Ludwik Benoit

Ludwik Benoit
	; Ludwik Benoit na tablicy pamiątkowej w Kuźnicy
Data i miejsce urodzenia	18 lipca 1920 ; Wołkowysk,; II Rzeczpospolita, woj. białostockie (obecnie Białoruś)
Data i miejsce śmierci	4 listopada 1992 ; Łódź
Zawód	aktor, reżyser
Współmałżonek	Maria Zbyszewska; Jadwiga Jędrzejczak
Lata aktywności	1946–1992
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ludwik Benoit (ur. 18 lipca 1920 w Wołkowysku, zm. 4 listopada 1992 w Łodzi) – polski aktor teatralny i filmowy^[1].

Aktor charakterystyczny, znany m.in. z roli kasiarza w filmie Ewa chce spać i wachmistrza Luśni w Przygodach pana Michała. Zagrał w blisko 100 filmach i serialach, w 130 spektaklach teatralnych i Teatru Telewizji. Użyczał też głosu postaciom animowanym, np. słoniowi Dominikowi w filmie i serialu Proszę słonia.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Ludwika, inżyniera, i Jadwigi z Guttów (ur. 1889), siostry Romualda, nauczycielki. Od strony ojca rodzina miała francuskie korzenie. Po śmierci ojca, który zginął w wojnie polsko-bolszewickiej, dzieciństwo spędził w Łowiczu, tam też uczęszczał do Gimnazjum im. J. Poniatowskiego^[2]. Po uzyskaniu matury w 1938 roku, zdał egzamin wstępny do Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie^[3]. Studiów jednak nie podjął^[4]. W latach 1938–1939 odbył służbę wojskową na Kursie Podchorążych Rezerwy Piechoty w Skierniewicach^[2].

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej, którą zakończył w stopniu podporucznika^[2].

W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Łowiczu, pracował w Radzie Głównej Opiekuńczej, był żołnierzem Armii Krajowej^[5]. W 1944 z Zenonem Laurentowskim założył tajny Teatr Ziemi Łowickiej^[2].

Od kwietnia 1945 był słuchaczem Studia Teatralnego przy Teatrze Miejskim w Łodzi pod dyrekcją Henryka Szletyńskiego, a od 1 października 1945 roku był słuchaczem Studia Zawodowego Teatrów Młodzieżowych (dziecięcych), Marionetkowych i Aktorskich. Równocześnie pracował w Teatrze Kukiełkowym Centralnego Robotniczego Domu Kultury, potem w Teatrze Lalki i Aktora Sarabanda. W 1946 roku zdał eksternistyczny egzamin aktorski. W latach 1946–1948 był aktorem Teatru Wybrzeże, w którym zadebiutował w Mickiewiczowskich balladach w reż. Haliny Gallowej. Potem występował także na deskach Poznania, Wrocławia i Szczecina, gdzie był także dyrektorem i kierownikiem artystycznym. W 1957 roku, po powrocie do Łodzi ukończył studia na Wydziale Aktorskim PWSFTviT^[5]. Początkowo grał w Teatrze im. Stefana Jaracza, a od 1959 roku do końca życia związał się z Teatrem Nowym^[3].

Od 2 września 1947 był żonaty z aktorką Marią Zbyszewską^[4]. Ich syn, Mariusz Benoit, jest także aktorem. W 1980 roku ożenił się ponownie, z Jadwigą Grażyną Jędrzejczak (1939–2011)^[6]. Z tego związku pochodzi córka Anna Benoit-Kołosko – łódzka dziennikarka radiowa^[5].

Zmarł w Łodzi, pochowany w alei zasłużonych na cmentarzu komunalnym Doły (kwatera XI-43-1)^[6].

