Pełniący obowiązki prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Osoba tymczasowo wykonująca obowiązki normalnie spoczywające na Prezydencie RP

Pełniący obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – osoba, która tymczasowo (łac. ad interim) wykonuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, z przysługującymi mu prerogatywami, w razie gdy urząd prezydenta jest nieobsadzony lub kiedy urzędujący prezydent nie może sprawować swoich obowiązków.

Maciej Rataj, zastępujący prezydenta RP w 1922 i 1926
Bolesław Bierut, zastępujący prezydenta RP w latach 1944/1945–1947
Bronisław Komorowski, wykonujący obowiązki prezydenta RP w 2010
Bogdan Borusewicz, wykonujący obowiązki prezydenta RP w 2010
Grzegorz Schetyna, wykonujący obowiązki prezydenta RP w 2010

II Rzeczpospolita (1918–1939) edytuj

Mała Konstytucja z 1919 edytuj

Mała Konstytucja z 20 lutego 1919 – uchwała Sejmu Ustawodawczego z dnia 20 lutego 1919 r. w sprawie powierzenia Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa (Dz.U. z 1919 r. nr 19, poz. 226) nie przewidywała tymczasowego wykonywania obowiązków głowy państwa przez inną osobę niż Józef Piłsudski.

Konstytucja marcowa z 1921 edytuj

Ustawa z 17 marca 1921 – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1921 r. nr 44, poz. 267) przewidywała zastępstwo Prezydenta Rzeczypospolitej. Konstytucja stanowiła, że jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie mógł sprawować urzędu oraz w razie opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej wskutek śmierci, zrzeczenia się lub innej przyczyny, zastępował go Marszałek Sejmu (art. 40). Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej przez trzy miesiące nie sprawował urzędu, Marszałek Sejmu był obowiązany zwołać niezwłocznie Sejm i poddać jego uchwale, czy urząd Prezydenta Rzeczypospolitej należy uznać za opróżniony. Uchwała uznająca urząd za opróżniony zapadała większością 3/5 głosów, przy obecności przynajmniej połowy ustawowej, to jest liczby głosów ustaloną ordynacją wyborczą.

Art. 51 Konstytucji marcowej z 1921 stanowił ponadto, że za zdradę kraju, pogwałcenie Konstytucji lub przestępstwa karne Prezydent Rzeczypospolitej mógł być pociągnięty do odpowiedzialności uchwałą przez Sejm, powziętą większością 3/5 głosów, przy obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Właściwym dla rozpatrzenia sprawy i wydania wyroku był Trybunał Stanu. Z chwilą postawienia w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu, Prezydent Rzeczypospolitej miał być zawieszony w urzędowaniu. W takim przypadku zastosowanie miałoby również zastępstwo Prezydenta przez Marszałka Sejmu.

Zasad tych nie zmieniła nowela sierpniowa – ustawa z 2 sierpnia 1926 zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzeczypospolitej z 17 marca 1921.

W oparciu o przepisy Konstytucji marcowej z 1921 dwukrotnie nastąpiło zastępstwo Prezydenta Rzeczypospolitej przez Marszałka Sejmu Macieja Rataja:

Rataj równolegle pełnił wtedy funkcję marszałka i tymczasowej głowy państwa.

Konstytucja kwietniowa z 1935 edytuj

Ustawa Konstytucyjna (Rzeczypospolitej Polskiej) z 23 kwietnia 1935 (Dz.U. z 1935 r. nr 30, poz. 227) przewidywała sprawowanie zastępczo funkcji Prezydenta oraz nową instytucję – w razie wojny – wyznaczenie następcy na wypadek opróżnienia urzędu Prezydenta.

Konstytucja kwietniowa z 1935 stanowiła, że czasie, gdy urząd Prezydenta Rzeczypospolitej jest opróżniony, funkcję Prezydenta sprawuje zastępczo Marszałek Senatu, a gdyby Senat był rozwiązany – Marszałek rozwiązanego Senatu. Korzystał on wówczas ze wszystkich uprawnień związanych z urzędem Prezydenta Rzeczypospolitej (art. 23). Opróżnienie urzędu mogło nastąpić w przypadku:

  • zgonu Prezydenta Rzeczypospolitej przed upływem siedmioletniego okresu urzędowania,
  • zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej,
  • gdy Prezydent Rzeczypospolitej nie mógł trwale sprawować urzędu – uchwałą połączonych Izb Ustawodawczych.

W oparciu o przepisy Konstytucji kwietniowej z 1935 żaden Marszałek Senatu nie sprawował zastępczo funkcji Prezydenta.

I. Ewentualni pełniący obowiązki edytuj

Okres Głowa państwa Ewentualny pełniący obowiązki
14 listopada 1918 – 11 grudnia 1922
 
Józef Piłsudski
brak wskazania w konstytucji
11 grudnia 1922 – 16 grudnia 1922
 
Gabriel Narutowicz
 
Maciej Rataj
16 grudnia 1922 – 22 grudnia 1922
 
Maciej Rataj
(pełniący obowiązki)
brak wskazania w konstytucji
22 grudnia 1922 – 14 maja 1926
 
Stanisław Wojciechowski
 
Maciej Rataj
15 maja 1926 – 4 czerwca 1926
 
Maciej Rataj
(pełniący obowiązki)
brak wskazania w konstytucji
4 czerwca 1926 – 26 marca 1928
 
Ignacy Mościcki
 
Maciej Rataj
27 marca 1928 – 8 grudnia 1930
 
Ignacy Mościcki
 
Ignacy Daszyński
9 grudnia 1930 – 24 kwietnia 1935
 
Ignacy Mościcki
 
Kazimierz Świtalski
24 kwietnia 1935 – 3 października 1935
 
Ignacy Mościcki
 
Władysław Raczkiewicz
4 października 1935 – 27 listopada 1938
 
Ignacy Mościcki
 
Aleksander Prystor
28 listopada 1938 – 31 sierpnia 1939
 
Ignacy Mościcki
 
Bogusław Miedziński

Polski Rząd na Uchodźstwie (1939–1990) edytuj

Polski Rząd na Uchodźstwie funkcjonował w latach 1939-1990 w oparciu o Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 23 kwietnia 1935, która przewidywała w razie wojny wyznaczenie następcy na wypadek opróżnienia urzędu Prezydenta.

Zgodnie z art. 24 Konstytucji kwietniowej z 1935, w razie wojny, okres urzędowania Prezydenta Rzeczypospolitej przedłużał się do upływu trzech miesięcy od zawarcia pokoju. Prezydent Rzeczypospolitej osobnym aktem, ogłoszonym w gazecie rządowej, wyznaczał wówczas swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju. W razie objęcia przez następcę urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej, okres jego urzędowania trwał do upływu trzech miesięcy od zawarcia pokoju. Na podstawie tego przepisu, po wybuchu II wojny światowej, wobec napaści III Rzeszy na Polskę, prezydent Ignacy Mościcki wyznaczył 1 września 1939 Edwarda Śmigłego-Rydza „na swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju”[1]. Decyzja została odwołana 25 września 1939, w związku z internowaniem Rydza-Śmigłego w Rumunii. W konsekwencji, prezydent Mościcki wyznaczył 25 września 1939 Bolesława Wieniawę-Długoszowskiego[2], który jednak zrzekł się urzędu następcy prezydenta RP. Decyzja o wyznaczeniu następcy została odwołana 29 września 1939. Kolejną osobą wyznaczoną na następcę został Władysław Raczkiewicz[2], który w momencie złożenie przez Ignacego Mościckiego urzędu 30 września 1939, został Prezydentem Rzeczypospolitej[3]. W tym przypadku nie można jednak mówić o osobie pełniącej obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej, a o pełnoprawnym Prezydencie Rzeczypospolitej. Urząd Prezydenta Rzeczypospolitej na Uchodźstwie, w oparciu o art. 24 Konstytucji kwietniowej, pełnili po Władysławie Raczkiewiczu kolejno: August Zaleski, Stanisław Ostrowski, Edward Raczyński, Kazimierz Sabbat i Ryszard Kaczorowski, który po zaprzysiężeniu Lecha Wałęsy 22 grudnia 1990, przekazał mu swe uprawnienia, a rząd emigracyjny utworzył komisję likwidacyjną, która do 31 grudnia 1991 zakończyła działalność wszelkich emigracyjnych struktur władzy.

