Aleksander Małachowski
Aleksander Maria Małachowski (ur. 23 listopada 1924 we Lwowie, zm. 26 stycznia 2004 w Warszawie) – polski polityk, działacz opozycji w czasach PRL, publicysta, prezenter telewizyjny, wolnomularz[1], współzałożyciel Solidarności Pracy oraz Unii Pracy, przewodniczący UP w latach 1997–1998 i następnie jej honorowy przewodniczący. Poseł na Sejm X, I, II i IV kadencji, wicemarszałek Sejmu II kadencji w latach 1993–1997, marszałek senior Sejmu I, II i IV kadencji. Prezes Polskiego Czerwonego Krzyża w latach 1998–2003.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
23 listopada 1924 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 stycznia 2004 |
| Wicemarszałek Sejmu II kadencji | |
| Okres |
od 14 października 1993 |
| Przynależność polityczna | |
| Przewodniczący Unii Pracy | |
| Okres |
od 1997 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujMłodość
edytujPodczas okupacji był kurierem, łącznikiem, podchorążym, dwukrotnie więzionym przez NKWD. Został zesłany do łagru koło Stalinogorska, gdzie pracował w kopalni węgla kamiennego.
Działalność publicystyczna
edytujUkończył studia na Wydziale Prawa oraz na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Później został usunięty z uniwersytetu, gdzie pracował jako asystent, za odmowę wstąpienia do Związku Młodzieży Polskiej. Przeszedł do szkolnictwa zawodowego. Po październiku 1956 założył pisma Ruchu Rad Robotniczych „Fakty”. Pracował jako dziennikarz specjalizujący się w reportażach literackich i publicystyce kulturalnej.
Pracował w redakcjach „Współczesności”, „Kultury”, w radiu oraz telewizji. Nakręcił ponad 70 filmów dokumentalnych. W Telewizji Polskiej był współautorem programów publicystycznych, tj. Telewizja nocą i Rozmowy o cierpieniu.
Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Działalność polityczna
edytujW 1980 wstąpił do NSZZ „Solidarność”, uczestniczył w I Krajowym Zjeździe Delegatów w Gdańsku Oliwie. W stanie wojennym został internowany na okres około roku, później był aresztowany pod zarzutem działalności konspiracyjnej. W 1989 po raz pierwszy uzyskał mandat poselski na Sejm kontraktowy z ramienia Komitetu Obywatelskiego, w trakcie kadencji zakładał Solidarność Pracy, z ramienia której w 1991 wszedł do Sejmu I kadencji. Od 1992 należał do Unii Pracy. Z listy tego ugrupowania po raz trzeci sprawował mandat poselski w latach 1993–1997, pełniąc funkcję wicemarszałka Sejmu.
Po przegranych przez UP wyborach w 1997 krótko pełnił też funkcję przewodniczącego, zastąpiony na tym stanowisku przez Marka Pola.
Regularnie publikował swe felietony w latach 1994–1997 w „Wiadomościach Kulturalnych”, później w „Przeglądzie Tygodniowym”, a po 2001 w „Przeglądzie”. Od 1998 był prezesem zarządu głównego Polskiego Czerwonego Krzyża. Z powodu stanu zdrowia ustąpił w grudniu 2003 z zajmowanego stanowiska.
W 2001 po raz czwarty uzyskał mandat poselski z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej – Unii Pracy z okręgu warszawskiego.
Aleksander Małachowski zmarł 26 stycznia 2004, mając 79 lat[2]. Uroczystości pogrzebowe polityka odbyły się 31 stycznia tego samego roku[3]. Aleksander Małachowski został pochowany w rodzinnym grobie na Cmentarzu leśnym w Laskach. Mandat po nim objął Jacek Zdrojewski.
Życie prywatne
edytujWywodził się z rodziny szlacheckiej Małachowskich, pieczętującej się odmianą herbu rodu Gryfitów-Świebodziców[4]. Był synem Wacława Małachowskiego i Olgi z Kańskich. Z pierwszego małżeństwa z Krystyną Maciukiewicz miał dwóch synów – Sawę Wacława i Łukasza. Z drugą żoną Krystyną Woycicką miał syna Kajetana[5].
Wywód przodków
edytuj| 4. Edward Łukasz Małachowski h. Gryf | ||||||
| 2. Wacław Józef Małachowski | ||||||
| 5. Gabriela Mrozowicka h. Prus III | ||||||
| 1. Aleksander Maria Małachowski | ||||||
| 6. Edward Kański h. Janina | ||||||
| 3. Olga Kańska | ||||||
| 7. Zofia Radziewicz-Winnicka h. Sas | ||||||
Odznaczenia i wyróżnienia
edytujPostanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 9 grudnia 1999 został odznaczony, w uznaniu wybitnych zasług w działalności państwowej i publicznej, Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[6].
W tym samym roku (1 września) podczas uroczystości rocznicowej na Westerplatte jako prezes Polskiego Czerwonego Krzyża odznaczony został Komandorią Missio Reconciliationis. W 1999 otrzymał Medal „Zasłużony dla Tolerancji”.
Przypisy
edytuj- ↑ Czy bać się polskich masonów?. wp.pl, 14 kwietnia 2005. [dostęp 2012-09-28].
- ↑ Aleksander Małachowski nie żyje. rmf24.pl, 27 stycznia 2004. [dostęp 2012-09-28].
- ↑ Polska pożegnała Małachowskiego. wprost.pl, 31 stycznia 2004. [dostęp 2012-09-28].
- ↑ Sylwester Korwin Kruczkowski, Poczet Polaków wyniesionych do godności szlacheckiej przez monarchów austriackich w czasie od 1773 do 1918. Dalej tych osób, którym wymienieni władcy zatwierdzili dawne tytuły książęce względnie hrabiowskie lub nadali tytuły hrabiów i baronów jak niemniej tych, którym zatwierdzili staropolskie szlachectwo, Lwów 1935.
- ↑ Aleksander Małachowski. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2014-12-18].
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 11, poz. 200
Bibliografia
edytuj- Strona sejmowa posła IV kadencji. [dostęp 2022-09-12].
- Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2022-09-12].