Serie A
Serie A [ˈseːrje a] – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich we Włoszech, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1929 roku i zarządzana przez Lega Nazionale Profesionisti Serie A (do 2010 Lega Calcio), a wcześniej przez Włoski Związek Piłki Nożnej (FIGC). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 20 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Włoch, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Serie B (II ligi włoskiej).
| ||
![]() | ||
Państwo | Włochy | |
Dyscyplina | piłka nożna | |
Organizator rozgrywek | Lega Serie A | |
Data założenia | 1929 | |
Założyciel | Włoski Związek Piłki Nożnej | |
Rozgrywki | ||
Liczba drużyn | 20 | |
Zwycięzca | Mistrz Włoch | |
Niższy poziom ligowy | Serie B | |
Puchary: | Puchar Włoch, Superpuchar Włoch | |
Zwycięzcy | ||
Pierwszy zwycięzca | Genoa CFC (1898) | |
Obecny zwycięzca | Juventus F.C. (2019/2020) | |
Najwięcej zwycięstw | Juventus F.C. (36) | |
Strona internetowa |
HistoriaEdytuj
Mistrzostwa Włoch w piłce nożnej rozgrywane są od 1898 roku. Niejednokrotnie zmieniał się format rozgrywek. W 1929 została założona Serie A, rozgrywki której wystartowały po raz pierwszy w sezonie 1929/30[1].
System rozgrywekEdytuj
Obecny format ligi zakładający brak podziału na grupy obowiązuje od sezonu 1929/30. Po przerwie spowodowanej działaniami wojennymi, w roku 1945/46 rozegrany został sezon przejściowy, w którym wzięło udział 8 drużyn. Od sezonu 1946/47 reaktywowano obecną formułę rozgrywek.
Rozgrywki składają się z 38 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 2004/05 w lidze występuje 20 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła 16 oraz 18. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1993/94 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.
Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Włoch w piłce nożnej. Dodatkowo, zwycięska drużyna premiowana jest możliwością umieszczenia na swoim trykocie tarczy Scudetto. Mistrz Włoch, podobnie jak drużyna z drugiego i trzeciego miejsca zdobywa prawo gry w Lidze Mistrzów UEFA. Czwarta drużyna zdobywa prawo uczestniczenia w fazie Play-off Ligi Mistrzów. Piąta oraz szósta drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Włoch startuje w fazie grupowej Lidze Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie miejsce w czołowej czwórce ligi – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Europy otrzymuje również siódma drużyna klasyfikacji końcowej. Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do Serie B. Trzeci zespół od końca, po zakończeniu rozgrywek rozgrywa mecze barażowe z trzecim zespołem Serie B o pozostanie w lidze.
W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest w oparciu o wynik dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności w przypadku remisu – różnicą bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie ogólnym bilansem bramkowym osiągniętym w sezonie, większą liczbą bramek zdobytych oraz w ostateczności losowaniem.
Oznaki mistrzowskieEdytuj
W sezonie następującym po sezonie wygranym przez daną drużynę, ma ona prawo występowania w koszulkach udekorowanym tarczą, (wł. Scudetto) czyli symbolem posiadania tytułu Mistrza Włoch. Tradycja ta sięga swoją historią do sezonu 1924/24, kiedy to po raz pierwszy na swoich koszulkach umieścili ją mistrzowie z Genoa CFC. Od sezonu 1960/61 zwycięski klub premiowany jest również Pucharem Mistrza Włoch, oficjalnym trofeum Serie A.
W roku 1958 związany z Juventusem F.C. Umberto Agnelli, zdecydował, iż jego klub uczci zdobycie dziesiątego w historii mistrzostwa Włoch poprzez umieszczenie ponad herbem symbolicznej złotej, 5-ramiennej gwiazdy. Juventus był pierwszą drużyną europejską która zdecydowała się celebrować zdobycie jubileuszowego tytułu mistrzów. Tradycja ta przyjęła się zarówno we Włoszech, jak i w innych krajach. Wzorem klubu z Turynu swoje dziesiąte mistrzostwo uczciły również Milan oraz Inter.
