Elżbieta Rakuszanka
Elżbieta Rakuszanka (Habsburżanka), niem. Elisabeth von Habsburg (ur. w Wiedniu pod koniec 1436 lub początek 1437[1], zm. 30 sierpnia 1505 w Krakowie) – królowa polska i wielka księżna litewska, posiadaczka starostwa w Koninie (1461–1505) i w Pyzdrach (1461–1505)[2].
| |
| Królowa Polski | |
| Okres |
od 10 lutego 1454 |
|---|---|
| Jako żona | |
| Koronacja |
10 lutego 1454 |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia |
koniec 1436 lub początek 1437 |
| Data i miejsce śmierci |
30 sierpnia 1505 |
| Miejsce spoczynku | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Dzieci |
Władysław II Jagiellończyk |
Córka króla niemieckiego i węgierskiego Albrechta II Habsburga i Elżbiety Luksemburskiej, córki cesarza Zygmunta Luksemburskiego. Jej babką była Elżbieta pomorska, wnuczka Kazimierza III Wielkiego. Jej bratem był Władysław Pogrobowiec.
Życiorys edytuj
25 lipca 1450 została zaręczona z Fryderykiem, synem księcia saskiego i elektora Rzeszy Niemieckiej Fryderyka II Łagodnego. Ostatecznie małżeństwo nie doszło do skutku[1]. 10 lutego 1454 Elżbieta poślubiła w katedrze krakowskiej polskiego króla Kazimierza IV Jagiellończyka i została koronowana na królową. Małżeństwo pobłogosławił święty Jan Kapistran – założyciel klasztorów obserwanckich w Polsce, zwanych bernardynami. Królowa Elżbieta wywierała znaczny wpływ na politykę męża. Jej pozycja wzrosła w 1457, po śmierci brata Władysława Pogrobowca, gdy stała się spadkobierczynią tronu Czech i Węgier[3]. Jako dziedziczka tych królestw podjęła starania o osadzenie tam Jagiellonów w osobie swego najstarszego syna Władysława.
Zwana jest matką królów, gdyż czterech z jej synów zostało królami, a córki Elżbiety poprzez swoje małżeństwa zostały skoligacone z większością panujących wówczas dynastii europejskich. Została pochowana w katedrze krakowskiej w kaplicy Świętego Krzyża. W 1973 z inicjatywy arcybiskupa metropolity krakowskiego, kardynała Karola Wojtyły otwarto grób Elżbiety i przeprowadzono badania, które pozwoliły badaczom odtworzyć w przybliżeniu wygląd królowej[4]. Ponowny pogrzeb Elżbiety Rakuszanki odbył się 17 października 1973.
Potomstwo edytuj
Z małżeństwa Elżbiety i Kazimierza pochodziło trzynaścioro dzieci:
- Władysław II Jagiellończyk – król Czech i Węgier
- Jadwiga – żona Jerzego Bogatego księcia bawarskiego
- Kazimierz – patron Polski i Litwy, święty katolicki
- Jan I Olbracht – król Polski
- Aleksander Jagiellończyk – król Polski i wielki książę litewski
- Zofia Jagiellonka – żona Fryderyka, elektora brandenburskiego i matka wielkiego mistrza krzyżackiego Albrechta Hohenzollerna
- Elżbieta – zmarła w dzieciństwie
- Zygmunt I Stary – król Polski i wielki książę litewski
- Fryderyk – biskup krakowski (później kardynał i arcybiskup gnieźnieński)
- Elżbieta – zmarła w dzieciństwie
- Anna Jagiellonka – żona księcia pomorskiego Bogusława X
- Barbara Jagiellonka – żona księcia saskiego Jerzego Brodatego
- Elżbieta – żona Fryderyka II, księcia legnickiego
Przodkowie edytuj
| Albrecht III Habsburg | |||||||||||||
| Albrecht IV Habsburg | |||||||||||||
| Beatrycze Hohenzollern | |||||||||||||
| Albrecht II Habsburg | |||||||||||||
| Albrecht I Bawarski | |||||||||||||
| Joanna Zofia Bawarska | |||||||||||||
| Małgorzata brzeska | |||||||||||||
| Elżbieta Rakuszanka | |||||||||||||
| Karol IV Luksemburski | |||||||||||||
| Zygmunt Luksemburski | |||||||||||||
| Elżbieta pomorska | |||||||||||||
| Elżbieta Luksemburska | |||||||||||||
| Herman II Cylejski | |||||||||||||
| Barbara Cylejska | |||||||||||||
| Anna von Schauenberg | |||||||||||||
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Wdowiszewski 2005 ↓, s. 93.
- ↑ Antoni Gąsiorowski, Starostowie wielkopolskich miast królewskich w dobie jagiellońskiej, Warszawa-Poznań 1981, s. 72.
- ↑ Spórna i Wierzbicki 2003 ↓, s. 121.
- ↑ Spórna i Wierzbicki 2003 ↓, s. 123.
Bibliografia edytuj
- M. Spórna, P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. Kraków: Zielona Sowa, 2003. ISBN 83-7389-189-7.
- Z. Wdowiszewski: Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce. Kraków: Avalon, 2005. ISBN 83-918497-2-4.