Boeing 727

Boeing 727
	; Boeing 727 w barwach przewoźnika Iberia
	Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Boeing
Typ	pasażerski
Załoga	3 osoby
	Historia
Data oblotu	9 lutego 1963
Lata produkcji	1963–1984
Liczba egz.	1832
Liczba wypadków; • w tym katastrof	327; 113 (3781 ofiar śmiertelnych)
	Dane techniczne
Napęd	3 × Pratt & Whitney JT8D
	Wymiary
Rozpiętość	32,92 m
Długość	46,69 m
Wysokość	10,36 m
Powierzchnia nośna	157,93 m²
	Masa
Własna	46 675 kg
Startowa	95 028 kg
Do lądowania	73 100 kg
Paliwa	37 028 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	1100 km/h
Prędkość przelotowa	990 km/h
Pułap praktyczny	7530 m
Zasięg	4450 km
Rozbieg	1768 m
Dobieg	1585 m
	Dane operacyjne
	Liczba miejsc
	do 149 (727-100); do 189 (727-200)
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Boeing 727 – odrzutowy samolot pasażerski wąskokadłubowy, średniego zasięgu, produkowany od 1963 do 1984 roku przez firmę Boeing w USA. Wyprodukowano 1832 egzemplarze^[3].

Historia

Pracę nad nowym samolotem pasażerskim przeznaczonym do obsługi średnich tras rozpoczęły się w 1958 roku. Głównym inżynierem został Jack Steiner. Podstawowym zagadnieniem była liczba użytych silników. Przyjęto konfigurację trzysilnikową, dającą w tamtym okresie najlepszą równowagę pomiędzy kosztami eksploatacji, bezpieczeństwem lotu i osiągami. Cały program budowy nowej maszyny obarczony był dużym ryzykiem porażki. Nowa konstrukcja miała się mierzyć z konkurencją ze strony wchodzących do eksploatacji samolotów Sud Aviation Caravelle, Convair 880, Hawker Siddeley Trident i turbośmigłowym Lockheed L-188 Electra a sam Boeing większość swoich środków zaangażował w pracę nad Boeingiem 707. Zielone światło dla nowej konstrukcji dał prezes firmy William Allen pod warunkiem zebrania zamówień na 100 samolotów do grudnia 1960 roku. Na jeden dzień przed wyznaczonym przez Allena terminem Boeing uzyskał zamówienia na 80 egzemplarzy od linii United Airlines i Eastern Air Lines. Pomimo tego, że warunek zdobycia zamówienia na sto samolotów nie został spełniony, Allen wyraził zgodę na kontynuowanie prac i budowę maszyny prototypowej. Potencjał odbiorców pozwalał żywić nadzieję na zwrot zaangażowanych środków i dalsze zamówienia. Głównym odbiorcą, dyktującym warunki jakie musiała spełnić nowa konstrukcja została linia Eastern Air Lines, która potrzebowała maszyny zdolnej do operowania z lotnisk o ubogiej infrastrukturze i obsługi tras średnich i krótkich. Te warunki zmusiły konstruktorów do zaprojektowania samolotu wyposażonego w schody do wejścia i zejścia z pokładu bez korzystania z pomocy z podstawianych schodów oraz wyposażonej w pomocniczy zespół napędowy. Krótkie i średnie trasy charakteryzują się dużą częstotliwością startów i lądowań, zatem nowy samolot musiał charakteryzować się wytrzymałym podwoziem. Pracę nad maszyną prototypową rozpoczęły się pod koniec 1960 roku. Boeing 727 pierwszy raz znalazł się w powietrzu w 1963 roku i przez następną dekadę był najpopularniejszym samolotem pasażerskim na świecie. Był najlepiej sprzedającym się samolotem odrzutowym aż do lat 80. XX wieku, kiedy został wyprzedzony pod tym względem przez swojego następcę Boeinga 737. Stał się pierwszym samolotem pasażerskim sprzedanym w ilości ponad 1000 sztuk (we wrześniu 1972) i pierwszym, który przewiózł miliard pasażerów (w grudniu 1977)^[3].

Wersje samolotu

Stworzone zostały dwie wersje Boeinga 727, każda posiadała kilka podwersji.

