Wikipedia

Toruń Główny

Toruń Główny (w latach 1861–1893 Thorn, 1893–1920 i 1939–1945 Thorn Hauptbahnhof, 1920–1922 Toruń Dworzec Główny, 1923–1938 Toruń Przedmieście[1]) – stacja kolejowa w Toruniu. Przez przystanek przechodzą trzy linie kolejowe: 18 Kutno – Piła Główna, 353 Poznań Wschód – Skandawa, 734 Nieszawka – Toruń Towarowy TRB[1]. Główny budynek dworcowy mieści się pomiędzy czterema peronami[2]. Obiekt wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków (nr 2185)[3].

Toruń Główny
Ilustracja
Stacja kolejowa Toruń Główny
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Miejscowość

Toruń

Zarządca

Urbitor

Data otwarcia

1861

Dane techniczne
Liczba peronów

4[1]

Liczba krawędzi
peronowych

6[1]

Kasy

T

Linie kolejowe
Położenie na mapie Torunia
Mapa konturowa Torunia, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Toruń Główny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Toruń Główny”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Toruń Główny”
Ziemia52°59′59,7″N 18°36′50,3″E/52,999917 18,613972
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

Dworzec został wybudowany w 1861 roku w obrębie fortu Przyczółek Mostowy[4]. Pierwotnie nosił nazwę Toruń Przedmieście[2]. Ze względu na system fortyfikacji oraz budowane lub wybudowane wcześniej linie kolejowe na lewym brzegu Wisły (z Wrocławia do Olsztyna i z Bydgoszczy do Łodzi lub Warszawy) podjęto decyzję o wybudowaniu dworca po tej stronie[4][5]. Na dworzec można było się dostać przez most drewniany[6]. Na pierwszym dworcu znajdowały się dwa tory[7]. W 1864 roku na dworcu przeprowadzono gazociąg, następnie zainstalowano tam latarnie[8].

Z czasem dworzec zaczął uchodzić za przestarzały i zbyt niewielki[6]. W 1868 roku zapadła decyzja o budowie nowego gmachu oraz żelaznego mostu kolejowego, którym połączyłby dworzec z miastem[9]. Nowy budynek dworca i most oddano do użytku w 1873 roku[10].

Obok głównego budynku w 1873 roku zbudowano również budynek pełniący funkcje poczty. W 1915 roku budynek rozbudowano. Kolejne prace remontowe przeprowadzono w 1955 roku[11]. W 1895 roku zbudowano przejście podziemne w kierunku ulicy Kujawskiej. Siedem lat później zbudowano drugi tunel, przeznaczony do przewozu towarów[11].

W 1903 roku zlikwidowano pomieszczenia odprawy celnej, którą przeniesiono do nowego budynku, ulokowanego po zachodniej stronie dworca. W 1945 roku dworzec uległ pożarowi. Odbudowa dworca miała miejsce w latach 1948–1950. W 1963 roku rozpoczęto modernizację pomieszczeń dworcowych. Pracę kontynuowano w latach 70. XX wieku.

31 stycznia 2014 roku nastąpiło protokolarne przekazanie dworca Toruń Główny na rzecz Gminy Miasta Toruń[12]. W lutym 2014 roku rozpoczęto remont generalny i modernizację dworca[13]. Uroczyste otwarcie wyremontowanego dworca nastąpiło 12 listopada 2015. W ramach remontu położono historyzującą posadzkę z płytek gresowych, ściany ozdobiono boazerią, poszerzono i przedłużono przejście podziemne do ul. Podgórskiej, zamontowano windy i schody ruchome, przejście podziemne dostosowano do osób niepełnosprawnych, zmodernizowano pętlę autobusową. Tego samego dnia odsłonięto tablicę upamiętniającą przybycie do Torunia profesorów Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, którzy stanowili zrąb kadry naukowej nowo powstałego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu[14].

22 marca 2017 roku władze Torunia podpisały umowę dzierżawy ze spółką Urbitor na zarządzanie dworcem Toruń Główny przez 10 lat[15].

