Wikipedia

Kazimierz Bartoszewicz

polski historyk, publicysta, satyryk

Kazimierz Bartoszewicz herbu Jastrzębiec[1] (ur. 19 listopada 1852 w Warszawie, zm. 20 stycznia 1930 w Krakowie) – polski historyk, publicysta, satyryk, wydawca i kolekcjoner sztuki.

Kazimierz Bartoszewicz
Ilustracja
Portret Kazimierza Bartoszewicza autorstwa Witolda Pruszkowskiego
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1852
Warszawa

Data i miejsce śmierci

20 stycznia 1930
Kraków

Narodowość

polska

Rodzice

Julian Bartoszewicz

Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Kazimierz i Amelia Bartoszewiczowie

Życie i twórczość edytuj

Syn Juliana Bartoszewicza. Debiutował jako gimnazjalista w 1867 w pismach „Zorza” i „Kurier Świąteczny”. Odbył studia prawnicze i filozoficzne na Uniwersytecie Krakowskim. W latach 1879-1893 prowadził w Krakowie księgarnię nakładową wydając zbiory najwybitniejszych polskich poetów. Zasłużył się jako organizator życia literackiego i wydawca dzieł klasyków literatury polskiej. Ogłosił szereg prac naukowych i popularyzatorskich. Oprócz artykułów w pismach z dziedziny historii i literatury wydał szereg prac z edycji książkowej.

W swojej twórczości satyrycznej z upodobaniem atakował przedstawicieli politycznego obozu Stańczyków. W Słowniku prawdy i zdrowego rozsądku zamieścił tekst treści następującej: Stańczyk – roślina galicyjska, pnąca się do góry, rośnie u podnóży tronu, w ogrodach rządowych, w parkach pałacowych i po dworach zachodniej Galicji. (...) Wydaje silny zapach usypiający; wdychanie go sprowadza chroniczne zatrucie, objawiające się brakiem woli, sennością i nadmiarem apetytu[2].

W ciągu sześćdziesięcioletniej działalności literackiej zasilał długi szereg pism, redagował m.in.:

  • „Szkice Społeczne i Literackie” (1875-1876)
  • „Diabeł” (1875-1879)
  • „Przegląd Literacki i Artystyczny” (1882-1886)
  • „Ananas” (1885-1897)
  • „Kurier Krakowski” (1888-1889)
  • „Przegląd literacki” (1896-1899).

Bibliotekę swoją i po ojcu Julianie, historyku, ofiarował Miejskiej Bibliotece Publicznej Łodzi. W latach 1928-1930 przekazał Łodzi swoją kolekcję sztuki, w tym obrazy Jana Piotra Norblina, Artura Grottgera, Aleksandra Kotsisa, Witolda Pruszkowskiego, Józefa Chełmońskiego, Jacka Malczewskiego i Wlastimila Hofmana. Dar stał się zaczątkiem Muzeum Sztuki w Łodzi, które pierwotnie nosiło nazwę Muzeum Historii i Sztuki im. Juliana i Kazimierza Bartoszewiczów. W Archiwum Państwowym w Łodzi przechowywane jest Archiwum rodziny Bartoszewiczów liczące 3 868 j.a.[3]

Był żonaty z Amelią Gebhardt, z którą miał córkę Marię Aldonę (zm. 1907)[4]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 181-4-10/11)[5].

Wybór prac edytuj

 
Kazimierz Bartoszewicz
 
Grób Kazimierza Bartoszewicza na cmentarzu Powązkowskim

Przypisy edytuj

  1. ↑ Almanach szlachecki, t. I, z. 4, 1939, s. 266.
  2. ↑ Marek Żukow-Karczewski, Śmiech w Krakowie, „Gazeta Krakowska”, 7-8 V 1994 r., nr 104 (14015), s. 10.
  3. ↑ Archiwum Rodziny Bartoszewiczów w archiwalnej bazie SEZAM.
  4. ↑ Bolesny cios. „Nowości Illustrowane”. Nr 25, s. 2, 1907. 
  5. ↑ Cmentarz Stare Powązki: JULJAN BARTOSZEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2018-11-13].

Bibliografia edytuj

  • Wielka ilustrowana encyklopedia Gutenberga (1928-1934)
  • Ilustrowana encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego
  • Henryk Markiewicz: Pozytywizm. Wyd. VII. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 448, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13849-3.

Literatura uzupełniająca edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Bartoszewicz&oldid=71761776”