Ludwik Benoit
Ludwik Benoit (ur. 18 lipca 1920 w Wołkowysku, zm. 4 listopada 1992 w Łodzi) – polski aktor teatralny i filmowy.
 Ludwik Benoit na tablicy pamiątkowej w Kuźnicy | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 lipca 1920 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 listopada 1992 |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Maria Zbyszewska |
| Lata aktywności |
1946–1992 |
| Odznaczenia | |
     .jpg){kind=small}  
| |
Aktor charakterystyczny, znany m.in. z roli kasiarza w filmie Ewa chce spać i wachmistrza Luśni w Przygodach pana Michała. Zagrał w blisko 100 filmach i serialach, w 130 spektaklach teatralnych i Teatru Telewizji. Użyczał też głosu postaciom animowanym, np. słoniowi Dominikowi w filmie i serialu Proszę słonia.
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie Ludwika, inżyniera, i Jadwigi z Guttów (ur. 1889), córki Romualda, nauczycielki. Od strony ojca rodzina miała francuskie korzenie. Po śmierci ojca, który zginął w wojnie polsko-bolszewickiej, dzieciństwo spędził w Łowiczu, tam też uczęszczał do Gimnazjum im. J. Poniatowskiego[1]. Po uzyskaniu matury w 1938 roku, zdał egzamin wstępny do Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie[2]. Studiów jednak nie podjął[3]. W latach 1938–1939 odbył służbę wojskową na Kursie Podchorążych Rezerwy Piechoty w Skierniewicach[1].
Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej, którą zakończył w stopniu podporucznika[1].
W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Łowiczu, pracował w Radzie Głównej Opiekuńczej, był żołnierzem Armii Krajowej[4]. W 1944 z Zenonem Laurentowskim założył tajny Teatr Ziemi Łowickiej[1].
Od kwietnia 1945 był słuchaczem Studia Teatralnego przy Teatrze Miejskim w Łodzi pod dyrekcją Henryka Szletyńskiego, a od 1 października 1945 roku był słuchaczem Studia Zawodowego Teatrów Młodzieżowych (dziecięcych), Marionetkowych i Aktorskich. Równocześnie pracował w Teatrze Kukiełkowym Centralnego Robotniczego Domu Kultury, potem w Teatrze Lalki i Aktora Sarabanda. W 1946 roku zdał eksternistyczny egzamin aktorski. W latach 1946–1948 był aktorem Teatru Wybrzeże, w którym zadebiutował w Mickiewiczowskich balladach w reż. Haliny Gallowej. Potem występował także na deskach Poznania, Wrocławia i Szczecina, gdzie był także dyrektorem i kierownikiem artystycznym. W 1957 roku, po powrocie do Łodzi ukończył studia na Wydziale Aktorskim PWSFTviT[4]. Początkowo grał w Teatrze im. Stefana Jaracza, a od 1959 roku do końca życia związał się z Teatrem Nowym[2].
Od 2 września 1947 był żonaty z aktorką Marią Zbyszewską[3]. Ich syn, Mariusz Benoit, jest także aktorem. W 1970 roku ożenił się ponownie, z Jadwigą Grażyną Jędrzejczak (1939–2011)[5]. Z tego związku pochodzi córka Anna Benoit-Kołosko – łódzka dziennikarka radiowa[4].
Zmarł w Łodzi, pochowany w alei zasłużonych na cmentarzu komunalnym Doły (kwatera XI-43-1)[5].
Kariera
edytuj- Teatr Kukiełkowy Centrali Robotniczej Domu Kultury w Łodzi (1945–1946)[6]
- Teatr Wybrzeże w Gdańsku (1946–1948)
- Teatr Polski w Poznaniu (1948–1949)
- Teatr Dramatyczny we Wrocławiu (1949–1955)
- Teatr Dramatyczny w Szczecinie (1955–1957, także dyr. nacz. i art.)
- Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (1957–1959)
- Teatr Nowy w Łodzi (1959–1992)
Spektakle teatralne (wybór)
edytujRole
edytuj
|
|
Prace reżyserskie
edytuj- 1955, 1963: Maria Stuart
- 1955: Ostry dyżur
- 1956: Henryk VI na łowach
- 1956: Rozbójnik
- 1956: Przepraszam, ale żyję
- 1956: Pastorałka
- 1957: Skowronek
- 1959: Szelmostwa Skapena
- 1960: Śmierć komiwojażera
- 1961: Sprawiedliwość w Kioto
- 1962: Kocha, lubi, szanuje...
