Aleksander Konarski (1886–1940)
Aleksander Karol Jaxa Konarski (ur. 14 grudnia 1886 w Wilczycach, zm. 27 kwietnia 1940 w Suliszowie) – rotmistrz Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
rotmistrz | |
Data i miejsce urodzenia |
14 grudnia 1886 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
27 kwietnia 1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1917 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki |
2 pułk ułanów LP |
Stanowiska |
dowódca plutonu |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodził się 14 grudnia 1886 w Wilczycach, w rodzinie Aleksandra Konstantego Jaxa-Konarskiego herbu Gryf (1855–1941) i Wiktorii Oktawii Świda-Polny herbu Grabie (1865–1913)[1].
W czasie wojny rosyjsko-japońskiej powołany do armii carskiej, z której zbiegł do Galicji. Ukończył Akademię Rolniczą w Dublanach i otrzymał dyplom agronoma. Pracował jako zarządca majątków w Rożniatowie i Porębie (koło Alwerni) oraz na stanowisku kierownika gospodarstwa doświadczalnego Studium Rolniczego Uniwersytetu Jagiellońskiego (w Mydlnikach koło Krakowa). Należał do konnej drużyny „Sokoła”, a w dniu 16 sierpnia 1914 roku wstąpił w Krakowie do Legionów Polskich. Otrzymał wówczas przydział do 3 szwadronu kawalerii, przemianowanego następnie na 2 pułk ułanów Legionów Polskich. Uczestnik kampanii karpackiej, besarabskiej i wołyńskiej. Walcząc w składzie II Brygady Legionów wyróżnił się w bitwie pod Mołotkowem (29 października 1914 r.). Wtedy to, jako dowódca patrolu, po stoczonej potyczce wziął do niewoli ośmiu rosyjskich żołnierzy. Podczas tego starcia został ranny[1][2].
Za ten czyn odznaczony został w późniejszym okresie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Nadanie to zostało następnie potwierdzone dekretem Wodza Naczelnego marszałka Józefa Piłsudskiego L. 11960.VM z dnia 17 maja 1922 roku (opublikowanym w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z dnia 11 stycznia 1923 roku)[3].
Od początku listopada 1914 roku przebywał w szpitalu w Dombó. W marcu 1915 r. powrócił do macierzystego szwadronu, w którym objął dowództwo II plutonu jednocześnie awansując na wachmistrza. Uczestnik szarży pod Rokitną. Od listopada 1915 roku wraz ze swym plutonem przeszedł do I Brygady Legionów. 1 kwietnia 1916 r. został mianowany chorążym kawalerii, a w dniu 1 kwietnia 1917 roku promowano go na podporucznika. W okresie od końca sierpnia 1916 r. do kwietnia 1917 roku piastował funkcję komisarza werbunkowego w Radomiu. Następnie został kierownikiem Powiatowego Urzędu Ziemskiego w Sandomierzu. Od maja 1917 r., na własną prośbę, ponownie w szeregach 2 pułku ułanów (służył w 2 i 5 szwadronach). Przeniesiony do 6 pułku piechoty Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917 r.) pozostał w Polskim Korpusie Posiłkowym. 28 lipca 1917 został wymieniony we wniosku o odznaczenie austriackim Krzyżem Wojskowym Karola[2]. W połowie grudnia 1917 r. zwolniony z Legionów Polskich na własną prośbę, gospodarował na wydzierżawionych folwarkach na Lubelszczyźnie.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej wstąpił jako ochotnik, w sierpniu 1920 r., do 2 pułku szwoleżerów Rokitniańskich. 1 stycznia 1921 roku został bezterminowo urlopowany z wojska za wstawiennictwem Związku Ziemian. 14 kwietnia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[4]. Pozostając poza wojskiem administrował dobrami ziemskimi, a od roku 1932 pracował na stanowisku urzędniczym w Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych[2][1].
8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu rotmistrza rezerwy ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 260. lokatą w korpusie oficerów jazdy[5][6][7]. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 2 pułku szwoleżerów Rokitniańskich w Bielsku-Białej[8][9]. W 1934 znajdował się w ewidencji PKU Warszawa Miasto III i przynależał do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I[10].
W czasie okupacji, ciężko chory, został w 1939 roku wysiedlony przez Niemców. Zmarł w majątku krewnych w Suliszowie koło Sandomierza. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Łoniowie. Jego żoną była Teresa z domu Pokrzywnicka, z którą miał córki Zofię i Annę oraz syna Aleksandra[1].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5475[11][12][1]
- Krzyż Niepodległości – 2 sierpnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[13][14][15][1]
- Krzyż Walecznych[1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Polak (red.) 1993 ↓, s. 96.
- ↑ a b c Konarski Jaxa Aleksander Karol. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-11-08].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 33.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921, s. 802.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 698.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 620, w 1924 zajmował 226. lokatę.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 118, w 1934 zajmował 142. lokatę.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 598, 698.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 539.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 817.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-03]..
- ↑ Mniszek i Rudnicki 1929 ↓, s. 37.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-03]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-03]..
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
- Adam Mniszek, Klemens Rudnicki: Zarys historji wojennej pułków polskich 1918–1920. 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920. [dostęp 2020-03-17].