Dorota Segda
Dorota Jolanta Segda (ur. 12 lutego 1966 w Krakowie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, profesor sztuk teatralnych, nauczyciel akademicki Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie[1], rektor tej uczelni od 2016.
_2018.jpg) Dorota Segda, 2018 | |
| Data i miejsce urodzenia |
12 lutego 1966 |
|---|---|
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Stanisław Radwan |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Jest córką Jerzego i wnuczką pułkownika Władysława Segdy, dwukrotnego brązowego medalisty olimpijskiego w szermierce. Urodziła się i dorastała w Krakowie, gdzie ukończyła II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego i Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego[2].
W 1987 została aktorką krakowskiego Starego Teatru[3]. Debiutowała rolą Soni w Zbrodni i karze Andrzeja Wajdy na festiwalu w Jerozolimie[3]. Na początku teatralnej kariery zagrała m.in. Albertynkę w Operetce Witolda Gombrowicza w reżyserii Tadeusza Bradeckiego w Starym Teatrze (1988)[4], Ofelię w Hamlecie (IV) Williama Szekspira w reż. Andrzeja Wajdy (1989)[3], Manię w Ślubie Witolda Gombrowicza w reż. Jerzego Jarockiego (1991)[4], Pannę Młodą w Weselu Stanisława Wyspiańskiego w reż. Andrzeja Wajdy (1991) i Księżną w Tak zwanej ludzkości w obłędzie według Stanisława Ignacego Witkiewicza w reż. Jerzego Grzegorzewskiego (1992). W późniejszych latach zagrała także m.in. Salomeę w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego w reż. Jerzego Jarockiego (1993) i Małgorzatę w Fauście Johanna Wolfganga Goethego w reż. Jerzego Jarockiego (1997)[4]. Dzięki rolom w spektaklach Starego Teatru w Krakowie dwukrotnie była wyróżniona przez redakcję miesięcznika „Teatr” Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza: za sezon 1992/1993 (za rolę Salomei w Śnie srebrnym Salomei) i za sezon 1996/1997 (za rolę Małgorzaty w Fauście).
W latach 1997–2000 występowała w Teatrze Narodowym w Warszawie[4]. Do jej najważniejszych występów w tym teatrze należą role zagrane w spektaklach w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego, na podstawie sztuk Stanisława Wyspiańskiego: Joanna w Nocy listopadowej (1997), Joas w Sędziach (1999)[4] i Rachela w Weselu (2002). Gościnnie grała też w Teatrze Bagatela w Krakowie, Krakowskim Teatrze Scena STU, a także w Och-Teatr i Teatr 6. piętro w Warszawie.
W 2000 powróciła do gry w Starym Teatrze w Krakowie[5]. Zagrała Julię w Król umiera, czyli ceremonie Eugène Ionesco w reż. Piotra Cieplaka (2008)[6], role w sztukach Pawła Demirskiego w reż. Moniki Strzępki: Barbarę Niechcic / Prozac w Nie-boskiej komedii. Wszystko powiem Bogu (2014), Katherine Switzer/Dobrego Wilka 1 w Triumfie woli (2016) i Bóstwo klasy średniej w Rok z życia codziennego w Europie Środkowo-Wschodniej (2018) oraz Julcię w Pannach z Wilka Jarosława Iwaszkiewicza w reż. Agnieszki Glińskiej (2019).
W 1988 zadebiutowała w Teatrze Telewizji, gdzie była Anną w Po próbie Ingmara Bergmana w reż. Jana Maciejowskiego. Zagrała też m.in. w spektaklach Andrzeja Domalika: Sonię w Płatonowie Antoniego Czechowa (1992) i Helenę w Dzieciach słońca Maksyma Gorkiego (1993). Była Sonią w Wujaszku Wani Antoniego Czechowa w reż. Kazimierza Kutza (1994) i Kamą Stern w Zazdrości Esther Vilar w reż. Krystyny Jandy (2001). Do jej największych kreacji stworzonych w Teatrze Telewizji należą tytułowe role w Marii Stuart Friedricha Schillera w reżyserii Roberta Glińskiego (1994) i w Krystynie Augusta Strindberga w reż. Piotra Mikuckiego (1995).