- 1970: Będę mówić szczerą prawdę
- 1982: Damy i huzary
- 1989: Dożywocie
Filmografia
edytuj- 1951: Warszawska premiera jako rzeźbiarz, przyjaciel Wolskiego
- 1951: Gromada jako Stangret
- 1953: Celuloza jako Perehubka
- 1953: Piątka z ulicy Barskiej jako kurator
- 1954: Pod gwiazdą frygijską jako Perehubka
- 1954: Pokolenie jako Grzesio
- 1954: Niedaleko Warszawy jako dywersant Borucki „Jarząb”
- 1955: Podhale w ogniu jako Dziedziała
- 1956: Tajemnica dzikiego szybu jako Miksa
- 1957: Ewa chce spać jako kasiarz
- 1958: Żołnierz królowej Madagaskaru jako zawiadowca stacji w Radomiu
- 1958: Pan Anatol szuka miliona jako złodziej z Grójca
- 1958: Pigułki dla Aurelii jako malarz
- 1959: Inspekcja pana Anatola jako Barnaba Starski
- 1960: Walet pikowy jako komisarz Grant
- 1960: Rzeczywistość jako Loyola
- 1960: Krzyżacy jako Mikołaj z Długolasu
- 1962: O dwóch takich, co ukradli księżyc jako Wojciech, ojciec Jacka i Placka
- 1963: Zacne grzechy jako Instygator
- 1964: Rękopis znaleziony w Saragossie jako ojciec Paszeki
- 1965: Kapitan Sowa na tropie jako Nalepa
- 1965: Sobótki jako zawiadowca stacji
- 1966: Niewiarygodne przygody Marka Piegusa jako sakso-wiolonczelista Anatol Surma, sublokator Piegusów
- 1966: Kochajmy syrenki jako dyrektor zakładu w Bolesławcu
- 1966: Piekło i niebo jako Joy, kowboj zabity przez Piotrusia
- 1966–1968: Klub profesora Tutki jako kapitan udzielający wywiadu Tutce
- 1968: Z przygodą na ty jako młynarz (odc. 6)
- 1969: Jak rozpętałem II wojnę światową jako karczmarz
- 1969: Przygody pana Michała jako Luśnia
- 1967: Stajnia na Salvatorze jako furman Daniec
- 1971: Antek (reż. Wojciech Fiwek)
- 1971: Kłopotliwy gość jako agent PZU
- 1973: Janosik jako Gąsienica, przybrany ojciec Janosika
- 1973: Sanatorium pod Klepsydrą jako Szloma
- 1975: Niespotykanie spokojny człowiek jako strażnik w fabryce
- 1977: Noce i dnie jako Jozafat
- 1979: Ojciec królowej jako Ludwik
- 1983: Fucha jako kierowca „Kalwinista” (reż. M. Dudziewicz)
- 1984: Fetysz jako ojciec Rudego
- 1985: Siekierezada jako Wasyluk
- 1986: Big Bang jako wujek Mietek Wroński, gospodarz
- 1986: Pan Samochodzik i niesamowity dwór jako Janiak, były dozorca „Niesamowitego dworu”
- 1986: Pierścień i róża jako kapitan Zerwiłebski
- 1986: Pierścień i róża (serial) jako kapitan Zerwiłebski
- 1987: Koniec sezonu na lody jako Maciejewski
- 1987: Sonata marymoncka jako szatniarz w „Arkadii”
- 1988: Łabędzi śpiew jako miłośnik kaktusów
- 1989: Kanclerz jako mieszkaniec Nowogrodu (odc. 3)
- 1990: Mleczna droga jako „Stary”
- 1992: Daens
Dubbing
edytuj- 1953: Piotruś Pan jako kapitan Hak
- 1961: 101 dalmatyńczyków jako Koń
- 1968: Proszę słonia jako Dominik
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1984)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1954)[7]
- Medal 30-lecia Polski Ludowej (1975)
- Medal 40-lecia Polski Ludowej[8]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (23 maja 1955)[9]
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1988)
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
- Honorowa Odznaka Miasta Łodzi
Źródło:[3].
