Wikipedia

Serie A

1. poziom rozgrywek ligowych w piłce nożnej we Włoszech
To jest wersja przejrzana, która została oznaczona 15 lip 2025. Na przejrzenie oczekują zmiany w szablonach lub plikach, które są zawarte na tej stronie.
Ten artykuł dotyczy włoskiej ligi piłkarskiej. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Serie A [ˈseːrje a] – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich we Włoszech, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1929 roku i zarządzana przez Lega Nazionale Profesionisti Serie A (do 2010 Lega Calcio), a wcześniej przez Włoski Związek Piłki Nożnej (FIGC). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 20 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Włoch, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Serie B (II ligi włoskiej).

Serie A
Ilustracja
2025/2026
Państwo

Włochy

Dyscyplina

piłka nożna

Organizator rozgrywek

Lega Serie A

Data założenia

1929

Założyciel

Włoski Związek Piłki Nożnej

Rozgrywki
Liczba drużyn

20

Zwycięzca

Mistrz Włoch

Niższy poziom ligowy

Serie B

Puchary

Puchar Włoch,
Superpuchar Włoch

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Genoa CFC (1898)

Obecny zwycięzca

SSC Napoli (2024/2025)

Najwięcej zwycięstw

Juventus F.C. (36)

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historia

edytuj

Mistrzostwa Włoch w piłce nożnej rozgrywane są od 1898 roku. Niejednokrotnie zmieniał się format rozgrywek. W 1929 została założona Serie A, rozgrywki której wystartowały po raz pierwszy w sezonie 1929/30[1].

System rozgrywek

edytuj

Obecny format ligi zakładający brak podziału na grupy obowiązuje od sezonu 1929/30. Po przerwie spowodowanej działaniami wojennymi, w roku 1945/46 rozegrany został sezon przejściowy, w którym wzięło udział 8 drużyn. Od sezonu 1946/47 reaktywowano obecną formułę rozgrywek.

Rozgrywki składają się z 38 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 2004/05 w lidze występuje 20 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła 16 oraz 18. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1993/94 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Włoch w piłce nożnej. Dodatkowo, zwycięska drużyna premiowana jest możliwością umieszczenia na swoim trykocie tarczy Scudetto. Mistrz Włoch, a także drużyna z drugiego, trzeciego i czwartego miejsca zdobywa prawo gry w Lidze Mistrzów UEFA. Piąta drużyna oraz zwycięzca Pucharu Włoch zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Drużyna szósta (lub siódma, jeśli zwycięzca Pucharu Włoch zajmie miejsce w pierwszej szóstce) awansuje do kwalifikacji do Ligi Konferencji Europy UEFA. Zajęcie 3 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do Serie B.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności, w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności za pomocą losowania.

Oznaki mistrzowskie

edytuj

W sezonie następującym po sezonie wygranym przez daną drużynę, ma ona prawo występowania w koszulkach udekorowanym tarczą, (wł. Scudetto) czyli symbolem posiadania tytułu Mistrza Włoch. Tradycja ta sięga swoją historią do sezonu 1924/25, kiedy to po raz pierwszy na swoich koszulkach umieścili ją mistrzowie z Genoa CFC. Od sezonu 1960/61 zwycięski klub premiowany jest również Pucharem Mistrza Włoch, oficjalnym trofeum Serie A.

W roku 1958 związany z Juventusem F.C. Umberto Agnelli, zdecydował, iż jego klub uczci zdobycie dziesiątego w historii mistrzostwa Włoch poprzez umieszczenie ponad herbem symbolicznej złotej, 5-ramiennej gwiazdy. Juventus był pierwszą drużyną europejską która zdecydowała się celebrować zdobycie jubileuszowego tytułu mistrzów. Tradycja ta przyjęła się zarówno we Włoszech, jak i w innych krajach. Wzorem klubu z Turynu swoje dziesiąte mistrzostwo uczciły również Milan oraz Inter.

Aktualnie trzy drużyny posiadają prawo umieszczania gwiazdy nad herbem

Skład ligi w sezonie 2025/26

edytuj
Uczestnicy poprzedniej edycji
NAP Napoli   1
INT Inter Mediolan 2
ATA Atalanta 3
JUV Juventus 4
ROM Roma 5
FIO Fiorentina 6
LAZ Lazio 7
MIL Milan 8
BOL Bologna   9
COM Como 10
TOR Torino 11
UDI Udinese 12
GEN Genoa 13
VER Verona 14
CAG Cagliari 15
PAR Parma 16
LCE Lecce 17
   Spadek z Serie A (2024/2025)
EMP Empoli 18
VEN Venezia 19
MON Monza 20
  Awans z Serie B (2024/2025)
SAS Sassuolo 1
PIS Pisa 2
po barażach
CRE Cremonese 4

Oznaczenia:

  • kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn,
  • kolumna trzecia – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonów

edytuj
Osobny artykuł: Mistrzostwa Włoch w piłce nożnej mężczyzn.

Statystyka

edytuj

Tabela medalowa

edytuj

Mistrzostwo Włoch zostało do tej pory zdobyte przez 16 różnych drużyn. 12 z nich zostało mistrzami od wprowadzenia obecnych zasad rozgrywek od sezonu 1929/30.

Stan po sezonie 2024/2025.

Drużyna Mistrzostwa Włoch w piłce nożnej Serie A
      Podium(%) Liczba sezonów
Juventus F.C. 36 21 12 34 18 11 70% 90
Inter Mediolan 20 17 15 18 17 14 54% 91
AC Milan 19 16 18 16 15 18 55% 89
Genoa CFC 9 4 2 0 1 1 4% 56
FC Torino 7 7 7 6 4 7 22% 79
FC Bologna 7 4 3 5 3 3 14% 76
Pro Vercelli 7 1 0 0 0 0 0% 6
AS Roma 3 14 7 3 14 7 27% 90
SSC Napoli 4 8 11 4 8 11 30% 77
S.S. Lazio 2 6 7 2 3 7 15% 80
ACF Fiorentina 2 5 6 2 5 6 15% 85
Cagliari Calcio 1 1 0 1 1 0 5% 43
UC Sampdoria 1 0 1 1 0 1 3% 65
AS Casale 1 0 0 0 0 0 0% 4
Hellas Verona 1 0 0 1 0 0 3% 32
Spezia Calcio 1 0 0 0 0 0 0% 2
U.S.D. Novese 1 0 0 0 0 0 0% 0
US Milanese 0 2 1 0 0 0 0% 0
Alba Roma 0 2 0 0 0 0 0% 0
AS Livorno 0 2 0 0 1 0 6% 18
Internazionale Turyn 0 2 0 0 0 0 0% 0
Vicenza Calcio 0 2 0 0 1 0 3% 30
AC Parma 0 1 2 0 1 2 11% 28
AC Wenecja 0 1 1 0 0 1 8% 13
Udinese Calcio 0 1 2 0 1 2 6% 50
FC Torinese 0 1 0 0 0 0 0% 0
Fortitudo Rzym 0 1 0 0 0 0 0% 0
Ginnastica Sampierdarenese 0 1 0 0 0 0 0% 3
Perugia Calcio 0 1 0 0 0 0 0% 13
Pisa Calcio 0 1 0 0 0 0 0% 7
Savoia Calcio 0 1 0 0 0 0 0% 0
Atalanta BC 0 0 4 0 0 4 6% 62
SG Andrea Doria 0 0 2 0 0 0 0% 0
Alessandria Calcio 0 0 1 0 0 0 0% 13
Calcio Padova 0 0 1 0 0 1 6% 16
FC Modena 0 0 1 0 0 1 8% 13

Najwięcej meczów

edytuj

Stan na 24.09.2023.

Piłkarze z największą liczbą meczów w Serie A[2]
l.p. Gracz Liczba meczów Klub Lata gry
1.   Gianluigi Buffon 657 Parma, Juventus 1995–2018,

2019–2021

2.   Paolo Maldini 647 Milan 1985–2009
3.   Francesco Totti 619 Roma 1992–2017
4.   Javier Zanetti 615 Internazionale 1995–2014
5.   Gianluca Pagliuca 592 Sampdoria, Internazionale, Bologna, Ascoli 1987–2007
6.   Dino Zoff 570 Udinese Calcio, Mantova, Napoli, Juventus 1961–1983
7.   Samir Handanovič 566 Treviso, Lazio, Udinese, Internazionale 2004–2006,

2007-2023

8.   Pietro Vierchowod 562 Como, Fiorentina, Roma, Sampdoria, Juventus, Milan, Piacenza 1980–2000
9.   Fabio Quagliarella 556 Torino, Ascoli, Udinese, Napoli, Juventus, Sampdoria 1999–2023
10.   Roberto Mancini 541 Bologna, Sampdoria, Lazio 1981–2001