Okres Głowa państwa Następca na wypadek opróżnienia się urzędu
przed zawarciem pokoju
1 września 1939 – 24 września 1939
 
Ignacy Mościcki
 
Edward Śmigły-Rydz
25 września 1939 – 28 września 1939
 
Ignacy Mościcki
 
Bolesław Wieniawa-Długoszowski
29 września 1939 – 30 września 1939
 
Ignacy Mościcki
 
Władysław Raczkiewicz
30 września 1939 – 16 października 1939
 
Władysław Raczkiewicz
brak wyznaczonej osoby
16 października 1939 – 7 sierpnia 1944
 
Władysław Raczkiewicz
 
Kazimierz Sosnkowski
7 sierpnia 1944 – 26 kwietnia 1947
 
Władysław Raczkiewicz
 
Tomasz Arciszewski
26 kwietnia 1947 – 6 czerwca 1947
 
Władysław Raczkiewicz
 
August Zaleski
9 czerwca 1947 – 10 sierpnia 1950
 
August Zaleski
 
Tadeusz Tomaszewski
10 sierpnia 1950 – 3 września 1954
 
August Zaleski
 
Władysław Anders
3 września 1954 – 21 sierpnia 1959
 
August Zaleski
 
Eustachy Sapieha
21 sierpnia 1959 – 24 lutego 1971
 
August Zaleski
Aleksander Zawisza
24 lutego 1971 – 7 kwietnia 1972
 
August Zaleski
 
Stanisław Ostrowski
7 kwietnia 1972 – 18 grudnia 1972
 
Stanisław Ostrowski
brak osoby wyznaczonej
18 grudnia 1972 – 8 kwietnia 1979
 
Stanisław Ostrowski
 
Edward Raczyński
8 kwietnia 1979 – 5 lutego 1980
 
Edward Raczyński
brak osoby wyznaczonej
5 lutego 1980 – 8 kwietnia 1986
 
Edward Raczyński
 
Kazimierz Sabbat
8 kwietnia 1986 – 25 stycznia 1988
 
Kazimierz Sabbat
brak osoby wyznaczonej
25 stycznia 1988 – 19 lipca 1989
 
Kazimierz Sabbat
 
Ryszard Kaczorowski
19 lipca 1989 – 22 grudnia 1990
 
Ryszard Kaczorowski
nigdy nieujawniony[4]

Polska Ludowa / Polska Rzeczpospolita Ludowa (1944–1989) edytuj

Manifest PKWN edytuj

Ogłoszony z datą 22 lipca 1944 Manifest PKWN stwierdzał, że Krajowa Rada Narodowa i Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego działają na podstawie Konstytucji 17 marca 1921 roku, jedynie obowiązującej konstytucji legalnej, uchwalonej prawnie. Podstawowe założenia Konstytucji 17 marca 1921 r. obowiązywać będą aż do zwołania wybranego w głosowaniu powszechnem, bezpośredniem, równem, tajnem i stosunkowem Sejmu Ustawodawczego, który uchwali jako wyraziciel woli narodu nową konstytucję. W przyjętej 11 września 1944 ustawie o kompetencji Przewodniczącego Krajowej Rady Narodowej[5], art. 2 stanowił, że wobec opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zastępuje go Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej. Zgodnie z art. 5 tej ustawy, wygasała ona jednak automatycznie z chwilą ukonstytuowania się ciał parlamentarnych wybranych na zasadzie powszechnych wyborów.

Biorąc pod uwagę obowiązywanie art. 40 ustawy z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, w myśl którego jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie może sprawować urzędu, oraz w razie opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej wskutek śmierci, zrzeczenia się lub innej przyczyny – zastępuje go Marszałek Sejmu[6], można doszukiwać się sprawowania zastępczo urzędu prezydenta przez marszałka seniora Franciszka Trąbalskiego (Polska Partia Socjalistyczna) 4 lutego 1947 przez kilka godzin – od otwarcia pierwszego posiedzenia Sejmu Ustawodawczego do czasu obsadzenia funkcji Marszałka Sejmu i Marszałka Sejmu Władysława Kowalskiego (Stronnictwo Ludowe) 4-5 lutego 1947 – od momentu wyboru na funkcję Marszałka Sejmu Ustawodawczego do zaprzysiężenia Bolesława Bieruta na urząd Prezydenta RP.

