Stefan Marian Stoiński

Stefan Marian Stoiński (ur

Stefan Marian Stoiński (ur. 29 sierpnia 1891 w Obornikach[1], zm. 26 grudnia 1945 w Bytomiu) – polski etnograf, dyrygent, kompozytor i pedagog.

Stefan Marian Stoiński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 sierpnia 1891
Oborniki

Data i miejsce śmierci

26 grudnia 1945
Bytom

Dziedzina sztuki

muzyka poważna

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Srebrny Wawrzyn Akademicki

Życiorys

edytuj

Pochodził z rodziny Stanisława (zm. 1914), mistrza kołodziejskiego i kupca, założyciela i opiekuna towarzystw kulturalnych i śpiewaczych oraz amatorskich kół teatralnych w Obornikach, i Michaliny z Witko­wskich. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Obornikach. Naukę w gimnazjum rozpoczął w Rogoźnie[2], ukończył we Frank­furcie nad Odrą. Przez pewien czas uczył się w szkole handlowej w Bułgarii[2]. Muzyki uczył się początkowo w Sza­motułach u dyrygenta miejscowej orkiestry, następnie studiował w Konserwatorium Juliusa Sterna w Berlinie oraz prywatnie u Hugona Leichtentritta i Oscara Fleischera[1]. W 1913 roku powraca do ziem zaboru pruskiego[2]. Podczas I wojny światowej był muzykiem jednej z orkiestr pułku piechoty pruskiej. Po wojnie pracował w Teatrze Polskim w Poznaniu jako kierownik muzyczny[2]. Jego istotnym sukcesem było dyrygowanie koncertem symfonicznym w Filharmonii Berlińskiej[1]. Brał udział w Powstaniu Wielkopolskim 1919 r.[2], był bliskim przyjacielem Wojciecha Korfantego[3].

W 1922 roku zamieszkał na polskiej części Górnego Śląska. Współpracował z teatrem w Sosnowcu[3]. Był pierwszym dyrektorem Teatru Operowego w Katowicach. W 1925 założył w tym mieście polski Instytut Muzyczny[1]. Był także pierwszym dyrektorem utworzonej w 1932 filii tego instytutu w Bielsku-Białej. Jej tradycje kontynuuje założona w 1945 roku Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Stanisława Moniuszki. Założył i był pierwszym dyrygentem orkiestry symfonicznej w Bielsku-Białej. Doprowadził w maju 1934 roku do wykonania Stabat Mater Karola Szymanowskiego w Katowicach. Wydarzenie było wielkim sukcesem K.Szymanowskiego i jego muzyki. W 1937 roku otrzymał nagrodę muzyczną miasta Katowice w uznaniu zasług „położonych około kultury muzycznej Śląska na przestrzeni 15 lat”.

Tuż po zakończeniu okupacji Polski przez Niemców, przybył w marcu 1945 r. do nowopolskiego Bytomia, aby z polecenia władz wojewódzkich zorganizować tam szkołę muzyczną. Założył Konserwatorium Muzyczne[1], które mieściło się w dawnym budynku gimnazjum (obecnie jest to Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna) i został pierwszym dyrektorem tej szkoły. Funkcję pełnił do swojej śmierci.

 
Tablica pamiątkowa w gmachu Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Fryderyka Chopina w Bytomiu
 
Portret pierwszego dyrektora Liceum Muzycznego w budynku szkoły muzycznej w Bytomiu

Komponował pieśni solowe, kantaty, oratoria oraz pieśni ludowe[1]. Badał kulturę ludową i pieśni mieszkańców Żywiecczyzny, Zagłębia Dąbrowskiego i Górnego Śląska. Był autorem prac z zakresu instrumentoznawstwa, m.in. wydanej w 1938 książki Dudy żywieckie[3].

Był mężem Stefanii Stoińskiej.

Pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach[3].

 
Grób Stefana Mariana Stoińskiego na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach

Ordery i odznaczenia

edytuj

Upamiętnienie

edytuj

Jego imieniem zostały nazwane ulice w Poznaniu-Piątkowie, Katowicach-Ligocie, Opolu, Mysłowicach, Radzionkowie.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Śmiałek 2016 ↓.
  2. a b c d e Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 ↓, s. 199.
  3. a b c d Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 ↓, s. 200.
  4. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „Za zasługi na polu pracy zawodowej i społecznej”.
  5. M.P. z 1946 r. nr 30, poz. 58 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziele pracy organizacyjnej przy utworzeniu administracji państwowej i samorządu, uruchomieniu uczelni i odbudowie demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach Województwa Śląsko-Dąbrowskiego”.
  6. M.P. z 1937 r. nr 257, poz. 407 „Za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj