 2014].