Zygmunt I Święty
Zygmunt I Święty, święty Zygmunt (ur. po 472 roku w Lyonie, zm. 1 maja 523 roku w Saint-Peravy-la-Colombe) – król Burgundów w latach 516 - 523; święty Kościoła katolickiego, męczennik.
 Polichromia na plafonie, kościół św. Zygmunta, Szydłowiec, olej na desce, 1. poł. XVIII w. | |
| Król Burgundów | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Żona | |
| Dzieci | |
Życiorys edytuj
Zygmunt był synem Gundobada, króla Burgundów. Zapewne jeszcze za życia ojca rządził częścią państwa, jednak nie wiadomo w jakim zakresie, ani którym terytorium. Był arianinem, ale po 501 roku – pod wpływem nauk Awita, biskupa Vienne – przeszedł na katolicyzm[1]. Znakiem nawrócenia stał się ufundowany w roku 515 klasztor św. Maurycego w Agaune[2]. Po śmierci ojca, w roku 516 został samodzielnym władcą.
Po śmierci pierwszej żony, córki króla Ostrogotów Teodoryka Wielkiego, ożenił się powtórnie. Spowodowało to ostry konflikt między synem Zygmunta z pierwszego małżeństwa, Sigerykiem, a macochą. Według Grzegorza z Tours, nowa królowa oskarżyła pasierba o spisek, zamiar zamordowania ojca i chęć sięgnięcia po władzę nad całym krajem. W roku 522 Sigeryk wywołał awanturę na dworze, gdy ujrzał macochę w sukni swojej matki. Podenerwowany Zygmunt – według przekazu Grzegorz z Tours – za radą żony kazał dosypać synowi do wina środek nasenny. Kiedy Sigeryk zasnął, król polecił dwóm sługom obwiązać jego szyję serwetą, ciągnąć jej końce w przeciwnych kierunkach i udusić go. Czyn ten wywołał wielkie oburzenie w Burgundii, a Zygmunt musiał odbyć publiczną pokutę. Wyruszył na pielgrzymkę do klasztoru świętego Maurycego. Tam spędził wiele miesięcy poszcząc i modląc się. Dopiero wobec zbliżającej się wojny powrócił na dwór w Lyonie[3].
Śmierć Sigeryka stała się dla Teodoryka pretekstem do najechania Burgundii. W roku 523 Zygmunt przegrał wojnę z Ostrogotami; próbował ratować się ucieczką do klasztoru świętego Maurycego, gdzie szukał azylu. Tuż przed klasztorem, sprzymierzony z Teodorykiem król Franków Chlodomer, pochwycił Zygmunta wraz z żoną i dziećmi. Przez kilka miesięcy przetrzymywano ich w Orleanie. Tymczasem brat Zygmunta, Godomar, zgromadził wokół siebie resztki wojsk burgundzkich i nadal prowadził walkę przeciwko Ostrogotom i Frankom. W tej sytuacji Chlodomer, mimo próśb biskupa Awita, postanowił zgładzić Zygmunta, symbol oporu Burgundczyków. Rozkazał przewieźć całą rodzinę do podorleańskiej wioski Saint-Peravy-la-Colombe i wrzucić wszystkich do studni[4].
Kult edytuj
Tradycja zachowała w pamięci Zygmunta jako króla pobożnego. Chętnie porównywano go z królem Dawidem, który dopuścił się zbrodni, ale odpokutował swój grzech. Św. Grzegorz z Tours nazywa św. Zygmunta męczennikiem. Jako taki też odbiera cześć.
Relikwie edytuj
Ciało św. Zygmunta przeniesiono do kościoła opactwa św. Maurycego. Do dnia dzisiejszego spoczywa ono tam w kosztownym i artystycznym sarkofagu. Część relikwii złożono w osobnym relikwiarzu, by je można było wystawić i nieść w czasie procesji. W wieku XIV i XV św. Zygmunt należał do najpopularniejszych świętych Europy, jako wzór cnót rządzących, i jako taki czczony przez domy królewskie Luksemburgów i Jagiellonów.
Szczególną czcią otacza św. Zygmunta diecezja płocka. W roku 1166 biskup Werner przywiózł do Płocka z Akwizgranu jako dar cesarza Fryderyka I część czaszki św. Zygmunta. Król polski Kazimierz III Wielki zamówił u złotników krakowskich kosztowną hermę – relikwiarz świętego Zygmunta, popiersie świętego, w którym umieszczono tę relikwię. Hermę zdobi diadem piastowski z XIII w., ozdobiony szafirami, rubinami i perłami.
