Ludwik Antoni de France

(Przekierowano z Ludwik (XIX) Burbon)

Ludwik Antoni d’Artois (ur. 6 sierpnia 1775 w Wersalu, Francja, zm. 3 czerwca 1844 w Gorycji, Cesarstwo Austriackie) – książę Angoulême, ostatni delfin Francji. W momencie abdykacji ojca Karola X zrzekł się własnych praw do korony na rzecz swego bratanka Henryka, hrabiego Chambord. Po tym wydarzeniu używał tytułu hrabiego de Marnes.

Ludwik Antoni de France
Ilustracja
ilustracja herbu
podpis
Król Francji de iure
Okres

od 2 sierpnia 1830
do 2 sierpnia 1830
(panował 20 minut)

Poprzednik

Karol X

Następca

Henryk V

Dane biograficzne
Dynastia

Burbonowie

Data i miejsce urodzenia

6 sierpnia 1775
Wersal

Data i miejsce śmierci

3 czerwca 1844
Gorycja

Ojciec

Karol X

Matka

Maria Teresa Sabaudzka

Małżeństwo

Maria Teresa Burbon

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Ducha Świętego (Francja) Order Złotego Runa (Hiszpania) Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty)[a][1] Odznaka Lilii

Pojęcie „króla z prawa” wywodzi się z tego, że według francuskich monarchistów korona Francji jest niedysponowalna – dlatego następca tronu staje się królem automatycznie, natychmiast po śmierci swojego poprzednika. Król / następca tronu Francji nie może abdykować lub odmówić przyjęcia korony. Wszelkie czynności i uroczystości urzędowe lub religijne (np. namaszczenie i koronacja w katedrze w Reims) są tylko potwierdzeniem wcześniej zaistniałego faktu. Wobec tego, w opinii części legitymistów, po śmierci swego ojca w 1836 roku, Ludwik Antoni był pełnoprawnym władcą jako „Ludwik XIX”. Pozostali opowiadali się za „Henrykiem V”[2].

Życiorys

edytuj

Urodził się jako najstarszy syn Karola, księcia Artois i późniejszego króla Francji i Nawarry, i Marii Teresy, księżniczki sabaudzkiej. Jego dziadkami ze strony matki byli Wiktor Amadeusz III, król Sardynii, i Maria Antonietta, księżniczka hiszpańska. Jego młodszym bratem był Karol Ferdynand, książę Berry.

Wygnanie

edytuj

W 1789, po wybuchu rewolucji francuskiej, Ludwik Antoni i Karol Ferdynand razem z ojcem wyemigrowali do Turynu, do Włoch, a następnie do Niemiec i Anglii. W 1792 wstąpili do armii kuzyna, Ludwika Józefa, księcia Kondeusza, a w 1795 Ludwik Antoni przyłączył się do powstania rojalistów w Wandei, które zakończyło się w 1796 klęską rojalistów. W 1797 dołączył do swojego brata i wuja w Brunszwiku, aby przyłączyć się do armii austriackiej. Po pokonaniu Austriaków przez francuskich republikanów, cała trójka zmuszona była uciekać i schroniła się w Mitawie (obecnie Jełgawa) w Kurlandii – pod opieką cara Pawła I.

10 czerwca 1799 w pałacu w Jełgawie ożenił się ze swoją siostrą stryjeczną – Marią Teresą – córką Ludwika XVI i Marii Antoniny, zgilotynowanych w czasie rewolucji francuskiej. Nie mieli dzieci.

Kariera wojskowa

edytuj

W kwietniu 1800 Ludwik Antoni został dowódcą regimentu kawalerii w armii bawarskiej i wziął udział w bitwie pod Hohenlinden. Na początku 1801 car Paweł I zawarł pokój z Napoleonem Bonaparte, a dwór francuski przeniósł się spod opieki cara do Warszawy, kontrolowanej przez Prusy (w latach 1801–1804 mieszkał wraz z dworem w Pałacu Kazanowskich). Powrócili do Rosji, kiedy carem został Aleksander I, ale w 1807 kolejny traktat rosyjsko-francuski zmusił ich do wyjazdu. Tym razem udali się do Londynu, gdzie w Hartwell House, wuj Ludwika Antoniego – Ludwik XVIII, de iure król Francji, zorganizował swój dwór. Ludwik Antoni dwukrotnie (w 1807 i 1813) chciał wrócić do Rosji i przyłączyć się do walki przeciwko Bonapartemu, ale car dwukrotnie mu odmówił. Ostatecznie w Anglii pozostał do 1814, potem popłynął do Bordeaux – a jego wejście do miasta 12 marca 1814 zostało okrzyknięte przywróceniem monarchii we Francji. Z Bordeaux Ludwik Antoni udał się do Hiszpanii, by walczyć u boku Wellingtona i pomóc kuzynowi Ferdynandowi VII odzyskać tron.

W kwietniu 1823 60-tysięczny francuski korpus pod jego dowództwem wkroczył do Hiszpanii w ramach (Interwencja francuska w Hiszpanii w 1823), zdobywając Madryt i Kadyks oraz zwyciężając pod Trocadero(inne języki).

Delfin Francji i król „z prawa”

edytuj

Ludwik XVIII zmarł w 1824, a królem został jego młodszy brat – Karol X. Ludwik Antoni został delfinem, czyli oficjalnym następcą tronu i jako ostatni w historii Francji nosił tytuł delfina.

Karol X abdykował 2 sierpnia 1830. Część rojalistów uznała Ludwika Antoniego za kolejnego króla Francji i Nawarry – Ludwika XIX, dla części rojalistów abdykacja Karola X była nielegalną i Karol X pozostał królem aż do śmierci w 1836. Ludwik Antoni w momencie abdykacji ojca zrzekł się swych prawa do tronu na korzyść swego bratanka, Henryka, księcia Bordeaux, który został Henrykiem V, ale i on nie został koronowany. Tron Francji przejął kuzyn – Ludwik Filip, książę Orleanu.

Ludwik Antoni zmarł w 1844, a Henryk, książę Bordeaux stał się głową starszej linii francuskiej rodziny królewskiej na wygnaniu. Pochowano go w klasztorze franciszkanów Castagnavizza (obecnie Nova Gorica, Słowenia).

Genealogia

edytuj
Prapradziadkowie

Ludwik Mały Delfin
(1682–1712)
∞1696
Maria Adelajda Sabaudzka
(1685–1712)

król Polski
Stanisław Leszczyński
(1677–1766)
∞1698
Katarzyna Opalińska
(1680–1747)

król Polski
August II Mocny
(1670–1733)
∞1693
Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna
(1671–1727)

cesarz rzymsko-niemiecki
Józef I Habsburg
(1678–1711)
∞ 1699
Wilhelmina Amalia Brunszwicka
(1673–1742)

król Sardynii
Wiktor Amadeusz II
(1666–1732)
∞1684
Maria Anna Orleańska
(1669–1728)

Ernest II Leopold Hessen-Rotenburg
(1684–1749)
∞1704
Eleonore Maria Löwenstein-Wertheim
(1686–1753)

Ludwik Wielki Delfin
(1661–1711)
∞1680
Maria Anna Bawarska
(1660–1690)

Odoardo II Farnese
(1666–1693)
∞1690
Dorota Zofia Wittelsbach
(1670–1748)

Pradziadkowie

król Francji
Ludwik XV
(1710–1774)
∞1725
Maria Leszczyńska
(1703–1768)

król Polski
August III Sas
(1696–1763)
∞1719
Maria Józefa Habsburżanka
(1699–1757)

król Sardynii
Karol Emanuel III
(1701–1773)
∞1724
Polyxena Hessen-Rheinfels
(1706–1735)

król Hiszpanii
Filip V
(1683–1746)
∞1714
Elżbieta Farnese
(1692–1766)

Dziadkowie

Ludwik Ferdynand Burbon
(1729–1765)
∞1747
Maria Józefa Wettyn
(1731–1767)

król Sardynii
Wiktor Amadeusz III
(1726–1796)
∞1750
Maria Antonietta
(1729–1785)

Rodzice

król Francji
Karol X
(1757–1836)
∞1773
Maria Teresa Sabaudzka
(1756–1805)

Ludwik Antoni d’Artois

  1. Nadany w 1824 r. przez Karola Feliksa króla Sardynii.

Przypisy

edytuj
  1. Federico Bona: I Cavalieri dell’Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).
  2. Organizacja Monarchistów Polskich » Legitymizm francuski [online], www.legitymizm.org [dostęp 2021-02-16] (pol.).