Portal:Fantastyka

Fantastyka – gatunek literacki, a także filmowy, komiksowy, gier a niekiedy i malarstwa. Polega ona na kreowaniu świata przedstawionego, który w całości, lub w części różni się od rzeczywistości, na przykład przez dodanie elementów nadnaturalnych, lub stworzonej przez autora technologii.

Edytuj zawartość portalu

Wybrany artykuł

Gwiezdne wojny (ang. Star Wars) – amerykańska franczyza filmowa z gatunku space opera oparta na trylogii filmów stworzonej przez George’a Lucasa, której akcja rozgrywa się „dawno temu w odległej galaktyce”.

Franczyza została zapoczątkowana w 1977 roku premierą filmu Star Wars (któremu później dodano podtytuł: Część IV – Nowa nadzieja, który stał się światowym popkulturowym fenomenem. W kolejnych latach sukcesy odnosiły sequele Imperium kontratakuje (1980) oraz Powrót Jedi (1983); te trzy filmy stanowią oryginalną trylogię Gwiezdnych wojen. Trylogia prequeli została wydana w latach 1999-2005, ale otrzymała mieszane recenzje zarówno od krytyków, jak i fanów serii. W 2015 roku odbyła się premiera filmu Gwiezdne wojny: Przebudzenie Mocy, który zapoczątkował trylogię sequeli. Wszystkie osiem filmów (oraz spin-offy Rogue One i Solo) zostało nominowanych do Oscara (tylko dwa pierwsze otrzymały go) i osiągnęły komercyjne sukcesy, zarabiając 9,3 mld USD, co pozwoliło zająć Gwiezdnym wojnom 2. miejsce w rankingu najbardziej dochodowych serii filmowych. Ponadto w 2016 roku miał premierę film Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie, który zapoczątkował serię spin-offów.

Czytaj więcej...

Wybrana grafika

Ilustracja do poematu Kruk Edgara Allana Poe'go, autorstwa Johna Tenniela

Wybrany cytat

Wybrana biografia

Philip K. Dick, Philip Kindred Dick (ur. 16 grudnia 1928 w Chicago, zm. 2 marca 1982 w Santa Ana) – amerykański pisarz science fiction, który miał znaczący wpływ na rozwój tego gatunku literackiego. Uznaje się go także za jednego z prekursorów weird fiction.

Zaliczany jest również do nurtu postmodernistycznego. Przez Lecha Jęczmyka nazwany „Dostojewskim SF”. Jego popularność sprawiła, że od jego imienia i nazwiska powstały angielskie słowa: „dickian” oraz „phildickian”.

Życiorys

Na początku drogi twórczej Dick w kręgach fantastycznych uznawany był za pisarza zbyt ambitnego, trudnego, natomiast z kręgów głównego nurtu (mainstreamu) odrzucany był natychmiast z uwagi na pisanie pod szyldem SF. Jego popularność jako pisarza odmieniły dwie książki. Pierwsza to Człowiek z Wysokiego Zamku (The Man in the High Castle) napisana w 1961 Za powieść tę pisarz został uhonorowany jedną z dwóch najważniejszych nagród w dziedzinie literatury fantastycznej – nagrodą Hugo. Druga to Czy androidy śnią o elektrycznych owcach? (Do Androids Dream of Electric Sheep?) wydana w 1968, na podstawie której na początku lat osiemdziesiątych nakręcony został film Blade Runner (Łowca androidów).

Czytaj więcej...

Czy wiesz

... że Rene Auberjonois (na zdjęciu), amerykański aktor, odtwórca roli zmiennokształtnego konstabla Odo w serialu Star Trek: Deep Space Nine, jest potomkiem Joachima Murata, księcia Neapolu i Karoliny Bonaparte, siostry Napoleona Bonaparte?
... że nagrodę Otherwise przyznaje się za utwory science fiction i fantasy podejmujące odważnie tematykę płci. Patronem nagrody jest amerykańska pisarka Alice Bradley Sheldon, tworząca pod męskim pseudonimem James Tiptree, Jr?
... że film Cube 2, dalszy ciąg głośnego thrillera Cube, wyreżyserował polski operator filmowy, pracujący w Hollywood, Andrzej Sekuła?
... że polski anglista i literaturoznawca wykładający na Uniwersytecie Minnesoty, Marek Oziewicz jest jedynym polskim laureatem Nagrody Mythopoeic?
... że Festiwal Fantastyki Pyrkon organizowany corocznie w Poznaniu, jest uznawany za największy konwent fantastyki w Polsce?