Pod koniec lat 80 XX w. zadebiutowała jako aktorka filmowa. Zagrała potrójną rolę – bliźniaczek Lili i Dory, a także ich matki – w filmie Ildikó Enyedi Mój wiek XX (1988)[7]. Za występ w filmie odebrała nagrodę za najlepszą rolę oraz nagrodę publiczności na festiwalu w Budapeszcie[8]. W 1989 zagrała Kasię w filmie Waldemara Krzystka Ostatni prom[9]. Popularność w Polsce zdobyła m.in. tytułową rolą w Faustynie, za którą otrzymała Bałtycką Perłę, nagrodę dla najlepszej aktorki na Międzynarodowym Festiwalu Filmowego Państw Nadbałtyckich[10]. Ponadto zagrała w filmie Tato, a w latach 1999–2005 wcielała się w Agatę Kwiecińską, dyrektor administracyjną szpitala w Leśnej Górze w serialu Na dobre i na złe[11]. W 1995 otrzymała Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego[10].
W kolejnych latach zagrała także m.in. Mariolę Chudziszewską w serialu Ludzie Chudego, Halinę w Dziewczynach ze Lwowa, inspicjentkę Hanię Kurczab w Artystach i Irenę, dyrektor Szpitala Północnego w Warszawie w serialu Echo serca.
W 1998 odcisnęła dłoń w pamiątkowej płycie na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach.
W filmach Harry Potter i Zakon Feniksa, Harry Potter i Książę Półkrwi, Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część I i Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II użyczyła głosu Bellatriks Lestrange, którą grała Helena Bonham Carter. Dubbingowała także filmy animowane – Iniemamocni i Iniemamocni 2 (jako Helen Parr / Elastyna / Pani Iniemamocna), Auta i Auta 2 (Sally Carrera), czy Merida Waleczna (rola Elinor).
W RMF FM wraz z Robertem Konatowiczem prowadziła program Metamorfoza.
18 października 2012 roku otrzymała tytuł profesora sztuk teatralnych[12]. Nominację odebrała 23 stycznia 2013 roku z rąk prezydenta Bronisława Komorowskiego[13].
11 kwietnia 2016 r. została wybrana Jej Magnificencją Rektorem Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie na kadencję 2016–2020[14], a 18 maja 2020 r. na kadencję 2020–2024[15]. Artystka i nauczycielka akademicka jest zatrudniona na stanowisku profesora zwyczajnego w kierowanej przez siebie uczelni.
Życie prywatne edytuj
Dwukrotnie zamężna[4]. Od 2001 była żoną Stanisława Radwana (1939–2023), kompozytora i byłego dyrektora naczelnego Starego Teatru w Krakowie.
Filmografia edytuj
| Filmy[16] | |||
| Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
| 1989 | Ostatni prom | Kasia Trelkowska, była uczennica Marka | |
| 1989 | Mój wiek XX | Dóra / Lili / Anya | |
| 1995 | Tato | Ewa Sulecka, żona Michała | |
| 2003 | Show | Dorota, producentka i reżyser programu | |
| 2003 | Historia Tamary i Svena | lektor | film dokumentalny |
| 2003 | Dar bożego miłosierdzia | lektor | film dokumentalny |
| 2005 | Zakochany Anioł | Karioka | |
| 2006 | Wstyd | żona Tomasza | |
| 2007 | Futro | Grażyna Szymoniuk, córka Ireny i Henryka | |
| 2008 | Po latach niewoli wstaje Polska... 1914–1918 | Maria Dąbrowska | film dokumentalny |
| 2008 | Echo | matka Wiktorii | etiuda szkolna |
| 2010 | Tylko dla obłąkanych | Sally | etiuda szkolna |
| 2010 | Mała matura 1947 | profesorka Szumska, historyczka | |
| 2011 | Czwarty grzech | właścicielka galerii | film krótkometrażowy |
| 2011 | Edyta Stein. Patronka Europy | lektor | film dokumentalny; teksty Edyty Stein |
| 2016 | Szczęście świata | Klara | |
| 2017 | Atak paniki | Elżbieta, żona Andrzeja | |
| 2020 | Trochę w ciąży | Halina, matka Gośki | |
| 2021 | W jak morderstwo | Barbara Szeliga, żona Brunona | |
