Pan Wołodyjowski (film)
Pan Wołodyjowski – polski barwny film fabularny Jerzego Hoffmana z 1969 roku na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytułem. Równolegle kręcono czarno-biały serial telewizyjny Przygody pana Michała, wykorzystujący te same plenery i rekwizyty.
| Gatunek |
historyczny |
|---|---|
| Data premiery |
28 marca 1969 |
| Kraj produkcji | |
| Język |
polski |
| Czas trwania |
148 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Jerzy Hoffman, |
| Główne role |
Tadeusz Łomnicki, |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
| Kostiumy | |
| Montaż | |
| Wytwórnia | |
| Kontynuacja |
Potop (1974) |
Treść
edytujRok 1672. Pułkownik Michał Wołodyjowski zgnębiony po śmierci narzeczonej porzuca służbę wojskową i wstępuje do klasztoru kamedułów. Wywabia go stamtąd podstępem wieloletni przyjaciel Jan Onufry Zagłoba. Wkrótce Wołodyjowski w tajemnicy zaręcza się z Krystyną Drohojowską, dowiedziawszy się jednak, że kocha ona Ketlinga, mimo początkowej urazy do rywala i chęci zemsty, uwalnia ją od zobowiązań, żeniąc się z Basią Jeziorkowską. Po pewnym czasie Wołodyjowski udaje się z żoną na kresy, do stanicy w Chreptiowie, z powierzonym mu zadaniem chronienia granic Rzeczypospolitej.
W Chreptiowie dochodzi do kolejnych dramatycznych wydarzeń, gdy okazuje się, że podkomendny Wołodyjowskiego, setnik lipkowski Azja Mellechowicz jest zaginionym synem tatarskiego wodza Tuhaj-beja, zdeklarowanego wroga Polaków. Korzystając z okazji wspólnego wyjazdu do Raszkowa, Azja w drodze podstępem usiłuje porwać Basię, która stawiając opór, okalecza go, ucieka i po dramatycznych przejściach powraca do męża w Chreptiowie. W zemście, na rozkaz Azji Lipkowie palą Raszków i zabijają mieszkańców. Azja morduje starego szlachcica Nowowiejskiego, który wychowując go, okrutnie go potraktował za próbę romansu z córką Ewą, którą mściwy zdrajca oddaje swym Tatarom jako nałożnicę. Potem z oddziałem Lipków przekracza granicę i przechodzi na służbę tureckiego sułtana. Brat Ewy, Adam Nowowiejski, w pragnieniu pomszczenia ojca i w nadziei na odzyskanie siostry, na czele niewielkiego oddziału dokonuje dalekiego wypadu poza granice, znienacka porywa tam Azję i wymierza mu karę wbiciem na pal.
Na wieść o zbliżaniu się wojsk tureckich Wołodyjowski opuszcza Chreptiów i udaje się do Kamieńca Podolskiego, gdzie wraz z wiernymi towarzyszami bierze udział w obronie pogranicznej fortecy. Jednakże mimo jej skutecznej obrony, generał ziem podolskich Potocki wraz z biskupem lanckorońskim (będącym od początku zwolennikiem układów z Turkami), ostatecznie poddają Kamieniec nieprzyjacielowi. Wołodyjowski wraz z Ketlingiem giną, celowo wysadzając w powietrze obwarowania fortecy.
Obsada
edytuj- Tadeusz Łomnicki − pułkownik Michał Wołodyjowski
- Magdalena Zawadzka − Barbara Jeziorkowska-Wołodyjowska
- Daniel Olbrychski − Azja Tuhajbejowicz
- Mieczysław Pawlikowski − Jan Onufry Zagłoba
- Jan Nowicki − Ketling
- Marek Perepeczko − Adam Nowowiejski
- Barbara Brylska − Krystyna Drohojowska
- Hanka Bielicka − stolnikowa Makowiecka, siostra Wołodyjowskiego
- Irena Karel − Ewa Nowowiejska
- Mariusz Dmochowski − hetman Jan Sobieski
- Władysław Hańcza − stary Nowowiejski
- Gustaw Lutkiewicz − Zydor Luśnia
- Tadeusz Schmidt − pan Snitko
- Andrzej Szczepkowski − biskup lanckoroński
- Leonard Andrzejewski − Halim, sługa Azji
- Wiktor Grotowicz − generał Potocki
- Witold Skaruch − brat furtian
O filmie
edytujProdukcja filmu od początku budziła spore zainteresowanie. Publicznie przeprowadzano castingi do planowanej obsady[1].
Zdjęcia do filmu kręcono w łódzkim studiu filmowym (wnętrza), zamku w Pieskowej Skale i obiektach sakralnych (Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie, Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie, Kościół św. Jakuba Apostoła w Krzemienicy, Kościół św. Jacka w Warszawie).
Plenery kręcono m.in. w Bieszczadach. Filmowym Raszkowem stały się okolice cerkwi w miejscowości Chmiel, a drewnianą stanicę chreptiowską zbudowano w ciągu roku (z 600 tys. m³ drewna) na wzgórzu Chodak pomiędzy Lutowiskami a Skorodnem; ucieczka Basi przed Azją filmowana była wśród olszyn nad dopływem potoku Głuchego)[2].
Ujęcia działań wojennych w twierdzy Kamieńca Podolskiego kręcono w zamku w Chęcinach[3]. Na skalistym grzbiecie Góry Zamkowej na wschód od Zamku Królewskiego w Chęcinach powstała makieta zamku z Kamieńca Podolskiego, która była największą dekoracją plenerową wybudowaną na potrzeby ekranizacji powieści Henryka Sienkiewicza "Pan Wołodyjowski", a sceny z wyprawy młodego Nowowiejskiego na Azję Tuhajbejowicza powstały na skałach i murach krymskiej twierdzy Czufut-Kale w okolicach Bakczysaraju[4].
Film kręcono także w Białym Borze, Klęku, Warszawie (Rynek Starego Miasta, ul. Podwale), Sulejowie i okolicach Wolborza.
Przypisy
edytuj- ↑ Jan Lewandowski: 100 filmów polskich. Chorzów: Videograf II, 2004, s. 86. ISBN 83-7183-326-1.
- ↑ Krzysztof Potaczała: Bieszczady w PRL-u. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ, 2012. ISBN 978-83-7576-154-2.
- ↑ Zamek Królewski w Chęcinach - oficjalna strona zamku - 50-lecie premiery filmu Pan Wołodyjowski! [online], zamek.checiny.pl [dostęp 2024-08-15].
- ↑ Barbara Wachowicz: Filmowe przygody Małego Rycerza. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1971.
Bibliografia
edytuj- Pan Wołodyjowski w bazie filmpolski.pl
Linki zewnętrzne
edytuj- Plakat filmu
- Pan Wołodyjowski w bazie IMDb (ang.)
- Zdjęcia z filmu Pan Wołodyjowski w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