Wybrany serial telewizyjny

Gwiezdne wrota (ang. Stargate) – franczyza, której właścicielem jest wytwórnia filmowa MGM. Obejmuje ona trzy filmy pełnometrażowe (Gwiezdne wrota, Gwiezdne wrota: Arka Prawdy, Stargate: Continuum), trzy seriale telewizyjne (Gwiezdne wrota, Gwiezdne wrota: Atlantyda i Gwiezdne wrota: Wszechświat), serial animowany (Stargate: Infinity), a także liczne książki, komiksy i gry komputerowe.

Idea serialu opiera się na starożytnym urządzeniu obcych służącemu do natychmiastowego transportu na wielkie odległości (nawet do innych galaktyk). Gwiezdne wrota wykonane są z obcego minerału (naquadah) i przypominają kształtem pierścień. Gwiezdne wrota są ściśle tajnym programem wojskowym, prowadzonym przez Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych. Większość wątków rozgrywa się w czasach obecnych.

Czytaj więcej...

Wybrany film

Literatura

Karolina Haka-Makowiecka, Marta Makowiecka, Małgorzata Węgrzecka, pod red. Andrzeja Z. Makowieckiego, Leksykon fantastyki. Postacie, miejsca, rekwizyty, zjawiska, Wyd. Muza SA, Warszawa 2009.
Andrzej Niewiadowski, Antoni Smuszkiewicz, Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1990, ISBN 83-210-0892-5
Энциклопедия фантастики.Кто есть кто. Под ред. Вл. Гакова - Минск: Галаксиас, 1995 - 694с.
Robert Reginald. Contemporary Science Fiction Authors
Twentieth-Century Science-Fiction Writers.Edited by Curtis C. Smith- London, 3rd edition, 1993
Brian M. Stableford - Science Fact and Science Fiction: An Encyclopedia -London: Routledge, 2006 [encyclopedia]
http://sf-encyclopedia.uk/fe.php
The Encyclopedia of Science Fiction (ang.)
http://www.sf-encyclopedia.com/category/culture/publication#articlesB
David William Pringle. The Ultimate Encyclopedia of Science Fiction: The Definitive Illustrated Guide (London: Carlton, 1996) [encyclopedia: hb/photographic]
Sam Lundwall. Bibliografi över science fiction & fantasy 1741-1996 ["Bibliography of Science Fiction & Fantasy 1741-1996"] (Stockholm, Sweden: Lundwall Fakta & fantasi, 1997) [bibliography: hb/]
Sam Lundwall.Illustrerad bibliografi over science fiction & fantasy 1741-1973. ["Illustrated Bibliography of Science Fiction & Fantasy, 1741-1973"] (Stockholm, Sweden: Lindqvist, 1974) [bibliography: hb/]
James Edwin Gunn. Inside Science Fiction: Essays on Fantastic Literature (San Bernardino, California: The Borgo Press, 1992) [nonfiction: coll: hb/]
George Reginald Turner. The Unrelenting Gaze: George Turner's Non-Fiction: A Selection (Collingwood, Victoria: SF Commentary 76, 2000) [nonfiction: coll: pb/Ditmar]
Sheldon Ronald Jaffery. Horrors and Unpleasantries: A Bibliographical History and Collector's Price Guide to Arkham House (Bowling Green, Ohio: Bowling Green University Popular Press, 1982) [nonfiction: hb/Gary Drumm]
Antoni Smuszkiewicz, Zaczarowana gra. Zarys dziejów polskiej fantastyki naukowej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1982.

Strony internetowe

Wy możecie dodawać tutaj strony internetowe poświęcone fantastyce

Nagrody w dziedzinie fantastyki

Wybrany wyróżniony artykuł

Hobbit, czyli tam i z powrotem (ang. The Hobbit or There and Back Again) − powieść fantasy dla dzieci autorstwa J.R.R. Tolkiena. Została wydana 21 września 1937 roku.

Opowiada o wyprawie podjętej przez krasnoludów tworzących kompanię Thorina i towarzyszącego im hobbita nazwiskiem Bilbo Baggins do zajmowanej przez smoka Smauga Samotnej Góry w celu odzyskania zagarniętych skarbów i dawnej siedziby krasnoludów. Po drodze, w jaskini Golluma, Bilbo Baggins znajduje pierścień, który daje mu moc bycia niewidzialnym.