| Produkcje telewizyjne[16] | |||
| Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
| 1988 | Po próbie | Anna | spektakl telewizyjny |
| 1989 | Reformator | Lubka-córka | spektakl telewizyjny |
| 1989 | Koncert świętego Owidiusza | siostra Andrea | spektakl telewizyjny |
| 1989 | Anatol | Anett | spektakl telewizyjny |
| 1990 | Czarowna noc | trzecia osoba | spektakl telewizyjny |
| 1991 | Zwierzenia klowna | Maria Derkum | spektakl telewizyjny |
| 1991 | Panny i wdowy | Mania, córka Eweliny | serial telewizyjny, odcinek: 1 |
| 1991 | Noc Walpurgi albo kroki komandora | Lucy | spektakl telewizyjny |
| 1991 | Hamlet IV | Ofelia, córka Poloniusza | spektakl telewizyjny |
| 1992 | Ślub | Mania | spektakl telewizyjny |
| 1992 | Przeprowadzka | Fiona Carter | spektakl telewizyjny |
| 1992 | Płatonow | Sonia | spektakl telewizyjny |
| 1992 | Najzwyklejszy cud | królewna | spektakl telewizyjny |
| 1993 | Tylko strach | Bożena | film telewizyjny |
| 1993 | Taranthriller | Magda, studentka docenta | film telewizyjny |
| 1993 | Siostrzyczki | Lise Paquette | spektakl telewizyjny |
| 1993 | Portret Doriana Graya | Sybila Vane | spektakl telewizyjny |
| 1993 | Dzieci słońca | Helena | spektakl telewizyjny |
| 1994 | Wyliczanka | Marta Adamska, partnerka Adama | film telewizyjny |
| 1994 | Wujaszek Wania | Sonia, córka profesora z pierwszego małżeństwa | spektakl telewizyjny |
| 1994 | Spadkobiercy | Maria Teresa Cresseau | spektakl telewizyjny |
| 1994 | Pułapka na samotnego mężczyznę | Florencja | spektakl telewizyjny |
| 1994 | Maria Stuart | Maria, królowa Szkocja | spektakl telewizyjny |
| 1994 | Faustyna | siostra Faustyna (Helena) Kowalska | film telewizyjny |
| 1995 | Zapis | Hortensja | spektakl telewizyjny |
| 1995 | Rodzina | Marysia | spektakl telewizyjny |
| 1995 | Krystyna | Krystyna | spektakl telewizyjny |
| 1996 | Wassa Żeleznowa | Anna | spektakl telewizyjny |
| 1996 | Tajemnica Sagali | Weronika Kowal, poszukiwaczka kamienia z Saturna | serial telewizyjny, odcinki: 12, 13 |
| 1996 | Sawa | Lipa | spektakl telewizyjny |
| 1996 | Słaba wiara | Olga | film telewizyjny z cyklu „Opowieści weekendowe” |
| 1996 | Mąż, żona, dziewczyna i złodziej czyli sceny miłosne z Shakespear'a | Żona / Lady Makbet / Desdemona | spektakl telewizyjny |
| 1996 | Księżniczka Turandot | Turandot, Księżniczka Chińska | spektakl telewizyjny |
| 1996 | Gdzie jesteś, święty Mikołaju? | mama Krzysia | film telewizyjny |
| 1997 | O księciu Gotfrydzie, rycerzu gwiazdy wigilijnej | Liliana | spektakl telewizyjny |
| 1997 | Matka Courage i jej dzieci | Ivette Pottier | spektakl telewizyjny |
| 1997 | Gąszcz | dziewczyna z marzeń Andrzeja | film telewizyjny |
| 1998 | Ukryty śmiech | Noami | spektakl telewizyjny |
| 1998 | Tak zwana ludzkość w obłędzie | księżna | spektakl telewizyjny |
| 1998 | Gwiezdny pirat | mama Krzesimira | serial telewizyjny, odcinek: 1 |
| 1999–2005 | Na dobre i na złe | Agata Kwiecińska, dyrektor administracyjny szpitala | serial telewizyjny, odcinki: 1-223 |
| 1999 | Grzebanie | Czesia, Siostra Anna, Dziwka Bosa | spektakl telewizyjny |
| 1999 | Bigda idzie! | Zuza | spektakl telewizyjny |
| 2001 | Zazdrość | Kama Stern | spektakl telewizyjny |
| 2002 | Wszyscy święci | Anka, córka Marii | film telewizyjny z cyklu „Święta polskie” |
| 2004 | Matka i dziecko | matka | spektakl telewizyjny |
| 2004 | Geza-dzieciak | Vizike | spektakl telewizyjny |
