Pruszcz (gmina)

gmina miejsko-wiejska w województwie kujawsko-pomorskim
(Przekierowano z Gmina Pruszcz)

Pruszczgmina miejsko-wiejska w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie bydgoskim.

Pruszcz
gmina miejsko-wiejska
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

świecki

TERC

0414083

Burmistrz

Dariusz Wądołowski

Powierzchnia

141,96 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


9661[1]

• gęstość

67,8 os./km²

Nr kierunkowy

52

Tablice rejestracyjne

CSW

Adres urzędu:
ul. Główna 33
86-120 Pruszcz
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Pruszcz
Liczba sołectw

20

Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Pruszcz”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Pruszcz”
Ziemia53°20′N 18°12′E/53,332778 18,197222
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Pruszcz. Część gminy znajduje się na terenie Nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego.

Według danych z 1 stycznia 2012 gmina liczyła 9562 mieszkańców[2].

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2005[3] gmina Pruszcz ma obszar 141,96 km², w tym:

  • użytki rolne: 87%
  • użytki leśne: 3%

Gmina stanowi 9,64% powierzchni powiatu.

Demografia

edytuj

Dane z 30 czerwca 2004[4]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 9272 100 4800 51,8 4472 48,2
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
65,3 33,8 31,5
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Pruszcz w 2014 roku[1].


 

Transport

edytuj

Komunikacja publiczna

edytuj

Od 1 września 2020 funkcjonujące na terenie gminy i organizowane przez nią linie autobusowe są bezpłatne dla pasażerów[5][6].

Transport drogowy

edytuj

Drogi przebiegające przez teren gminy:

Transport kolejowy

edytuj

Przez teren gminy przebiegają dwie linie kolejowe o znaczeniu państwowym[7]:

Infrastruktura

edytuj

W 2020 roku w Pruszczu została oddana do użytku pełnowymiarowa hala sportowa. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 3100 m kw. Na trybunach mogą zasiąść 204 osoby.[8]

Kluby sportowe

edytuj

W gminie Pruszcz działają następujące kluby:

Ochrona przyrody

edytuj

Parki krajobrazowe

edytuj

Wschodnia część gminy położona jest na terenie Nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego wchodzącego w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Obszar ten wynosi 1975 ha i obejmuje zbocze doliny Wisły oraz jej dolinę stanowiącą korytarz ekologiczny o znaczeniu kontynentalnym. Występują tutaj liczne siedliska chronionych ptaków, chrząszczy i roślin[9].

Rezerwaty przyrody

edytuj

Od 1991 roku projektowany jest rezerwat krajobrazowy Parów Cieleszyński obejmujący najatrakcyjniejszy fragment parowu. Na jego terenie znajdują się 3 wychodnie piaskowców i zlepieńców plejstoceńskich wraz z nie w pełni wykształconymi jaskiniami. Na zboczach zachodzą dynamiczne procesy denudacyjne, a w Strudze Niewieścińskiej korytowe. Pod względem roślinnym rosną tutaj: szczawik zajęczy, śledziennica skrętolistna, skrzyp zimowy oraz turzyca prosowa rosnąca na torfowiskach źródliskowych[10].

Użytki ekologiczne

edytuj

W granicach jednostki administracyjnej znajdują się takie użytki ekologiczne jak[9]:

  • bagno na terenie wsi Serock, Nadleśnictwo Zamrzenica (zachodnie krańce gminy), na oddziałach leśnych nr 173Ah, Bb, Bd, Bg
  • łąki na terenie wsi Topolno, Nadleśnictwo Żołędowo (wschodnia część gminy), na oddziałach leśnych nr 1Ab, Ad, Ah, Ai, Al

Obszary chronionego krajobrazu

edytuj

Na obszarze gminy zlokalizowane są dwa fragmenty obszarów chronionego krajobrazu[11][12]:

Natura 2000

edytuj

Wschodnią część gminy zajmują dwa obszary Natura 2000[9]:

Pomniki przyrody

edytuj

Na terenie gminy znajduje się 37 pomników przyrody ożywionej i 2 nieożywionej.

Rosnąca na terenie gminy aleja jarzębów szwedzkich z okazami powyżej 300 cm w obwodzie była jedyną aleją drzew tego gatunku w woj. kujawsko-pomorskim[13].

