Powiat szamotulski

powiat w województwie wielkopolskim (Polska)

Powiat szamotulski – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), przywrócony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Szamotuły.

Powiat szamotulski
powiat
Ilustracja
Pałac w Kobylnikach
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

TERC

3024

Siedziba

Szamotuły

Starosta

Beata Hanyżak

Powierzchnia

1119,55 km²

Populacja (31.12.2022)
• liczba ludności


91 662[1]

• gęstość

82 os./km²

Urbanizacja

48,5%

Tablice rejestracyjne

PSZ

Adres urzędu:
ul. Wojska Polskiego 4
64-500 Szamotuły
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu szamotulskiego
Liczba gmin miejskich

1

Liczba gmin miejsko-wiejskich

4

Liczba gmin wiejskich

3

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Według danych z 31 grudnia 2022 roku powiat zamieszkiwały 91 662 osoby[1].

Położenie geograficzne

edytuj

Powiat szamotulski (gminy i miasta: Duszniki, Kaźmierz, Obrzycko, Ostroróg, Pniewy, Szamotuły, Wronki) położony jest na północny zachód od Poznania, w odległości od 24 do 64 km od stolicy Wielkopolski. Zajmuje obszar 1117 km². Najdalej na północ wysuniętym osiedlem w powiecie jest Dębogóra (gm. Wronki), na południu – Zalesie (gm. Duszniki), na wschodzie – Przecław (gm. Szamotuły), a na zachodzie – Szostaki (gm. Wronki). Granica północna od południowej oddalona jest o 43,5 km, natomiast wschodnia od zachodniej o 37 km.

Powiat szamotulski leży w dorzeczu dolnej Warty, w północno-zachodniej części województwa wielkopolskiego, na Wysoczyźnie Poznańskiej, w jej części zwanej Równiną Szamotulską (75–110 m n.p.m.). Tereny położone na północ od Warty stanowią fragment Kotliny Gorzowskiej, będącej jednym z mezoregionów Pojezierza Zachodniopomorskiego. Obejmują one dolinę Warty oraz jej środkową i wydmową trasę, wznoszącą się od 50 do 75 m n.p.m. Znacznie większa część południowa powiatu wchodzi w skład Pojezierza Wielkopolskiego, ściślej – Pojezierza Poznańskiego.

Obszar powiatu szamotulskiego, na odcinku od Gaju Wielkiego do Pniew, przecina droga krajowa nr 92 z Warszawy do Berlina. Południowym skrajem powiatu, oddzielając Zalesie od pobliskiego Sędzinka, przebiega także autostrada A2 z Berlina do Warszawy. Ważne znaczenie dla ruchu komunikacyjnego regionu mają drogi z Szamotuł do Poznania, z Pniew przez Szamotuły do Obornik oraz z Szamotuł przez Obrzycko do Czarnkowa. W ruchu lokalnym istotną rolę odgrywają także drogi z Pniew do Wronek i Sierakowa, z Ostroroga do Dusznik i Buku, jak również z Szamotuł przez Kaźmierz do Buku.

Z południowego wschodu na północny zachód przecina powiat szamotulski ważna linia kolejowa Poznań – Szczecin, do której na tym terenie dochodzą 3 linie lokalne: Rokietnica – Kaźmierz – Pniewy – Międzychód, Szamotuły – Ostroróg – Sieraków – Międzychód oraz Wronki – Obrzycko – Oborniki. Wszystkie linie lokalne są nieczynne. Na północy powiat szamotulski graniczy z powiatem czarnkowsko-trzcianeckim, na południu – z nowotomyskim, na zachodzie – z międzychodzkim, a na wschodzie – z obornickim i poznańskim[2].

Podział administracyjny

edytuj

W skład powiatu wchodzą:

Gminy powiatu
Gmina Herb Typ Ludność Powierzchnia

(km²)

Gęstość zaludnienia

(os./km²)

Liczba sołectw Liczba wsi
Szamotuły   M-W 28 899 175,07 165 25 34
Wronki   M-W 18 741 302,07 64 22 47
Pniewy   M-W 12 166 158,57 76,7 21 34
Duszniki   W 8338 156,28 53 17 20
Kaźmierz   W 7472 128,2 58 18 29
Ostroróg   M-W 4859 84,99 57 12 15
Obrzycko   W 4381 110,65 39,6 11 22
Obrzycko   M 2202 3,74 589
Powiat   87058 1119,55 77,8 126 201

Demografia

edytuj

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2009):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 87 058 100 44 582 51,21 42 476 48,79
Miasto 42 244 48,52 22 043 25,32 20 201 23,20
Wieś 44 814 51,48 22 539 25,89 22 275 25,59
 
Piramida wieku mieszkańców powiatu szamotulskiego w 2014 roku[3]

Gospodarka

edytuj

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie szamotulskim obejmowała ok. 1 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 2,7% do aktywnych zawodowo[4].

Turystyka

edytuj

Uwarunkowania przyrodnicze powiatu szamotulskiego sprzyjają rozwojowi turystyki. Na tych terenach znajdują się: Lasy Puszczy Noteckiej, 14 jezior polodowcowych, 8 rezerwatów i 96 pomników przyrody. Aktywna forma wypoczynku może być realizowana na 9 szlakach pieszych, 4 szlakach rowerowych oraz na szlakach kajakowych. Można także podążać ścieżkami dydaktycznymi w nadleśnictwach Daniele oraz nadleśnictwie Dąbrowa. Turyści mogą skorzystać z wypożyczalni sprzętu pływającego znajdującego się na oznaczonych plażach pobliskich jezior. Przez powiat szamotulski przebiegają m.in. Europejski Szlak Cysterski, Transwielkopolska Trasa Rowerowa oraz Europejski Dalekobieżny Szlak Pieszy E-11. W tym regionie znajdują się liczne gospodarstwa agroturystyczne, pola campingowe i pola namiotowe.

Warte uwagi okoliczne zabytki historii to m.in. Muzeum Regionalne we Wronkach, Powozownia Wielkopolska w Pniewach, Muzeum Regionalne w Grzebienisku i Muzeum Archeologii w Szamotułach. Szczególnie istotnym historycznie miejscem jest Zamek Górków w Szamotułach, w którym znajduje się muzeum posiadające jeden z największych w Polsce zbiór eksponatów sztuki cerkiewnej[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b Główny Urząd Statystyczny, IV. WAŻNIEJSZE DANE O LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W 2021 R., „Rocznik demograficzny”, Zakład Wydawnictw Statystycznych, 2022, s. 47, ISSN 1505-6716 (pol. • ang.).
  2. Romuald Krygiel, Paweł Mordal, „Vademecum Krajoznawcze Ziemi Szamotulskiej”, Szamotuły, PTTK, 2002, s. 8.
  3. Powiat szamotulski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  4. GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-16] (pol.).
  5. Irena Brall, Stanisław Kotowski, Powiat szamotulski: od rzemiosła do przemysłu = Szamotuły County: "from handicraft to industry", Bydgoszcz: Agencja Reklamowo-Wydawnicza "Promocja Polska", 2006, s. 54-58, ISBN 978-83-923971-9-9 [dostęp 2023-09-29].