Mała Konstytucja z 1947 edytuj

Ustawa Konstytucyjna z dnia 19 lutego 1947 o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1947 r. nr 18, poz. 71) stanowiła, że do sprawowania urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej stosuje się odpowiednio m.in. przepisy art. 40, 42 i 51 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 r. (Dz.U. z 1921 r. nr 44, poz. 267). Przepisy te stanowiły, że jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie mógłby sprawować urzędu, oraz w razie opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej wskutek śmierci, zrzeczenia się lub innej przyczyny, zastępowałby go Marszałek Sejmu. Nie obowiązywał art. 41 stanowiący, że w razie opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Sejm i Senat łączą się natychmiast na zaproszenie Marszałka Sejmu i pod jego przewodnictwem z samego prawa w Zgromadzenie Narodowe celem wyboru Prezydenta. Gdyby Sejm był rozwiązany w chwili, gdy urząd Prezydenta Rzeczypospolitej jest opróżniony, Marszałek Sejmu zarządzi niezwłocznie nowe wybory do Sejmu i Senatu. W zamian tego przepisu, Mała Konstytucja z 1947 w art. 14 wprowadzała, że w razie opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej, niezwłocznie wyboru Prezydenta dokona Sejm.

II. Ewentualni pełniący obowiązki edytuj

Okres Głowa państwa Ewentualny pełniący obowiązki
20 listopada 1944 – 4 lutego 1947
 
Bolesław Bierut
brak wskazania
4 lutego 1947
urząd opróżniony

Franciszek Trąbalski
pełniący obowiązki[7]
4 lutego 1947 – 5 lutego 1947
urząd opróżniony
 
Władysław Kowalski
pełniący obowiązki[8]
5 lutego 1947 – 20 listopada 1952
 
Bolesław Bierut
 
Władysław Kowalski
20 listopada 1952
 
Bolesław Bierut
 
Jan Dembowski

Konstytucja PRL z 1952 edytuj

Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca 1952 r. (Dz.U. z 1952 r. nr 33, poz. 232) znosiła urząd prezydenta. Jego rolę przejęła Rada Państwa (urząd istniejący już pod rządami Małej Konstytucji z 1947) – konstytucyjna kolegialna głowa państwa, na czele z Przewodniczącym Rady Państwa. W 1989 Radę Państwa zastąpiono urzędem Prezydenta PRL. Zgodnie z art. 32e Konstytucji, opróżnienie urzędu Prezydenta przed upływem kadencji mogło nastąpić wskutek:

  • śmierci,
  • zrzeczenia się z urzędu,
  • stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze,
  • uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, większością co najmniej trzech piątych głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby członków Zgromadzenia,
  • złożenia z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu.

Nowelizacja Konstytucji PRL z 7 kwietnia 1989 ustanowiła zastępstwo Prezydenta. W razie, gdyby urząd Prezydenta był opróżniony, do czasu objęcia urzędu przez nowego Prezydenta, a także gdyby Prezydent tymczasowo nie mógł sprawować urzędu, zastępowałby go Marszałek Sejmu, również po upływie kadencji Sejmu.

Art. 32d Konstytucji stanowił ponadto, że za naruszenie Konstytucji i ustaw oraz za przestępstwo Prezydent mógł być postawiony w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu. Postawienie Prezydenta w stan oskarżenia mogłoby nastąpić uchwałą Zgromadzenia Narodowego podjętą większością co najmniej dwu trzecich głosów ogólnej liczby członków Zgromadzenia. Z chwilą postawienia w stan oskarżenia Prezydent tymczasowo nie mógłby sprawować urzędu. W takim przypadku zastosowanie miałoby również zastępstwo Prezydenta przez Marszałka Sejmu.

W oparciu o przepisy tej Konstytucji żaden Marszałek Sejmu nie sprawował zastępczo urzędu Prezydenta.

Ewentualni pełniący obowiązki edytuj

Okres Głowa państwa Ewentualny pełniący obowiązki
19 lipca 1989 – 30 grudnia 1989
 
Wojciech Jaruzelski
 
Mikołaj Kozakiewicz

III Rzeczpospolita (od 1989) edytuj

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 lipca 1952 r. w brzmieniu obowiązującym w dniu 1 stycznia 1991 r. edytuj

Treść przepisów tej Konstytucji w zakresie zastępstwa Prezydenta nie wnosiła zmian. W oparciu o przepisy tej Konstytucji żaden Marszałek Sejmu nie sprawował zastępczo urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Mała Konstytucja z 1992 edytuj

Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. z 1992 r. nr 84, poz. 426) regulowała kwestię zastępstwa Prezydenta bardzo podobnie jak nowelizacja Konstytucji PRL z 7 kwietnia 1989 oraz Konstytucja RP z 1952 po nowelizacji Konstytucji PRL z 1989. Zgodnie z art. 49 opróżnienie urzędu Prezydenta przed upływem kadencji mogło nastąpić wskutek:

  • śmierci,
  • zrzeczenia się urzędu,
  • uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby członków Zgromadzenia Narodowego,
  • złożenia z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu.

