ZKŻ Zielona Góra

polski klub żużlowy

Zielonogórski Klub Żużlowypolski klub żużlowy z Zielonej Góry. 7-krotny drużynowy mistrz Polski.

ZKŻ Zielona Góra
Ilustracja
Pełna nazwa

Zielonogórski Klub Żużlowy Sportowa Spółka Akcyjna

Przydomek

Gryzonie
Motomyszy
Rycerze Speedwaya

Maskotka

motomysz Pelagia

Barwy

              
żółto-biało-zielone

Data założenia

1946 jako MKS
1961 jako Zgrzeblarki

Debiut w najwyższej lidze

4 kwietnia 1965

Liga

Ekstraliga

Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Siedziba

Zielona Góra

Adres

ul. Wrocławska 69
65-218 Zielona Góra

Stadion

Stadion żużlowy w Zielonej Górze
(Pojemność: 15 000)

Prezes

Wojciech Domagała[1]

Strona internetowa

Drużyna w sezonie 2023 występuje w lidze pod nazwą Enea Falubaz Zielona Góra.

Historia edytuj

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
 
Zbigniew Filipiak – lider Falubazu w połowie lat 70.

Sekcja motocyklowa powstała w 1946 roku i przez pierwsze kilka miesięcy należała do Milicyjnego Klubu Sportowego. Pierwsze zawody żużlowe odbyły się 20 października 1946 roku i rywalizowano w zawodach z podziałem na klasy od 100cm³ do ponad 350 cm³. Zawody rozgrywano na bieżni stadionu przy ulicy Wrocławskiej, a długość okrążenia wynosiła 450 m. Na początku 1947 roku żużlowcy i motocykliści przeszli pod skrzydła Motoklubu Unii Poznań, tworząc w Zielonej Górze filię tego klubu. W latach 1946-1954 w Zielonej Górze istniała sekcja motocyklowa, której zawodnicy startowali w wyścigach żużlowych lub motocyklowych, drużyna Unii, a później Stali Zielona Góra, rywalizowała w Poznańskiej Lidze Okręgowej. Najsłynniejszym zawodnikiem zielonogórskiej drużyny był wówczas Jerzy Błoch. Niestety problemy sprzętowe, jak i brak prawdziwego stadionu żużlowego sprawiły, iż na kilka lat sport żużlowy zniknął z mapy miasta.

Budowa stadionu się przeciągała, jednak w LPŻ-cie znaleźli się ludzie, którzy nie tylko postanowili utworzyć sekcję żużlową, ale również dokończyć budowę stadionu. Tym sposobem na wiosnę 1957 roku ukończono budowę toru żużlowego, a drużyna pod nazwą LPŻ Zielona Góra zainaugurowała występy w rozgrywkach III ligi. W 1960 roku LPŻ walczy już w II lidze.

W 1961 roku klub zmienia nazwę na Zgrzeblarki i od tego czasu patronat nad drużyną żużlową przejmuje Lubuska Fabryka Zgrzeblarek Bawełnianych. Pierwszy awans do I ligi drużyna uzyskuje w sezonie 1964, lecz przygoda z najwyższą klasą rozgrywkową trwała zaledwie dwa lata. Na początku lat 70. drużyną Zgrzeblarek Zielona Góra odnosi pierwsze sukcesy – jest to czas kolejnej zmiany nazwy, w sezonie 1973 zespół występuje pod nazwą Falubaz. W sezonie tym drużyna zdobywa brązowy medal drużynowych mistrzostw Polski, jednak przez kolejne cztery lata drużyna balansuje między I ligą, a II ligą. Początkowo nazwa Falubaz nie przypadła do gustu kibicom, jednak w dniu dzisiejszym jest to najpopularniejsze określenie klubu żużlowego z Zielonej Góry. Zespół Falubazu największe sukcesy odniósł w latach 80., zdobywając 3 tytuły DMP w sezonach 1981, 1982 i 1985, a zawodnicy Falubazu zdobyli liczne trofea w zawodach par i indywidualnie.

 
Morawski Zielona Góra – mistrz Polski 1991

W 1991 roku klub przejmuje zielonogórski biznesmen Zbigniew Morawski. Klub pod nową nazwą pochodzącą od nazwiska właściciela „Morawski Speedway Team” już w pierwszym sezonie zdobywa mistrzostwo Polski, a na stadionie w Zielonej Górze odbywają się niezwykle ciekawe imprezy, m.in. rewanż za finał mistrzostwa świata par na żużlu oraz mecz drużynowych mistrzów swoich krajów – Morawskiego i brytyjskiego Wolverhampton.