Aktualnie trzy drużyny posiadają prawo umieszczania gwiazdy nad herbem
- 3 gwiazdy: Juventus F.C. (1957/58, 1981/82, 2013/14)
- 1 gwiazda: Inter Mediolan (1965/66)
- 1 gwiazda: A.C. Milan (1978/79)
Skład ligi w sezonie 2020/21Edytuj
Uczestnicy poprzedniej edycji | |||
---|---|---|---|
JUV | Juventus FC | Turyn | 1 |
INT | Inter Mediolan | Mediolan | 2 |
ATA | Atalanta BC | Bergamo | 3 |
LAZ | SS Lazio | Rzym | 4 |
ROM | AS Roma | Rzym | 5 |
MIL | AC Milan | Mediolan | 6 |
NAP | SSC Napoli | Neapol | 7 |
SAS | US Sassuolo | Sassuolo | 8 |
HEL | Hellas Verona | Werona | 9 |
FIO | ACF Fiorentina | Florencja | 10 |
PAR | Parma FC | Parma | 11 |
BOL | Bologna FC | Bolonia | 12 |
UDI | Udinese Calcio | Udine | 13 |
CAG | Cagliari Calcio | Cagliari | 14 |
SAM | UC Sampdoria | Genua | 15 |
TOR | Torino FC | Turyn | 16 |
GEN | Genoa CFC | Genua | 17 |
Spadek z Serie A 2019/2020 | |||
LCE | Lecce | Lecce | 18 |
BRE | Brescia | Brescia | 19 |
SPA | SPAL | Ferrara | 20 |
Awans z Serie B 2019/2020 | |||
BNV | Benevento | Benevento | 1 |
CRO | Crotone | Crotone | 2 |
po barażach | |||
SPE | Spezia Calcio | La Spezia | 3 |
Oznaczenia:
|
Lista sezonówEdytuj
StatystykaEdytuj
Tabela medalowaEdytuj
Mistrzostwo Włoch zostało do tej pory zdobyte przez 16 różnych drużyn. 12 z nich zostało mistrzami od wprowadzenia obecnych zasad rozgrywek od sezonu 1929/30.
Stan na koniec sezonu 2019/2020.
Drużyna | Mistrzostwa Włoch w piłce nożnej | Serie A | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Podium(%) | Liczba sezonów | |||||||
Juventus F.C. | 36 | 21 | 11 | 34 | 18 | 10 | 71% | 87 |
Inter Mediolan | 18 | 15 | 14 | 16 | 15 | 14 | 51% | 88 |
A.C. Milan | 18 | 14 | 18 | 15 | 13 | 18 | 53% | 86 |
Genoa CFC | 9 | 4 | 2 | 0 | 1 | 1 | 4% | 53 |
FC Torino | 7 | 7 | 7 | 6 | 4 | 7 | 21% | 76 |
FC Bologna | 7 | 4 | 3 | 5 | 3 | 3 | 15% | 73 |
Pro Vercelli | 7 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 6 |
AS Roma | 3 | 14 | 7 | 3 | 14 | 7 | 28% | 87 |
SSC Napoli | 2 | 8 | 10 | 2 | 8 | 10 | 27% | 74 |
S.S. Lazio | 2 | 6 | 7 | 2 | 3 | 7 | 16% | 77 |
ACF Fiorentina | 2 | 5 | 6 | 2 | 5 | 6 | 16% | 82 |
Cagliari Calcio | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | 0 | 5% | 40 |
UC Sampdoria | 1 | 0 | 1 | 1 | 0 | 1 | 3% | 63 |
AS Casale | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 4 |
Hellas Verona | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 3% | 29 |
Spezia Calcio | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 0 |
U.S.D. Novese | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 0 |
US Milanese | 0 | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0% | 0 |
Alba Roma | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 0 |
AS Livorno | 0 | 2 | 0 | 0 | 1 | 0 | 6% | 18 |
Internazionale Turyn | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 0 |
Vicenza Calcio | 0 | 2 | 0 | 0 | 1 | 0 | 3% | 30 |
AC Parma | 0 | 1 | 2 | 0 | 1 | 2 | 12% | 26 |
AC Wenecja | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | 8% | 12 |
Udinese Calcio | 0 | 1 | 2 | 0 | 1 | 2 | 6% | 47 |
FC Torinese | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 0 |
Fortitudo Rzym | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 0 |
Ginnastica Sampierdarenese | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 3 |
Perugia Calcio | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 13 |
Pisa Calcio | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 7 |
Savoia Calcio | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0% | 0 |
Atalanta BC | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 2 | 3% | 59 |
SG Andrea Doria | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0% | 0 |
Alessandria Calcio | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0% | 13 |
Calcio Padova | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 | 6% | 16 |
FC Modena | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 | 8% | 13 |
Najwięcej meczówEdytuj
Stan na 20.12.2020.
