Moskorzew

wieś w województwie świętokrzyskim

Moskorzew (daw. Moskarzew) – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim, w gminie Moskorzew[4][5].

Moskorzew
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Małgorzaty
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

włoszczowski

Gmina

Moskorzew

Liczba ludności (2021)

573[2]

Strefa numeracyjna

34

Kod pocztowy

29-130[3]

Tablice rejestracyjne

TLW

SIMC

0138425[4]

Położenie na mapie gminy Moskorzew
Mapa konturowa gminy Moskorzew, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Moskorzew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Moskorzew”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Moskorzew”
Położenie na mapie powiatu włoszczowskiego
Mapa konturowa powiatu włoszczowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Moskorzew”
Ziemia50°38′47″N 19°55′50″E/50,646389 19,930556[1]

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Moskorzew. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Moskorzew.

Moskorzew jest punktem początkowym szlak turystyczny żółty żółtego szlaku turystycznego do Szczekocin (szlaku „kosynierów”), prowadzącego po polach bitwy pod Szczekocinami.

Położenie

edytuj

Moskorzew leży przy granicy z województwem śląskim, 28 kilometrów na południe od Włoszczowy i 66 kilometrów na południowy zachód od Kielc, na obszarze Niecki Włoszczowskiej. Na terenie wsi znajdują się źródła Białej Nidy.

Komunikacja

edytuj

Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 78 z Chmielnika do granicy z Czechami w Chałupkach. Na przystanku PKS zlokalizowanym przy tej drodze zatrzymują się autobusy dalekobieżne do Katowic, Ostrowca Świętokrzyskiego, Starachowic, Tarnobrzega oraz autobusy obsługujące trasy lokalne do Włoszczowy, Szczekocin, Jędrzejowa oraz innych miejscowości gminy.

Historia

edytuj
  • 1239 – pochodzący z Moskorzewa Jan herbu Pilawa realizuje misję poselską Bolesława Wstydliwego na Węgry
  • 1334 – powstaje drewniany kościół w Moskorzewie. Potwierdzone dokumentami kościelnymi istnienie parafii w Moskorzewie
  • 1386–1434 – okres panowania Władysława Jagiełły; Klemens z Moskorzewa pełni urząd podkanclerzego królewskiego, uczestniczy w zakładaniu Uniwersytetu i funduje trzy prebendy w katedrze wawelskiej
  • 1387 – udział rycerza Mikołaja z Moskarzewa, podkanclerzego Królestwa Polskiego w orszaku królewskim Władysława Jagiełły i Jadwigi
  • 1394 – podkanclerzy koronny Klemens Moskarzewski właściciel tej miejscowości buduje istniejący do dziś kościół murowany w Moskorzewie
  • 1408 – śmierć Klemensa z Moskorzewa, pełniącego urząd podkanclerski w czasach Jagiełły; pochowany w ufundowanym przez siebie kościele w Moskorzewie. Z Klemensem występowali dwaj inni Pilawici bracia: Henryk i Sieciech z Moskarzewa.
  • 1558 – Moskorzewscy oddają kościół na potrzeby zboru kalwińskiego
  • 1560 – we wsi urodził się Hieronim Moskorzowski, późniejszy działacz reformacyjny braci polskich
  • 1562 – zbór kalwiński zostaje przekształcony w zbór braci polskich
  • 1626 – dziedzic Moskorzewa Remigiusz Moskorzewski funduje ołtarz św. Żołnierzy
  • 1721 – właścicielem Moskorzewa zostaje Michał z Bogucic Bogucki
  • 1780 – Moskorzew staje się własnością generała Michałowskiego
  • 1794 – pożar kościoła i plebanii w Moskorzewie
  • 1824 – Franciszek i Antonilia Dobieccy sprzedają wieś Janowi Kantemu Kowalskiemu
  • 1827 – wieś Moskorzew liczy 206 mieszkańców zamieszkujących 31 domów
  • 1893 – Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego wymienia wieś Moskorzew jako miejscowość położoną pomiędzy wsiami Goleniowy i Chlewiska, posiadającą murowany kościół fundacji Klemensa Pilawy, urząd gminny, gorzelnię, cegielnię, młyn wodny i tartak. Znajdują się tu 52 domy mieszkalne zamieszkiwane przez 523 mieszkańców.
  • 1892–1906 – remont kościoła przeprowadzony przez Potockich, ówczesnych właścicieli Moskorzewa
  • 2007 – rozpoczęcie prac renowacyjnych kościoła z funduszy UE

Zabytki

edytuj
 
Kościół pw. św. Małgorzaty, dekorowane herbami Pilawa gotyckie drzwi do świątyni

W kościele parafialnym, który jest byłym zborem zachowały się płyty nagrobkowe arianek: Barbary z Dąbrowskich Moskorzowskiej, Zofii z Sancygniowskich Karsznickiej oraz Doroty Moskorzowskiej. Wspomina o tym Józef Szymański w pracy „Szlakiem Braci Polskich”[6].

  • zespół kościoła parafialnego pw. św. Małgorzaty
    • kościół murowany w latach 1380 - 1394, restaurowany w latach 1892-1906
    • plebania murowana z przełomu XIX i XX wieku
    • cmentarz przykościelny z XIV wieku
  • zespół cmentarza parafialnego
    • kaplica cmentarna z końca XIX wieku
    • cmentarz z początku XIX wieku
  • zespół dworski (częściowo zburzony)
    • dwór drewniany z końca XVIII wieku; przebudowany na przełomie XIX i XX wieku
    • oficyna murowana z połowy XIX wieku
    • tzw. murowaniec z XVI wieku, według tradycji dawny budynek zboru Braci Polskich
    • stajnia murowana z połowy XIX wieku
    • spichlerz murowany z połowy XIX wieku
    • pozostałości parku z II połowy XIX wieku

Osoby związane z Moskorzewem

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 83471
  2. Wieś Moskorzew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-10-03], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 795 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich.Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 97.
  7. Ks.Leonard Świderski, Oglądały oczy moje, LSW 1963, s. 184, 185.

Linki zewnętrzne

edytuj