Serie A

1. poziom rozgrywek ligowych w piłce nożnej we Włoszech
Ten artykuł dotyczy włoskiej ligi piłkarskiej. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Serie A [ˈseːrje a] – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich we Włoszech, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1929 roku i zarządzana przez Lega Nazionale Profesionisti Serie A (do 2010 Lega Calcio), a wcześniej przez Włoski Związek Piłki Nożnej (FIGC). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 20 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Włoch, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Serie B (II ligi włoskiej).

Serie A
Soccerball current event.svg 2020/2021
Państwo Włochy
Dyscyplina piłka nożna
Organizator rozgrywek Lega Serie A
Data założenia 1929
Założyciel Włoski Związek Piłki Nożnej
Rozgrywki
Liczba drużyn 20
Zwycięzca Mistrz Włoch
Niższy poziom ligowy Serie B
Puchary: Puchar Włoch,
Superpuchar Włoch
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca Genoa CFC (1898)
Obecny zwycięzca Juventus F.C. (2019/2020)
Najwięcej zwycięstw Juventus F.C. (36)
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

HistoriaEdytuj

Mistrzostwa Włoch w piłce nożnej rozgrywane są od 1898 roku. Niejednokrotnie zmieniał się format rozgrywek. W 1929 została założona Serie A, rozgrywki której wystartowały po raz pierwszy w sezonie 1929/30[1].

System rozgrywekEdytuj

Obecny format ligi zakładający brak podziału na grupy obowiązuje od sezonu 1929/30. Po przerwie spowodowanej działaniami wojennymi, w roku 1945/46 rozegrany został sezon przejściowy, w którym wzięło udział 8 drużyn. Od sezonu 1946/47 reaktywowano obecną formułę rozgrywek.

Rozgrywki składają się z 38 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 2004/05 w lidze występuje 20 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła 16 oraz 18. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1993/94 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Włoch w piłce nożnej. Dodatkowo, zwycięska drużyna premiowana jest możliwością umieszczenia na swoim trykocie tarczy Scudetto. Mistrz Włoch, podobnie jak drużyna z drugiego i trzeciego miejsca zdobywa prawo gry w Lidze Mistrzów UEFA. Czwarta drużyna zdobywa prawo uczestniczenia w fazie Play-off Ligi Mistrzów. Piąta oraz szósta drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Włoch startuje w fazie grupowej Lidze Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie miejsce w czołowej czwórce ligi – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Europy otrzymuje również siódma drużyna klasyfikacji końcowej. Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do Serie B. Trzeci zespół od końca, po zakończeniu rozgrywek rozgrywa mecze barażowe z trzecim zespołem Serie B o pozostanie w lidze.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest w oparciu o wynik dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności w przypadku remisu – różnicą bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie ogólnym bilansem bramkowym osiągniętym w sezonie, większą liczbą bramek zdobytych oraz w ostateczności losowaniem.

Oznaki mistrzowskieEdytuj

W sezonie następującym po sezonie wygranym przez daną drużynę, ma ona prawo występowania w koszulkach udekorowanym tarczą, (wł. Scudetto) czyli symbolem posiadania tytułu Mistrza Włoch. Tradycja ta sięga swoją historią do sezonu 1924/24, kiedy to po raz pierwszy na swoich koszulkach umieścili ją mistrzowie z Genoa CFC. Od sezonu 1960/61 zwycięski klub premiowany jest również Pucharem Mistrza Włoch, oficjalnym trofeum Serie A.

W roku 1958 związany z Juventusem F.C. Umberto Agnelli, zdecydował, iż jego klub uczci zdobycie dziesiątego w historii mistrzostwa Włoch poprzez umieszczenie ponad herbem symbolicznej złotej, 5-ramiennej gwiazdy. Juventus był pierwszą drużyną europejską która zdecydowała się celebrować zdobycie jubileuszowego tytułu mistrzów. Tradycja ta przyjęła się zarówno we Włoszech, jak i w innych krajach. Wzorem klubu z Turynu swoje dziesiąte mistrzostwo uczciły również Milan oraz Inter.