 
Leigh Adams i Andrzej Huszcza

Czasy świetności nie trwały jednak długo, główny sponsor nie był w stanie udźwignąć kosztów prowadzenia klubu żużlowego i w 1994 spadł z I ligi. W następnym roku klub przystąpił do rozgrywek II ligi z zupełnie innym zarządem oraz z nową nazwą – Zielonogórski Klub Żużlowy[2]. Do skrótu „ZKŻ” w przeciągu następnych 15 lat dodawano nazwy sponsorów, m.in. Polmos-Beram, Polmos, Quick-Mix, Kronopol. W latach 1995-2007 klub z Zielonej Góry balansował pomiędzy pierwszą a drugą ligą, spadając i awansując. Dopiero w 2008 roku ZKŻ powrócił do ligowej czołówki zdobywając brązowy medal drużynowych mistrzostw Polski.

W 2009 roku do nazwy drużyny powrócił historyczny człon – Falubaz. W tym samym sezonie żużlowcy z Zielonej Góry wywalczyli tytuł mistrzów Polski w drużynie i w parach.

W 2010 roku klub pomimo słabego początku sezonu (cztery porażki w pierwszych czterech meczach sezonu), awansował do finału drużynowych mistrzostw Polski, gdzie przegrał z Unią Leszno.

W roku 2011 sponsorem ZKŻ została firma Stelmet, a klub zgłosił do rozgrywek drużynę pod nazwą Stelmet Falubaz Zielona Góra. Sezon 2011 sportowo dla drużyny był znakomity, gdyż zawodnicy pod wodzą trenera Marka Cieślaka wywalczyli po raz szósty w historii klubu tytuł drużynowego mistrza Polski, rewanżując się tym samym Unii Leszno za porażkę w finale z poprzedniego roku.

W 2012 roku klub zajął w rozgrywkach ligowych czwarte miejsce, ulegając w dwumeczu o brązowe medale Unibaksowi Toruń.

Sezon 2013 był 36. sezonem startów Falubazu w najwyższej klasie rozgrywkowej, który okazał się udanym w końcowym rozrachunku, gdyż ekipa trenera Rafała Dobruckiego zdobyła siódme w historii klubu drużynowe mistrzostwo Polski pokonując w niespotykany sposób toruński Unibax (w dwumeczu 83:46 - ekipa Unibaksu zrezygnowała z rywalizacji w rewanżowym meczu finału i sędzia przyznał walkower 40:0 dla Falubazu, w pierwszym meczu na Motoarenie w Toruniu padł wynik 46:43 dla Unibaksu).

W roku 2014 sponsorem tytularnym ZKŻ została firma SPAR, a klub zgłosił do rozgrywek drużynę pod nazwą SPAR Falubaz Zielona Góra[3].

W dniu 25 września 2016 Ekantor.pl Falubaz Zielona Góra zdobył brązowy medal drużynowych mistrzostw Polski pokonując w dwumeczu Betard Spartę Wrocław[4].

W roku 2021 sponsorem tytularnym ZKŻ została firma Marwis.pl, a klub zgłosił do rozgrywek drużynę pod nazwą Marwis.pl Falubaz Zielona Góra. W tym sezonie po ponad 15 latach Falubaz spadł do I ligi.

Zespół w sezonie 2022 startował w I lidze pod nazwą Stelmet Falubaz Zielona Góra[5].

Od sezonu 2023 zespół nosi nazwę Enea Falubaz Zielona Góra[6].

Derby Ziemi Lubuskiej edytuj

Derby Ziemi Lubuskiej to rywalizacja drużyn ZKŻ Zielona Góra i Stali Gorzów Wielkopolski. Historia rozgrywania tych derbów sięga 24 kwietnia 1960 roku kiedy to w Zielonej Górze, w 2 rundzie drużynowych mistrzostw II ligi – miejscowy LPŻ podejmował Stal. Drużyna gorzowska pokonała wówczas zielonogórską 30:45[7].

Do tej pory rozegrano 102 mecze. 57 wygrała drużyna Stali (39 w Gorzowie Wielkopolskim i 18 w Zielonej Górze), a 39 – drużyna ZKŻ (30 w Zielonej Górze i 9 w Gorzowie Wielkopolskim). Zanotowano 6 remisów – po 3 w Gorzowie Wielkopolskim i Zielonej Górze.

