Wikipedia

Skoki narciarskie

dyscyplina sportowa polegająca na oddawaniu skoków na nartach

Skoki narciarskie – zimowa dyscyplina sportowa rozgrywana na skoczniach narciarskich od połowy XIX wieku. Skoki narciarskie wraz z biegami narciarskimi oraz kombinacją norweską (połączenie biegów i skoków) należą do rodziny sportów narciarstwa klasycznego. Dyscyplina ta cieszy się popularnością głównie w Europie, szczególnie w krajach nordyckich (w Norwegii i Finlandii) i Europy Środkowej (w Austrii, Czechach, Niemczech, Polsce, Słowenii i Szwajcarii), a poza Europą dyscyplina ta jest popularna głównie w Japonii.

Skoki narciarskie
Ilustracja
Główna organizacja

Międzynarodowa Federacja Narciarska i Snowboardowa (FIS)

Charakterystyka
Rodzaj sportu

sport zimowy

Sport kontaktowy

nie

Popularność
Liczba uprawiających

ok. 1500[1]

Dyscyplina olimpijska

tak, od 1924

Dyscyplina paralimpijska

nie

Multimedia w Wikimedia Commons
Skocznia narciarska Wielka Krokiew im. Stanisława Marusarza w Zakopanem (największa skocznia w Polsce)

Celem jest wykonanie jak najdłuższego skoku po rozpędzeniu się i odbiciu od progu skoczni. Na największych skoczniach, tzw. mamucich, możliwe są skoki przekraczające 250 metrów (konkurencję tę nazywa się wtedy lotami narciarskimi). Ocenia się odległość uzyskaną przez zawodnika oraz styl skoku i lądowania.

Od 1924 skoki mężczyzn są konkurencją olimpijską na normalnej skoczni, od 1964 także na dużej, a od 1988 rozgrywane są zawody drużynowe; mistrzostwa świata od 1925 na normalnej, od 1962 na dużej, od 1982 drużynowo; od 1972 także mistrzostwa świata w lotach, a od 2004 w ramach tych zawodów organizowane są konkursy drużynowe; od 1953 prestiżowy Turniej Czterech Skoczni, a od 1979 cykl zawodów składających się na Puchar Świata. Rozgrywane są również mistrzostwa świata juniorów. W latach 1997–2010 rozgrywano także Turniej Nordycki, a od 2009 do 2013 rozgrywany był FIS Team Tour. Od 1994 organizowane jest Letnie Grand Prix, czyli cykl zawodów organizowanych w sezonie letnim, będący odpowiednikiem zimowego Pucharu Świata, gdzie skoczkowie rozpędzają się na rozbiegu po porcelanowych torach, a lądują na specjalnym tworzywie – igelicie – pokrywającym zeskok.

Od sezonu 2011/2012 w ramach Pucharu Świata rywalizują również kobiety, dla których dotąd najbardziej prestiżowymi rozgrywkami był Puchar Kontynentalny. Wchłonął on w 2004 dotychczasowy najważniejszy cykl kobiecy, FIS Ladies Winter Tournee, rozgrywany od 1999, początkowo pod nazwą FIS Ladies Grand Tournee. Od 2009 skoki kobiet weszły w program mistrzostw świata, a w 2014 skoki kobiet zadebiutowały w programie igrzysk olimpijskich[2]. Od 2012 organizowane jest również Letnie Grand Prix kobiet.

Rekord świata w długości skoku należy do Ryōyū Kobayashiego, który 24 kwietnia 2024 na imprezie zorganizowanej przez firmę Red Bull na doraźnie utworzonej skoczni w Akureyri uzyskał 291 metrów. Rekord świata w imprezach pod egidą FIS należy do Domena Prevca, który 30 marca 2025 uzyskał 254,5 m w Planicy.

Historia

edytuj
Ta sekcja od 2025-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.
 
Skok w 1905

Miejscem, w którym narodziły się zimowe konkurencje klasyczne, w tym także skoki, jest Norwegia. Tam właśnie pojawili się narciarze, wykorzystujący „dwie deski” nie tylko do biegania, ale i skakania. Jednymi z nich byli Sondre Norheim z Telemarku, oraz pierwszy rekordzista w długości skoku narciarskiego Olaf Rye. Pierwszy klub narciarski, Trysil Shooting and Skiing Club, założono na początku lat sześćdziesiątych XIX wieku. W tym samym czasie zorganizowano pierwsze zawody narciarskie „Holmenkollen Nordic”, które z czasem zyskały miano igrzysk nordyckich. Pierwsza większa skocznia została zbudowana w Holmenkollen, gdzie 31 stycznia 1892 rozegrano pierwszy konkurs skoków, podczas którego najdalej skoczył Arne Ustvedt (21,5 metra). Szybko popularność poza Norwegią skoki zyskały także w Finlandii i Szwecji, a poza Skandynawią znalazły uznanie w Austrii, Szwajcarii i pozostałych krajach alpejskich.