Aktualnie trzy drużyny posiadają prawo umieszczania gwiazdy nad herbem

Skład ligi w sezonie 2020/21Edytuj

Uczestnicy poprzedniej edycji
JUV Juventus FC   Turyn 1
INT Inter Mediolan Mediolan 2
ATA Atalanta BC Bergamo 3
LAZ SS Lazio Rzym 4
ROM AS Roma Rzym 5
MIL AC Milan Mediolan 6
NAP SSC Napoli   Neapol 7
SAS US Sassuolo Sassuolo 8
HEL Hellas Verona Werona 9
FIO ACF Fiorentina Florencja 10
PAR Parma FC Parma 11
BOL Bologna FC Bolonia 12
UDI Udinese Calcio Udine 13
CAG Cagliari Calcio Cagliari 14
SAM UC Sampdoria Genua 15
TOR Torino FC Turyn 16
GEN Genoa CFC Genua 17
   Spadek z Serie A 2019/2020
LCE Lecce Lecce 18
BRE Brescia Brescia 19
SPA SPAL Ferrara 20
  Awans z Serie B 2019/2020
BNV Benevento Benevento 1
CRO Crotone Crotone 2
po barażach
SPE Spezia Calcio La Spezia 3

Oznaczenia:

  • kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn,
  • kolumna trzecia – siedziba klubu,
  • kolumna czwarta – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonówEdytuj

Osobny artykuł: Mistrzostwa Włoch w piłce nożnej mężczyzn.

StatystykaEdytuj

Tabela medalowaEdytuj

Mistrzostwo Włoch zostało do tej pory zdobyte przez 16 różnych drużyn. 12 z nich zostało mistrzami od wprowadzenia obecnych zasad rozgrywek od sezonu 1929/30.

Stan na koniec sezonu 2019/2020.

Drużyna Mistrzostwa Włoch w piłce nożnej Serie A
      Podium(%) Liczba sezonów
Juventus F.C. 36 21 11 34 18 10 71% 87
Inter Mediolan 18 15 14 16 15 14 51% 88
A.C. Milan 18 14 18 15 13 18 53% 86
Genoa CFC 9 4 2 0 1 1 4% 53
FC Torino 7 7 7 6 4 7 21% 76
FC Bologna 7 4 3 5 3 3 15% 73
Pro Vercelli 7 1 0 0 0 0 0% 6
AS Roma 3 14 7 3 14 7 28% 87
SSC Napoli 2 8 10 2 8 10 27% 74
S.S. Lazio 2 6 7 2 3 7 16% 77
ACF Fiorentina 2 5 6 2 5 6 16% 82
Cagliari Calcio 1 1 0 1 1 0 5% 40
UC Sampdoria 1 0 1 1 0 1 3% 63
AS Casale 1 0 0 0 0 0 0% 4
Hellas Verona 1 0 0 1 0 0 3% 29
Spezia Calcio 1 0 0 0 0 0 0% 0
U.S.D. Novese 1 0 0 0 0 0 0% 0
US Milanese 0 2 1 0 0 0 0% 0
Alba Roma 0 2 0 0 0 0 0% 0
AS Livorno 0 2 0 0 1 0 6% 18
Internazionale Turyn 0 2 0 0 0 0 0% 0
Vicenza Calcio 0 2 0 0 1 0 3% 30
AC Parma 0 1 2 0 1 2 12% 26
AC Wenecja 0 1 1 0 0 1 8% 12
Udinese Calcio 0 1 2 0 1 2 6% 47
FC Torinese 0 1 0 0 0 0 0% 0
Fortitudo Rzym 0 1 0 0 0 0 0% 0
Ginnastica Sampierdarenese 0 1 0 0 0 0 0% 3
Perugia Calcio 0 1 0 0 0 0 0% 13
Pisa Calcio 0 1 0 0 0 0 0% 7
Savoia Calcio 0 1 0 0 0 0 0% 0
Atalanta BC 0 0 2 0 0 2 3% 59
SG Andrea Doria 0 0 2 0 0 0 0% 0
Alessandria Calcio 0 0 1 0 0 0 0% 13
Calcio Padova 0 0 1 0 0 1 6% 16
FC Modena 0 0 1 0 0 1 8% 13

Najwięcej meczówEdytuj

Stan na 20.12.2020.