Poszczególne sezony edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: ZKŻ Zielona Góra w poszczególnych sezonach.
Sezon Rozgrywki ligowe Uwagi
Liga Miejsce
1957 III III liga (gr. „północ”) 5/5
1958 III liga 8/10
1959 III liga 6/8   Awans w wyniku reorganizacji rozgrywek – podjęto decyzję o likwidacji III ligi
1960 II II liga 7/11
1961 II liga 10/11
1962 II liga 2/12 Przegrane baraże o awans
1963 II liga 2/12   1/12
1964 II liga 3/11
1965 I I liga 8/8   8/8
1966 I liga 8/8
1967 II II liga 4/10 8/10
1968 II liga 9/9
1969 II liga 4/9
1970 II liga 3/8
1971 II liga   1/8
1972 I I liga 7/8 Wygrane baraże o utrzymanie
1973 I liga   3/8
1974 I liga 7/8   Przegrane baraże o utrzymanie
1975 II II liga   1/8
1976 I I liga   10/10
1977 II II liga   1/7
1978 I I liga 7/10
1979 I liga   3/10
1980 I liga 7/10
1981 I liga   1/10
1982 I liga   1/10
1983 I liga 4/10
1984 I liga   3/10
1985 I liga   1/10
1986 I liga 4/10
1987 I liga 5/10
1988 I liga 4/10
1989 I liga   2/10
1990 I liga 7/8 Wygrane baraże o utrzymanie
1991 I liga   1/8
1992 I liga 4/10
1993 I liga 6/10
1994 I liga   10/10
1995 II II liga 4/10
1996 II liga   2/12
1997 I I liga 6/10
1998 I liga   9/10
1999 II II liga 2/13 Przegrane baraże o awans
2000 I liga   1/8
2001 I Ekstraliga   8/8
2002 II I liga   1/8
2003 I Ekstraliga 5/8
2004 Ekstraliga 7/8 Wygrane baraże o utrzymanie
2005 Ekstraliga   8/8
2006 II I liga   1/7
2007 I Ekstraliga 7/8 Wygrane baraże o utrzymanie
2008 Ekstraliga   3/8
2009 Ekstraliga   1/8
2010 Ekstraliga   2/8
2011 Ekstraliga   1/8
2012 Ekstraliga 4/10
2013 Ekstraliga   1/10
2014 Ekstraliga 4/8
2015 Ekstraliga 5/8
2016 Ekstraliga   3/8
2017 Ekstraliga 4/8
2018 Ekstraliga 7/8 Wygrane baraże o utrzymanie
2019 Ekstraliga 4/8
2020 Ekstraliga 4/8
2021 Ekstraliga   8/8
2022 II I liga 2/8
2023 I liga   1/8
Poziom ligowy Liczba sezonów Sezony
I 44 1965–1966, 1972–1974, 1976, 1978–1994, 1997–1998, 2001, 2003–2005, 2007–2021
II 20 1960–1964, 1967–1971, 1975, 1977, 1995–1996, 1999–2000, 2002, 2006, 2022–2023
III 3 1957–1959

Stadion edytuj

 
Mecz ze Stalą Gorzów w 2009 roku

Stadion klubu znajduje się przy drodze wylotowej na Wrocław. Stadion może pomieścić 15 tysięcy widzów. Nawierzchnia toru jest sjenitowa, długość wynosi 340,25 m. Od 4 maja 2006 roku stadion jest wyposażony w dmuchane bandy.

Wybudowany już został nowy budynek klubowy (w tym nowa trybuna dla VIP-ów), gdzie przeniesiono siedzibę klubu z ul.Dworcowej. Wymieniana na krzesełka jest część ławek na stadionie. Tor na łukach został poszerzony. Zakończono budowę oświetlenia. Zmodernizowane zostały kasy i ogrodzenie.

Na rok 2008 miasto Zielona Góra przyznało 3 mln złotych na kolejne etapy rozbudowy. Zamontowany został telebim oraz elektroniczne kasy, dokończony dolny parking dla kibiców, uruchomione wejścia od strony ul. Wrocławskiej i zamontowane krzesełka na drugim łuku.

Na początku listopada 2009 miasto Zielona Góra przeznaczyło 11 mln złotych na przebudowę pierwszego łuku stadionu, co ma rozpocząć gruntowną przebudowę całego obiektu. Pierwszy łuk został ukończony wiosną 2010, a zimą 2011 roku przeprowadzona została zmiana geometrii i nawierzchni toru oraz podwyższenie wysokości łuków.

Osiągnięcia edytuj

Krajowe edytuj

Poniższe zestawienia obejmują osiągnięcia klubu oraz indywidualne osiągnięcia zawodników w rozgrywkach pod egidą PZM, GKSŻ oraz Ekstraligi.

Mistrzostwa Polski edytuj

Drużynowe mistrzostwa Polski

Drużynowe mistrzostwa Polski juniorów

Mistrzostwa Polski par klubowych

Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych

Indywidualne mistrzostwa Polski

Młodzieżowe indywidualne mistrzostwa Polski

Pozostałe edytuj

Drużynowy Puchar Polski

  • 1. miejsce (1): 1992

Indywidualny Puchar Polski

Złoty Kask

Srebrny Kask

Brązowy Kask

Liga Juniorów

Indywidualne mistrzostwa Ligi Juniorów

Indywidualne międzynarodowe mistrzostwa Ekstraligi

Międzynarodowe edytuj

Poniższe zestawienia obejmują osiągnięcia klubu oraz indywidualne osiągnięcia zawodników krajowych (w zawodach drużynowych, par i indywidualnych) i zagranicznych (w zawodach indywidualnych) w rozgrywkach pod egidą FIM oraz FIM Europe.

Mistrzostwa świata edytuj

Drużynowe mistrzostwa świata

Drużynowe mistrzostwa świata juniorów

Mistrzostwa świata par

Indywidualne mistrzostwa świata

Indywidualne mistrzostwa świata juniorów

Mistrzostwa Europy edytuj

Drużynowe mistrzostwa Europy juniorów

Mistrzostwa Europy par

Indywidualne mistrzostwa Europy

Indywidualne mistrzostwa Europy juniorów

Pozostałe edytuj

World Speedway League

  • 3. miejsce (1): 2014

Klubowy Puchar Europy

  • 3. miejsce (1): 2010

World Games

Indywidualny Puchar Mistrzów

Indywidualny Puchar Europy U-19

Zawodnicy edytuj

Kadra drużyny edytuj

Stan na 9 listopada 2023[8]
Stat. Żużlowiec Kat.
S   Jarosław Hampel
S   Przemysław Pawlicki
S   Rasmus Jensen
S   Piotr Pawlicki
S   Michał Curzytek
U-21   Jan Kvěch
J   Krzysztof Sadurski U-21
J   Oskar Hursz U-21
J   Mateusz Łopuski U-19
J   Kacper Rychliński U-19

1 Zawodnicy zagraniczni nie mogą startować na pozycjach juniorskich w I lidze.

Uwagi edytuj

  1. Turniej o Złoty Kask 2009 rozegrano 30 kwietnia 2010 roku.
  2. Ex aequo z Grzegorzem Kuźniarem (Stal Rzeszów) i Zenonem Plechem (Stal Gorzów Wielkopolski).

Przypisy edytuj

  1. Dane klubu zkzssa.pl.
  2. Umarł król, niech żyje król, „Gazeta Lubuska”, Zamiast Morawskiego - Zielonogórski Klub Żużlowy, 5 grudnia 1994 [dostęp 2021-03-22].
  3. sponsorem tytularnym Falubazu Zielona Góra! sportowefakty.pl.
  4. Ekantor.pl Falubaz z brązem DMP!, 2016.09.25, zuzel.zgora.pl.
  5. Zoom Marketing, Firma Stelmet S.A. sponsorem tytularnym w sezonie 2022, Falubaz.com [dostęp 2021-08-23].
  6. Bartosz Rabenda, Żużel. Falubaz zostaje w nazwie klubu! Enea sponsorem tytularnym, PoBandzie - Portal Sportowy, 16 marca 2023 [dostęp 2023-03-16] (pol.).
  7. Roman Lach: 2 runda Drużynowych mistrzostw II ligi 1960: LPŻ Zielona Góra – Stal Gorzów Wlkp.. speedwayw.pl. [dostęp 1960-04-24]. (pol.).
  8. Skład drużyn 1. liga 2023: https://speedwaynews.pl/1-liga-zuzlowa/sklady-druzyn-1-liga-2023-zuzel/

Bibliografia edytuj