Ciochowice
Ciochowice (niem. Ciochowitz[4], 1936-1945 Stillenort[5]) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Toszek[6][7].
wieś | |
Ciochowice – Kapliczka pod wezwaniem Św. Marii Magdaleny | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
223 m n.p.m. |
Liczba ludności (2022) |
401[2] |
Strefa numeracyjna |
32 |
Kod pocztowy |
44-180[3] |
Tablice rejestracyjne |
SGL |
SIMC |
0222462 |
Położenie na mapie gminy Toszek | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Położenie na mapie powiatu gliwickiego | |
50°25′42″N 18°31′18″E/50,428333 18,521667[1] |
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Toszku.
W okresie II wojny światowej w granicach III Rzeszy. Jako ziemie odzyskane przyłączone do Polski w 1945. W latach 1945–1950 w granicach województwa śląskiego, w latach 1950–1975 w granicach tzw. dużego województwa katowickiego (w latach 1953-56 przemianowanego na stalinogrodzkie), a w latach 1975–1998 w granicach tzw. małego województwa katowickiego. W latach 1946–1954 wchodziły w skład Gminy Pławniowice, do reformy wprowadzającej gromady, natomiast od 1 stycznia 1973 stały się częścią Gminy Toszek.
Integralne części wsi
edytujSIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0222479 | Gajówka | część wsi |
Informacje ogólne
edytujCiochowice leżą około 3 km na południe od Toszka, w dolinie strumyka będącego dopływem Potoku Toszeckiego.
Najbliższymi miejscowościami są: Pisarzowice, Boguszyce, Słupsko, Bycina oraz Toszek.
We wsi znajduje się remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, powstała w 1888 roku, przy której działa Młodzieżowa Drużyna Pożarnicza – MDP Ciochowice, znajduje się również przystanek autobusowy, sala sportowo-taneczna oraz leśniczówka nadleśnictwa Rudziniec.
Władze
edytujMiejscowość stanowi samodzielne sołectwo, które obejmuje obszar o powierzchni 439,8513 ha. W wyborach do Rady Miejskiej w Toszku Ciochowice należy do okręgu wyborczego nr 3, któremu przysługuje 1 mandat. Okręg ten współtworzy również sołectwo Pisarzowice.
Nazwa
edytujDawne zapisy nazwy Ciochowice świadczą, że nazwa przez stulecia niewiele się zmieniła:
- Shzouitz (1302)
- Tiachowicze (1537) (czyt. Ciachowice)
- Tiachowice (1539) (czyt. Ciachowice)
- Tiachowitz (1540) (czyt. Ciachowic)
- Chiechowic (1679)
- Scheihowitz (1782)
- Ciochowitz (przed 1936)
- Stillenort (12.02.1936 – 1945)
- Ciochowice (od 1946)[8]
Historia
edytujŚredniowiecze
edytujPierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 16 lutego 1302 roku, z bulli papieża Bonifacego VIII, w której zatwierdza on wszystkie posiadłości, jakie kiedykolwiek otrzymał klasztor cystersów z Jemielnicy. Pierwotnie należała do tego klasztoru, na rzecz którego, musiała płacić dziesięcinę, następnie przeszła do klucza dóbr toszecko-pyskowickich. Występują słabo widoczne ślady grodziska z XII–XIV wieku. Krążą legendy o istniejącym tu niegdyś zamku, o zamurowanych w jego lochach Krzyżakach i ogromnym skarbie.
Nowożytność
edytujW 1539 należały do Jana Starzimskiego. W 1790 hrabia Henryk Leopold von Seherr-Thoss zakupił Ciochowice za 300 000 talarów, włączając je do dominium bycińskiego. Za 280 000 talarów przeszły w 1838 pod panowanie rodziny Hohenlohe-Öhringen. Od 1780 roku dzieci z Ciochowic uczęszczały do szkoły w sąsiedniej Bycinie, aż do 1876, czyli powstania szkoły podstawowej w samych Ciochowicach.
Historia najnowsza
edytujW drugiej połowie XIX wieku we wsi znajdował się młyn, który według legendy został pochłonięty przez bagno. 20 marca 1888 roku założona została Ochotnicza Straż Pożarna, działająca nieformalnie od 1883. W 1906 roku w ogrodzie szkolnym wykopano młot kamienny pochodzący z neolitu. Znalezisko liczy ponad 3000 lat. Miejscowy nauczyciel przekazał je do Muzeum w Gliwicach. Przed II wojną światową wieś należała administracyjnie do Niemiec. W plebiscycie w 1921 roku za Polską opowiedziało się 80%, a za Niemcami 20% uprawnionych do głosowania. W 1946 roku nazwa wsi dostosowana została do wymowy ludowej – Ciochowice. W latach 1946–1954 wchodziły w skład Gminy Pławniowice, natomiast od 1 stycznia 1973 stały się częścią Gminy Toszek. W 2001 roku zlikwidowano szkołę podstawową, będącą filią szkoły w Toszku. 22 lipca 2009 roku z okazji 200-lecia powstania kapliczki wieś odwiedził biskup Jan Wieczorek.
