Zwierzęta gospodarskie
Zwierzęta gospodarskie – zwierzęta chowane w gospodarstwie rolnym w celu uzyskania produkcji towarowej lub siły pociągowej. Wykorzystywane są również jako materiał reprodukcyjny.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Ram%2C_lambs%2C_and_chickens.jpg/250px-Ram%2C_lambs%2C_and_chickens.jpg)
Znajomość liczby zwierząt gospodarskich ma duże znaczenie dla polityki żywnościowej kraju, utrzymania właściwej proporcji między produkcją roślinną (pasze) a produkcją zwierzęcą, sposobu wykorzystanie użytków rolnych (łąk i pastwisk) oraz kształtowania poziomu dochodów gospodarstw rolnych.
W Polsce
edytujW polskim ustawodawstwie zwierzętami gospodarskimi uznawane są[1]:
- konie i osły
- bydło domowe i bawoły
- jeleniowate z gatunków jeleń szlachetny, jeleń wschodni i daniel, utrzymywane w warunkach fermowych
- drób – kury, kaczki (kaczka domowa i kaczka piżmowa), gęsi (gęś domowa, gęś garbonosa), indyki, przepiórka japońska, perlice oraz utrzymywane w warunkach fermowych strusie
- świnie
- owce
- kozy
- króliki
- pszczoły miodne
- zwierzęta futerkowe.
Liczba zwierząt gospodarskich w Polsce w latach 1934–1969
edytujWedług danych rocznika statystycznego GUS liczba zwierząt gospodarskich przedstawiała się następująco (w tys. sztuk)[2]:
Lata | Bydło | w tym krowy | Trzoda chlewna | w tym maciory | Owce | Konie |
---|---|---|---|---|---|---|
1934–1938
w dawnych granicach |
10 553,7 | 7237,4 | 7525,1 | – | 3410,9 | 3916,2 |
1934–1938
w obecnych granicach |
9923,9 | 6294,4 | 9683,6 | – | 1940,5 | 3148,5 |
1947–1949 | 5855,2 | 3829,1 | 5306,7 | 1049,6 | 1446,2 | 2322,0 |
1950–1955 | 7439,8 | 5192,7 | 9475,8 | 1479,9 | 3235,2 | 2724,4 |
1956–1960 | 8375,1 | 5841,1 | 11 933,9 | 1618,3 | 3917,0 | 2709,3 |
1961–1965 | 9697,2 | 5988,3 | 13 080,3 | 1537,3 | 3176,7 | 2630,9 |
1966–1969 | 10 786,9 | 6150 | 14 187,9 | 1629,7 | 3263,1 | 2634,6 |
Liczba zwierząt gospodarskich w Polsce w latach 1970–2018
edytujWedług danych roczników statystycznych GUS liczba zwierząt gospodarskich przedstawiała się następująco (w tys. sztuk)[3][4][5]:
Lata | Bydło | w tym krowy | Trzoda chlewna | w tym lochy | Owce | Konie |
---|---|---|---|---|---|---|
1970 | 10 843,5 | 6081,8 | 13 446,1 | 1504,9 | 3199,2 | 2585,2 |
1975 | 13 254,3 | 6145,6 | 21 310,8 | 2034,7 | 3174,5 | 2237,2 |
1980 | 12 648,6 | 5955,6 | 21 325,6 | 2427,0 | 4206,5 | 1779,9 |
1995 | 7305,6 | 3578,9 | 20 417,8 | 1875,2 | 713,2 | 635,8 |
2000 | 6082,6 | 3097,5 | 17 122 | 1577,4 | 361,6 | 549,7 |
2005 | 5483,3 | 2795,0 | 18 112,4 | 1813,2 | 316,0 | 312,1 |
2010 | 5742,1 | 2645,9 | 15 244,4 | 1423,5 | 261,1 | – |
2015 | 5960,7 | 2444,5 | 11 639,8 | 947,0 | 227,6 | – |
2018 | 6201,4 | 2429,2 | 11 827,5 | 870,8 | 276,7 | – |
Pogłowie
edytujLiczbę zwierząt gospodarkich niekiedy podaje się też w pogłowiu. Pogłowie jest to wielkość informująca o obsadzie zwierząt gospodarskich w przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych. Znajomość pogłowia pozwala na określenie rozmiaru produkcji zwierzęcej, śledzenia zmian ilościowych zwierząt w czasie i przestrzeni oraz programowanie i planowanie zaopatrzenia ludności w produkty zwierzęce.