Patronat edytuj
Św. Zygmunt jest patronem m.in. miasta Cremony, wzywanym przez wiernych jako orędownik podczas malarii i przepukliny[5], a w Polsce:
- parafii i kościoła w Częstochówce (Częstochowa)[6];
- parafii wojskowej w Jarocinie[7];
- parafii i kościoła w Kleszczelach[8];
- parafii i kościoła w Koźlu (Kędzierzyn-Koźle)[9];
- parafii i kościoła w Królewie[10];
- parafii i kościoła w Kraszewie[11];
- parafii i kościoła w Łosicach[12];
- parafii i kościoła w Opinogórze Górnej[13];
- miasta Płocka[5], płockiej parafii katedralnej[14] i kapituły katedralnej płockiej, która otrzymała od cesarza Maksymiliana w 1518, w czasie wizyty biskupa Erazma Ciołka, herb królów burgundzkich zawierający koronę burgundzką (stał się on herbem jurydyki Kamion należącej do Kapituły - obecnie dzielnica Kamionek w Warszawie). W bazylice płockiej ma osobną kaplicę;
- parafii i kościoła w Pniowie[15];
- kościoła w Rososze[16];
- parafii i kościoła w Siennie[17];
- parafii i kościoła w Słomczynie[18];
- parafii i kościoła na Starych Bielanach (Warszawa)[19];
- miasta Szydłowca[5], parafii, kościoła[20] i dekanatu;
- kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu (Kraków)[21];
- parafii i kościoła w Wawrzeńczycach[22];
- parafii i kościoła w Żelichowie[23];
- kościoła w Żukowie[24].
Jego wspomnienie obchodzone jest w rocznicę śmierci 1 maja[25] (w Polsce wspomnienie św. Zygmunta i imieniny są obchodzone 2 maja).
Ikonografia edytuj
W ikonografii atrybutem świętego jest studnia, w której został utopiony. Jest też przedstawiany w stroju królewskim w koronie i z berłem jako władca, albo rzadziej w czerwonym stroju i palmą męczeńską.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ J.B. Bury, History of the Later Roman Empire. From the Death of Theodosius I to the death of Justianian, vol. 1, Mineola: Dover Publications, 1958, s. 463.
- ↑ B. H. Rosewein, Perennial Prayer at Agaune, [w:] Monks and Nuns, Saints and Outcasts, ed. L. K. Little, Sh. A. Farmer, taż, Ithaca: Cornell University Press, 2000, s. 39-40.
- ↑ Grzegorz z Tours: Historia Franków 3,5
- ↑ Grzegorz z Tours: Historia Franków 3,6
- ↑ a b c Św. Zygmunt I, król i męczennik [online], nasipatroni.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Historia Parafii św. Zygmunta w Częstochowie [online], www.swietyzygmunt.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Kalendarium Parafii św. Antoniego z Padwy w Jarocinie [online], franciszkanie-jarocin.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Zarys historyczny Parafii św. Zygmunta w Kleszczelach [online], Diecezja Drohiczyńska [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Historia Parafii św. Zygmunta i Jadwigi Śląskiej w Koźlu [online], www.parafiakozle.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Historia Parafii Rzymskokatolickiej św. Zygmunta w Królewie [online], opoka.org.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Parafia św. Zygmunta w Kraszewie [online], parafia.com.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Historia Parafii św. Zygmunta Króla w Łosicach [online], Parafia pw. Św. Zygmunta Króla w Łosicach [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Parafia św. Zygmunta w Opinogórze [online], www.facebook.com [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Z dziejów Katedry Płockiej [online], www.katedraplock.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Historia Parafii św. Zygmunta w Pniowie [online], www.parafiapniow.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Będkowie [online], Archidiecezja Łódzka [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Parafia św. Zygmunta w Siennie [online], Portal Diecezji Radomskiej, 20 lipca 2017 [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Historia Parafii św. Zygmunta w Słomczynie [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Parafia św. Zygmunta w Warszawie (patron) [online], Parafia św. Zygmunta w Warszawie [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Historia Parafii św. Zygmunta w Szydłowcu [online], parafia-szydlowiec.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Bolesław Przybyszewski, Katedra krakowska w XVIII stuleciu, Kraków: Archiwum i Biblioteka Krakowskiej Kapituły Katedralnej, 2012, ISBN 978-83-61793-08-3, (Biblioteka Kapitulna na Wawelu, t. 3).
- ↑ Parafia św. Marii Magdaleny i św. Zygmunta w Wawrzeńczycach [online], www.facebook.com [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Historia Parafii św. Zygmunta w Żelichowie [online], parafiazelichow.pl.tl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Kościół św. Zygmunta w Żukowie [online], www.parafia-zukowo.pl [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Antonio Borrelli: San Sigismondo. [dostęp 2009-08-27]. (wł.).
Bibliografia edytuj
- Jerzy Świdziński, Święty Zygmunt – pierwszy król męczennik [online], Prawica.net, 20 czerwca 2007 [dostęp 2012-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2010-06-22].
- Święty Zygmunt, król i męczennik [online], Internetowa Liturgia Godzin [dostęp 2012-04-15].