Psary (powiat trzebnicki)

wieś w województwie dolnośląskim

Psarywieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Wisznia Mała.

Psary
wieś
Ilustracja
Szkoła podstawowa[a]
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

trzebnicki

Gmina

Wisznia Mała

Liczba ludności (2021)

1271[2]

Strefa numeracyjna

71

Kod pocztowy

51-180[3]

Tablice rejestracyjne

DTR

SIMC

0883086

Położenie na mapie gminy Wisznia Mała
Mapa konturowa gminy Wisznia Mała, na dole znajduje się punkt z opisem „Psary”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Psary”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Psary”
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego
Mapa konturowa powiatu trzebnickiego, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Psary”
Ziemia51°11′05″N 17°02′01″E/51,184722 17,033611[1]

Położenie

edytuj
 
Ulica w Psarach

Do 22 grudnia 2017 roku wieś leżała na szlaku drogi krajowej nr 5 z Wrocławia do Trzebnicy – obecnie jako droga ekspresowa S5 omija wieś od wschodu. Psary sąsiadują z Szymanowem i z wrocławskim osiedlem Widawa. Wieś należy do aglomeracji wrocławskiej.

Podział administracyjny

edytuj

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.

Poprzednie nazwy

edytuj

Do roku 1945 nosiła niemiecką nazwę Hunern[4], a w latach 1945–1985: Piastów.

Historia

edytuj

Ślady osadnictwa i cmentarzyska w rejonie wsi pochodzą z okresu kultury łużyckiej. Wzmiankowana w roku 1345 jako Hundern sive psori, a w roku 1350 jako Psar wieś ma dziś nieregularny układ wielodrożny. Nazwa wsi jest służebna – od zajęcia jej mieszkańców, którzy w przeszłości trudnili się hodowlą psów (niem. Hund) miejscowego możnowładcy. Ruch reformacji spowodował około roku 1538, że mieszkańcy wsi przeszli na protestantyzm i podjęli starania o pozyskanie zezwolenia na budowę własnego cmentarza (przedtem należeli do parafii katolickiej w pobliskim Krynicznie). Zezwolenie to uzyskali wkrótce (cmentarz mieścił się na zniwelowanym w II połowie XX wieku piaszczystym wzgórzu Sandhugel, na którego miejscu dziś znajduje się wiejski sklep), ale zabiegi o zezwolenie na budowę własnego kościoła, wobec sprzeciwu wrocławskich biskupów trwały znacznie dłużej. Dopiero na początku XVII wieku ówczesny właściciel wsi, Konrad von Dyhrn, uzyskał od cesarza Rudolfa II Habsburga zezwolenie na budowę protestanckiego kościoła we wsi, który otwarty został 11 października 1604. Jednak już pół wieku później, na mocy cesarskiego rozkazu z roku 1653 Ferdynanda III „redukcji kontrreformacyjnej” kościół ten w 1654 roku przekazano katolikom, ale po kolejnym półwieczu, w roku 1707 wrócił on do protestantów.

Demografia

edytuj

Zachowane zapiski z 1. połowy XX wieku wspominają o tym, że – z uwagi na wyznanie – w roku 1928, w Psarach i sąsiednim Szymanowie mieszkało 626 protestantów, 132 katolików i 5 Żydów. W roku 1946, bezpośrednio po II wojnie światowej i po przeprowadzonej akcji wysiedleń rodzimej ludności niemieckiej do wsi przesiedlono 158 osób (43 rodziny), głównie z rejonu Krakowa (34%), Lwowa (20%), i Kielc (10%), a także Przemyśla, Wilna, Poznania, Częstochowy i Katowic, a nawet 3 osoby z Rumunii. Według Narodowego Spisu Powszechnego (2021 r.) liczyły 1271 mieszkańców[5].

Komunikacja miejska

edytuj

Wieś jest skomunikowana z Wrocławiem autobusem komunikacji miejskiej obsługującym linię nr 908 (Dworzec Nadodrze – Psary/Szymanów).

  1. Szkoła mieści się w dawnym domu ludowym (świetlicy) z roku 1870; do roku 1990 na strychu znajdowała się kolonia nietoperzy: mroczka późnego i gacka brunatnego.

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 112527
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-08-07].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1065 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  5. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-08-07].

Bibliografia

edytuj
  • Opracowanie m.in. na podstawie materiałów Koła Ekologicznego Szkoły Podstawowej w Psarach i jego opiekunki Wandy Sojeckiej

Linki zewnętrzne

edytuj