Rozwój demograficzny wsi:
- 1910: 394 mieszkańców
- 1933: 670 mieszkańców
- 1939: 698 mieszkańców
- 2000: 539 mieszkańców
- wrzesień 2013: 374 mieszkańców (163 mężczyzn, 211 kobiet)
Zabytki
edytuj- Kapliczka Św. Marii Magdaleny – kapliczka z 1809 roku, w szczycie przyczółek z sygnaturką, zwieńczona kutym krzyżem. Na szczycie kapliczki data jej odnowienia, rok 1909, wewnątrz polichromowana ludowa rzeźba św. Jana Nepomucena z 1800 roku i obraz Matki Boskiej Częstochowskiej na szkle z pierwszej połowy XIX wieku. Pierwotnie pod wezwaniem św. Jana Nepomucena.
- Tablica pamiątkowa – tablica pamiątkowa poświęcona mieszkańcom Ciochowic poległym w czasie I wojny światowej. Na tablicy znajduje się napis: Gefallen fürs Vaterland! 1914-1918 i 19 nazwisk.
- Krzyż drewniany – przydrożny krzyż.
- Krzyż kamienny – neogotycki krzyż z 1901 roku. U podstawy krzyża znajduje się napis: Es ist vollbracht! czyli: Dokonało się!.
- Grodzisko średniowieczne – grodzisko z XII–XIV wieku, owalne o średnicach 31 m i 36 m, wysokości 1,5 m. W 1968 roku wpisane do rejestru zabytków, stanowisko archeologiczne. Położone w zachodniej części wsi, na łąkach, po wschodniej stronie strumyka.
Turystyka
edytujPrzez wieś przebiega szlak turystyczny:
Edukacja
edytujW latach 1876–2001 we wsi funkcjonowała szkoła podstawowa, będąca filią Szkoły Podstawowej nr 1 w Toszku, kształcąca, w ostatnich latach funkcjonowania, klasy I–III. Po roku 2001 nauczanie przeniesione zostało do Szkoły Podstawowej im. Gustawa Morcinka w Toszku.
Sport
edytujW Ciochowicach działa Ludowy Klub Sportowy Przyszłość Ciochowice, grający obecnie[kiedy?] w IV lidze, gr. śląskiej I.
- Barwy: niebiesko-żółte
- Prezes: Rainhard Morawiec (od 1985)
- Trener: Andrzej Orzeszek (od 2013)
- Stadion: Stadion w Ciochowicach, 450 miejsc
- Adres: ul. Szkolna 19, Ciochowice, 44-180 Toszek
Kalendarium:
- 1948 – założenie Klubu, jako LZS Przyszłość
- 1952 – pierwsze rozgrywki w D-klasie
- 1955 – awans do C-klasy
- 1964 – awans do B-klasy
- 1980 – awans do A-klasy
- 1985 – awans do klasy okręgowej
- 2009 – awans do IV ligi
We wsi znajduje się kompleks sportowy przy LKS Przyszłość Ciochowice, wybudowany w latach 1992–1998, przy czynnym udziale mieszkańców wsi. W latach 1999–2001 zmodernizowano boisko sportowe. W 2010 zamontowano stałe miejsca siedzące.
Transport
edytuj- Wieś graniczy z drogą wojewódzką 907 oraz drogą krajową 94.
- Przez północne krańce wsi przebiega linia kolejowa Gliwice-Opole Główne.
- Najbliższy wjazd na autostradę: A4 Łany (284) – 9 km
- Najbliższe lotnisko: Katowice-Pyrzowice – 50 km
Znani Ciochowiczanie
edytuj- Krzysztof z Tiachowicz – kanclerz księstwa raciborskiego w latach 1488–1499
- Ks. Ignacy Dobiasz (1880–1941) – salezjanin męczennik, zamordowany w KL Auschwitz.
Religia
edytujNa terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi kościół rzymskokatolicki. Miejscowość należy do Parafii św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Toszku. Kilka razy w roku odprawiane są msze św. przy Kaplicy Św. Marii Magdaleny.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17809
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 166 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Na mapach wojskowych WIG z lat 30. XX pojawia się nazwa Ciochowitz.
- ↑ Database Search Utility [online], www.kartenmeister.com [dostęp 2024-06-13] .
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ W wyniku działania przy Ministrze Administracji Publicznej Komisji Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjokratycznych, z lat 1946-1950
Linki zewnętrzne
edytuj- Ciochowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 703 .