Puchar Intertoto UEFA

(Przekierowano z Puchar Intertoto)

Puchar Intertoto (UEFA Intertoto Cup) był letnim turniejem piłkarskim dla klubów europejskich, które nie zakwalifikowały się do innych głównych rozgrywek europejskich prowadzonych przez UEFA (Ligi Mistrzów i Pucharu UEFA) poprzez rozgrywki ligowe. Zwycięzcy Intertoto (w latach 2006–2008 11 zespołów) byli włączani do kwalifikacji w Pucharze UEFA. W 2008 odbył się ostatni turniej Intertoto[1].

Puchar Intertoto UEFA
UEFA Intertoto Cup
Ilustracja
logo pucharu
Dyscyplina

piłka nożna

Organizator rozgrywek

UEFA

Data założenia

1961

Poprzednia nazwa

1961–1967 Międzynarodowy Puchar Piłkarski
1967–1994 Puchar Intertoto

Data rozwiązania

2008

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

AFC Ajax (1961/1962)

Ostatni zwycięzca

SC Braga (2008)

W edycjach w których rozgrywano fazę pucharową, spośród polskich klubów tylko Polonia Bytom (sezon 1964/1965) triumfowała w tych rozgrywkach. Poza tym, jeszcze dwukrotnie polskie zespoły docierały do finału (Polonia Bytom w 1963/1964 oraz Ruch Chorzów w 1998).

Ponadto polskie drużyny wielokrotnie wygrywały swoje grupy w edycjach, w których nie rozgrywano fazy pucharowej. Najwięcej razy Pogoń Szczecin, Polonia Bytom oraz Wisła Kraków (każda po trzy).

Historia

edytuj

Początki

edytuj

Koncepcja Pucharu Intertoto została stworzona przez austriackiego trenera Karla Rappana, brakowało mu jednak funduszy na jej zrealizowanie. Poszukując ich poznał Ernsta Thommena. Thommen, późniejszy wiceprezydent FIFA, od roku 1937 zajmujący się zakładami sportowymi w Szwajcarii, był bardzo zainteresowany pomysłem rozgrywek piłkarskich w lecie, tak by również w tym okresie roku istniał powód do obstawiania wyników meczów (stąd w nazwie pucharu słowo toto).

Pomysł na zawody będące w istocie tylko pretekstem dla zakładów nie podobał się UEFA, niemniej jednak organizacja zgodziła się na stworzenie takich rozgrywek. Nie objęła jednak oficjalnego patronatu nad nimi, nie pozwalała również na udział w nich klubów, które zakwalifikowały się do innych, rozpoczynających się jesienią turniejów, np. Pucharu Miast Targowych (z tego powodu, w sezonie 66/67 po wygraniu swej grupy z udziału w ćwierćfinale musiał zrezygnować Górnik Zabrze). Sprawiało to, że w Pucharze Intertoto nie mogły wziąć udziału najlepsze zespoły z najsilniejszych lig, a jedynie „średniacy” bądź mistrzowie słabszych piłkarsko krajów. Zespoły z Anglii, Włoch czy Hiszpanii w ogóle nie brały udziału.

Lata 60.

edytuj

Pierwsza edycja turnieju miała miejsce w roku 1961, pod nazwą Międzynarodowy Puchar Piłkarski (International Football Cup – IFC); od nazwiska twórcy rozgrywki nazywano go również Pucharem Karla Rappana. Przez sześć lat turniej miał następujący format: najpierw rozgrywki grupowe, po nich ćwierćfinały, półfinały i finał. W pierwszej edycji większość zespołów pochodziła z Holandii, RFN i Szwajcarii. Z czasem prestiż Pucharu rósł, zachęcając do udziału coraz więcej państw. Z drugiej strony, organizowanie meczów zaczęło nastręczać coraz większych trudności i po roku 1967 zdecydowano się zlikwidować fazę pucharową, pozostawiając jedynie rozgrywki na poziomie grupowym. W ten sposób Intertoto stało się turniejem bez zwycięzcy.