Turystyka

edytuj

Walory antropogeniczne

edytuj

Walory antropogeniczne gminy Pruszcz[14]:

  • wczesnośredniowieczne grodzisko Talerzyk
  • kościół sakralny pw. Nawiedzenia NMP w Topolnie zbudowany w latach 1681 – 1683 z fundacji Adama Konarskiego dla sprowadzonych tu w 1649 roku Paulinów z Jasnej Góry. Nieopodal tej barokowej, murowanej i bogato dekorowanej świątyni znajduje się zespół pałacowo – parkowy z okresu Rzeczypospolitej Obojga Narodów – siedziba Zgromadzenia Sióstr Pasterek oraz pozostałości zabudowy dawnego folwarku
  • kościół pw. św. Jakuba z 1865 roku znajdujący się w Niewieścinie
  • w Łowinie znajduje się dom z kuźnią pochodzący z XIX wieku. Z wyposażenia kuźni zachował się skórzany miech i pień pod kowadło oraz nieliczne narzędzia kowalskie
  • kościół poewangelicki pw. św. Andrzeja Bobolii w Wałdowie z XIX wieku będący kościołem filialnym parafii Pruszcz
  • w Gołuszycach znajduje się Zespół Dworsko – Parkowy. Obejmuje dwór wzniesiony około 1880 roku, kaplicę z 1929 roku i park krajobrazowy ze zbiornikiem wodnym oraz zabytkowym drzewostanem z dwoma pomnikami przyrody

Rekreacja

edytuj

Na terenie gminy wytyczono w 2022 roku[15] trzy trasy przeznaczone do uprawiania nordic walkingu: zieloną, czerwoną oraz czarną, które częściowo nachodzą na siebie, a ich długość wynosi odpowiednio: 5,2 km, 8,2 km oraz 17,4 km. Obejmują one walory gminy znajdujące się na obszarze Nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego, takie jak: grodzisko Talerzyk w Topolnie, barokowy kościół pw. Nawiedzenia NMP w Topolnie czy Parów Cieleszyński[16].

Miejscowości w Gminie Pruszcz

edytuj

Sołectwa

edytuj

Bagniewko, Brzeźno, Cieleszyn, Gołuszyce, Grabówko, Luszkówko, Łaszewo, Łowin, Łowinek, Małociechowo, Mirowice, Niewieścin, Parlin, Pruszcz, Rudki, Serock, Topolno, Wałdowo, Zawada, Zbrachlin.

Pozostałe miejscowości

edytuj

Bagniewo, Grabowo, Konstantowo, Luszkowo, Nieciszewo, Trępel.

Sąsiednie gminy

edytuj

Dobrcz, Koronowo

Chełmno, Unisław

Bukowiec, Świecie, Świekatowo

Przypisy

edytuj
  1. a b Gmina Pruszcz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Pruszcz na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019, s.24. [dostęp 2013-07-17].
  3. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  4. Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  5. Wieś Pruszcz uruchamia darmową komunikację. Kursy po całej gminie
  6. Bezpłatny transport na terenie gminy
  7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wykazu linii kolejowych o znaczeniu państwowym (Dz.U. z 2019 r. poz. 552)
  8. Hala sportowa w Pruszczu już gotowa. Niebawem nastąpi uroczyste otwarcie [online], nSwiecie.pl, 27 sierpnia 2020 [dostęp 2021-11-28].
  9. a b c Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Pruszcz na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019. [dostęp 2013-07-17].
  10. dokumentacja projektowanego rezerwatu
  11. Mapa kujawsko-pomorskie obszary chronione, Wyd. Wojewoda Kujawsko-Pomorski, red. M. Dąbrowski, ISBN 978-83-920944-3-2
  12. GEOSERWIS GDOŚ. [dostęp 2012-10-24].
  13. Rejestr pomników przyrody Regionalnego Konserwatora Przyrody
  14. Zabytki. pruszcz.pl. [dostęp 2011-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
  15. Park Nordic Walking "Pruszcz" otwarty. pruszcz.pl. [dostęp 2024-05-12]. (pol.).
  16. Opis tras. czasnamarsz.pl. [dostęp 2024-05-12]. (pol.).