Mała Konstytucja z 1992 stanowiła, że w razie, gdyby urząd Prezydenta był opróżniony – do czasu objęcia urzędu przez nowego Prezydenta, a także, gdy Prezydent tymczasowo nie mógłby sprawować urzędu, zastępowałby go Marszałek Sejmu, gdy zaś ten nie mógłby tych funkcji wykonywać – Marszałek Senatu.

Art. 50 Małej Konstytucji z 1992 stanowił ponadto, że Prezydent za naruszenie Konstytucji lub ustaw oraz za popełnienie przestępstwa mógł być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu. Postawienie Prezydenta w stan oskarżenia mogło nastąpić uchwałą Zgromadzenia Narodowego, podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ogólnej liczby członków Zgromadzenia Narodowego na wniosek co najmniej 1/4 ogólnej liczby członków Zgromadzenia. Z chwilą postawienia Prezydenta w stan oskarżenia sprawowanie przez niego urzędu uległo zawieszeniu. W takim przypadku zastosowanie miałoby również zastępstwo Prezydenta przez Marszałka Sejmu, gdy zaś ten nie mógłby tych funkcji wykonywać – Marszałka Senatu.

W oparciu o przepisy Małej Konstytucji z 1992 żaden Marszałek Sejmu, ani żaden Marszałek Senatu nie sprawował zastępczo urzędu Prezydenta, w związku z opróżnieniem urzędu Prezydenta przed upływem kadencji.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 edytuj

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483) wprowadziła pojęcie tymczasowego przejęcia obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej. Zgodnie z art. 131 ust. 1, jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie może przejściowo sprawować urzędu, zawiadamia o tym Marszałka Sejmu, który tymczasowo przejmuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej. Gdy Prezydent Rzeczypospolitej nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu, wówczas o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej rozstrzyga Trybunał Konstytucyjny na wniosek Marszałka Sejmu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Trybunał Konstytucyjny powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej.

Zgodnie z art. 131 ust. 2 Konstytucji, w przypadku:

  • śmierci Prezydenta Rzeczypospolitej,
  • zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej,
  • stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze,
  • uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczypospolitej do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego,
  • złożenia Prezydenta Rzeczypospolitej z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu,

do czasu wyboru nowego Prezydenta Rzeczypospolitej, osobą wykonująca obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej jest tymczasowo Marszałek Sejmu. Jeżeli Marszałek Sejmu nie może wykonywać obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej, obowiązki te przejmuje Marszałek Senatu. Zgodnie z art. 131 ust. 4 Konstytucji osoba wykonująca obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nie może postanowić o skróceniu kadencji Sejmu.

Art. 145 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 stanowi ponadto, że Prezydent za naruszenie Konstytucji, ustaw lub za popełnienie przestępstwa może być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu. Postawienie Prezydenta w stan oskarżenia może nastąpić uchwałą Zgromadzenia Narodowego, podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego na wniosek co najmniej 140 członków Zgromadzenia Narodowego. Z dniem podjęcia uchwały o postawieniu Prezydenta Rzeczypospolitej w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu sprawowanie urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej ulega zawieszeniu. W takim przypadku zastosowanie ma również tymczasowe przejęcie obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej przez Marszałka Sejmu, lub jeżeli Marszałek Sejmu nie może wykonywać obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej, przez Marszałka Senatu.

W wyniku śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego w wypadku lotniczym 10 kwietnia 2010, w oparciu o przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z roku 1997, obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej sprawowali tymczasowo Marszałek Sejmu Bronisław Komorowski, a po jego wyborze na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej i rezygnacji z funkcji Marszałka Sejmu 8 lipca 2010 roku, Marszałek Senatu Bogdan Borusewicz. Następnie obowiązki prezydenta wykonywał nowy Marszałek Sejmu, Grzegorz Schetyna, aż do zaprzysiężenia nowego prezydenta Bronisława Komorowskiego.

