Szlak Architektury Drewnianej

Szlak Architektury Drewnianej – drogowy szlak turystyczny powstały we współpracy województw śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego[1]. Współpraca nad tworzeniem szlaku trwała w latach 2001-2003[2]. Kilka lat później, w latach 2008-2009, oznakowany został także Szlak Architektury Drewnianej w województwie świętokrzyskim[3].

Projekt ten to sposób na ocalenie przed zapomnieniem zabytków architektury dawnej wsi, głównie architektury – ale również kultury, sztuki ludowej. Wiele z zabytków, do których można zaliczyć kościoły, cerkwie, przydrożne kapliczki, domy, chałupy i dworki, drewniane zabudowania gospodarskie, karczmy i leśniczówki, pałacyki i skanseny, to obiekty, które zostały wpisane do międzynarodowego spisu zabytków UNESCO. Projekt szlaku jest wspierany przez wojewódzkich konserwatorów zabytków i lokalne samorządy.

Obiekty oznakowano tablicami informacyjnymi stojącymi przed głównym wejściem do obiektów, na których umieszczono krótki rys historyczny obiektu w trzech wersjach językowych (polskiej, angielskiej i niemieckiej) oraz schematyczną mapkę całego szlaku wraz z oznaczeniem usytuowania obiektu na szlaku.

Podobne szlaki (tzn. dotyczące architektury) w Europie: Szlak Romantyczny we Frankonii, Zamki nad Loarą we Francji, Burgenstrasse obejmująca Frankonię i Czechy.

Województwo śląskie

edytuj

W województwie śląskim szlak ma długość 1060 km i obejmuje 93 obiekty oraz zespoły architektury drewnianej: kościoły, kaplice, dzwonnice, chałupy, karczmy, leśniczówki, pałacyk myśliwski, obiekty gospodarcze (młyn wodny i spichlerze) – w ich naturalnym otoczeniu. Na szlaku znajdują się też dwa skanseny: Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie i Zagroda Wsi Pszczyńskiej w Pszczynie[1]. Za najstarsze obiekty leżące na szlaku uchodzą kościoły Wszystkich Świętych w Sierotach (pow. gliwicki) i Łaziskach (pow. wodzisławski), wzniesione w połowie XV wieku.

Szlak podzielono na kilka tras:

  • Trasa Główna ma długość 326 km i biegnie przez całe województwo, wytyczona z myślą o połączeniu szlaku w województwie małopolskim z planowanym szlakiem w województwie opolskim[1]
  • Pętla Częstochowska – 180 km
  • Pętla Gliwicka – 160 km
  • Pętla Rybnicka – 130 km
  • Pętla Pszczyńska – 135 km
  • Pętla Beskidzka – 120 km

Województwo małopolskie

edytuj

Szlak ma długość ponad 1500 km[4] i obejmuje 253 zabytkowe obiekty drewniane[5], m.in. kościoły, cerkwie, dzwonnice, dwory, wille i skanseny. Powstał w 2001 roku. Osiem obiektów znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO: kościół pw. św. Michała Archanioła w Binarowej, kościół pw. św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim, kościół pw. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej, kościół pw. św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej, cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych, cerkiew greckokatolicka św. Paraskewy w Kwiatoniu, cerkiew pw. Opieki Matki Bożej w Owczarach i cerkiew pw. św. Jakuba w Powroźniku[6]. W 2008 roku oznakowanie obiektów zostało odświeżone i uzupełnione[2].

Szlak składa się z czterech tras[7][8]:

  • Trasa Nowy Sącz i Gorlice
  • Trasa Tarnów i okolice
  • Trasa Orawa, Podhale, Spisz i Pieniny
  • Trasa Kraków i okolice

Województwo podkarpackie

edytuj

Szlak o długości 1202 km podzielono na 9 tras:

  • Trasa nr I krośnieńsko-brzozowska
  • Trasa nr II sanocko-dynowska
  • Trasa nr III ustrzycko-leska
  • Trasa nr IV sanocko-dukielska
  • Trasa nr V przemyska
  • Trasa nr VI lubaczowska
  • Trasa nr VII rzeszowsko-jarosławska
  • Trasa nr VIII jasielsko-dębicko-ropczycka
  • Trasa nr IX tarnobrzesko-niżańska

Województwo świętokrzyskie

edytuj

Szlak stworzony z inspiracji istniejącymi trasami w województwach małopolskim, podkarpackim i śląskim[9]. Składa się z 4 tras oraz małej pętli kieleckiej:

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c Szlak Architektury Drewnianej – województwo śląskie.
  2. a b Szlak Architektury Drewnianej – województwo małopolskie. drewniana.malopolska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-27)]..
  3. Szlak Architektury Drewnianej – województwo świętokrzyskie. rot.swietokrzyskie.travel. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-07)]..
  4. MAŁOPOLSKA Szlak Architektury Drewnianej. [dostęp 2014-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)].
  5. Szlak Architektury Drewnianej. drewniana.malopolska.pl. [dostęp 2013-01-07]. (pol.).
  6. UNESCO. drewniana.malopolska.pl. [dostęp 2014-07-10].
  7. Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce. drewniana.malopolska.pl. [dostęp 2014-07-10].
  8. SPIS OBIEKTÓW. drewniana.malopolska.pl. [dostęp 2014-07-10].
  9. Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego – Szlak Architektury Drewnianej. rot.swietokrzyskie.travel. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-15)]..

Linki zewnętrzne

edytuj