Kariera

Teatr Kukiełkowy Centrali Robotniczej Domu Kultury w Łodzi (1945–1946)^[7]
Teatr Wybrzeże w Gdańsku (1946–1948)
Teatr Polski w Poznaniu (1948–1949)
Teatr Dramatyczny we Wrocławiu (1949–1955)
Teatr Dramatyczny w Szczecinie (1955–1957, także dyr. nacz. i art.)
Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (1957–1959)
Teatr Nowy w Łodzi (1959–1992)

Role teatralne (wybór)

1946: Mickiewiczowskie ballady (reż. Halina Gall)
1946: Homer i Orchidea jako Diodor (reż. Iwo Gall)
1947: Żeglarz jako Paweł Szmidt (reż. I. Gall)
1947: Ludzie są ludźmi jako Juliusz Szylong (reż. I. Gall)
1947: Jak wam się podoba jako książę Fryderyk (reż. I. Gall)
1947: Balladyna jako Pustelnik, Popiel III wygnany (reż. I. Gall)
1948: Król włóczęgów jako Oliwier (reż. I. Gall)
1948: Pan inspektor przyszedł jako inspektor Goole (reż. I. Gall)
1948: Pastorałka jako Adam; Feldmarszałek; Ryczywół (reż. Hanna Małkowska)
1949: Świerszcz za kominem jako Perribigl (reż. Stefan Drewicz)
1949: Moskiewski charakter jako Ignacy Kriwoszein (reż. Henryk Szletyński)
1950: Borys Godunow jako Muszkin (reż. Czesław Staszewski)
1950: Henryk VI na łowach jako Henryk VI (reż. Maryna Broniewska)
1950: Obcy cień jako Andrzej Iljicz Makiejew (reż. Zdzisław Karczewski)
1951: Jak wam się podoba jako Amiens (reż. Edmund Wierciński)
1951: Skąpiec jako Harpagon (reż. M. Broniewska)
1952: Człowiek z karabinem jako Iwan Szadrin (reż. Jakub Rotbaum)
1952: Proces jako Jan Wieniec (reż. J. Rotbaum)
1953: Tania jako Aleksy Ignatow (reż. Szymon Szurmiej)
1955: Maria Stuart jako Botwel (reż. L. Benoit)
1956: Henryk VI na łowach (reż. L. Benoit)
1956: Rozbójnik jako Rozbójnik (reż. L. Benoit)
1957: Skowronek jako Cauchon (reż. L. Benoit)
1958: Król Henryk IV jako król Henryk IV (reż. Aleksander Bardini)
1958: Wesele jako Wernyhora (reż. Stefania Domańska)
1959: Książę i żebrak jako Jan Kanty (reż. Stanisław Cegielski)
1960: Hamlet jako Duch ojca Hamleta (reż. Janusz Warmiński)
1960: Juliusz Cezar jako Kaska (reż. Kazimierz Dejmek)
1961: Opera za trzy grosze jako Jonatan Pryszcz (reż. J. Rotbaum)
1961: Sprawa jako Iwan Żywiec (reż. Bohdan Korzeniewski)
1962: Burza jako Kaliban (reż. Jerzy Merunowicz)
1963: Ten, który dotrzymuje słowa jako Ze-Osiołek (reż. Józef Gruda)
1963: Cyrano de Bergerac jako Carbon de Castel Jaloux (reż. Tadeusz Minc)
1963: Maria Stuart jako Duglas (reż. L. Benoit)
1964: Pan Geldhab jako major (reż. Stanisław Łapiński)
1965: Faust jako Faust (reż. Leo Nedomansky)
1966: Ojciec jako rotmistrz (reż. Tadeusz Byrski)
1967: Sonata Belzebuba jako Teobald Rio Bamba (reż. Stanisław Kokesz)
1967: Damy i huzary jako rotmistrz (reż. Witold Zatorski(inne języki))
1969: Kordian jako starzec (reż. T. Minc)
1970: Zemsta jako Rejent Milczek (reż. W. Zatorski)
1970: Na szkle malowane jako Żandarm (reż. Jan Skotnicki)
1970: Sprawa Dantona jako Westermann (reż. Jerzy Zegalski)
1971: Opowieści lasku wiedeńskiego jako Maestro (reż. J. Zegalski)
1973: Don Juan jako pan Niedziela (reż. J. Zegalski)
1973: Upiory jako Stolarz Engstrand (reż. Andrzej Przybylski)
1974: Wesele Figara jako Don Guzman Tuman (reż. Bohdan Korzeniewski)
1975: Operetka jako generał (reż. K. Dejmek)
1975: Dialogus de Passione jako Lucyper (reż. K. Dejmek)
1977: Fryderyk Wielki jako Minister Ewald (reż. K. Dejmek)
1977: Dialogus de Passione jako Caiphas, Diabolus primus (reż. K. Dejmek)
1978: Zwłoka jako Toto (reż. K. Dejmek)
1978: Zemsta jako Dyndalski (reż. K. Dejmek)
1979: Opowieść zimowa jako Owczarz (reż. Krystyna Skuszanka)
1980: Pan Jowialski jako Szambelan (reż. Jerzy Kreczmar)
1981: Uciechy staropolskie jako Pater; Lucyper; Nędza; Śmierć (reż. K. Dejmek)
1982: Wesołego powszedniego dnia jako Szczęście (reż. Tadeusz Wiśniewski)
1982: Damy i huzary jako Kapelan (reż. L. Benoit)
1983: Tango jako Eugeniusz (reż. Wojciech Pilarski)
1983: Rodzina jako Rosenberg (reż. Edward Dziewoński)
1985: Przyjaciel wesołego diabła jako kapitan (reż. Józef Zbiróg)
1986: Zmierzch jako Mendel Krzyk (reż. Jan Bratkowski)
1987: Czego nie widać jako Selsdon Mowbray (reż. Jerzy Hutek)
1987: Skąpiec jako Harpagon (reż. Maria Kaniewska)
1988: Jaja jak berety jako dziadek Władek (reż. J. Hutek)
1989: Dożywocie jako Twardosz (reż. L. Benoit)
1989: Kordian jako prezes (reż. J. Hutek)
1991: Wesołe kumoszki z Windsoru jako Shallow (reż. Stanisław Nosowicz)
1991: Mąż od biedy jako Antreprener Józef Teksel (reż. Mariusz Pilawski)
1991: Ułani jako Stary wiarus (reż. Andrzej Zaorski)