III. Ewentualni pełniący obowiązki edytuj

Okres Prezydent RP Marszałek Sejmu Marszałek Senatu
31.12.1989 – 22.12.1990
 
Wojciech Jaruzelski
 
Mikołaj Kozakiewicz
brak wskazania w konstytucji
22.12.1990 – 24.11.1991
 
Lech Wałęsa
25.11.1991 – 7.12.1992
 
Wiesław Chrzanowski
8.12.1992 – 14.10.1993
 
August Chełkowski
14.10.1993 – 15.10.1993
 
Józef Oleksy
15.10.1993 – 26.10.1993
wakat
26.10.1993 – 3.03.1995
 
Adam Struzik
3.03.1995 – 22.12.1995
 
Józef Zych
23.12.1995 – 19.10.1997
 
Aleksander Kwaśniewski
20.10.1997 – 21.10.1997
 
Maciej Płażyński
wakat
21.10.1997 – 18.10.2001
 
Alicja Grześkowiak
18.10.2001 – 19.10.2001
wakat
wakat
19.10.2001 – 20.10.2001
 
Marek Borowski
20.10.2001 – 20.04.2004
 
Longin Pastusiak
20.04.2004 – 21.04.2004
wakat
21.04.2004 – 5.01.2005
 
Józef Oleksy
5.01.2005 – 18.10.2005
 
Włodzimierz Cimoszewicz
18.10.2005 – 20.10.2005
wakat
wakat
20.10.2005 – 26.10.2005
 
Bogdan Borusewicz
26.10.2005 – 23.12.2005
 
Marek Jurek
23.12.2005 – 27.04.2007
 
Lech Kaczyński
27.04.2007 – 4.11.2007
 
Ludwik Dorn
4.11.2007 – 5.11.2007
wakat
wakat
5.11.2007 – 10.04.2010
 
Bronisław Komorowski
 
Bogdan Borusewicz
10.04.2010 – 8.07.2010 urząd opróżniony
 
Bronisław Komorowski[a]
w dniu 8.07.2010[b]
wakat
 
Bogdan Borusewicz[a]
8.07.2010 – 6.08.2010
 
Grzegorz Schetyna[a]
 
Bogdan Borusewicz
6.08.2010 – 7.11.2011
 
Bronisław Komorowski
 
Grzegorz Schetyna
7.11.2011 – 8.11.2011
wakat
8.11.2011 – 22.09.2014
 
Ewa Kopacz
22.09.2014 – 24.09.2014
wakat
24.09.2014 – 23.06.2015
 
Radosław Sikorski
23.06.2015 – 25.06.2015
wakat
25.06.2015 – 6.08.2015
 
Małgorzata Kidawa-Błońska
6.08.2015 – 11.11.2015
 
Andrzej Duda
11.11.2015 – 12.11.2015
wakat
wakat
12.11.2015 – 9.08.2019
 
Marek Kuchciński
 
Stanisław Karczewski
w dniu 9.08.2019
wakat
9.08.2019 – 11.11.2019
 
Elżbieta Witek
11.11.2019 – 12.11.2019
wakat
12.11.2019 – 12.11.2023
 
Tomasz Grodzki
12.11.2023 – 13.11.2023
wakat
wakat
13.11.2023 – 
 
Szymon Hołownia
 
Małgorzata Kidawa-Błońska

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. a b c tymczasowo wykonujący obowiązki prezydenta
  2. Od złożenia rezygnacji przez Bronisława Komorowskiego w godzinach porannych do wyboru nowego marszałka Sejmu wieczorem tego samego dnia.

Przypisy edytuj

  1. Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. z 1939 r. nr 202, poz. 489).
  2. a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej.
  3. Protokół zaprzysiężenia Prezydenta Rzeczypospolitej Władysława Raczkiewicza.
  4. Katarzyna Bzowska: Misja została spełniona. Goniec.com. [dostęp 2018-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-11)].
  5. Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o kompetencji Przewodniczącego Krajowej Rady Narodowej (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 23).
  6. Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1921 r. nr 44, poz. 267).
  7. P.o. prezydenta KRN i marszałek senior.
  8. Odczytując literalnie art. 40 ustawy z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązującej w tym czasie zgodnie z Manifestem PKWN.