Zdzisław Górzyński
Zdzisław Górzyński, właściwie Zdzisław Grunberg (ur. 23 września lub 25 września 1895 w Krakowie zm. 22 listopada 1977 w Warszawie) – polski dyrygent.
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 23 września 1895 Kraków | |
| Data i miejsce śmierci | 22 listopada 1977 Warszawa | |
| Zawód, zajęcie | dyrygent | |
| Narodowość | polska | |
Spis treści
ŻyciorysEdytuj
Pochodził z muzykalnej rodziny. Jego ojciec był nauczycielem muzyki a bracia dyrygentami. Od 1902 uczył się gry na skrzypcach w konserwatorium krakowskiego Towarzystwa Muzycznego, a od 1906 także gry na fortepianie. W 1915 wyjechał do Wiednia, by studiować dyrygenturę u Franza Schalka. Po powrocie do Krakowa w 1916 został dyrygentem teatru im. Juliusza Słowackiego.
W latach 1917–1921 współpracował z Teatrem Miejskim we Lwowie. W latach 1921–1924 był kierownikiem muzycznym Teatru Nowości w Warszawie, a przez krótki czas (od czerwca do sierpnia 1922) również jego dyrektorem. Jako kierownik muzyczny współpracował z wieloma innymi teatrami (m. in. Teatrem Wielkim w Warszawie). W latach 1935–1939 kierował Małą Orkiestrą Polskiego Radia.
W czasie okupacji niemieckiej ukrywał się pod nazwiskiem Jan Zbigniew Michalczyk, udzielał lekcji muzyki i akompaniował na koncertach konspiracyjnych.
Po wyzwoleniu Łodzi, jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej, 1 lutego 1945 został dyrektorem filharmonii w Łodzi (do 31 sierpnia 1948). Jednocześnie wykładał również dyrygenturę w łódzkiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej i prowadził zajęcia w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. 1 września 1948 został na jeden sezon dyrektorem Opery Poznańskiej. W 1949 przeniósł się do Warszawy, gdzie został dyrektorem i kierownikiem artystycznym opery i filharmonii. 1 października 1954 wrócił do Poznania, gdzie został dyrektorem opery (do 2 lutego 1963). Od 1961 współpracował też z Teatrem Wielkim w Warszawie, początkowo jako dyrygent a następnie jako dyrektor muzyczny (1966–1967) i kierownik artystyczny (1967–1968). 1 maja 1970 przeszedł na emeryturę. Zmarł w Warszawie 22 listopada 1977.
Repertuar artysty obejmował wszystkie opery Moniuszki, Goplana i Konrad Wallenrod Żeleńskiego, Manru Ignacego Jana Paderewskiego, Pan Twardowski Ludomira Różyckiego, Legenda Bałtyku Feliksa Nowowiejskiego, Syrena Witolda Maliszewskiego[1].
Górzyński był nie tylko dyrygentem, ale również promotorem muzycznych talentów. W 1949 odkrył talent Marii Fołtyn, którą uczynił solistką Opery Warszawskiej a w 1951 zarekomendował Tadeuszowi Sygietyńskiemu Irenę Santor. W 1953 roku otrzymał nagrodę państwową III. stopnia[2].
OdznaczeniaEdytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1955)[3]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1952)[4]
FilmografiaEdytuj
- Ostatni etap (1947) – dyrygent
- Miasto nieujarzmione (1950) – dyrygent
- Austeria (1982) – dyrygent (w użytym w filmie fragmencie muzycznym)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Polskie Centrum Informacji Muzycznej
- ↑ Dziennik Polski, r. IX, nr 173 (2948), s. 7.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 50, poz. 518
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078
BibliografiaEdytuj
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 224. ISBN 83-01-02722-3.