Sposoby ustalania pogłowia zwierząt gospodarskich
edytujWedług GUS teoretycznie przeliczone sztuki efektywne (fizyczne) zwierząt gospodarskich przy zastosowaniu odpowiednich współczynników umożliwiają grupowanie zwierząt bez względu na gatunek, rodzaj, wiek, kondycję i typ użytkowy[6].
Współczynniki przeliczeniowe na sztuki duże (SD) stosowane są głównie przy ekonomicznej ocenie ilości inwentarza żywego na jednostkę powierzchni. Za podstawę do przeliczenia na sztuki duże przyjmuje się masę ciała 1 krowy, tj. 500 kg. W statystyce stosuje się zwykle sumaryczne współczynniki przeliczeniowe wyrażone jedną liczbą dla całego statystycznego pogłowia poszczególnych gatunków, tj. bez zróżnicowania według wieku i płci zwierząt. Współczynniki te wynoszą odpowiednio: dla bydła – 0,80; dla trzody chlewnej – 0,15; dla owiec – 0,08; dla koni – 1,00[6].
Pogłowie zwierząt gospodarskich w latach 1934–1980
edytujWedług danych roczników statystycznych GUS pogłowie zwierząt gospodarskich przedstawiało się następująco (w szt. na 100 ha użytków rolnych)[7][8]:
Lata | Bydło | w tym krowy | Trzoda chlewna | Owce | Konie |
---|---|---|---|---|---|
1934–1938 w dawnych granicach | 41,2 | 28,3 | 29,4 | 13,1 | 15,3 |
1934–1938 w obecnych granicach | 47,6 | 30,2 | 46,4 | 9,3 | 15,1 |
1947–1949 | 28,6 | 18,7 | 26 | 7,1 | 11,4 |
1950–1955 | 36,4 | 25,4 | 46,4 | 15,8 | 13,3 |
1956–1960 | 41,0 | 28,6 | 58,5 | 19,2 | 13,3 |
1961–1965 | 48,2 | 29,8 | 65,1 | 15,8 | 13,1 |
1966–1969 | 55,1 | 31,4 | 72,4 | 16,7 | 13,4 |
1970 | 55,5 | 31,1 | 68,8 | 16,4 | 13,2 |
1975 | 69,0 | 32,0 | 110,9 | 16,5 | 11,6 |
1980 | 66,8 | 31,4 | 112,6 | 22,2 | 9,4 |
Pogłowie zwierząt gospodarskich w latach 1995–2018
edytujWedług danych roczników statystycznych GUS pogłowie zwierząt gospodarskich przedstawiało się następująco (w szt. na 100 ha użytków rolnych)[9][10]:
Lata | Bydło | w tym krowy | Trzoda chlewna | w tym lochy | Owce | Konie |
---|---|---|---|---|---|---|
1995 | 41,0 | 20,0 | 114,0 | 10,0 | 4,0 | 3,5 |
2000 | 34,0 | 17,0 | 96,0 | 8,9 | 2,0 | 3,1 |
2005 | 35,0 | 18,0 | 114,0 | 11,0 | 2,0 | 2,0 |
2010 | 39,0 | 18,0 | 103,0 | 9,6 | 1,8 | 1,7 |
2015 | 41,0 | 17,0 | 80,0 | 6,5 | 1,6 | 1,4 |
2018 | 42,0 | 17,0 | 81,0 | 5,9 | 1,9 | 1,3 |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Art. 2 Ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz.U. z 2021 r. poz. 36)
- ↑ Rocznik Statystyczny Rolnictwa 1971, Warszawa: GUS, 1971 .
- ↑ Rocznik Statystyczny 1981, Warszawa: GUS, 1981 .
- ↑ Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich 2007, Warszawa: GUS, 10 stycznia 2008 .
- ↑ Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2019, Warszawa: GUS, 2019 .
- ↑ a b Sztuki duże PL, [w:] Słownik pojęć [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2021-12-12] (pol.).
- ↑ Rocznik Statystyczny Rolnictwa 1971, Warszawa: GUS, 1971 .
- ↑ Rocznik Statystyczny 1981, Warszawa: GUS, 1981 .
- ↑ Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich 2007, Warszawa 2007 .
- ↑ Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2019, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2019 [dostęp 2021-12-12] .