Po wydaniu powieść szybko zyskała uznanie czytelników. Wydawca poprosił autora o kontynuację zdarzeń, która ostatecznie ukazała się jako Władca Pierścieni.

Zarówno Hobbit, jak i Władca Pierścieni powstały pod wpływem staroskandynawskich legend, którymi zajmował się Tolkien. Inspiracją podczas prac nad książką były między innymi islandzka Edda starsza, postać boga Radogosta, baśń o Królewnie Śnieżce czy historia narodu żydowskiego.

czytaj więcej...

Wybrany artysta fantastyczny

Frank Frazetta (ur. 9 lutego 1928 w Brooklynie, zm. 10 maja 2010 w Fort Myers) − amerykański artysta plastyk pochodzenia włoskiego, tworzący w dziedzinie fantasy i science fiction.

Życiorys

W wieku ośmiu lat rodzice zapisali Franka do Brooklyn Academy of Fine Arts. Uczęszczał tam przez następne osiem lat, pozostając pod opieką włoskiego artysty Michaela Falangi. Wkrótce po śmierci Falangi, w 1944, szkoła przestała działać, a Frazetta musiał zacząć zarabiać na życie. Zaczął wtedy rysować komiksy. W 1964 obraz Ringo Starra jego autorstwa zainteresował studio filmowe United Artists, które zaangażowało go do wykonania postera do filmu Co słychać, koteczku? Potem wykonał jeszcze kilka innych posterów, zaczął także ilustrować książki. Sławę przyniosły mu okładki serii o Conanie autorstwa Roberta E. Howarda i L. Sprague de Campa. Stworzył także okładki do powieści Edgara Rice’a Burroughsa. Powrócił do komiksu tworząc dla magazynów „Creepy”, „Eerie” i „Vampirella”. W latach 80. Frazetta pracował razem z Ralphem Bakshi przy filmie animowanym Ogień i lód.

Czytaj więcej...

Kartka z kalendarza

Portal:Fantastyka/Rocznice/05-09

Wybrany utwór literacki

Pan Światła (tytuł oryg. Lord of Light) – powieść science fantasy amerykańskiego pisarza Rogera Zelazny’ego z 1967 roku, wydana przez Doubleday. Nagrodzona Hugo w 1968 za najlepszą powieść, nominowana do Nebuli w tej samej kategorii. Dwa rozdziały zostały wydane jako opowiadanie w Magazine of Fantasy and Science Fiction w 1967 roku.

W Polsce książka ukazała się nakładem wydawnictwa Atlantis w 1991 roku (ISBN 83-900006-4-4), w tłumaczeniu Roberta Reszke. W 2006 roku pojawiło się wydanie ISA (ISBN 83-7418-124-9), w tłumaczeniu Piotra W. Cholewy.

Struktura książki

Książka została intencjonalnie skonstruowana jako powieść na pograniczu fantasy oraz fantastyki naukowej. Jej cechami wyróżniającymi są rozciągnięcie akcji na bardzo długi czas oraz przedstawianie jej w zaburzonej chronologicznie kolejności.

Czytaj więcej...

Wybrany komiks

Tytus, Romek i A’Tomek – seria komiksowa autorstwa Henryka Jerzego Chmielewskiego, ps. Papcio Chmiel wydawana od roku 1957 do dziś. Początkowo publikowana była na łamach młodzieżowej gazety „Świat Młodych” (pierwszy raz 22 października 1957), od 1966 – także w wersji książkowej. Jest to najdłużej ukazująca się polska seria komiksowa.

Fabuła

Dwaj harcerze (możliwe, że kuzyni), Romek i A’Tomek – starają się uczłowieczyć człekokształtną małpę – Tytusa de Zoo, posiadającego, wbrew pozorom, więcej cech ludzkich niż małpich. Kolejne tomy komiksu to podróże bohaterów w rozmaite dziedziny wiedzy w wymyślnych pojazdach skonstruowanych przez prof. T.Alenta lub A’Tomka. Każda księga umieszcza bohaterów w innej roli. Tytus, Romek i A’Tomek zawsze pakują się w jakieś kłopoty, ale zawsze jakoś udaje się im z nich wybrnąć.

Świat w komiksie jest bardzo absurdalny i odznacza się błyskotliwym humorem, a jednocześnie zawiera wiele edukacyjnych przesłań dotyczących geografii, ochrony przyrody czy historii („bawiąc uczy”).

Czytaj więcej...