Lata 90.

edytuj

Taki stan rzeczy trwał aż do roku 1994, gdy UEFA przejęła oficjalnie kontrolę nad turniejem i postanowiła zmienić jego format. W kolejnym sezonie (1995/1996), powrócono do rozgrywania fazy pucharowej, kończącej się dwoma równoważnymi finałami. Ich zwycięzcy mieli zostać premiowani awansem do Pucharu UEFA. Sukces jednego z wygranych klubów, francuskiego Girondins Bordeaux, który po zwycięstwie w Intertoto dotarł aż do finału Pucharu UEFA, skłonił federację do powiększenia liczby równoległych finałów Pucharu Intertoto aż do trzech, dając wszystkim ich zwycięzcom możliwość udziału w Pucharze UEFA.

Nowy format

edytuj

Począwszy od sezonu 2006/2007, zmieniła się formuła rozgrywania Pucharu. Zamiast, jak wcześniej, pięciu rund, były jedynie trzy. Wszyscy ich zwycięzcy – łącznie jedenaście drużyn – przechodzili do drugiej rundy kwalifikacyjnej Pucharu UEFA (wcześniej trzy zwycięskie zespoły Intertoto awansowały do pierwszej rundy samego Pucharu).

Każde państwo mogło wystawić tylko jeden klub. Jedynie w wypadku, gdy któryś z krajów zdecydował się nie brać udziału w ogóle, możliwe było przejęcie jego miejsca przez inny kraj, który w ten sposób mógł wystawić dwa zespoły.

Stosunek do Pucharu Intertoto

edytuj

Niektóre kluby bojkotowały ten turniej, uznając, że udział w nim przeszkadza w przygotowaniach do nowego sezonu ligowego. Na przykład w 1995, pierwszym Pucharze po zmianie formuły, Anglia miała możliwość wystawienia trzech zespołów, jednak wszystkie kluby Premier League odmówiły udziału. Po interwencji UEFA, grożącej wyrzuceniem angielskich klubów ze wszystkich międzynarodowych rozgrywek, Anglicy nominowali ostatecznie trzy słabsze zespoły, z których żaden nie dostał się do dalszej fazy Pucharu, m.in. dlatego, że wystawiały one rezerwowy skład (z tego powodu Tottenham Hotspur przegrał 0:8 mecz z 1. FC Köln). W późniejszych latach UEFA zgodziła się na rezygnację klubów z udziału w tym turnieju.

Z drugiej strony, wiele zespołów po sukcesie w Intertoto osiągało bardzo dobre wyniki w Pucharze UEFA. Dwóch spośród trzech zwycięzców sezonu 2004/05 rok później grało już w Lidze Mistrzów.

Zwycięzcy rozgrywek

edytuj

1961–1966

edytuj

* – rozegrano tylko jeden mecz finałowy

1967 – 1994

edytuj

W latach 1967–1994 odbywały się jedynie rozgrywki grupowe, bez finałów.

1995 – 2005

edytuj

W 1995 roku rozegrano dwa równorzędne spotkania finałowe, od 1996 – trzy.

Podano łączne wyniki dwumeczów.

* – wygrana dzięki większej liczbie bramek na wyjeździe

od 2006

edytuj

Zgodnie z nową formułą, nie rozgrywa się już meczów finałowych. Jedenaście zespołów uzyskuje awans do drugiej rundy kwalifikacyjnej Pucharu UEFA.

Osiągnięcia według państw

edytuj

Stan na 31.08.2008:

Lp. Kraj Liczba zwycięstw Liczba finalistów
1.   Francja 12 5
2.   Niemcy 8 4
3.   Hiszpania 5 4
4.   Włochy 4 2
5.   Anglia 4 1
6.   Polska 1 3
7.   Portugalia 1 1
8.   Dania 1 0
9.   Austria 0 3
10.   Czechy 0 2
  Rosja 0 2
11.   Belgia 0 1
  Chorwacja 0 1
  Holandia 0 1
  Jugosławia 0 1
  Rumunia 0 1
  Szwajcaria 0 1
  Szwecja 0 1

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj