Cieszków
Cieszków (dawniej Frejno, niem. Freyhan[2]) – wieś (do 1742 roku miasto[3]) w Polsce położona w województwie dolnośląskim, powiecie milickim, gminie Cieszków.
| Artykuł | 51°37′48″N 17°21′24″E |
| - błąd | 38 m |
| WD | 51°38'N, 17°21'E |
| - błąd | 2305 m |
| Odległość | 624 m |
| ||||
| ||||
_(2).JPG) Fragment rynku | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  dolnośląskie
| |||
| Powiat | milicki | |||
| Gmina | Cieszków | |||
| Liczba ludności (III 2011) | 2016[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 71 | |||
| Kod pocztowy | 56-330 | |||
| SIMC | 0873188 | |||
Położenie na mapie gminy Cieszków  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu milickiego  | ||||
 51°37′48″N 17°21′24″E/51,630000 17,356667
| ||||
| Strona internetowa | ||||
Podział administracyjnyEdytuj
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego, obecnie jest siedzibą gminy Cieszków w województwie dolnośląskim.
DemografiaEdytuj
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczył 2016 mieszkańców[1]. Jest największą miejscowością gminy Cieszków.
SportEdytuj
W Cieszkowie działa klub piłkarski Pogoń Cieszków oraz sekcja zapasów UKS Olimpia Cieszków w latach 70. istniejąca jako Plon Cieszków - przeniesiona tu z pobliskich Sulmierzyc.
Pogoń Cieszków toczy obecnie (sezon 2015/2016) rozgrywki w piłkarskiej B-klasie, grupa Wrocław IX. Przez dwa sezony: 2010/2011 i 2012/2013 grała w A-klasie, grupa Wrocław II. Największym sukcesem drużyny jest zajęcie w obu wspomnianych sezonach 12. lokaty[4]
HarcerstwoEdytuj
W Cieszkowie w latach 60. i 70. XX wieku bardzo prężnie działało harcerstwo. Współzałożycielem i drużynowym był hm. Marian Marciniak – nauczyciel ze Zdun, który był siostrzeńcem skautmistrza i pocztowca Ludwika Danielaka. Po likwidacji drużyny około 1989 roku, Marian Marciniak reaktywował harcerstwo w Cieszkowie, tworząc w 1996 roku wraz z dh. pwd. Danutą Jóśkowiak nową 2 drużynę harcerską „Sokoły” przynależącą do Hufca Milicz[5]. Nieco później, bo w 1998 roku powstał III Cieszkowski Środowiskowy Szczep Drużyn Harcerskich „Sokół”[6].
HistoriaEdytuj
Z roku 1280 pochodzą zapiski wzmiankujące istnienie kasztelu w Cieszkowie. Miasto założył tu w 1489 r. Wilhelm Moschke, była tu osada targowa i ośrodek zarządzania jego dobrami. W wieku XVI własność von Maltzanów z Milicza, w następnym stuleciu została tu utworzona ordynacja (1628 r.), a następnie klucz (rok 1656) cesarski. Po śmierci w 1715 r. Wilhelma von Maltzan własność odziedziczyła wdowa po nim, Renata Beata von Novack, a za pośrednictwem R. B. v. Novack jej drugi mąż, hrabia Erazm Ulryk von Geist und Hagen, a po nim Gerhard Wilhelm von Strattma, który sprzedał dobra w 1725 r. marsz. hr. Jakubowi Flemmingowi. Po śmierci Flemminga wdowa po nim Tekla de domo Radziwiłłówna sprzedała Cieszków w 1745 r. Katarzynie Sapieżynie primo voto Sapieha, secundo voto von Lilienhoff[7]. Po jej śmierci w 1779 r. Cieszków sprzedany został hrabiemu von Sandretzky'emu, który następnie sprzedał go Zedlitzom.
Pożar strawił Cieszków w 1826 r. wraz z pałacem (z początku XVIII wieku), w którym mieszkała Katarzyna z Sapiehów. Pałac ten nie został nigdy odbudowany, ale do czasów współczesnych zachowały się pozostałości złożenia pałacowo-ogrodowego wokół jego ruin. Cieszków w roku 1828 był już własnością Maurycego von Teichmanna; prawa miejskie utracił przed rokiem 1841, zachował jednak status centrum zarządzania ordynacją oraz ośrodka targowego.
ZabytkiEdytuj
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[8]:
- miasto – układ urbanistyczny z XIII w., XVIII-XX w.
- kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, barokowo-rokokowy, bogato zdobiony, wzniesiony w 2. połowie XVIII wieku; budowę rozpoczęto w 1753 r. z inicjatywy i na koszt Katarzyny Sapiehy, ale nie jest znany rok ukończenia budowy; na miejscu rozebranego w 1749 r. drewnianego kościoła, który stanął tu na koszt Jakuba Flemminga po rozbiórce w 1728 r. jeszcze starszego kościoła dworskiego. W podziemiach kościoła spoczywają zabalsamowane zwłoki fundatorki[9] oraz jej córki.
Ludzie związani z miejscowościąEdytuj
- ks. Ryszard Kempiak (ur. 1959) – polski duchowny katolicki, salezjanin, biblista,
- Piotr Kozłowski – poseł na sejm IV kadencji.
- Ludwik Danielak – pocztowiec, twórca harcerstwa w okolicach Zdun
KomunikacjaEdytuj
Przez wieś przebiega:
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Weczerka Hugo (1974). Stadt- und Marktgründungen und Stadtabgänge in Schlesien 1450–1800. „Zeitschrift für Ostforschung”, Jg. 23, 1974, H. 2, s. 193–261.
- ↑ Portal piłkarski 90minut.pl
- ↑ 403 - Dostęp zabroniony - Blog.pl, thebestofzhp.blog.onet.pl [dostęp 2017-11-22] (ang.).
- ↑ http://www.cieszkow.pl/nowosci/2008/01/dziesi%C4%99ciolecie_harcerskiego_szczepu/
- ↑ Pomimo małżeństwa z von Lilienhoffem do końca życia posługiwała się nazwiskiem Sapieha.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 123. [dostęp 18.9.2012].
- ↑ W „Katalogu zabytków” J. Pokory, M. Zlata i J. Wrabeca podano na stronie 14, że pochowana tam została w 1770 r., co wobec faktu, że Katarzyna Agnieszka Ludwika Sapieha zmarła dopiero dziewięć lat później wydaje się pomyłką w druku.
BibliografiaEdytuj
- Czesław Cetwiński, Zabytki architektury w województwie wrocławskim, Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, 1987
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, Seria Nowa (tom IV, zeszyt 3), Województwo wrocławskie (pod red. Jakuba Pokory i Mieczysława Zlata, opracowanie autorskie – Jan Wrabec); Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1997, ISBN 83-85938-07-9, str. 12-19.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Frejno, niem. Freihan, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 408.