l.p. | Gracz | Liczba meczów | Klub | Lata gry |
---|---|---|---|---|
1. | Gianluigi Buffon | 653 | Parma, Juventus F.C. | 1995–2018,
2019– |
2. | Paolo Maldini | 647 | A.C. Milan | 1985–2009 |
3. | Francesco Totti | 619 | AS Roma | 1992–2017 |
4. | Javier Zanetti | 615 | Internazionale | 1995–2014 |
5. | Gianluca Pagliuca | 592 | UC Sampdoria, Internazionale, Bologna FC, Ascoli | 1987–2007 |
6. | Dino Zoff | 570 | Udinese Calcio, Mantova, SSC Napoli, Juventus F.C. | 1961–1983 |
7. | Pietro Vierchowod | 562 | Como, ACF Fiorentina, AS Roma, UC Sampdoria, Juventus F.C., A.C. Milan, Piacenza | 1980–2000 |
8. | Roberto Mancini | 541 | Bologna FC, UC Sampdoria, S.S. Lazio | 1981–2001 |
9. | Silvio Piola | 537 | Pro Vercelli, S.S. Lazio, Juventus F.C., Novara | 1929–1954 |
10. | Enrico Albertosi | 532 | ACF Fiorentina, Cagliari Calcio, A.C. Milan | 1958–1980 |
Najlepsi strzelcyEdytuj
Stan na 20 maja 2017.
l.p. | Gracz | Gole | Mecze | Kluby | Lata gry |
---|---|---|---|---|---|
1. | Silvio Piola | 274 | 537 | Pro Vercelli, S.S. Lazio, Juventus F.C., Novara | 1929–1954 |
2. | Francesco Totti | 250 | 619 | AS Roma | 1992–2017 |
3. | Gunnar Nordahl | 225 | 291 | A.C. Milan, AS Roma | 1948–1958 |
4. | José Altafini | 216 | 459 | A.C. Milan, SSC Napoli, Juventus F.C. | 1958–1976 |
Giuseppe Meazza | 216 | 367 | Internazionale, A.C. Milan, Juventus F.C. | 1929–1947 | |
6. | Antonio Di Natale | 209 | 444 | Empoli FC, Udinese Calcio | 2002–2016 |
7. | Roberto Baggio | 205 | 452 | ACF Fiorentina, Juventus F.C., A.C. Milan, Bologna FC, Internazionale, Brescia | 1986–2004 |
8. | Kurt Hamrin | 190 | 400 | Juventus F.C., Padova, ACF Fiorentina, A.C. Milan, SSC Napoli | 1956–1971 |
9. | Giuseppe Signori | 188 | 344 | Foggia, S.S. Lazio, UC Sampdoria, Bologna FC | 1991–2004 |
Alessandro Del Piero | 188 | 478 | Juventus F.C. | 1993–2012 | |
Alberto Gilardino | 188 | 514 | Piacenza, Werona, Parma, A.C. Milan, ACF Fiorentina, Genoa CFC, Bologna FC, US Palermo, Empoli FC, Delfino Pescara 1936 | 1999–2017 |
Graffiti na jednym z rzymskich domów przedstawiające Francesca Tottiego, stworzone po zdobyciu przez AS Roma mistrzowskiego tytułu w sezonie 2000/2001. |
Prawa telewizyjne w PolsceEdytuj
Lata |
Stacja telewizyjna | Źródło |
---|---|---|
1996 - 2012 2013 - 2015[4] |
Canal+ | [5] [6] |
2007 - 2010 | Polsat Sport[7] | [8] |
2012 - 2015[4] | nSport | [9] |
2013 - 2015 | Orange Sport | [6] |
2015 - 2021 | Eleven Sports | [10] |
PrzypisyEdytuj
- ↑ Italy 1929/30 – RSSSF
- ↑ Italy – All-Time Most Matches Played in Serie A (ang.). rsssf.com, 31 maja 2015. [dostęp 31 maja 2015].
- ↑ Italy – All-Time Topscorers (ang.). rsssf.com, 31 maja 2015. [dostęp 31 maja 2015].
- ↑ a b Do wiosny 2013 roku mecze były transmitowane tylko w nSport. Po fuzji Cyfry+ z Telewizją n również w Canal+.
- ↑ Liga włoska tylko w CANAL+ (pol.). satkurier.pl, 2010-07-15.
- ↑ a b Serie A w nc+ i Orange sport - oficjalnie! (pol.). satkurier.pl, 2013-08-22.
- ↑ Prawa obejmowały transmisje meczów 9 z 20 klubów Serie A.
- ↑ Włoska Serie A w Polsacie Sport (pol.). satkurier.pl, 2007-08-23.
- ↑ Liga włoska - Serie A w nSport HD (pol.). satkurier.pl, 2012-09-13.
- ↑ Eleven Sports przedłuża prawa do Serie A (pol.). satkurier.pl, 2018-03-12.
BibliografiaEdytuj
- Oficjalna strona Serie A (wł. • ang.)
- Serie A, [w:] baza Soccerway (liga) [online] [dostęp 2021-01-02] .
- Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
- Oficjalna strona FIGC (wł. • ang.)
- Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)