| 2005 | Klinika samotnych serc | Barbara Rowicka, bratanica Sabiny Rowickiej pod jej nieobecność prowadząca należące do niej biuro matrymonialne „Serenada” | serial telewizyjny |
| 2006 | Mrok | Jolka | serial telewizyjny, odcinek: 3 |
| 2006 | Góra góry | Kalina Mokosa | spektakl telewizyjny |
| 2007 | Sędziowie | Joas | spektakl telewizyjny |
| 2008−2012 | Barwy szczęścia | Danuta Śliwińska, matka Klary | serial telewizyjny |
| 2009 | Naznaczony | Ewa Kuklińska, trenerka Izy | serial telewizyjny, odcinek: 8 |
| 2010–2011 | Usta usta | Ewa Kalwos, szefowa Krzysztofa | serial telewizyjny, odcinki: 4, 7, 8, 9, 10, 28 |
| 2010 | Ojciec Mateusz | pisarka Ewelina Linde | serial telewizyjny, odcinek: 59 |
| 2010 | Mała matura 1947 | profesorka Szumska, historyczka | serial telewizyjny, odcinki: 1, 2, 3 |
| 2010–2011 | Ludzie Chudego | Mariola „Lola” Chudziszewska, żona „Chudego” | serial telewizyjny |
| 2011 | Ranczo | Grażyna, siostra pierwszej żony „Kusego” | serial telewizyjny, odcinki: 58, 65 |
| 2014 | Komisarz Alex | Dorota Wirska | serial telewizyjny, odcinek: 73 |
| 2015 | Kobieta w lustrze | Zofia | spektakl telewizyjny |
| 2015–2019 | Dziewczyny ze Lwowa | Halina, synowa profesora | serial telewizyjny, odcinki: 2-19, 22-23, 25-26, 29-31, 39, 43, 48-52 |
| 2015 | Aż po sufit! | Tamara Maier, matka Natalii | serial telewizyjny, odcinki: 4, 5 |
| 2016 | Ranczo | Grażyna, siostra pierwszej żony „Kusego”, matka Kingi | serial telewizyjny, odcinki: 121, 122 |
| 2016 | Artyści | inspicjentka Hania Kurczab | serial telewizyjny, odcinki: 1-8 |
| 2019 | Zasada przyjemności | Barbara, siostra Marii | serial telewizyjny, odcinek: 2 |
| 2019–2020 | Echo serca | Irena, dyrektor szpitala | serial telewizyjny |
| 2020 | Bez skrupułów | pani naczelnik | serial telewizyjny, odcinek 1 |
| 2021 | Kontrola 2 | wykładowczyni Majki | serial telewizyjny, odcinek 1 |
| Dubbing | |||
| Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
| 1994 | Prowincjonalne życie | Deborah | |
| 2004 | Iniemamocni | Helen Parr/Elastyna/Pani Iniemamocna | |
| 2006 | Auta | Sally Carrera | |
| 2007 | Harry Potter i Zakon Feniksa | Bellatrix Lestrange | |
| 2009 | Harry Potter i Książę Półkrwi | Bellatrix Lestrange | |
| 2010 | Harry Potter i Insygnia Śmierci. Część I | Bellatrix Lestrange | |
| 2011 | Auta 2 | Sally Carrera | |
| 2011 | Harry Potter i Insygnia Śmierci. Część II | Bellatrix Lestrange | |
| 2012 | Merida Waleczna | Elinor | |
| 2017 | Auta 3 | Sally Carrera | |
| 2018 | Iniemamocni 2 | Helen Parr/Elastyna/Pani Iniemamocna | |
Odznaczenia i nagrody edytuj
- Nagroda za rolę Maszy w przedstawieniu Samobójca Mikołaja Erdmana w PWST w Krakowie na VI Ogólnopolskim Przeglądzie Spektakli Dyplomowych Szkół Teatralnych w Łodzi (1988)
- Nagroda za najlepszy monolog na Festiwalu Szkół Teatralnych w Bratysławie (1988)
- Nagroda dla młodego aktora za rolę Cecylii Cardew w przedstawieniu Bądźmy poważni na serio w Starym Teatrze w Krakowie podczas XXIX Kaliskich Spotkań Teatralnych (1989)
- Nagroda Artystyczna Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego (1989)
- Nagroda (stypendium zagraniczne) im. Arnolda Szyfmana (1989)
- Nagroda Dziennikarzy na Festiwalu Filmów Węgierskich w Budapeszcie za role w filmie Mój wiek XX (1990)
- Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza przyznawana przez miesięcznika „Teatr” za rolę Salomei w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego w Starym Teatrze w Krakowie (1993)
- Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego (1995)
- „Bałtycka Perła” – główna nagroda aktorska za rolę w filmie Faustyna na III Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Państw Nadbałtyckich w Rydze (1995)
- Odznaka Honorowa „Zasłużony Działacz Kultury” (1996)
- Złota Kaczka w kategorii: Najlepsza polska aktorka (1996)
- Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza przyznawana przez miesięcznika „Teatr” za rolę Małgorzaty w Fauście Johanna Wolfganga Goethego w Starym Teatrze w Krakowie (1997)
- Krakowska Złota Maska, przyznawana przez publiczność teatrów krakowskich za rolę Małgorzaty w Fauście Johanna Wolfganga Goethego w Starym Teatrze w Krakowie (1998)
- Wyróżnienie za role Adeli i Laodamii w sztuce Tryptyk Wyspiański według Stanisława Wyspiańskiego w Starym Teatrze w Krakowie na 26. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych (2001)
- Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)
- Nagroda Miasta Krakowa (2011)
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015)
- Krakowska Nagroda Teatralna „Ludwik” w kategorii najlepsza rola kobieca za rolę w spektaklu Triumf woli (2017)
- Nagroda im. Romany Bobrowskiej, przyznawana przez Radio Kraków (2018)
- Nagroda im. Ireny i Tadeusza Byrskich na XIX Festiwalu „Dwa Teatry – Sopot 2019” za reżyserię, adaptację, oprawę muzyczną i rolę w słuchowisku Jacyś złośliwi bogowie zakpili z nas okrutnie w Radiu Kraków, opartym na korespondencji Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta (2019)
- Nagroda Specjalna za rolę, składającą się na "zbiorowy portret kobiecości", w spektaklu Panny z Wilka z Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie na 60. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (2020)[17]
Przypisy edytuj
- ↑ Prof. dr hab. Dorota Segda, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2011-09-08].[martwy link]
- ↑ Jurkowska i Kościelak 2020 ↓, s. 220.
- ↑ a b c Jurkowska i Kościelak 2020 ↓, s. 230–231
- ↑ a b c d e f Jurkowska i Kościelak 2020 ↓, s. 232–233
- ↑ Jurkowska i Kościelak 2020 ↓, s. 236.
- ↑ Jurkowska i Kościelak 2020 ↓, s. 235.
- ↑ Jurkowska i Kościelak 2020 ↓, s. 223
- ↑ Jurkowska i Kościelak 2020 ↓, s. 226.
- ↑ Jurkowska i Kościelak 2020 ↓, s. 228–229.
- ↑ a b Jurkowska i Kościelak 2020 ↓, s. 238–239
- ↑ Jurkowska i Kościelak 2020 ↓, s. 240–241
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 października 2012 r. nr 115-14-12 w sprawie nadania tytułu profesora [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2019-07-05].
- ↑ Prezydent zachęca do konsolidacji uczelni / Nominacje / Aktualności / Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej [online], web.archive.org, 3 czerwca 2013 [dostęp 2019-07-05] [zarchiwizowane z adresu 2013-06-03].
- ↑ Prof. Dorota Segda rektorem-elektem na kadencję 2016–2020 [online], ast.krakow.pl [dostęp 2019-07-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-05] (pol.).
- ↑ Dorota Segda ponownie rektorem krakowskiej Akademii Sztuk Teatralnych. [dostęp 2020-05-19].
- ↑ a b Dorota Segda w bazie filmpolski.pl
- ↑ Marcelina Hertmann, Werdykt 60. KST [online], TBK [dostęp 2020-09-29] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Katarzyna Jurkowska, Katarzyna Kościelak: Kobiety przełomu. Znak Horyzont, 2020. ISBN 978-83-240-7789-2.
Linki zewnętrzne edytuj
- Dorota Segda w bazie IMDb (ang.)
- Dorota Segda w bazie Filmweb
- Dorota Segda w bazie filmpolski.pl
- Dorota Segda, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09].