Nagrody
edytuj- 1952: Nagroda Państwowa II stopnia za rolę Szadrina w sztuce Pogodina pt. Człowiek z karabinem w Państwowym Teatrze Polskim we Wrocławiu[10]
- 1962: wyróżnienie na II OFSRiR w Katowicach za rolę Żywca w przedstawieniu Sprawa Aleksandra Suchowo-Kobylina w Teatrze Nowym w Łodzi
- 1963: nagroda indywidualna na III KST w Kaliszu za rolę Ze-Osiołka w sztuce Ten, który dotrzymuje słowa w Teatrze Nowym w Łodzi
- 1964: Brązowa Odznaka Teatru Nowego w Łodzi z okazji jubileuszu 15-lecia teatru
- 1979: Srebrny Pierścień za rolę Dyndalskiego w przedstawieniu Zemsta Aleksandra Fredry w Teatrze Nowym w Łodzi uznaną za najciekawsze osiągnięcie aktorskie roku na scenach łódzkich
- 1981: nagroda na VII OKT w Opolu za rolę w Uciechach staropolskich w Teatrze Nowym w Łodzi
- 1981: II nagroda na XXI KST w Kaliszu za rolę w Uciechach staropolskich w Teatrze Nowym w Łodzi
- 1982: Tytuł najlepszego aktora XXI RST
- 1987: nagroda główna XXVII KST w Kaliszu za kultywowanie tradycji teatralnej w roli Harpagona w Skąpcu Moliera
- 1987: Nagroda miasta Łodzi
- 1988: Nagroda artystyczna dyrektora Wydziału Kultury i Sztuki miasta Łodzi
Źródło:[3].
Upamiętnienie
edytujJest patronem łódzkiego Teatru Małego[11]. Od 2019 roku jest także patronem nagrody „Złota Maska Ludwika”, przyznawanej dla najlepszego aktora/aktorki sezonu w Łodzi[12]. Decyzją Rady Miejskiej w Łodzi z roku 2020 ulica na Osiedlu Leśnym w Łodzi otrzymała nazwę ul. Ludwika Benoit. W setną rocznicę urodzin aktora w miejscowości Kuźnica Helska na domu do którego przyjeżdżał na wakacje przy ul. Szynalewskiego zawisła pamiątkowa tablica.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Ludwik Benoit, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-11].
- ↑ a b Anna Gronczewska: Ludwik Benoit, Bogusław Sochnacki i Michał Szewczyk – byli znani w całej Polsce, ale swoje miejsce znaleźli w Łodzi. lodz.naszemiasto.pl, 2022-01-25. [dostęp 2022-09-11].
- ↑ a b c d Ludwik Benoit – Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl [online], pomeranica.pl [dostęp 2024-07-11].
- ↑ a b c Łódź. 100. rocznica urodzin Ludwika Benoit. e-teatr.pl, 2020-07-18. [dostęp 2022-09-11].
- ↑ a b Cmentarz Komunalny Doły [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 2024-07-11].
- ↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 67. ISBN 83-7384-561-5.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 73.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23 maja 1955 r. nr 0/808 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-02].
- ↑ Łódź. Pamięci Ludwika Benoit [online], e-teatr.pl [dostęp 2018-07-15].
- ↑ Dariusz Pawłowski: W Teatrze Małym w Łodzi rozdano Maski Ludwika. dzienniklodzki.pl, 2019-09-25. [dostęp 2022-09-11].
Bibliografia
edytuj- Witold Filler, Lech Piotrowski: Poczet aktorów polskich. Od Solskiego do Lindy. Warszawa: Philip Wilson, 1998, s. 19, 20. ISBN 83-87571-54-7.
Linki zewnętrzne
edytuj- Ludwik Benoit, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-11].
- Ludwik Benoit w bazie Akademii Polskiego Filmu
- Ludwik Benoit w bazie filmpolski.pl
- Ludwik Benoit w bazie Filmweb
- Ludwik Benoit w bazie IMDb (ang.)
- Ludwik Benoit na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”