 
Styl aerodynamiczny, zapoczątkowany przez Jacoba Tullina Thamsa

Początki skoków w Polsce to rok 1908, kiedy to przeprowadzono konkurs skoków w Sławsku (wygrał zawodnik „Czarnych Lwów” Leszek Pawłowski). Pierwsza z prawdziwego zdarzenia skocznia powstała we Lwowie w 1910. Natomiast pierwsza duża skocznia (jak na owe czasy) pojawiła się w dolinie Jaworzynce, oficjalnie otwarta 8 marca 1921. Przez wiele kolejnych lat cieszyła się ona wielkim zainteresowaniem. Trenowali na niej m.in. Aleksander Rozmus, Bronisław Czech i Stanisław Marusarz. W 1925 zrealizowano pomysł budowy wielkiej, nowoczesnej skoczni na Krokwi w Zakopanem, dzięki staraniom działacza sportowego i architekta w jednej osobie – Karola Stryjeńskiego. Uroczystość otwarcia miała miejsce 22 marca, a pierwsze zawody wygrał Stanisław Gąsienica-Sieczka skokiem na 36 m, co było nowym rekordem Polski. Na Wielkiej Krokwi można było osiągać większe odległości niż na skoczni w Jaworzynce.

Na 1911 rok notuje się pierwszy oficjalny skok w wykonaniu kobiety. Pierwszą rekordzistką świata w długości kobiecego skoku narciarskiego została austriacka hrabina, Paula von Lamberg, która uzyskała 22 metry[3].

W lutym 1924 odbyły się I Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Chamonix. Najlepsi w konkursie skoków byli Norwegowie zajmując całe podium, a złotym medalistą został Jacob Tullin Thams, który skoczył dwa razy na odległość 49 metrów. Wykorzystał on nowy styl, silnie pochylając się do przodu.

Pierwsze polskie sukcesy pojawiły się w 1936 na IV Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Garmisch-Partenkirchen. Stanisław Marusarz skoczył wtedy 73 i 75,5 metra i zajął 5. miejsce. W tym samym roku powstała największa mamucia skocznia w Planicy, na której 15 marca została złamana bariera 100 metrów. Dokonał tego Austriak Josef Bradl, który tego dnia uzyskał 101 metrów.

 
Noriaki Kasai podczas lotu stylem „V” (2016)

Przez lata zmieniała się technika skoku. Na początku zawodnicy skakali „na stojąco”, wymachując rękami. W latach dwudziestych zaczęli przyjmować bardziej aerodynamiczną sylwetkę, pochylając się do przodu. Po wojnie, w latach pięćdziesiątych, trzymali ręce wyciągnięte przed siebie (taką techniką skakał m.in. mistrz olimpijski z 1960 – Helmut Recknagel), by po jakimś czasie układać je wzdłuż tułowia, co jest normą do dzisiaj. Ostatnią wielką rewolucją była zmiana ustawienia nart. Zapoczątkował ją w 1985 Szwed Jan Boklöv, który jako pierwszy odnosił sukcesy międzynarodowe skacząc stylem „V” (narty podczas lotu nie są ustawione równolegle do siebie, tylko tworzą kształt litery V). Początkowo Szwed był karany przez sędziów otrzymując niższe noty za styl wykonywanego skoku. Pomimo uzyskiwanych znacznie dłuższych odległości od rywali przegrywał właśnie poprzez ocenę stylu przez sędziów. Podczas igrzysk olimpijskich w Albertville w 1992 oba style uznano za dozwolone. Zmiana ta uczyniła skoki bezpieczniejszymi dla samych zawodników (zmniejszona prędkość przy lądowaniu), a przy tym dłuższymi. Stylem V posługiwał się już wcześniej Polak ze Szklarskiej Poręby Mirosław Graf, jednak bez większych sukcesów. Mimo to Jan Boklöv, a nie on, jest uznawany za prekursora nowej techniki.

W latach 50. XX wieku skocznie narciarskie zaczęły być wyposażane w igelit, dzięki czemu możliwe jest uprawianie tej dyscypliny przez cały rok.

Rekordy świata (od 1808 do 1900)

edytuj
Osobny artykuł: Rekord świata w długości skoku narciarskiego.
Lp. Data Zawodnik Miejsce Odległość
1. 1808   Olaf Rye   Eidsberg 9,5 m
2. 1868   Sondre Norheim   Skien 19,5 m
3. 1879   Olaf Haugann   Oslo 20,0 m
4. 1881   Sveinung Svalastoga   Oslo 22,0 m
5. 1890   Mikkjel Hemmestveit   Red Wing 31,1 m
6. 1893   Torjus Hemmestveit   Red Wing 31,4 m
7. 1899   Morten Hanssen
  Asbjørn Nilssen 		  Bærum 32,5 m
8. 1900   Olaf Tandberg   Bærum 35,5 m

Zasady

edytuj

Ocena skoku

edytuj
 
Trzech sędziów oceniających skoki na skoczni Holmenkollbakken w Oslo (Norwegia) podczas Festiwalu Narciarskiego w Holmenkollen 1918

Zgodnie z zasadami ustalonymi przez FIS, skoki oceniane są na podstawie noty łącznej, która jest sumą punktów otrzymanych za odległość i styl. W przypadku punktów za odległość, zasadniczo za osiągnięcie punktu konstrukcyjnego przyznawane jest 60 pkt, jednak nie jest to górna granica i za dłuższe skoki można uzyskać ich więcej. Z kolei w przypadku punktów za styl, 60 pkt jest wartością maksymalną. Gdyby suma punktów uzyskanych za odległość i styl była ujemna, nota za skok wynosi 0 punktów[4].

Jeśli w zawodach stosowany jest system kompensacji wiatru i platformy startowej, to w skład noty łącznej wchodzą również punkty dodatnie lub ujemne kompensujące wpływ wiatru lub zmiany platformy startowej w trakcie trwania konkursu[5]. W zawodach Pucharu Świata mężczyzn system ten wykorzystywany jest od zawodów na skoczni mamuciej w Oberstdorfie w sezonie 2009/2010[6][7], jednak nie został użyty podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2010[potrzebny przypis].

Na zawodach międzynarodowych rangi mistrzowskiej, system oceny skoku oparty na punktach za odległość i styl został wykorzystany po raz pierwszy w czasie mistrzostw świata w 1929[potrzebny przypis]. Poprzednio próba konkursowa była oceniana wyłącznie na podstawie not sędziów, którzy w swojej ocenie uwzględniali jednak zarówno styl, jak i odległość skoku[8][9]. Na zawodach krajowych stary system oceniania był wykorzystywany jeszcze podczas mistrzostw Polski w 1930[potrzebny przypis].

Punkty za odległość

edytuj
 
Sędziowie mierzący odległość rozmieszczeni wzdłuż zeskoku skoczni dużej MacKenzie Intervale w Lake Placid (USA) w czasie Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1980

Długość skoku mierzona jest od progu skoczni do miejsca, w którym obie stopy zawodnika w pełni zetknęły się z zeskokiem. Jeśli stopy są od siebie oddalone, punktem odniesienia jest środek między nogami. W przypadku lądowania nietypowego lub upadku, punktem pomiarowym jest odpowiednio miejsce pełnego zetknięcia z zeskokiem pierwszej stopy lub pierwsze miejsce zetknięcia się z zeskokiem dowolnej części ciała[10].

Pomiar odległości może być przeprowadzany przez osoby stojące wzdłuż zeskoku lub za pomocą urządzeń technicznych – w obu przypadkach jest wykonywany z dokładnością do 0,5 metra[11]. Pomiar z użyciem systemu technicznego zastosowano po raz pierwszy w czasie Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1998[12].

Zawodnik otrzymuje notę bazową w wysokości 60 pkt (120 pkt na skoczniach mamucich) za osiągnięcie odległości punktu tabelarycznego (ang. table point – TP), zwanego potocznie również punktem kalkulacyjnym (ang. calculation point)[13][14][15]. Współcześnie jego rolę pełni punkt konstrukcyjny (punkt K, ang. construction point)[13][16][17]. Za skoki dłuższe dodaje się, a za skoki krótsze odejmuje odpowiednią liczbę punktów. Obecnie jest ona uzależniona od odległości, na jakiej położony jest punkt konstrukcyjny, zgodnie z poniższą tabelą[18]:

Położenie punktu konstrukcyjnego Liczba punktów za metr
20–24 m 4,8 pkt / m
25–29 m 4,4 pkt / m
30–34 m 4,0 pkt / m
35–39 m 3,6 pkt / m
40–49 m 3,2 pkt / m
50–59 m 2,8 pkt / m
60–69 m 2,4 pkt / m
70–79 m 2,2 pkt / m
80–99 m 2,0 pkt / m
100–134 m 1,8 pkt / m
135–164 m 1,6 pkt / m
180 m i więcej 1,2 pkt / m

Pierwotnie za odległość można było otrzymać maksymalnie 60 pkt[19][9][20]. W zależności od regulaminu zawodów, przyznawano je na podstawie najdłuższego skoku konkursu[9] lub serii[20], albo innej odległości uznawanej za maksymalną[21]. Zimowe Igrzyska Olimpijskie w 1964 były pierwszymi, na których ta zasada uległa zmianie. Dopuszczono uzyskanie ponad 60 pkt za odległość, a zarazem długość odpowiadająca 60 punktom była wyznaczana przed rozpoczęciem każdej serii[22]. Od kolejnych Igrzysk 60 pkt przyznawano za osiągnięcie odległości punktu tabelarycznego[23][24], który znajdował się w połowie dystansu[25] pomiędzy punktem normatywnym (punkt P, ang. norm point lub datum point[14]) a punktem krytycznym (punkt K, ang. critical point[14]). Od Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1984[17] za punkt kalkulacyjny służy punkt K[13].

Punkty za styl

edytuj
 
Poprawność wykonania lądowania telemarkowego jest jedną z ocenianych części skoku

Punkty za styl przyznawane są przez pięciu sędziów, przy czym najwyższej i najniższej z pięciu not nie bierze się pod uwagę, pozostałe trzy są sumowane[26]. Łącznie za styl można uzyskać maksymalnie 60 pkt[4].

Aktualne zasady oceny ustalone zostały w 2012 w Kangwonland w Korei[27]:

  • Za błędy w fazie lotu sędzia może odjąć maksymalnie 5 punktów. Oceniane są: płynne przejście do fazy lotu, symetryczna i stabilna pozycja w jej trakcie, zapoczątkowanie lądowania w odpowiednim momencie.
  • W fazie lądowania z noty sędziego stracić można również 5 punktów, przy czym 2 punkty odejmuje się w przypadku lądowania bez telemarku.
  • Najwięcej punktów można utracić w fazie odjazdu. Całkowity upadek oznacza odjęcie przez sędziego 7 punktów. Za dotknięcie jakąś częścią ciała zeskoku odejmowanych jest 4–5 punktów. Przyjęcie przed przekroczeniem granicy upadków nieprawidłowej pozycji ciała powoduje odjęcie 0,5–3 punktów.
  • Zachowanie skoczka na wybiegu poza granicą upadków nie jest oceniane przez sędziów.

Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1948 były pierwszymi, na których skoki oceniało pięciu sędziów. Poprzednio było ich tylko trzech, a w skład łącznej punktacji za skok wchodziły wszystkie trzy noty[28][29].

Sprzęt

edytuj
Ta sekcja od 2016-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Zawodnicy wyposażeni są w następujący sprzęt:

  • narty – zdecydowanie dłuższe i szersze od biegówek. Nie mogą jednak być dłuższe niż 146% wzrostu zawodnika, a ich szerokość nie może przekraczać 105 mm pod wiązaniami i 115 mm przy końcach (dokonując pomiarów 30 cm od końców)
  • wiązania – podczas upadku powinny odpiąć buty od nart, co zmniejsza ryzyko kontuzji. Zawodnik, dzięki ruchomej tylnej części, może zmieniać kąt nachylenia ciała względem nart, co umożliwia znalezienie optymalnej pozycji w locie. Montowanie wiązań jest określone przepisami, m.in. od początku narty do początku buta obowiązuje odległość 57% długości całej narty
  • buty – pozwalają utrzymać stopę we właściwym położeniu, a jednocześnie nie ograniczają ruchów. Wykonane ze skóry
  • kombinezon – może mieć maksymalnie grubość 5 mm. Obowiązujące od sezonu 2012/2013 rozmiary kombinezonów są równe z wymiarami ciała zawodnika. Aby to sprecyzować FIS ustalił miejsca kontroli obwodów (m.in. obwód ramienia, uda, klatki piersiowej, obwód w pasie)
  • kask
  • gogle
  • rękawice

Przedskoczek

edytuj

W skokach narciarskich jest to skoczek, który nie bierze udziału w zawodach, a jego celem jest testowanie skoczni, szczególnie w trudnych warunkach atmosferycznych. Przedskoczkowie wykorzystywani są też do testowania nowych skoczni lub po ich modernizacji[30][31].

Przedskoczkowie startują przed rozpoczęciem serii konkursowych, żeby pomóc jury dobrać odpowiednią długość rozbiegu i przetestować warunki. Skaczą oni podczas przerw w zawodach np. aby przetrzeć zalegający w torach najazdu śnieg[32].

Zdarza się, że przedskoczkiem jest starszy, często utytułowany zawodnik, który już zakończył karierę sportową. W 1964 roku podczas Turnieju Czterech Skoczni w Garmisch-Partenkirchen przed oficjalnym rozpoczęciem konkursu oddał honorowy skok Stanisław Marusarz – miał wówczas 51 lat.

Startowanie zawodników

edytuj

Po kontrowersyjnej dyskwalifikacji Janne Ahonena za skok po czasie, która miała miejsce 28 listopada 2010 na skoczni w Ruce, podjęto z inicjatywy Hannu Lepistö dyskusję między trenerami i kapitanami drużyn, w obecności członków FIS. Ustalono, iż zielone światło nie będzie więcej oznaczało dla skoczka konieczności oddania skoku. Jeśli trener zauważy niebezpieczeństwo albo niesprawiedliwe warunki atmosferyczne, to wtedy zielone światło może być przez niego wyłączone, natomiast nowa możliwość rozpoczęcia startu zostanie wyznaczona przez jury. Zasady te wprowadzono po raz pierwszy 30 listopada 2010 w kwalifikacjach na skoczni Puijo w Kuopio[33].

Przebieg konkursu

edytuj

Indywidualny

edytuj
Ta sekcja od 2025-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Przed zawodami rozgrywane są kwalifikacje, które wyłaniają 50 (skocznia duża lub normalna) bądź 40 (skocznia do lotów narciarskich) zawodników uczestniczących w konkursie. Od sezonu 2007/2008 do sezonu 2016/2017 automatyczną kwalifikację otrzymywali zawodnicy znajdujący się w pierwszej dziesiątce (a wcześniej przez kilka lat piętnastce) klasyfikacji Pucharu Świata. Jeśli jacyś zawodnicy z czołowej dziesiątki (a wcześniej piętnastki) klasyfikacji generalnej nie brali udziału w konkursie, automatyczną kwalifikację otrzymywali zawodnicy zajmujący kolejne miejsca w PŚ, dopełniając liczbę zawodników, niemuszących się kwalifikować, do dziesięciu[34][35].

W konkursie odbywają się dwie serie skoków (wyjątkiem jest konkurs indywidualny na mistrzostwach świata w lotach narciarskich, gdzie rozgrywane są cztery serie). W drugiej serii konkursu skacze 30 najlepszych zawodników z serii pierwszej w kolejności odwrotnej do miejsca zajmowanego po serii pierwszej.

Dodatkowo do drugiej serii bądź samego konkursu zostają dopuszczeni zawodnicy, którzy w pierwszej serii (kwalifikacjach) uzyskali co najmniej 95% odległości najlepszego zawodnika, lecz nie uzyskali wystarczającej liczby punktów potrzebnych do kwalifikacji z powodu upadku. (Dosłowna interpretacja tego przepisu doprowadziła do kuriozalnej sytuacji w kwalifikacjach jednego z konkursów, gdy do konkursu został dopuszczony zawodnik, który upadł, zaś nie weszli do niego skoczkowie, którzy polecieli dalej od niego, lecz nie uzyskali wystarczającej do uzyskania kwalifikacji liczby punktów.)

W przypadku uzyskania przez kilku zawodników takiej samej noty w konkursie, wszystkim przyznaje się punkty za miejsce, na którym są sklasyfikowani (punkty za miejsca, które by zajęli, nie są przyznawane). Np. jeśli dwaj zawodnicy zajmują pierwsze miejsce, dostają po 100 pkt, a następny 60 pkt.

W przypadku, kiedy warunki nie pozwalają na dalsze rozgrywanie konkursu, jury może postanowić o odwołaniu niektórych z serii skoków. Zwycięzcą zawodów zostaje skoczek, który uzyska najwyższą łączną notę punktową za skoki we wszystkich zakończonych seriach.

Specyficzne zasady rozgrywania pierwszej serii konkursu obowiązują na zaliczanym do punktacji Pucharu Świata Turnieju Czterech Skoczni. Zawodnicy skaczą w parach, dobieranych na podstawie wyników kwalifikacji (suma miejsc zawodników w parze jest równa 51). Gdy dwoje zawodników z pary ma tę samą notę, awansuje ten, który zajął wyższe miejsce w kwalifikacjach. Do serii drugiej awansują wszyscy zwycięzcy par, oraz 5 przegranych z najlepszymi wynikami (tzw. Lucky Losers).

Drużynowy

edytuj
Tę sekcję należy dopracować:
od 2025-05 → zweryfikować treść i dodać przypisy,
od 2025-05 → wyeliminować sprzeczne informacje.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Drużyny składają się z 4 zawodników. W konkursie odbywają się dwie rundy po cztery serie skoków. W każdej rundzie każdy z członków drużyny oddaje jeden skok, po jednym skoczku z każdej drużyny na serię. Kolejność startu członków drużyny jest ustalona i nie może się zmieniać pomiędzy rundami.

W drugiej serii konkursu startuje 8 najlepszych drużyn z serii pierwszej (chyba że na 8. miejscu znajdują się ex aequo dwie lub więcej drużyn).

W przypadku, kiedy warunki nie pozwalają na dalsze rozgrywanie konkursu, jury może postanowić o odwołaniu drugiej rundy skoków. Zwycięzcą zawodów zostaje drużyna, która uzyska najwyższą łączną notę punktową za skoki wszystkich jej członków we wszystkich zakończonych rundach.

Zawody

edytuj
Ta sekcja od 2025-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Zawodami najwyższej rangi są igrzyska olimpijskie, mistrzostwa świata w skokach narciarskich, mistrzostwa świata w lotach narciarskich, Turniej Czterech Skoczni, Puchar Świata w skokach narciarskich i Letnie Grand Prix.

Skoki narciarskie na igrzyskach olimpijskich

edytuj
Osobny artykuł: Skoki narciarskie na zimowych igrzyskach olimpijskich.

Rozgrywane co 4 lata, w lata parzyste, zadebiutowały w 1924 na skoczni dużej i w 1964 na skoczni normalnej, oraz 1988 roku na skoczni dużej jako konkurs drużynowy. Najwięcej medali w zawodach indywidualnych, po cztery, zdobyło trzech skoczków: Simon Ammann, który czterokrotnie został mistrzem olimpijskim, Matti Nykänen, mający w dorobku indywidualnie trzy złote medale i jeden srebrny oraz Adam Małysz (trzy srebrne medale i jeden brązowy). Trzech zawodników zdobyło indywidualnie złoty medal dwukrotnie w trakcie jednych igrzysk. Pierwszym z nich był Matti Nykänen w 1988, drugim Simon Ammann w 2002 i 2010, a trzecim Kamil Stoch w 2014.

Mistrzostwa świata

edytuj
Osobny artykuł: Medaliści mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w skokach narciarskich.
Osobny artykuł: Skoki narciarskie na mistrzostwach świata w narciarstwie klasycznym.

Rozgrywane co 2 lata, w lata nieparzyste, w ramach mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym. Obejmują zawody indywidualne na skoczni dużej od 1925 i normalnej od 1962 roku (od 2009 także kobiet). Zawody drużynowe na skoczni dużej rozgrywane są od 1982 roku. W latach 2001, 2005 i 2011 rozegrano także konkurs drużynowy na skoczni normalnej, a od 2013 na tej wielkości obiekcie po raz pierwszy odbył się drużynowy konkurs mieszany.

Mistrzostwa świata w lotach narciarskich

edytuj
Osobny artykuł: Mistrzostwa świata w lotach narciarskich.

Rozgrywane co 2 lata, w lata parzyste. Obejmują zawody indywidualne od 1972 i drużynowe od 2004 roku na skoczni mamuciej.

Puchar Świata

edytuj
Osobny artykuł: Puchar Świata w skokach narciarskich.

Rozgrywany corocznie od sezonu 1979/1980, w okresie od listopada do marca (sezon 2022/2023 zakończył się w kwietniu) (ok. 30 konkursów). Żeby uzyskać możliwość startu w Pucharze Świata, skoczek musi najpierw zdobyć punkty w Pucharze Kontynentalnym. Od sezonu 2011/2012 także u kobiet. W ramach Pucharu Świata organizowane są następujące imprezy:

Dawniej rozgrywano także:

Letnie Grand Prix

edytuj
Osobny artykuł: Letnie Grand Prix w skokach narciarskich.

Letnie Grand Prix to najważniejszy cykl zawodów letnich, organizowany corocznie od 1994 roku w okresie od lipca do października. Zawody odbywają się na skoczniach pokrytych sztuczną nawierzchnią (tradycyjnie nazywaną igelitem).

Puchar Kontynentalny

edytuj
Osobny artykuł: Puchar Kontynentalny w skokach narciarskich.

Puchar Kontynentalny jest uznawany jako „zaplecze” Pucharu Świata. Cykl odbywa się w tym samym czasie i na takich samych zasadach, ale bez kwalifikacji do poszczególnych konkursów. Rozgrywane są puchary letni i zimowy z oddzielnymi klasyfikacjami generalnymi. Żeby uzyskać możliwość startu w Pucharze Kontynentalnym, skoczek musi najpierw zdobyć punkty w Pucharze FIS. Pierwszy Puchar Kontynentalny został zorganizowany w sezonie 1991/1992. Puchar Kontynentalny kobiet rozgrywany jest od sezonu 2004/2005 i do sezonu 2010/2011 włącznie były to zawody najwyższej rangi w skokach narciarskich kobiet.

Letni Puchar Kontynentalny

edytuj
Osobny artykuł: Letni Puchar Kontynentalny w skokach narciarskich.

Rozgrywany corocznie od 2002 roku.

Puchar FIS

edytuj
Osobny artykuł: FIS Cup w skokach narciarskich.

FIS Cup to „trzecia liga” skoków narciarskich, stworzona głównie dla młodych zawodników. Jest przepustką do Pucharu Kontynentalnego i Pucharu Świata. Pierwszy Puchar FIS odbył się w sezonie 2005/2006.

Mistrzostwa świata juniorów

edytuj
Osobny artykuł: Skoki narciarskie na mistrzostwach świata juniorów w narciarstwie klasycznym.

Rozgrywane corocznie obejmują zawody indywidualne na skoczni normalnej od 1979[36] (od 2006 także kobiet[37]). Zawody drużynowe rozgrywane są od 1986. W latach 2012–2015 były rozgrywane zawody drużynowe kobiet, które zostały zastąpione drużynowym konkursem mieszanym.

Uniwersjada

edytuj
Osobny artykuł: Skoki narciarskie na zimowej uniwersjadzie.

Skoki narciarskie są częścią Zimowej Uniwersjady od początku jej rozgrywania, czyli od 1960 (nie odbyły się jedynie w 1975). Początkowo rozgrywano jeden konkurs – mężczyzn, na skoczni normalnej. W 1987 do programu dołączono skoki mężczyzn na skoczni dużej (nie rozegrano w 1989 i 1995) oraz konkurs drużynowy mężczyzn (nie rozegrano w 1993). Od 2005 rozgrywany jest też konkurs kobiet na skoczni normalnej.

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ W 2006 zawody odbyły się w Predazzo, natomiast w 2010 konkurs we Włoszech nie został rozegrany.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Athlete Biographies - Ski Jumping. Międzynarodowa Federacja Narciarska i Snowboardowa (FIS). [dostęp 2025-05-11]. (ang.).
  2. ↑ Six new events added to the Olympic Winter Games programme in Sochi. 6 kwietnia 2011. [dostęp 2012-02-26]. (ang.).
  3. ↑ Wojciech Szatkowski: Piękna Ela, która ze skoczkami wygrywała…. skijumping.pl, 6 kwietnia 2011. s. 1. [dostęp 2019-05-09].
  4. ↑ a b The International Ski Competition Rules. Book III – Ski Jumping. fis-ski.com. s. 58, 69. [dostęp 2025-05-01]. Cytat: The overall result in jumping consists of the distance jumped and the style points achieved. (…) A jumper reaching the K point receives 60 points. Style points may reach a maximum of 60 points. (…) This score is calculated by adding style and distance points together. If the total of the style and distance points results in a negative sum, the minimum score is at least zero (no negative points) (ang.).
  5. ↑ The International Ski Competition Rules. Book III – Ski Jumping. fis-ski.com. s. 63. [dostęp 2025-05-01]. Cytat: If the so called Wind/Gate Compensation System is in place the Jury may change the length of the in-run even during a competition round in order to approach the principles of fairness and safety. The Wind and Gate Compensation Factor will be included in the total score (ang.).
  6. ↑ Tadeusz Mieczyński: Nowe zasady punktacji tylko w kilku konkursach!. skijumping.pl, 15 listopada 2009. [dostęp 2025-05-01].
  7. ↑ New rules also in Planica. [dostęp 2010-02-21]. (ang.).
  8. ↑ Aleksander Schiele. O skoczni w Jaworzynce. „Przegląd Sportowy”. 49, s. 6, 1922-12-08. Towarzystwo wydawn. „Przegląd Sportowy” Ska z ogr. odp.. Cytat: Dotychczas mało kto u nas miał pojęcie, w jaki sposób klasyfikuje się skok na nartach podczas konkurencji. Zwykle na sędziów zapraszani zostawali znani narciarze, ludzie dla rozwoju tego sportu bardzo zasłużeni, jednak przeważnie nie mający należytego pojęcia o klasyfikowaniu skoków. „Punktacja" owa jest dość skomplikowaną i wymaga od sędziego wielkiej wprawy, rutyny i umiejętności. Albowiem na wysokość noty składa się cały szereg czynników, jak np.: postawa na rozbiegu, sposób wybicia się w powietrze, pozycja ciała w powietrzu, sposób lądowania i t. p. a pozatem długość skoku i fakt, czy skok był z upadkiem, czy też bez upadku. (pol.). 
  9. ↑ a b c Adam Bucholz: Skoki w stóg siana – Lake Placid 1932. skijumping.pl, 2013-11-26. [dostęp 2025-05-04]. Cytat: W porównaniu z poprzednimi igrzyskami olimpijskimi, zmianie uległ regulamin punktowy. Postanowiono rozdzielić punkty za odległość od not sędziowskich. W rezultacie zawodnik za swoje próby otrzymywał notę sędziowską, będącą sumą ocen wszystkich trzech sędziów (skala 0,0-20,0; z zaokrągleniem do pół punktu), oraz notę za przebyty w locie dystans, która mogła wynosić maksymalnie 60 punktów. Najwyższa ocena była przyznawana najdłuższej ustanej próbie zawodów. Pozostali zawodnicy otrzymywali proporcjonalnie mniejszą liczbę punktów zgodnie z różnicą wobec najdłuższego skoku. Tym samym za swój występ w konkursie można było uzyskać maksymalnie notę wysokości 240 punktów (pol.).
  10. ↑ The International Ski Competition Rules. Book III – Ski Jumping. fis-ski.com. s. 67–68. [dostęp 2025-05-01]. Cytat: The distance to be awarded is measured from the edge of the takeoff to the point where the jumper touches the landing slope. The landing is considered complete when both feet are in full contact with the landing slope. For abnormal landings (one foot landing, e.g. one foot on the snow and the other remaining in the air noticeably longer than it would take for a normal landing) the distance measured will be the point where the first foot is in full contact with the landing slope. The landing point is that point, where at this time the feet of the athlete are positioned. If there is a distance between both feet, the middle between the legs is the relevant point. If the landing does not proceed by placing the skis on the snow (a fall), the distance measured will be the point where any part of the jumper's body first touches the landing slope (ang.).
  11. ↑ The International Ski Competition Rules. Book III – Ski Jumping. fis-ski.com. s. 68. [dostęp 2025-05-01]. Cytat: The distance measurers stand on one side of the landing slope and follow the jumper's trajectory with their eyes up to the landing point. The measurer in whose measuring area the viewed jump landed shall mark the jumping distance to an accuracy of 0.5 m. (…) Technical measuring devices that measure distances to an accuracy of 0.5 meter and tabulate the distance are permitted for the recording of the jumping distance and the calculation of distance points (ang.).
  12. ↑ Adam Bucholz: Huśtawka Harady i stylowy Funaki – Nagano 1998. skijumping.pl, 2014-01-27. [dostęp 2025-05-04]. Cytat: Na skoczniach narciarskich, zamontowano sprzęt Seiko – aparaty wykonujące 100 zdjęć na sekundę – dzięki któremu można było po raz pierwszy w historii wykonać automatyczny pomiar odległości (pol.).
  13. ↑ a b c The International Ski Competition Rules. Book III – Ski Jumping. fis-ski.com. s. 68, 77. [dostęp 2025-05-01]. Cytat: The points scored for the distances jumped are calculated on basis of the table point. (…) The K point of the jumping hill acts as the table point; consequently, the K-point distance equals 60 distance points. (…) At Ski Flying events the K-point distance as calculation point equals 120 distance points and the meter value is 1,2 pts./m (ang.).
  14. ↑ a b c Ski jumping slopes. W: Ernst Neufert: Architects' Data. Wyd. Second (International) English Edition. Blackwell Science, 1980, s. 340. ISBN 0-632-02339-2. [dostęp 2025-05-02]. (ang.).
  15. ↑ Tomasz Kalemba: Nikt nie wyobraża sobie bez niej polskich skoków narciarskich. 2020-03-22. [dostęp 2025-05-23]. Cytat: W 1980 roku to była dużo mniejsza skocznia od tej obecnej. Punkt K wynosił 115 metrów. Wtedy właśnie wyznacznikiem wielkości skoczni był punkt K (krytyczny - przyp. TK), a nie HS, jak teraz. Zresztą w ogóle były zupełnie inne oznakowania na skoczni. Było P, TP i K. P to był rozmiar skoczni i wynosił 90 metrów. TP, to był punkt tabelaryczny. To była zielona linia. Od niego liczyło się punkty za długość skoku. Na tej samej zasadzie, co teraz. Tylko, że to było pomiędzy P - rozmiarem skoczni, a K - punktem krytycznym skoczni. Wtedy skakało się raczej do punktu K. Jury ustawiało tak rozbieg, żeby raczej nie przekraczać tego punktu krytycznego (pol.).