Filmografia

1951: Warszawska premiera jako rzeźbiarz, przyjaciel Wolskiego
1951: Gromada jako Stangret
1953: Celuloza jako Perehubka
1953: Piątka z ulicy Barskiej jako kurator
1954: Pod gwiazdą frygijską jako Perehubka
1954: Pokolenie jako Grzesio
1954: Niedaleko Warszawy jako dywersant Borucki „Jarząb”
1955: Podhale w ogniu jako Dziedziała
1956: Tajemnica dzikiego szybu jako Miksa
1957: Ewa chce spać jako kasiarz
1958: Żołnierz królowej Madagaskaru jako zawiadowca stacji w Radomiu
1958: Pan Anatol szuka miliona jako złodziej z Grójca
1958: Pigułki dla Aurelii jako malarz
1959: Inspekcja pana Anatola jako Barnaba Starski
1960: Walet pikowy jako komisarz Grant
1960: Rzeczywistość jako Loyola
1960: Krzyżacy jako Mikołaj z Długolasu
1962: O dwóch takich, co ukradli księżyc jako Wojciech, ojciec Jacka i Placka
1963: Zacne grzechy jako Instygator
1964: Rękopis znaleziony w Saragossie jako ojciec Paszeki
1965: Kapitan Sowa na tropie jako Nalepa
1965: Sobótki jako zawiadowca stacji
1966: Niewiarygodne przygody Marka Piegusa jako sakso-wiolonczelista Anatol Surma, sublokator Piegusów
1966: Kochajmy syrenki jako dyrektor zakładu w Bolesławcu
1966: Piekło i niebo jako Joy, kowboj zabity przez Piotrusia
1966–1968: Klub profesora Tutki jako kapitan udzielający wywiadu Tutce
1968: Z przygodą na ty jako młynarz (odc. 6)
1969: Jak rozpętałem II wojnę światową jako karczmarz
1969: Przygody pana Michała jako Luśnia
1967: Stajnia na Salvatorze jako furman Daniec
1971: Antek (reż. Wojciech Fiwek)
1971: Kłopotliwy gość jako agent PZU
1973: Janosik jako Gąsienica, przybrany ojciec Janosika
1973: Sanatorium pod Klepsydrą jako Szloma
1975: Niespotykanie spokojny człowiek jako strażnik w fabryce
1977: Noce i dnie jako Jozafat
1979: Ojciec królowej jako Ludwik
1983: Fucha jako kierowca „Kalwinista” (reż. M. Dudziewicz)
1984: Fetysz jako ojciec Rudego
1985: Siekierezada jako Wasyluk
1986: Big Bang jako wujek Mietek Wroński, gospodarz
1986: Pan Samochodzik i niesamowity dwór jako Janiak, były dozorca dworu
1986: Pierścień i róża jako kapitan Zerwiłebski
1986: Pierścień i róża (serial) jako kapitan Zerwiłebski
1987: Koniec sezonu na lody jako Maciejewski
1987: Sonata marymoncka jako szatniarz w „Arkadii”
1988: Łabędzi śpiew jako miłośnik kaktusów
1989: Kanclerz jako mieszkaniec Nowogrodu (odc. 3)
1990: Mleczna droga jako „Stary”
1992: Daens