Ruch pasażerski

edytuj
Rok Wymiana roczna Wymiana pasażerska na dobę miejsce w Polsce
2017[16] 2 080 000 5 400 42
2018[17] 2 080 000 5 700 57
2019[16] 2 370 000 6 500 40
2020[16] 1 280 000 3 500 50
2021[16] 1 390 000 3 800 57
2022[18] 6 100 59

Kolejowa Izba Tradycji

edytuj

Na terenie dworca, w budynku dawnej poczty, mieści się Kolejowa Izba Tradycji[19]. Jest to muzeum gromadzące eksponaty związane z kolejnictwem. W latach 2015–2017 mieściło się w budynku administracyjnym na stacji kolejowej Toruń Kluczyki (jako Izby Tradycji Toruńskiego Węzła Kolejowego)[20][21]. Na terenie dworca Toruń Główny działa od 21 marca 2017 roku[19]. Jest prowadzone przez Stowarzyszenie Toruńska Kolejowa Izba Tradycji (formalnie powołanej w 2018 roku). Działalność Kolejowej Izby Tradycji finansuje Polregio, ponadto ze Stowarzyszeniem Toruńskiej Kolejowej Izby Tradycji współpracuje Muzeum Okręgowe w Toruniu, które przekazało Kolejowej Izbie Tradycji dziesięć gablot[20].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Toruń Główny w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – atlaskolejowy.net
  2. ↑ a b Pociągiem do Torunia [online], toruntour.pl [dostęp 2025-01-20].
  3. ↑ Gmina Miasta Toruń: Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Torunia na lata 2022–2025. 2021, s. 124.
  4. ↑ a b Kucharzewska 2004 ↓, s. 40.
  5. ↑ Kruszelnicki 1987 ↓, s. 153.
  6. ↑ a b Kucharzewska 2004 ↓, s. 41.
  7. ↑ Kruszelnicki 1987 ↓, s. 155.
  8. ↑ Kruszelnicki 1987 ↓, s. 163.
  9. ↑ Kucharzewska 2004 ↓, s. 44.
  10. ↑ Kucharzewska 2004 ↓, s. 61.
  11. ↑ a b Wystawa o historii dworca [online], dworzec.torun.pl, 11 listopada 2015 [dostęp 2025-01-20].
  12. ↑ Toruń: miasto przejęło na własność główny dworzec kolejowy [online], wiadomości.onet.pl, 10 stycznia 2014 [dostęp 2025-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-15].
  13. ↑ Sylwia Derengowska, Na dworcu się dzieje [online], torun.pl, 17 października 2014 [dostęp 2025-01-20].
  14. ↑ Sylwia Derengowska, Dworzec przyjazny dla podróżnych [online], torun.pl, 12 listopada 2015 [dostęp 2025-01-20].
  15. ↑ Magdalena Winiarska, Urbitor dalej zarządza Dworcem Głównym [online], torun.pl, 27 marca 2017 [dostęp 2025-01-20].
  16. ↑ a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], dane.utk.gov.pl [dostęp 2023-02-20].
  17. ↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], dane.utk.gov.pl [dostęp 2020-01-30].
  18. ↑ Urząd Transportu Kolejowego, Wymiana pasażerska – Dane o stacjach 2022 [online], dane.utk.gov.pl [dostęp 2023-09-17].
  19. ↑ a b Kolejowa Izba Tradycji w Toruniu [online], torun.pl [dostęp 2023-05-30].
  20. ↑ a b Patryk Galarski, Kolejowa Izba Tradycji w Toruniu czeka już na zwiedzających [WYWIAD] [online], serwiskolejowy.pl [dostęp 2023-05-30].
  21. ↑ Monika Kaczyńska, Kolejowa Izba Tradycji na Dworcu Toruń Główny [online], radiopik.pl, 21 marca 2017 [dostęp 2023-05-30].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Toruń Główny
Linia 18 Kutno – Piła Główna (109,058 km)
   
Toruń Czerniewice
odległość: 5,809 km
  
odległość: 2,683 km
Linia 353 Poznań Wschód – Skandawa (134,706 km)
   
Suchatówka
odległość: 13,699 km
  
odległość: 2,712 km
Linia 734 Nieszawka – Toruń Towarowy TRB (2,474 km)
   
Toruń Kluczyki
odległość: 0,504 km
  
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Toruń_Główny&oldid=75886082”