727-100 – oblatany 9 lutego 1963 roku, pierwszy lot komercyjny wykonał 1 lutego 1964 roku:

727-100C – wersja uniwersalna. Siedzenia mogły być wyjęte, a w ich miejsce wstawiony ładunek.
727-100QC – oznaczenie QC – szybka zamiana (ang. Quick Change). Wersja podobna do 727-100C, ale wymiana w niej odbywała się dużo szybciej niż w wersji poprzedniej.
727-100QF – oznaczenie QF – samolot transportowy (ang. Quick Freighter). Samolot transportowy używany głównie przez United Parcel Service.

727-200 – oblatany w 27 lipca 1967 roku, pierwsza dostawa miała miejsce 14 grudnia 1967 roku – samolot otrzymały linie Northwest. Jest to wydłużona wersja Boeinga 727-100, seria 200 jest o 6 m dłuższa (ma 46,7 m) od 100 (ma 40,6 m). 3 m zostały dodane przed skrzydłami, a kolejne 3 za nimi. Rozpiętość skrzydeł i wysokość samolotu pozostały takie same, jak w wersji 727-100 (odpowiednio: 32,9 m, 10,3 m).

727-200 Advanced (późniejsze egzemplarze) – MTOW i zasięg zostały wydłużone.
727-200F Advanced – wersja transportowa.
Super 27 – prędkość zwiększona o 80 km/h.

Specyfikacja

Wersja	727–100	727–200	727-200F
Załoga w kokpicie	3
Maksymalna ilość miejsc	149	189	Nie dotyczy
Długość	40,6 m	46,7 m
Rozpiętość skrzydeł	32,9 m
Wysokość ogona	10,3 m
Waga bez paliwa	45 360 kg		70 307 kg
Maksymalna masa startowa (MTOW)	76 818 kg	95 028 kg	88 360 kg
Maksymalna waga do lądowania	62 400 kg	73 100 kg	74 389 kg
Prędkość przelotowa	0,81 Mach
Prędkość maksymalna	0,90 Mach
Pułap	9100–12 000 m Maksymalny 13 000 m
Zasięg przy pełnym obciążeniu	2700 NM (5000 km)	2400 NM (4400 km)	2400 NM (4 400 km)
Maksymalna ilość paliwa	31 000 l	37 020 l	30 238 l
Silniki	3 × Pratt & Whitney JT8D

Źródła: Boeing 727 Specifications^[4], Boeing 727 Airport report^[5]

Sprzedaż

Zamówienia:^[3]

1983	1982	1981	1980	1979	1978	1977	1976	1975	1974	1973	1972
1	11	38	68	98	125	133	113	50	88	92	119
1971	1970	1969	1968	1967	1966	1965	1964	1963	1962	1961	1960
26	48	64	66	125	149	187	83	20	10	37	80

Samoloty oddane do użytku:^[3]

1984	1983	1982	1981	1980	1979	1978	1977	1976	1975	1974	1973
8	11	26	94	131	136	118	67	61	91	91	92
1972	1971	1970	1969	1968	1967	1966	1965	1964	1963	1962	1961
41	33	55	114	160	155	135	111	95	7	0	0

Użytkownicy

Głównymi użytkownikami były : Aerocontinente, AeroSur, Aerolíneas Argentinas, Aerolíneas Internacionales, Aeroperú, Air Canada, Air France, Air Portugal, ANA, Alitalia, American, Ansett, ASTAR, ATA Airlines, Avensa, Avianca, Aviacsa, Braniff International, China Airlines, Continental Airlines, Continental Micronesia, Copa, CP Air, Delta Air Lines, Dominicana, Eastern Air Lines, FedEx, First Air, Iberia, Iran Air, Japan Airlines, JAT, Korean Air, Lloyd Aereo Boliviano, Lufthansa, Mexicana, LaNica Nicaraguan Airlines, Northeast Airlines, Northwest Airlines, Olympic Airways, Paramountjet, Pan Am, People Express, Philippine Airlines, Pride Air, Republic Airlines (1979-1986), Royal Air Maroc, Sabena, Singapore Airlines, South African Airways, TAA, Transbrasil, United Airlines, US Airways, Varig, VASP, Viasa, Western Airlines, linie czarterowe: Carnival Air Lines, TAME czy Hapag-Lloyd.

W 1990 roku w użyciu w liniach lotniczych pozostawało 1700 samolotów, w 2000 roku – 1180^[3]. W kolejnej dekadzie większość z nich wycofano, częściowo na skutek kryzysu rynku lotniczego i wprowadzania bardziej ekonomicznych maszyn^[3].

W sierpniu 2007 roku 620 Boeingów 727 było wciąż używanych. Główni operatorzy to: FedEx (95), United Parcel Service (33), Amerijet International (10), Astar Air Cargo (29), Capital Cargo International Airlines (13), Cargojet Airways (12), Champion Air (16), Custom Air Transport (17), Kelowna Flightcraft (15), Kitty Hawk Aircargo (26), Transafrik (11), Hewa Bora Airways (9), Lloyd Aereo Boliviano (9) i Transmile Air Services (9), Varig Log (8), Líneas Aéreas Suramericanas (8), Safair (7), Syrianair (6). Flight International. Inne linie lotnicze operowały nadal 104 Boeingami 727.

W czerwcu 2013 roku pozostawało eksploatowanych na świecie 180 Boeingów 727, w dużej części przez wojska lotnicze i agencje rządowe^[3].

Firma Zero Gravity Corporation używa Boeingów 727, aby pokazać klientom jak wygląda stan nieważkości. Boeingów 727 używają także VIPy w Belgii i Meksyku. Wojsko Stanów Zjednoczonych używa Boeingów 727 do transportu wojskowego.

Ostatni pasażerski lot Boeinga 727 odbył się 13 stycznia 2019 roku. Boeing 727-200 o znakach EP-ASB należąca do irańskiego przewoźnika Iran Aseman Airlines wykonała lot na trasie z Zahedanu do Teheranu. Samolot, który wybudowany został w 1980 roku, pierwotnie należał do linii Air France. Do Iranu maszyna trafiła w 1994 roku^[6].

Wypadki

1970

1980

1990

2000

2010

Z tym tematem związana jest kategoria: Katastrofy lotnicze z udziałem samolotu Boeing 727.

Galeria

Boeing 727-100 linii United Airlines na płycie Portu lotniczego San Francisco (1964)
Boeing 727-100(F) w barwach DHL Aviation startujący z Portu lotniczego San Jose (2001)
Boeing 727-200 linii Philippine Airlines na płycie Portu lotniczego Singapur-Paya Lebar (1980)
Boeing 727-200F w barwach FedEx Express (2012)

Zobacz też

Przypisy

↑ The Aviation Safety Network Website: Boeing 727. [w:] Aviation-safety.net [on-line]. EN. [dostęp 2011-07-05].
↑ The Aviation Safety Network Website: Boeing 727 Statistics. [w:] Aviation-safety.net [on-line]. EN. [dostęp 2011-07-05].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jerzy Liwiński: Pięćdziesiąt lat Boeinga 727 w: "Lotnictwo" nr 8/2013, ss. 22-27
↑ Boeing 727 series performance specifications, Boeing.
↑ 727 Airplane Characteristics for Airport Planning, Boeing.
↑ Ostatni lot pasażerskiego Boeinga 727, „Lotnictwo Aviation International”, nr 3 (2019), s. 14, ISSN 2450-1298

[1] The Aviation Safety Network Website: Boeing 727. [w:] Aviation-safety.net [on-line]. EN. [dostęp 2011-07-05].

[2] The Aviation Safety Network Website: Boeing 727 Statistics. [w:] Aviation-safety.net [on-line]. EN. [dostęp 2011-07-05].

[lotnictwo-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jerzy Liwiński: Pięćdziesiąt lat Boeinga 727 w: "Lotnictwo" nr 8/2013, ss. 22-27

[Boe_727_specs-4] Boeing 727 series performance specifications, Boeing.

[Boe_727_airport_report-5] 727 Airplane Characteristics for Airport Planning, Boeing.

[6] Ostatni lot pasażerskiego Boeinga 727, „Lotnictwo Aviation International”, nr 3 (2019), s. 14, ISSN 2450-1298

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]