Prace

1955, 1963: Maria Stuart
1955: Ostry dyżur
1956: Henryk VI na łowach
1956: Rozbójnik
1956: Przepraszam, ale żyję
1956: Pastorałka
1957: Skowronek

reżyserskie

1959: Szelmostwa Skapena
1960: Śmierć komiwojażera
1961: Sprawiedliwość w Kioto
1962: Kocha, lubi, szanuje...
1970: Będę mówić szczerą prawdę
1982: Damy i huzary
1989: Dożywocie

Dubbing

1953: Piotruś Pan jako kapitan Hak
1961: 101 dalmatyńczyków jako Koń
1968: Proszę słonia jako Dominik

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1984)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1954)^[8]
Medal 30-lecia Polski Ludowej (1975)
Medal 40-lecia Polski Ludowej^[9]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (23 maja 1955)^[10]
Odznaka „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1988)
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Honorowa Odznaka Miasta Łodzi^[11]^[4].

Nagrody

Grób Ludwika Benoit na cmentarzu komunalnym na Dołach w Łodzi

Osiedla Leśne w Łodzi ul. Ludwika Benoit

1952: Nagroda Państwowa II stopnia za rolę Szadrina w sztuce Pogodina pt. Człowiek z karabinem w Państwowym Teatrze Polskim we Wrocławiu^[12]
1962: wyróżnienie na II OFSRiR w Katowicach za rolę Żywca w przedstawieniu Sprawa Aleksandra Suchowo-Kobylina w Teatrze Nowym w Łodzi
1963: nagroda indywidualna na III KST w Kaliszu za rolę Ze-Osiołka w sztuce Ten, który dotrzymuje słowa w Teatrze Nowym w Łodzi
1964: Brązowa Odznaka Teatru Nowego w Łodzi z okazji jubileuszu 15-lecia teatru
1979: Srebrny Pierścień za rolę Dyndalskiego w przedstawieniu Zemsta Aleksandra Fredry w Teatrze Nowym w Łodzi uznaną za najciekawsze osiągnięcie aktorskie roku na scenach łódzkich
1981: nagroda na VII OKT w Opolu za rolę w Uciechach staropolskich w Teatrze Nowym w Łodzi
1981: II nagroda na XXI KST w Kaliszu za rolę w Uciechach staropolskich w Teatrze Nowym w Łodzi
1982: Tytuł najlepszego aktora XXI RST
1987: nagroda główna XXVII KST w Kaliszu za kultywowanie tradycji teatralnej w roli Harpagona w Skąpcu Moliera
1987: Nagroda miasta Łodzi
1988: Nagroda artystyczna dyrektora Wydziału Kultury i Sztuki miasta Łodzi

Źródło^[4]:.