Piłkarze z największą liczbą meczów w Serie A[2]
l.p. Gracz Liczba meczów Klub Lata gry
1.   Gianluigi Buffon 653 Parma, Juventus F.C. 1995–2018,

2019–

2.   Paolo Maldini 647 A.C. Milan 1985–2009
3.   Francesco Totti 619 AS Roma 1992–2017
4.   Javier Zanetti 615 Internazionale 1995–2014
5.   Gianluca Pagliuca 592 UC Sampdoria, Internazionale, Bologna FC, Ascoli 1987–2007
6.   Dino Zoff 570 Udinese Calcio, Mantova, SSC Napoli, Juventus F.C. 1961–1983
7.   Pietro Vierchowod 562 Como, ACF Fiorentina, AS Roma, UC Sampdoria, Juventus F.C., A.C. Milan, Piacenza 1980–2000
8.   Roberto Mancini 541 Bologna FC, UC Sampdoria, S.S. Lazio 1981–2001
9.   Silvio Piola 537 Pro Vercelli, S.S. Lazio, Juventus F.C., Novara 1929–1954
10.   Enrico Albertosi 532 ACF Fiorentina, Cagliari Calcio, A.C. Milan 1958–1980

Najlepsi strzelcyEdytuj

Stan na 20 maja 2017.

10 najlepszych strzelców ligi[3]
l.p. Gracz Gole Mecze Kluby Lata gry
1.   Silvio Piola 274 537 Pro Vercelli, S.S. Lazio, Juventus F.C., Novara 1929–1954
2.   Francesco Totti 250 619 AS Roma 1992–2017
3.   Gunnar Nordahl 225 291 A.C. Milan, AS Roma 1948–1958
4.     José Altafini 216 459 A.C. Milan, SSC Napoli, Juventus F.C. 1958–1976
  Giuseppe Meazza 216 367 Internazionale, A.C. Milan, Juventus F.C. 1929–1947
6.   Antonio Di Natale 209 444 Empoli FC, Udinese Calcio 2002–2016
7.   Roberto Baggio 205 452 ACF Fiorentina, Juventus F.C., A.C. Milan, Bologna FC, Internazionale, Brescia 1986–2004
8.   Kurt Hamrin 190 400 Juventus F.C., Padova, ACF Fiorentina, A.C. Milan, SSC Napoli 1956–1971
9.   Giuseppe Signori 188 344 Foggia, S.S. Lazio, UC Sampdoria, Bologna FC 1991–2004
  Alessandro Del Piero 188 478 Juventus F.C. 1993–2012
  Alberto Gilardino 188 514 Piacenza, Werona, Parma, A.C. Milan, ACF Fiorentina, Genoa CFC, Bologna FC, US Palermo, Empoli FC, Delfino Pescara 1936 1999–2017
 
Maj 2004: radość kibiców Milanu na Piazza del Duomo z okazji zdobycia 17. mistrzostwa Włoch.
 
Graffiti na jednym z rzymskich domów przedstawiające Francesca Tottiego, stworzone po zdobyciu przez AS Roma mistrzowskiego tytułu w sezonie 2000/2001.

Prawa telewizyjne w PolsceEdytuj

Lata

Stacja telewizyjna Źródło
1996 - 2012
2013 - 2015[4]		 Canal+ [5] [6]
2007 - 2010 Polsat Sport[7] [8]
2012 - 2015[4] nSport [9]
2013 - 2015 Orange Sport [6]
2015 - 2021 Eleven Sports [10]

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Italy 1929/30 – RSSSF
  2. ↑ Italy – All-Time Most Matches Played in Serie A (ang.). rsssf.com, 31 maja 2015. [dostęp 31 maja 2015].
  3. ↑ Italy – All-Time Topscorers (ang.). rsssf.com, 31 maja 2015. [dostęp 31 maja 2015].
  4. ↑ a b Do wiosny 2013 roku mecze były transmitowane tylko w nSport. Po fuzji Cyfry+ z Telewizją n również w Canal+.
  5. ↑ Liga włoska tylko w CANAL+ (pol.). satkurier.pl, 2010-07-15.
  6. ↑ a b Serie A w nc+ i Orange sport - oficjalnie! (pol.). satkurier.pl, 2013-08-22.
  7. ↑ Prawa obejmowały transmisje meczów 9 z 20 klubów Serie A.
  8. ↑ Włoska Serie A w Polsacie Sport (pol.). satkurier.pl, 2007-08-23.
  9. ↑ Liga włoska - Serie A w nSport HD (pol.). satkurier.pl, 2012-09-13.
  10. ↑ Eleven Sports przedłuża prawa do Serie A (pol.). satkurier.pl, 2018-03-12.

BibliografiaEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Serie_A&oldid=61873720”