Najlepsi strzelcy

edytuj

Stan na 14 kwietnia 2024

10 najlepszych strzelców ligi[3]
l.p. Gracz Gole Mecze Kluby Lata gry
1.   Silvio Piola 274 537 Pro Vercelli, S.S. Lazio, Juventus F.C., Novara 1929–1954
2.   Francesco Totti 250 619 AS Roma 1992–2017
3.   Gunnar Nordahl 225 291 A.C. Milan, AS Roma 1948–1958
4.   Giuseppe Meazza 216 367 Internazionale, A.C. Milan, Juventus F.C. 1929–1947
    José Altafini 216 459 A.C. Milan, SSC Napoli, Juventus F.C. 1958–1976
6.   Antonio Di Natale 209 444 Empoli FC, Udinese Calcio 2002–2016
7.   Roberto Baggio 205 452 ACF Fiorentina, Juventus F.C., A.C. Milan, Bologna FC, Internazionale, Brescia 1986–2004
8.   Ciro Immobile 200 349 Genoa CFC, Torino FC, S.S. Lazio 2012–2014
2016–
9.   Kurt Hamrin 190 400 Juventus F.C., Padova, ACF Fiorentina, A.C. Milan, SSC Napoli 1956–1971
10.   Giuseppe Signori 188 344 Foggia, S.S. Lazio, UC Sampdoria, Bologna FC 1991–2004
  Alessandro Del Piero 188 478 Juventus F.C. 1993–2012
  Alberto Gilardino 188 514 Piacenza, Werona, Parma, A.C. Milan, ACF Fiorentina, Genoa CFC, Bologna FC, US Palermo, Empoli FC, Delfino Pescara 1936 1999–2017
 
2022: radość kibiców Milanu na Piazza del Duomo z okazji zdobycia 19. mistrzostwa Włoch.
 
Graffiti na jednym z rzymskich domów przedstawiające Francesca Tottiego, stworzone po zdobyciu przez AS Roma mistrzowskiego tytułu w sezonie 2000/2001.

Prawa telewizyjne w Polsce

edytuj

W komunikacie opublikowanym 29 czerwca 2021 r. telewizja Eleven Sports poinformowała o przedłużeniu praw telewizyjnych do Serie A na sezony 2021/2022, 2022/2023 i 2023/2024[4]. Spotkania ligi włoskiej można również oglądać u bukmacherów STS, Fortuna, Superbet oraz Betclic, którzy prowadzą swoją działalność w Polsce[5].

Mecze włoskiej Serie A są również transmitowane w internecie. Stacja Eleven posiada aplikację, dzięki której można oglądać kanały Eleven na urządzeniach Smart TV oraz urządzeniach mobilnych.[6]

Lata

Stacja telewizyjna Źródło
1996 – 2012
2013 – 2015[7] 		Canal+ [8][9]
2007 – 2010 Polsat Sport[10] [11]
2012 – 2015[7] nSport [12]
2013 – 2015 Orange Sport [9]
2015 – Eleven Sports [13][14]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Italy 1929/30 – RSSSF
  2. ↑ Italy – All-Time Most Matches Played in Serie A. rsssf.com, 31 maja 2015. [dostęp 2015-05-31]. (ang.).
  3. ↑ Italy – All-Time Topscorers. rsssf.com, 31 maja 2015. [dostęp 2015-05-31]. (ang.).
  4. ↑ Serie A mecze na żywo i transmisje online za darmo • Gdzie oglądać? [online], Piłkarski Świat.com [dostęp 2022-01-21] (pol.).
  5. ↑ Serie A (Liga Włoska) mecze na żywo, transmisje online TV, live stream • Gdzie oglądać? [online], Mecze na żywo online, meczyki, sport live • Transmisje Online i TV | Mecze24.pl [dostęp 2022-01-21] (pol.).
  6. ↑ Maciej Łanczkowski, Serie A: Gdzie oglądać? Transmisje meczów ligi włoskiej na żywo, online, tv [online].
  7. ↑ a b Do wiosny 2013 roku mecze były transmitowane tylko w nSport. Po fuzji Cyfry+ z Telewizją n również w Canal+.
  8. ↑ Liga włoska tylko w CANAL+. satkurier.pl, 2010-07-15. (pol.).
  9. ↑ a b Serie A w nc+ i Orange sport – oficjalnie!. satkurier.pl, 2013-08-22. (pol.).
  10. ↑ Prawa obejmowały transmisje meczów 9 z 20 klubów Serie A.
  11. ↑ Włoska Serie A w Polsacie Sport. satkurier.pl, 2007-08-23. (pol.).
  12. ↑ Liga włoska – Serie A w nSport HD. satkurier.pl, 2012-09-13. (pol.).
  13. ↑ Eleven Sports przedłuża prawa do Serie A. satkurier.pl, 2018-03-12. (pol.).
  14. ↑ Jacek Czaplewski, Liga włoska. Serie A na wyłączność w Eleven Sports do 2024 roku [online], Gol24, 29 czerwca 2021 [dostęp 2021-08-20] (pol.).

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Serie_A&oldid=77203707”