Upamiętnienie

Jest patronem łódzkiego Teatru Małego^[13]. Od 2019 roku jest także patronem nagrody „Złota Maska Ludwika”, przyznawanej dla najlepszego aktora/aktorki sezonu w Łodzi^[14]. Decyzją Rady Miejskiej w Łodzi z roku 2020 ulica na Osiedlu Leśnym w Łodzi otrzymała nazwę ul. Ludwika Benoit. W setną rocznicę urodzin aktora w miejscowości Kuźnica Helska na domu do którego przyjeżdżał na wakacje przy ul. Szynalewskiego zawisła pamiątkowa tablica.

Przypisy

↑ Benoit Ludwik, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-04-19] .
↑ ^a ^b ^c ^d Ludwik Benoit, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-11] .
↑ ^a ^b Anna Gronczewska: Ludwik Benoit, Bogusław Sochnacki i Michał Szewczyk – byli znani w całej Polsce, ale swoje miejsce znaleźli w Łodzi. lodz.naszemiasto.pl, 2022-01-25. [dostęp 2022-09-11].
↑ ^a ^b ^c ^d Ludwik Benoit – Encyklopedia Pomorza Zachodniego – pomeranica.pl [online], pomeranica.pl [dostęp 2024-07-11] .
↑ ^a ^b ^c Łódź. 100. rocznica urodzin Ludwika Benoit. e-teatr.pl, 2020-07-18. [dostęp 2022-09-11].
↑ ^a ^b Cmentarz Komunalny Doły [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 2024-07-11] .
↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 67. ISBN 83-7384-561-5.
↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 73.
↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 – Uchwała Rady Państwa z dnia 23 maja 1955 r. nr 0/808 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ Źródło:.
↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-02].
↑ Łódź. Pamięci Ludwika Benoit [online], e-teatr.pl [dostęp 2018-07-15] .
↑ Dariusz Pawłowski: W Teatrze Małym w Łodzi rozdano Maski Ludwika. dzienniklodzki.pl, 2019-09-25. [dostęp 2022-09-11].

Bibliografia

Witold Filler, Lech Piotrowski: Poczet aktorów polskich. Od Solskiego do Lindy. Warszawa: Philip Wilson, 1998, s. 19, 20. ISBN 83-87571-54-7.

Linki zewnętrzne

Ludwik Benoit, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-11] .
Ludwik Benoit w bazie Akademia Polskiego Filmu
Ludwik Benoit w bazie filmpolski.pl
Ludwik Benoit w bazie Filmweb
Ludwik Benoit w bazie IMDb (ang.)
Ludwik Benoit na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[1] Benoit Ludwik, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-04-19] .

[:0-2] Ludwik Benoit, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-11] .

[naszemiasto-3] Anna Gronczewska: Ludwik Benoit, Bogusław Sochnacki i Michał Szewczyk – byli znani w całej Polsce, ale swoje miejsce znaleźli w Łodzi. lodz.naszemiasto.pl, 2022-01-25. [dostęp 2022-09-11].

[:1-4] Ludwik Benoit – Encyklopedia Pomorza Zachodniego – pomeranica.pl [online], pomeranica.pl [dostęp 2024-07-11] .

[eteatr-5] Łódź. 100. rocznica urodzin Ludwika Benoit. e-teatr.pl, 2020-07-18. [dostęp 2022-09-11].

[:2-6] Cmentarz Komunalny Doły [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 2024-07-11] .

[7] Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 67. ISBN 83-7384-561-5.

[8] M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[9] Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 73.

[10] M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 – Uchwała Rady Państwa z dnia 23 maja 1955 r. nr 0/808 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[11] Źródło:.

[12] Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-02].

[13] Łódź. Pamięci Ludwika Benoit [online], e-teatr.pl [dostęp 2018-07-15] .

[14] Dariusz Pawłowski: W Teatrze Małym w Łodzi rozdano Maski Ludwika. dzienniklodzki.pl, 2019-09-25. [dostęp 2022-09-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]