  16. ↑ Leszek Krzeszowiak: Narciarski regulamin sportowy. Kraków: Polski Związek Narciarski, 2020, s. 85. [dostęp 2025-05-23]. Cytat: Punkt K skoczni jest jednocześnie jej punktem tabelarycznym, tzn. odległość punktu K odpowiada 60 punktom za długość.
  17. ↑ a b bmallon: Olympic Ski Jumping Hills. olympstats.com, 6 stycznia 2014. [dostęp 2025-05-01]. Cytat: (…) in 1984 Table Point and K-point became synonymous (…) (ang.).
  18. ↑ The International Ski Competition Rules. Book III – Ski Jumping. fis-ski.com. s. 68–69. [dostęp 2025-05-01]. Cytat: The point for one m is based on a points table predicated on the K point of the hill. (…) After the m value of the hill has been determined, the distance difference of the measured lengths for jumps must be calculated. Distances shorter than the K point are calculated by multiplying the m value by the length difference and subtracting this number from 60; by contrast, distances longer than the K point are calculated by multiplying the m value by the length difference and adding this number to 60 (ang.).
  19. ↑ Ishpeming Ski Club: Interview with Dale Fredette. Northern Michigan University, 2001-11-08. [dostęp 2025-05-02]. Cytat: At the time style counted up to 60 points and distance points counted up to 60 points (ang.).
  20. ↑ a b Adam Bucholz: Złota przesyłka – Squaw Valley 1960. skijumping.pl, 2013-12-23. [dostęp 2025-05-04]. Cytat: W regulaminie zawodów ponownie zmodyfikowano przepisy dotyczące punktów za długość skoku. Znowu maksymalna nota 60 punktów miała być przyznawana za najdłuższy lot w danej serii. Jeżeli jednak odległość ta nie była pełna, tylko zaokrąglona do pół metra, to zawodnik otrzymywał za skok 59,6 punktu, zgodnie z nowym przelicznikiem, według którego 1 metr różnicy odpowiadał 0,8 punktu (pol.).
  21. ↑ The Sports Events. W: VI Olympic Winter Games Oslo 1952. VI Olympic Winter Games Organizing Committee, 1953, s. 207. [dostęp 2025-05-04]. Cytat: Lengths of jumps were scored on the basis of a maximum length of 72 metres (236 feet). (ang. • norw.).
  22. ↑ Adam Bucholz: Do trzech razy... – Innsbruck 1964. skijumping.pl, 26 grudnia 2013. [dostęp 2025-05-01]. Cytat: Zmieniono także przepis dotyczący kompensacji za odległość. Po pierwsze, zawodnik mógł otrzymać więcej niż 60 punktów za długość swojego skoku. Po drugie, to sędziowie przed każdą serią zawodów decydowali, za jaką odległość będą przyznawać 60 punktów. (…) Przepisy były na tyle skomplikowane i niezrozumiałe dla stojących pod skocznią kibiców, iż FIS obiecał udoskonalić regulamin zawodów przed kolejnymi igrzyskami
  23. ↑ Adam Bucholz: Słowiańska dominacja – Grenoble 1968. skijumping.pl, 30 grudnia 2013. [dostęp 2025-05-04]. Cytat: Tradycyjnie, w porównaniu z poprzednimi igrzyskami, nastąpiły zmiany w regulaminie zawodów. Porzucono pomysł organizowania trzech serii konkursowych, powracając do dwuseryjnej koncepcji. Ustalono także odległości, za które zawodnicy otrzymają bazowe 60 punktów za przebyty dystans w powietrzu. Było to odpowiednio 77 i 99 metrów na normalnej i dużej skoczni
  24. ↑ Ishpeming Ski Club: Interview with Dale Fredette. Northern Michigan University, 2001-11-08. [dostęp 2025-05-02]. Cytat: They’ve changed that system now. You can get 60 points for style yet, but jumping, you can add extra points. They use a table point on the hill. You get 60 points, and if you go past that point, you get extra points (ang.).
  25. ↑ Ski Jumping: Jumping Hill. s. 224. [dostęp 2025-05-01]. Cytat: The landing slope must be clearly marked with a blue line for the "norm point", a red line for the "critical point" which marks the beginning of the transition curve or out-run. Midway between these is the "table point" (green line) (ang.).
  26. ↑ The International Ski Competition Rules. Book III – Ski Jumping. fis-ski.com. s. 68. [dostęp 2025-05-01]. Cytat: Scoring starts with the scores of five Jumping Judges, and then the highest and lowest scores are eliminated. The three remaining scores are added. The sum of these scores is the total score for style points for a jump (ang.).
  27. ↑ The International Ski Competition Rules. Book III – Ski Jumping. fis-ski.com. [dostęp 2015-01-18]. (ang.).
  28. ↑ Ski Jumping at the 1948 Sankt Moritz Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2025-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-04)]. Cytat: A change occurred in the judging of the style marks. Before 1948 three judges were used with all scores counting towards the final total but at Sankt Moritz five judges were used with the highest and lowest scores discarded (ang.).
  29. ↑ Adam Bucholz: Igrzyska Odnowy – Sankt Moritz 1948. skijumping.pl, 2013-12-09. [dostęp 2025-05-04]. Cytat: Nowinką przepisową było poszerzenie liczby sędziów oceniających skok - z trzech do pięciu. Odrzucano skrajne oceny za styl, zaś pozostałe trzy były wliczane do łącznej noty zawodnika (pol.).
  30. ↑ Testowanie skoczni Vikersundbakke. skokipolska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-09)]..
  31. ↑ Testowanie Kulm-Skiflugschanze. skokipolska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-11-30)]..
  32. ↑ Berkutschi.com – Encyklopedia – Przedskoczek.
  33. ↑ Krzysztof Srogosz: Teraz to trener zadecyduje o zielonym świetle. eurosport.pl, 1 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-03].
  34. ↑ O Pucharze Świata. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2017-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  35. ↑ Adam Bucholz: Koniec z przywilejem prekwalifikacji i Willingen Five – decyzje jesiennego kongresu FIS. skijumping.pl, 6 października 2017. [dostęp 2019-05-09].
  36. ↑ Rozegrane także w 1977.
  37. ↑ Rozegrane także w 1998 i 2004.

Linki zewnętrzne

edytuj
 

Artykuł zawiera udostępnione na licencji GNU FDL treści pochodzące z serwisu Skokinarciarskie.pl

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Skoki_narciarskie&oldid=76853796”