Mieczysław Pawlikowski

polski aktor, reżyser, lotnik

Mieczysław Pawlikowski (ur. 9 stycznia 1920 w Żytomierzu, zm. 23 grudnia 1978 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i radiowy, reżyser, sierżant bombardier Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

Mieczysław Pawlikowski
Data i miejsce urodzenia

9 stycznia 1920
Żytomierz

Data i miejsce śmierci

23 grudnia 1978
Warszawa

Zawód

aktor, reżyser

Lata aktywności

1945–1978

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (od 1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal 30-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota)
Grób Mieczysława Pawlikowskiego i jego żony Ireny

Życiorys

edytuj

Urodził się 9 stycznia 1920 w Żytomierzu jako syn Józefa, starszego sekretarza Sądu Okręgowego w Równem[1], i Floriany z domu Runowska[2]. Ponieważ Żytomierz pozostał na radzieckiej Ukrainie, w 1922 jego rodzina przeniosła się do Łucka. Jako uczeń gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki ukończył w 1937 r. kurs szybowcowy[3].

Podczas II wojny światowej przedostał się przez Słowację, Węgry i Francję do Wielkiej Brytanii i służył w Polskich Siłach Powietrznych. Otrzymał numer służbowy RAF 781181[4], przeszedł przeszkolenie w Air Crew Training Centre w Hucknall, a następnie w 10 (Observers) Advanced Flying Unit w Dumfries, 10 września 1942 r. przeszedł do 18 Operational Training Unit w Bramcote. Po ukończeniu szkolenia został przydzielony do 305 dywizjonu bombowego. 1 kwietnia 1943 r. został przydzielony do dywizjonu 300, 24 maja 1943 r. został przedzielony do eskadry C 138 dywizjonu RAF[2]. Ponadto, poza służbą wojskową, realizował swe aktorskie pasje i w 1942 roku zdał w Londynie eksternistyczny egzamin aktorski[3].

W nocy z 16 na 17 sierpnia 1943 samolot Halifax Mk II NF-J Janka, na którym Pawlikowski pełnił służbę, po przeprowadzeniu zaplanowanego w ramach misji Wheelwright 17/24[5] zrzutu lądował awaryjnie bez podwozia 3 kilometry na wschód od miejscowości Arx w departamencie Landy we Francji[6] z powodu przegrzania i w konsekwencji awarii silników[7]. Tuż po wylądowaniu, załodze pomocy udzieliła miejscowa komórka ruchu oporu, ukrywając ją przed Niemcami i pomagając przedostać się przez Pireneje do Hiszpanii[8]. Po powrocie do Anglii rozpoczął działalność artystyczną, a także był lektorem i spikerem polskich audycji radia BBC. W latach 1943–1944 występował w zorganizowanej przez por. Leopolda Skwierczyńskiego Lotniczej Czołówce Teatralnej[9]. 1 maja 1945 został na własną prośbę zwolniony z Polskich Sił Powietrznych[10]. Został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych[11]. Łącznie wykonał 29 lotów bojowych.

W sierpniu 1945 wrócił do Polski. Występował w teatrach w Kielcach, ale przede wszystkim w teatrach warszawskich: Klasycznym, Powszechnym, Narodowym, Ateneum, Współczesnym, Syrena, Polskim i Nowym. W 1950 zadebiutował w filmie Warszawska premiera w reżyserii Jana Rybkowskiego. Popularność przyniosła mu rola Zagłoby w Panu Wołodyjowskim i w serialu Przygody pana Michała, jak również prowadzenie Podwieczorku przy mikrofonie. Ostatnią filmową kreacją była rola w komedii sensacyjnej Skradziona kolekcja Jana Batorego. Film miał premierę w 1979, już po śmierci aktora.

Zmarł na zawał serca. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera D12-2-2)[12].

Książki

edytuj

Autor książki wspomnieniowej Siedmiu z Halifaxa „J” (pierwsze wydanie w 1958)[13].

Filmografia (wybór)

edytuj

Polski dubbing

edytuj

Odznaczenia i nagrody

edytuj

Upamiętnienie

edytuj

22 lutego 1980 w Warszawie jednej z ulic na terenie obecnej dzielnicy Praga-Południe zostało nadanie imię Mieczysława Pawlikowskiego[16].

Przypisy

edytuj
  1. Bombardier i Zagłoba – 101 lat temu urodził się Mieczysław Pawlikowski, żołnierz i aktor. Dzieje.pl. [dostęp 2022-08-26]. (pol.).
  2. a b Mieczysław Pawlikowski. Polskie siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2022-08-27]. (pol.).
  3. a b Mieczysław Pawlikowski. Filmweb. [dostęp 2022-08-26]. (pol.).
  4. Krzystek 2012 ↓, s. 440.
  5. 138 Dywizjon do Zadań Specjalnych RAF (138 Squadron) [online], www.polishairforce.pl [dostęp 2022-03-31].
  6. Recherche de France-Crashes 39-45 [online], francecrashes39-45.net [dostęp 2022-03-31] (fr.).
  7. Mieczysław Pawlikowski, Siedmiu z Halifaxa J, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988, s. 99–101, ISBN 83-1107599-9.
  8. Mieczysław Pawlikowski, Siedmiu z Halifaxa J, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988, s. 105–125.
  9. Rolski 1974 ↓, s. 225.
  10. Mieczysław Pawlikowski (1920-1978). dzieje.pl. [dostęp 2022-08-27]. (pol.).
  11. Pawlikowski Mieczysław. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2022-08-27]. (pol.).
  12. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  13. Mieczysław Pawlikowski, Siedmiu z Halifaxa „J”, wyd. 4, Warszawa 1983: Wyd. Min. Obrony Narodowej, ISBN 83-11-06638-8.
  14. Pawlikowski Mieczysław. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2021-08-26]. (pol.).
  15. Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 7, 30 kwietnia 1972, s. 10.
  16. Uchwała nr 60 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 22 lutego 1980 r. w sprawie nadania nazw ulicom, „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 29 czerwca 1980 r., nr 8, poz. 6, s. 3.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj