Prądnik
Prądnik (w dolnym biegu na obszarze Krakowa pod nazwą Białucha[1]) – rzeka w województwie małopolskim, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, lewy dopływ Wisły. Inne nazwy rzeki: Prątnik, Promnik, a w biegu górnym Sałaszówka lub Sułoszówka.
| ||
 Prądnik w Ojcowskim Parku Narodowym | ||
| Kontynent | Europa | |
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo |  małopolskie
| |
| Rzeka | ||
| Długość | 33,4 (według innych źródeł – 34,5) km | |
| Powierzchnia zlewni | 195,8 (według innych źródeł – 192) km² | |
| Średni przepływ | 1,32 m³/s | |
| Źródło | ||
| Miejsce | Sułoszowa | |
| Współrzędne | 50°15′40,5″N 19°44′50,5″E/50,261250 19,747361 | |
| Ujście | ||
| Recypient | Wisła | |
| Miejsce | Kraków-Łęg | |
| Współrzędne | 50°03′37″N 19°59′11″E/50,060278 19,986389 | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego   źródło  ujście | ||
Położenie na mapie Polski  źródło ujście | ||
EtymologiaEdytuj
Nazwa podstawowa pochodzi od słowa prandky, co znaczy prędki, bystry i nawiązuje do wartkiego nurtu. Używane równolegle określenie Białucha pochodzi natomiast od białego, wapiennego koryta lub od mlecznego koloru wody bogatej w wapienne osady[2].
PrzebiegEdytuj
Źródła znajdują się we wsi Sułoszowa na Wyżynie Olkuskiej. W górnym biegu płynie głębokim wąwozem (Dolina Prądnika na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego). Rzeka uchodzi do Wisły w Krakowie w okolicach Dąbia. Do roku 1655 uchodził do nieistniejącego już koryta Wisły w okolicy obecnej ulicy Blich.
W górnym biegu występuje pstrąg potokowy oraz kleń, którego ławice można zauważyć nawet w Krakowie. W latach osiemdziesiątych XX wieku występował także pstrąg tęczowy pochodzący z zarybień.
Tę samą nazwę nosiły pierwotnie (od średniowiecza) osady w jego dolinie, począwszy od wsi Prądnik, która znajdowała się tuż za granicą Kleparza.
Nad Prądnikiem usytuowane są miejscowości: Sułoszowa, Pieskowa Skała, Ojców, Prądnik Korzkiewski, Giebułtów, Januszowice, Pękowice i Zielonki oraz dzielnice Krakowa: Prądnik Biały, Prądnik Czerwony, Stare Miasto i Grzegórzki.
Celem zachowania naturalnie meandrującego koryta rzeki, będącego siedliskiem chronionych gatunków zwierząt, wzdłuż Prądnika utworzono w 2008 roku użytek ekologiczny „Dolina Prądnika” o powierzchni ok. 14 ha (od ul. Górnickiego do granic miasta)[3]. W 2014 roku użytek został w pewnym stopniu zdewastowany przez Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie podczas realizacji zadania „Konserwacja rzeki Białucha”[4].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Hydronimy
- ↑ Mateusz Wyżga: W tej pięknej ziemi. Gmina Zielonki od średniowiecza do czasów współczesnych – str. 19. Zielonki: Urząd Gminy Zielonki, Wydawnictwo Attyka, 2009. ISBN 978-83-926248-7-5.
- ↑ UCHWAŁA NR LX/782/08 Rady Miasta Krakowa z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie ustanowienia użytku ekologicznego Dolina Prądnika
- ↑ Małopolscy melioranci zdewastowali użytek ekologiczny „Dolina Prądnika”, dzikiezycie.pl [dostęp 2018-05-28] (ang.).
BibliografiaEdytuj
- M. Baścik, J. Partyka, Wody na Wyżynach Olkuskiej i Miechowskiej. Zlewnie Prądnika, Dłubni i Szreniawy, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Ojcowski Park Narodowy, 2011, s. 11–45, ISBN 978-83-88424-67-0.