Wikipedia

Turzyca nitkowata

Turzyca nitkowata[5] (Carex lasiocarpa Ehrh.) – gatunek byliny z rodziny ciborowatych.

Turzyca nitkowata
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

ciborowate

Rodzaj

turzyca

Gatunek

turzyca nitkowata

Nazwa systematyczna
Carex lasiocarpa Ehrh.
Hannover. Mag. 9:132. 1784[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Multimedia w Wikimedia Commons

Rozmieszczenie geograficzneEdytuj

Występuje wokółbiegunowo w strefie chłodnych klimatów umiarkowanych Eurazji i Ameryki Północnej[6]. W Polsce gatunek rodzimy, dość pospolity na niżu, rzadszy w górach. Szczególnie częsty jest na Pojezierzu Pomorskim i Mazurskim, na Podlasiu i Polesiu. Na Wyżynie Małopolskiej, Lubelskiej i na Roztoczu występuje w rozproszeniu. W Karpatach występuje tylko na pojedynczych stanowiskach na torfowiskach Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, Bieszczadów Zachodnich oraz na Polanie Biały Potok na Podtatrzu[7].

MorfologiaEdytuj

Pokrój
Bylina tworząca cienkie rozłogi[8].
Łodyga
Prosto wzniesiona, sztywna, cienka, prawie obła, gładka lub u góry szorstka, wysokości 0,3–1 m. W dolnej części jest otulona sieciowanymi, żółtobrunatnymi i lśniącymi pochwami liściowymi[8].
Liście
Sine, rynienkowate, nieznacznie krótsze od łodygi, brzegiem podwinięte, prosto wzniesione, o bardzo wąskiej blaszce której szerokość wynosi 0,5–2 mm[8].
Kwiaty
Roślina jednopienna, kwiaty rozdzielnopłciowe, zebrane w kłosy wyrastające w kątach przysadek, tworzące złożony kwiatostan. Szczytowe kłosy męskie w liczbie 1–3, długości ok. 4 cm, grubości 2 mm. Kłosów żeńskie 1–4, jajowate do cylindrycznych, dolne najczęściej szypułkowe, wyższe siedzące, długości 1–2(3) cm, grubości 6–7 mm. Dolne podsadki najczęściej dłuższe od kwiatostanu. Przysadki kwiatów męskich wąskolancetowate długości 5–7 mm, szerokości 1 mm, zaś żeńskich lancetowate, zaostrzone do kolczastych, ciemnobrązowe, długości 3,5–5 mm, szerokości 1–1,5 mm. Kwiaty męskie o trzech pręcikach, żeńskie z jednym słupkiem o trzech znamionach. Pęcherzyki podłużnie jajowate, niewyraźnie unerwione, z krótkim, dwuząbkowym dzióbkiem, żółtobrunatne, gęsto orzęsione, długości 3,5–5 mm, szerokości ok. 2 mm[8].
Owoce
Trójkanciasty, odwrotnie jajowaty orzeszek, długości 2 mm, szerokości 1 mm, otoczony pęcherzykiem[8].

Biologia i ekologiaEdytuj

Rozwój
Bylina, hemikryptofit. W Polsce kwitnie od czerwca do lipca[9].
Siedlisko
Zasiedla gleby torfowe, głównie torfowiska przejściowe na brzegach zbiorników wodnych, tworzy pło narastające na jeziora humotroficzne[8].
Fitocenozy
Tworzy mniej lub bardziej zwarte płaty zespołu (Ass.) szuwaru Caricetum lasiocarpae należącego do związku (All.) Caricion lasiocarpae, których to syntaksonów jest gatunkiem charakterystycznym[10].
Genetyka
Somatyczna liczba chromosomów 2n = 56. Tworzy mieszańce z turzycą błotną (Carex acutiformis), t. brzegową (Carex riparia), t. dzióbkowatą (Carex rostrata) i t. pęcherzykowatą (Carex vesicaria)[9]. Oprócz typowej formy gatunku występują dwie odmiany[11]:
  • Carex lasiocarpa var. americana Fernald – występuje w Ameryce Północnej
  • Carex lasiocarpa var. occultans (Franch.) Kük. – występuje na Sachalinie, w Korei i Japonii

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-27] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2017-03-22].
  4. ↑ Carex lasiocarpa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.brak strony w książce
  6. ↑ E. Hultén, M. Fries: tlas of North European vascular plants north of the Tropic of Cancer. T. I–III. Königstein: Koeltz Scientific Books, 1986.brak strony w książce
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.brak strony w książce
  8. ↑ a b c d e f Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.brak strony w książce
  9. ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.brak strony w książce
  10. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.brak strony w książce
  11. ↑ Carex lasiocarpa na eMonocot [dostęp 2013-11-14]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Turzyca_nitkowata&oldid=69795133”